Ail Brenhinoedd 5:1-27

  • Eliseus yn iacháu gwahanglwyf Naaman (1-19)

  • Gehasi farus yn cael ei daro â’r gwahanglwyf (20-27)

5  Nawr roedd Naaman, pennaeth byddin brenin Syria, yn ddyn pwysig ac roedd gan y brenin* feddwl mawr ohono, oherwydd roedd Jehofa wedi rhoi buddugoliaeth i Syria drwyddo ef. Roedd yn filwr dewr er ei fod yn wahanglaf.*  Ar un o’i ymosodiadau, roedd y Syriaid wedi cymryd merch ifanc yn gaeth o wlad Israel, a daeth hi’n forwyn i wraig Naaman.  Dywedodd hi wrth ei meistres: “O na fyddai fy arglwydd yn mynd i weld y proffwyd yn Samaria! Yna byddai’n ei iacháu o’i wahanglwyf.”  Felly aeth ef* i adrodd hyn wrth ei arglwydd, gan sôn wrtho am beth roedd y ferch o Israel wedi ei ddweud.  Yna dywedodd brenin Syria: “Dos nawr! A gwna i anfon llythyr at frenin Israel.” Felly aeth gan gymryd deg talent* o arian, 6,000 darn o aur, a deg newid o ddillad.  Daeth â’r llythyr at frenin Israel, ac roedd yn darllen: “Rydw i’n anfon y llythyr hwn atat ti ynghyd â fy ngwas Naaman er mwyn iti ei iacháu o’i wahanglwyf.”  Unwaith i frenin Israel ddarllen y llythyr, rhwygodd ei ddillad a dweud: “Ai Duw ydw i? Oes gen i’r gallu i ladd rywun neu i’w gadw’n fyw? Pam gwnaeth ef anfon y dyn hwn ata i gan ddweud wrtho i i’w iacháu o’i wahanglwyf? Gallwch chi weld drostoch chi’ch hunain ei fod yn ceisio dadlau â mi.”  Ond pan glywodd Eliseus, dyn y gwir Dduw, fod brenin Israel wedi rhwygo ei ddillad, anfonodd neges at y brenin ar unwaith: “Pam gwnest ti rwygo dy ddillad? Plîs gad iddo ddod ata i fel ei fod yn gwybod bod ’na broffwyd yn Israel.”  Felly daeth Naaman gyda’i geffylau a’i gerbydau rhyfel a sefyll wrth fynedfa tŷ Eliseus. 10  Ond anfonodd Eliseus negesydd i ddweud wrtho: “Dos i ymolchi saith gwaith yn yr Iorddonen, a bydd dy groen yn cael ei adfer, a byddi di’n lân.” 11  Gyda hynny, gwylltiodd Naaman a cherdded i ffwrdd gan ddweud: “Dyma fi yn meddwl i fi fy hun, ‘Bydd yn dod ata i ac yn sefyll yma ac yn galw ar enw Jehofa ei Dduw, gan symud ei law yn ôl ac ymlaen dros y gwahanglwyf i’w iacháu.’ 12  Onid ydy Abana a Pharpar, afonydd Damascus, yn well na holl ddyfroedd Israel? Oni allwn i ymolchi ynddyn nhw a bod yn lân?” Gyda hynny, trodd a mynd i ffwrdd mewn tymer wyllt. 13  Yna daeth ei weision ato a dweud: “Fy nhad, petai’r proffwyd wedi dweud wrthot ti am wneud rhywbeth rhyfeddol, oni fyddet ti wedi gwneud hynny? Felly beth am wrando arno am ei fod ond wedi dweud wrthot ti, ‘Dos i ymolchi a bydda’n lân’?” 