1. ˈDhɛ Adan waa Ɛvö ˈwo ˈwɔn yaa ˗kë, ˈmën Zoova ˗ya ˗kë? (ˈWunzüdɔdhɛ 3:15)

 ˈDHƐ Adan waa Ɛvö ˈwo ˈwɔn yaa ˗kë, Zoova ˗yö ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˗së ꞊dede ˈˈplüün ˗bho ˗an suugünën ˗nu ˗dhɛ. ˗A ˗wo ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗yö ˗ya ˗sü ˈka ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˈgü.—˗A ˗wo pö.

2. Pë ˈö Biblö ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö bhë ˈmën ˗kë ˈö˗ ˗wɔn ˈdhö ˈˈgbɩɩ˗?

² ˈWɔn ˈö ˗Zlan ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ ˈˈdhʋ̈ ˗yö ˗ya ˗sü ˈka ˈsëëdhɛ ˗be ˗blɛɛsü ˈgü Biblö ˈgü. ˈˈKɛɛ Biblö ˈsëëdhɛ ˗be ˗dhɛ ˗nu ˈwo to ˗wo ˗gban ˗sü ˈka ˗a ˗bha. ꞊Dhɛ ˗kɔ do ˈö ˈsëëdhɛ ˈˈdhɛga ˗nu ˈwo Biblö ˈgü ˈwo ꞊nënŋ ˗sü ˈka ˗a ˗bha wo ˈkwëë˗ bhë ˗a ˈdhö, ˗wo ˈö ˗ya ˗sü ˈka ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˈgü bhë, Biblö ˈsëëdhɛ ˗be ˈˈwɛɛ ˗nu ˈwo to ˗wo ˗gban ˗sü ˈka ˗a ˗bha ˈpö. ˈWɔn ˈö pö ˗sü ˈka ˗an ˈgü ˈyö ˗tɔ ˗Zlan ˗dho Mɛndhamɛn do bɔ kö ˗yö nu ˗yö Dügɔmɛn waa ö ˈˈpiʋ̈mɛn ˗nu ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈgü shiʋ̈ˈˈ. * ˗Yö ˗dho kë ˈdhuëë˗ ˈka mɛn ˗nu ˈö Zoova ˗dhɔ ˗yö ˗an ˗kë ˗an ˗bha ˈka!

3. ˈMën ˈkwa dho ˗a yö ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü?

³ ˈWɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü, kwa ˗dho dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo ˗gban ˈwɔn ˗nu ˈö Biblö ˗yö ˗an to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˈgü bhë ˗an ˗bha, ˗an ˗yɔ bɔ. De ˗nu ˈö Biblö ˗yö ˗wɩ ˗an ˈka mü? ˗Kɔ ˗mɛɛn ˈö yö ˗a ˈka ˈko ˈˈdhiʋ̈? ˗Kɔ ˗mɛɛn ˈö ˈkwa˗ ꞊trɔɔn ꞊slɔɔ ˗a ˈka?

4. ˈDe ˗tɔ ‹꞊mlɛɛn›? ˈYö ˈkwa˗ ˈwɔn dɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

⁴ ˈWunzüdɔdhɛ 3:14, 15 ˈgü, ˗wo ‹꞊mlɛɛn› do waa ö «suu» ˗nu, «dhebɔ» do waa ö «suu» ˗nu ˗wɔn ˗blɛɛ. Biblö ˗yö kwa ˗takun kö mɛn ˈwo˗ ˈka, ˈkwa˗ dɔ. * ˗Kwaa zübho ‹꞊mlɛɛn› ˗ta. ꞊Mlɛɛn ꞊dede ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo ˈö Zoova ˗ya pö Edɛnö ˈˈdhüdhɛɛdhö bhë, ˗ya man. ꞊Ya kë ˈˈdhʋ̈ kö Zoova ˗yö ˈwɔn ˗blɛɛ mɛn ˈbha ˈö ˈwɔndɔdhe ˈdhö˗ ˗gɔ ˗a ˗dhɛ. De ˗mü? ˈMɛn ˈö ˗mü, ˗Dhɛkpaɔ dhiaˈˈ ˈsëëdhɛ 12:9 ˗ya ˗zɔn kwa ˗dhɛ. ꞊Ya ˗pö ꞊dhɛ «꞊mlɛɛ ˈö gun yi ˈbha ˈka» ˈyö ˗tɔ Sɔtraan Dügɔmɛn. ˈYö de ˗nu ˈwo ˗tɔ ˗a suugünën ˗nu?

5. De ˗nu ˈwo ˗tɔ ꞊mlɛɛn suugünën ˗nu?

⁵ ˈˈTʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka Biblö ꞊yaa˗ pö ‹suugünën,› kö ˗yö ˗wɩ mɛn ˈö˗ ˈˈtakɔ ˗yö bhɔ mɛn ˈbha ˗bha ˗bha, ˈö˗ ˗wɔn ˈgü ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗wa ˈsü ꞊dhɛ ˗a ˗bha ˈnën ˈdhö, ˗a ˈka. ꞊Ya kë ˈˈdhʋ̈ kö ꞊mlɛɛn suugünën ˗nu ˈwo bhë ˗Zlan ˗bha ˈˈkiö ˗nu ˈö ˗wo ˈti ˈto wo ˗wo ˗ta waa mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˈwo ˗gban Zoova ˗Zlan waa ö ˗bha ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˗gɔ ꞊dhɛ Sɔtraan ˈdhö, wo ˗mü. ˈˈKiö ˗nu ˈwo go wo ˗duɛɛ ˈgü dhaŋ˗ ˈgü ꞊kwɛŋzü Noe ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ ˈgü waa mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˈwo ˈwɔn yaa ˗kë ˈpö ꞊dhɛ Sɔtraan ˈdhö ˗an ˗dhokwëësü ˗mü.—ˈWun. 6:1, 2; Zan 8:44; 1 Zn. 5:19; Zud. 6.

6. ˈMën ˗kë ˈö ˈkwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ pö ꞊dhɛ «dhebɔ» ˈwo ˗wɩ ˗a ˈka bhë, Ɛvö ˈyaa ˗mü?

⁶ Kwa ˗bhawɔn ˗yö dhebɔ ˈö bhë, mɛn ˈö˗ ˈka ˗a dɔ ˗sü ˗bha. ˈYaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö kë Ɛvö ˈka. ˈMën ˗kë? ˈPë ˗kë ˈkwa˗ pö ˈˈdhʋ̈ ˗kwaa ˗gɛn do ˗ga. Biblö ˗ya ˗to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö ꞊dhɛ dhebɔ suugünën ˗dho ꞊mlɛɛn suugünën ˗gɔ «ˈwü.» ꞊Dhɛ ˗kɔ ˈö ˈkwa˗ yö ˗a ˈka ꞊klöö˗ yö ˗a ˈdhö, ꞊mlɛɛn ˈnën ˗tɔ ˗Zlan ˗bha ˈˈkiö ˈö ö ˗de ˗kë Sɔtraan ˈka bhë. ꞊Ya kë ˈˈdhʋ̈ kö Ɛvö ˈö ˗kë  mɛnbhɩɩdhe ˈö ˈwɔn yaa kë ˗dhii ˈdhö˗ ˗bha ˗a ˈka, ˗a suugünën ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗ya ˗gɔ ˈwü. ˗Dhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˈsa kö de ˈö dho Sɔtraan ˗gɔ ˈwü?

7. ˈKwa ˗dhɛ ˗ga ˗Dhɛkpaɔ dhiaˈˈ ˈsëëdhɛ 12:1, 2, 5 waa 10 ˈgü, ˈde ˗tɔ dhebɔ ˈö ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˗yö ˗wɩ ˗a ˈka?

