Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

¿Chuqui miʼ yʌlob jiñi doctor chaʼan bʌ jiñi chʼʌm chʼichʼ?

¿Chuqui miʼ yʌlob jiñi doctor chaʼan bʌ jiñi chʼʌm chʼichʼ?

Añix cabʌl jab cheʼ mach weñic miʼ qʼuejlel jiñi i testigojob Jehová come maʼañic miʼ jacʼob chaʼan miʼ yotsʌbentelob chʼichʼ. Chucul ti Biblia cheʼ maʼañic miʼ chʼʌmob chʼichʼ, i an i tajol mach cheʼic bajcheʼ miʼ ñaʼtañob jiñi doctor come miʼ yʌlob chaʼan wen an i wocolel mi maʼañic miʼ chʼʌjmel chʼichʼ (Hechos 15:29).

Pero ñumen cabʌlobix jiñi wen chajpʌbiloʼ bʌ ti chaʼan bʌ jiñi tsʼac muʼ bʌ i yʌcʼob ti ñuc jiñi wenlel muʼ bʌ i yʌcʼ cheʼ maʼañic miʼ cʼʌjñel chʼichʼ.

Jiñi revista tsaʼ bʌ loqʼui cheʼ ti primavera 2013, i cʼabaʼ Stanford Medicine Magazine, tsaʼ bʌ i mele jiñi Escuela de Medicina de la Universidad de Stanford (Estados Unidos), an chuqui wen i cʼʌjñibal bʌ tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñi chʼichʼ. Junchajp jiñi temaj jiñʌch «Against the Flow​—What’s Behind the Decline in Blood Transfusions» (Am bʌ ti contra bajcheʼ miʼ ñaʼtan jiñi quixtañujob: ¿Chucoch maʼañix miʼ wen ujtel chʼʌm chʼichʼ?). Sarah C. P. Williams, tsaʼ bʌ i tsʼijbu jiñi revista, tsiʼ yʌlʌ: «Ti jiñi 10 jab tsaʼix bʌ ñumi, an cabʌl estudio mejlen muʼ bʌ i pʌs chaʼan cabʌl hospital tiʼ pejtelel pañimil miʼ wen otsañob chʼichʼ ti juntiquil yicʼot ti bele ora miʼ melob anquese mach wersa cʼʌñʌlic, tajol yaʼ baqui miʼ yoque mejlel jiñi pʼoʼoñel o mach yaʼiqui».

Jiñi temaj miʼ taj ti tʼan tsaʼ bʌ i yʌlʌ jiñi doctora Patricia Ford, tsaʼ bʌ i teche yicʼot directora bʌ chaʼan jiñi Centro de Medicina y Cirugía sin Sangre yaʼ ti Hospital ti Pensilvania (Estados Unidos). Tsiʼ yʌlʌ: «Jiñi muʼ bʌ i ñaʼtañob chaʼan juntiquil miʼ chʌmel mi maʼañic cabʌl i chʼichʼel yicʼot chaʼan jiñi chʼichʼ mi caj i yʌqʼuen i cuxtʌlel, jiñʌch wen ñopol bʌ i chaʼañob jiñi doctor. [...] Tajol isujmʌch jiñi, pero mach tiʼ pejtelel cheʼ miʼ yujtel». a

Jiñi doctora Ford, muʼ bʌ i chʼʌm tiʼ wenta cheʼ bʌ 700 i testigojob Jehová, tsiʼ yʌlʌ jaʼel: «Cabʌlob doctor tsaʼ bʌ c pejcayob ti ñaxan tsiʼ ñaʼtayob chaʼan mi maʼañic miʼ chʼʌmob chʼichʼ, cabʌl mi caj i chʌmelob. Cheʼʌch tsaʼ c tsʼitaʼ ñaʼta jaʼel. Pero tsaʼ cʼoti c ñaʼtan chaʼan jasʌl mi tsaʼ caji c mel yambʌ tac mach bʌ wocolic bajcheʼ yom melol, mucʼʌch c mejlel j coltañob ti utsʼat jiñi cʼamoʼ bʌ.»

Ti agosto i chaʼan 2012, jiñi revista Archives of Internal Medicine tiʼ tsictesa tsaʼ bʌ cʼoti i ñaʼtañob ti jumpʼejl estudio tsaʼ bʌ mejli ti jumpʼejl hospital añix bʌ 28 jab i cajel i melob pʼoʼoñel tiʼ pusicʼal quixtañujob. Jiñi testigojob ñumen ora tsaʼ cʼocʼayob i mach lajalic bajcheʼ tsaʼ bʌ i chʼʌmʌyob chʼichʼ. Cheʼ jaʼel, maʼañic tsiʼ wen tajayob wocol cheʼ bʌ yaʼto añob ti hospital. Ñumen wen tsaʼ cʼocʼayob i cheʼ bʌ ñumeñix 20 jab lʌcʼʌ lajal i cʼocʼlelob bajcheʼ jiñi tsaʼ bʌ i chʼʌmʌyob chʼichʼ.

Jumpʼejl temaj tsaʼ bʌ ajli yaʼ ti The Wall Street Journal cheʼ ti 8 i chaʼan abril, 2013, tsiʼ yʌlʌ: «Jiñi pʼoʼoñel baqui maʼañic miʼ cʼʌjñel chʼichʼ, añix cabʌl jabil i cajel i yʌqʼueñob i wenlel jiñi maʼañic bʌ miʼ chʼʌmob chʼichʼ chaʼan i ñopbalob. Ili ñumen cheʼix woliʼ mejlel ti cabʌl hospital. [...] Jiñi xpʼoʼoñelob mach cojach miʼ yʌlob chaʼan miʼ jubel i tojol cheʼ miʼ mʌjñel, baqui miʼ lojtel, muʼ bʌ i melbentel tac, chaʼan jiñi análisis yicʼot cheʼ miʼ yotsʌbentel jiñi quixtañu, miʼ coltan jaʼel jiñi quixtañu chaʼan maʼañic miʼ tajtʌl ti cʼamʌjel tilem bʌ ti chʼichʼ o yan tac bʌ wocol muʼ bʌ i ñumen acʼ ti jalijel yaʼ ti hospital».

Jin chaʼan, jiñi Joaquín Casanova, director chaʼan bʌ jiñi pʼoʼoñel tac yaʼ ti Hospital ti Manises (Valencia, España), maxto wen jalic tsiʼ yʌlʌ: «Wen tsiquil i wenlel jiñi pʼoʼoñel tac bajcheʼ iliyi. Jiñi quixtañu ora miʼ cʼocʼan cheʼ bʌ maʼañic miʼ yotsʌbentel chʼichʼ i maʼañic miʼ wen jalʼan yaʼ ti hospital. Cheʼ jaʼel, maʼañic mi caj i tajtʌl ti cʼamʌjel muʼ bʌ i taj juntiquil cheʼ miʼ chʼʌm chʼichʼ». Jiñi Robert Lorenz, director bʌ yaʼ ti Clínica ti Cleveland (Estados Unidos), tsiʼ yʌlʌ: «Isujm chaʼan woli j coltan lojon mij cubin cheʼ bʌ mij cotsʌben lojon chʼichʼ juntiquil [...]. Pero jiñi investigación melbil tac bʌ miʼ pʌs chaʼan ti wiʼil woli j cʌqʼuen lojon wocol».

a Chaʼan mi lac ñumen chʼʌmben isujm chuqui miʼ ñaʼtan jiñi i testigojob Jehová chaʼan jiñi chʼichʼ, pejcan jiñi temaj: «¿Chucoch cheʼ maʼañic miʼ chʼʌmob chʼichʼ?».