Jehofa yw gwir Dduw y Beibl, Creawdwr pob peth. (Datguddiad 4:​11) Dyma’r Duw yr oedd Abraham, Moses, a hefyd Iesu yn ei addoli. (Genesis 24:27; Exodus 15:1, 2; Ioan 20:17) Y mae’n Dduw, nid i un grŵp o bobl yn unig, ond i bawb “dros y byd i gyd.”​—Salm 47:2.

 Jehofa yw enw unigryw Duw yn y Beibl. (Exodus 3:​15; Salm 83:18, Beibl Cysegr-lân) Mae’r enw yn tarddu o ferf Hebraeg sy’n golygu “bod,” ac mae nifer o ysgolheigion yn awgrymu mai ystyr yr enw yw “Mae Ef yn Peri i Fod.” Mae’r diffiniad yn addas felly ar gyfer Jehofa gan mai Ef yw’r Creawdwr a’r Un sy’n cyflawni ei bwrpas. (Eseia 55:10, 11) Mae’r Beibl hefyd yn ein helpu ni i ddod i adnabod y Person y tu ôl i’r enw Jehofa, ac i ddeall ei brif rinwedd, sef cariad.—Exodus 34:5-7; Luc 6:35; 1 Ioan 4:8.

 Mae’r enw Jehofa yn gyfieithiad o’r enw Hebraeg am Dduw, y Tetragramaton, sef y pedair llythyren יהוה (IHWH). Nid ydyn ni’n gwybod yn union sut yr oedd pobl yn ynganu’r enw. Sut bynnag, mae hen hanes i’r ffurf Jehofa mewn llawer iawn o ieithoedd. Mae’n ymddangos am y tro cyntaf yn Saesneg yng nghyfieithiad William Tyndale o’r Beibl ym 1530. Y tro cyntaf i enw personol Duw gael ei drosi mewn Beibl Cymraeg oedd yng nghyfieithiad William Salesbury o’r Salmau ym 1567. a

Pam nad oes neb yn gwybod beth oedd ynganiad enw Duw yn yr hen Hebraeg?

 Roedd yr hen Hebraeg yn cael ei hysgrifennu heb lafariaid, gan ddefnyddio cytseiniaid yn unig. Roedd siaradwyr Hebraeg yn gwybod pa lafariaid i’w dweud wrth ddarllen. Sut bynnag, ar ôl i’r Ysgrythurau Hebraeg (yr “Hen Destament”) gael eu cwblhau, roedd rhai Iddewon yn dechrau credu yn ofergoelus na ddylid dweud enw Duw yn uchel. Wrth ddarllen yr Ysgrythurau, roedden nhw’n dweud geiriau eraill megis “Arglwydd” neu “Dduw” yn lle’r enw dwyfol. Wrth i’r canrifoedd fynd heibio, lledaenodd yr agwedd ofergoelus honno, ac yn y pen draw aeth yr ynganiad gwreiddiol yn angof. b

 Mae rhai yn credu mai “Iahwe,” neu “Iafe,” yw’r ynganiad cywir, ond mae eraill yn cynnig ffurfiau gwahanol. Mae un o Sgroliau’r Môr Marw, sy’n cynnwys rhan o Lefiticus yn yr iaith Roeg, yn trawslythrennu’r enw dwyfol yn Iao. Mae ysgrifenwyr cynnar yr iaith Roeg hefyd yn awgrymu’r ffurfiau Iae, Iabeʹ, ac Iaweʹ, ond ni ellir profi mai yr un o’r rhain oedd yr ynganiad cywir yn yr hen Hebraeg. c

Camsyniadau am enw Duw yn y Beibl

 Camsyniad: Ni ddylid defnyddio’r enw dwyfol yn y Beibl, gan nad ydyn ni’n gwybod yn union sut i’w ynganu yn Hebraeg.

 Ffaith: Mae’r ddadl hon yn rhagdybio bod Duw yn disgwyl i bobl ynganu ei enw yn union yr un fath ni waeth pa iaith y maen nhw’n ei siarad. Sut bynnag, mae’r Beibl yn dangos bod addolwyr Duw yn y gorffennol a oedd yn siarad ieithoedd gwahanol yn ynganu enwau priod yn wahanol.

 Ystyriwch, er enghraifft, Josua, un o farnwyr Israel. Yn y ganrif gyntaf, byddai Cristnogion Hebraeg eu hiaith yn ei alw’n Iehoshwa, tra byddai siaradwyr Groeg yn dweud Iesws. Mae’r Beibl yn defnyddio cyfieithiad Groeg o enw Hebraeg Josua, sy’n dangos bod y Cristnogion, yn synhwyrol iawn, wedi dewis defnyddio ffurfiau ar enwau priod a oedd yn gyfarwydd yn eu hiaith nhw.​—Actau 7:​45; Hebreaid 4:8.

 Gellir dilyn yr un egwyddor wrth ddefnyddio’r enw dwyfol. Mae rhoi ei briod le i enw Duw yn y Beibl yn bwysicach o lawer na’r union ynganiad.