⁷ Dhebɔ ˈö ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˗yö ˗wɩ ˗a ˈka bhë, ˈsëëdhɛ ˗totaabhasü ˈö Biblö ˈgü ˗yö mɛn ˈö˗ ˈka ˗a ˗wɔn ˗blɛɛ. (˗Dhɛkpaɔ dhiaˈˈ ˈsëëdhɛ 12:1, 2, 5, 10 ˗wo pö.) Dhebɔ ˈö ˈˈsɛ ˗ta ˈyaa ˗mü, ˈyö sü ꞊dhɛ ˗gbɔdë ˗ya ˗gɛn ꞊löö ˈö ˗gbɔdënën ˗nu 12 ˈdhö˗ ˗gɔ ˗bha. ˗A ˗bha ˈnën ˈö˗ kpɔ bhë mɛnbhɩɩdhe ˈyaa ˗mü, ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗mü. ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ ˗a ˗Gblüdëdhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗yö dhaŋ˗ ˈgü, kö ˈyaa za ˈgü ꞊dhɛ dhebɔ ˈö bhë ˗yö dhaŋ˗ ˈgü ˈpö. ˗Zlan ˗bha ˈˈkiö ˗nu ˈwo to wo ˗wo ˗ta ˈwo˗ ˗bha ˗kɔlokota ˈgü dhaŋ˗ ˈgü, wo ˗mü.—Ga. 4:26.

8. ˈDe ˗tɔ dhebɔ suugünën ˗blɛɛsü? ˈYö ˗yö ˗kë ˗a ˈka ˈˈtʋ̈ŋ ˗mɛɛn ˈka? (ˈWunzüdɔdhɛ 22:15-18)

⁸ ˗Zlan ˗Wo ˗yö kwa ˗takun ˈzü kö ˈkwa dhebɔ suugünën ˗blɛɛsü dɔ. Dhebɔ suugünën ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a dua ˗mü kö ˗yö kë Ablaamö suugünën do ˈka. (ˈWunzüdɔdhɛ 22:15-18 ˗wo pö.) ꞊Dhɛ ˗kɔ ˈö Biblö ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö ˗a ˈka bhë ˗a ˈdhö, Yesu ˗yö Ablaamö suugünën ꞊dede do ˈka. (Dhu. 3:23, 34) ˈˈKɛɛ ˗a suugünën ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a dua ˗mü ˈpö kö ˗a ˈgü kë ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo kö ˗yö ʒiö ˗a ˈka mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗ta, kë ˈˈdhʋ̈ kö ˗yö Sɔtraan Dügɔmɛn ˈgü shiʋ̈ˈˈ. ˗A ˗wɔn ˈgü ˈdhɛ Yesu ˗kwɛ yö 30 ˗bha, ˗zuu ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˗yö ˗yɔɔ ˗a ˗ta. ˈÖ sü yi ˈö bhë ˗a ˗bha, Yesu ˗yö ˗kë dhebɔ suugünën ˗blɛɛsü ˈka. (Ga. 3:16) ˈDhɛ Yesu go ga ˈgü, ˗Zlan ˗yö «ˈtɔbhɔdhe [waa] ꞊bhlëë ˗ya ˗a ˗bha», ˈö «˗kɔ ˗ziö ˈˈsɛ waa˗ dhang˗ ˗nu ˈgü ˗pë ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗gɔ ˗faan nu [˗a] ˗dhɛ» kë ˈˈdhʋ̈ «kö ˗yö Sɔtraan ꞊në˗ kë ˗yë ˗nu ˈgü see˗.»—Ebl. 2:7; Mat. 28:18; 1 Zn. 3:8.

9-10. (1) De ˈˈwɛɛ ˈbha ˗nu ˈwo dhebɔ suugünën ˗nu ˈka? ˈYö ˈˈtʋ̈ŋ ˗mɛɛn ˈwo ˗kë ˗a ˈka? (2) ˈMën ˈkwa dho ˗a yö ˈzü?

⁹ ˈˈKɛɛ ˗ya ˈˈkan Yesu ˗bha, mɛn ˈbha ˗nu ˗dho kë ˈpö dhebɔ suugünën ˗nu ˈka. Yi ˈö bɔmɛn Pɔdhö ˗yö dhiaