Problem fawr sy’n wynebu cwmnïau llongau yw’r cregyn llong a’r organebau eraill sy’n tyfu ar gyrff llongau. Mae’r tyfiant hwn yn arafu llongau, yn peri iddyn nhw losgi mwy o danwydd, ac yn gorfodi iddyn nhw gael eu codi o’r môr bob rhyw ddwy flynedd i gael eu glanhau. Mae gwyddonwyr yn troi at y byd natur am ateb.

 Ystyriwch: Mae astudiaethau wedi dangos bod croen y morfil pengrwn (Globicephala melas) yn gallu glanhau ei hun. Ar wyneb y croen mae crychau bychain, neu nanocrychau, sy’n rhy fach i larfae’r cregyn llong fedru cydio ac ymsefydlu. Yn y bylchau rhwng y crychau hyn ceir hylif tew sy’n lladd algâu a bacteria. Mae’r morfil yn cynhyrchu mwy o’r hylif wrth iddo fwrw’r hen groen.

 Mae gwyddonwyr yn bwriadu addasu system hunanlanhau’r morfil ar gyfer cyrff llongau. Yn y gorffennol, defnyddid paent arbennig i rwystro’r cregyn, ond yn ddiweddar gwaharddwyd nifer o’r paentiau mwyaf cyffredin hyn oherwydd eu bod yn wenwynig i greaduriaid y môr. Ateb yr ymchwilwyr yw gorchuddio cyrff y llongau gyda rhwyll fetel ar ben haenen arall llawn tyllau sy’n gollwng cemegyn nad yw’n niweidio’r amgylchedd. Wrth ddod i gysylltiad â dŵr môr, mae’r cemegyn yn tewychu i ffurfio croen dros gorff y llong gyfan. Dros amser, mae’r croen hwn, sydd tua 0.7 milimetr [0.03 modfedd] o drwch, yn treulio ac yn diflannu gydag unrhyw organebau a allai fod wedi glynu ato. Mae’r system wedyn yn creu haenen newydd i orchuddio corff y llong.

 Mae arbrofion mewn labordai wedi dangos y byddai’r system hon yn gallu lleihau tyfiant y cregyn llong i un y cant o’r hyn a fyddai fel arfer. Byddai hynny’n fantais enfawr i gwmnïau llongau, oherwydd mae tynnu llongau o’r môr i’w glanhau yn hynod o gostus.

 Beth rydych chi’n ei feddwl? Ai esblygu a wnaeth croen hunanlanhau’r morfil pengrwn? Neu a gafodd ei ddylunio?