14  Gyda hynny, aeth i lawr ac ymdrochi yn yr Iorddonen saith gwaith, yn ôl beth roedd dyn y gwir Dduw wedi ei ddweud wrtho. Yna cafodd ei groen ei adfer fel croen bachgen ifanc, a daeth yn lân. 15  Ar ôl hynny, aeth yn ôl at ddyn y gwir Dduw gyda’i ddynion i gyd a sefyll o’i flaen a dweud: “Nawr rydw i’n gwybod does ’na ddim Duw arall ar y ddaear gyfan, heblaw am yn Israel. Nawr plîs derbyn anrheg gan dy was.” 16  Ond dywedodd Eliseus: “Mor sicr â’r ffaith fod Jehofa yn fyw, yr un rydw i’n ei wasanaethu, wna i ddim ei derbyn.” Roedd yn ei annog i’w derbyn, ond roedd yn dal ati i wrthod. 17  O’r diwedd, dywedodd Naaman: “Os ddim, plîs rho bridd imi o’r tir hwn, cymaint ag y gall pâr o fulod ei gario, oherwydd fydda i byth eto yn cyflwyno offrwm llosg nac aberth i unrhyw dduw heblaw am Jehofa. 18  Ond gad i Jehofa faddau imi am un peth: Pan fydd fy arglwydd y brenin yn mynd i mewn i dŷ* Rimmon i ymgrymu yno, mae’n pwyso ar fy mraich, felly mae’n rhaid i mi ymgrymu yn nhŷ Rimmon. Pan fydda i’n ymgrymu yn nhŷ Rimmon, gad i Jehofa plîs faddau imi am hyn.” 19  Gyda hynny, dywedodd wrtho: “Dos mewn heddwch.” Pan oedd ef wedi ei adael ac wedi teithio’n eithaf pell, 20  dyma Gehasi, gwas Eliseus dyn y gwir Dduw, yn dweud wrtho’i hun: ‘Mae fy meistr wedi arbed Naaman y Syriad drwy beidio â derbyn yr anrheg a ddaeth gydag ef. Mor sicr â’r ffaith fod Jehofa yn fyw, gwna i redeg ar ei ôl a derbyn rhywbeth ganddo.’ 21  Felly rhedodd Gehasi ar ôl Naaman. Pan welodd Naaman fod rhywun yn rhedeg ar ei ôl, daeth i lawr o’i gerbyd i’w gyfarfod a dweud: “Ydy popeth yn iawn?” 22  I hynny dywedodd: “Ydy, mae popeth yn iawn. Mae fy meistr wedi fy anfon i gan ddweud, ‘Edrycha! Mae dau ddyn ifanc o blith meibion y proffwydi newydd ddod ata i o ardal fynyddig Effraim. Plîs rho dalent o arian iddyn nhw a dau newid o ddillad.’” 23  Dywedodd Naaman: “Wrth gwrs, cymera ddwy dalent.” Roedd Naaman yn mynnu, felly lapiodd ddwy dalent o arian a dau newid o ddillad mewn dau fag a’u rhoi nhw i ddau o’i weision a wnaeth eu cario nhw o flaen Gehasi. 24  Pan gyrhaeddodd ef Offel,* cymerodd nhw o ddwylo’r gweision, eu rhoi nhw yn ei dŷ, ac anfon y dynion i ffwrdd. Ar ôl iddyn nhw adael, 25  aeth i mewn a sefyll wrth ymyl ei feistr. Yna dywedodd Eliseus wrtho: “Ble rwyt ti wedi bod Gehasi?” Ond atebodd: “Dydw i ddim wedi bod i unman.” 26  Dywedodd Eliseus wrtho: “Onid oedd fy nghalon yno gyda ti pan ddaeth y dyn i lawr o’i gerbyd i dy gyfarfod di? Ai dyma yw’r amser iawn i dderbyn arian neu i dderbyn dillad neu goed olewydd neu winllannoedd neu ddefaid neu wartheg neu weision neu forynion? 27  Nawr bydd gwahanglwyf Naaman yn glynu wrthot ti a dy ddisgynyddion am byth.” Ar unwaith, aeth allan o’i flaen yn wahanglaf, a’i groen yn wyn fel yr eira.

Troednodiadau

Neu “roedd gan ei arglwydd.”
Neu “er ei fod wedi cael ei daro â chlefyd ar ei groen.”
Efallai yn cyfeirio at Naaman.
Roedd talent yn gyfartal â 34.2 kg (1,101 oz t).
Neu “i deml.”
Lleoliad yn Samaria, efallai bryn neu gaer.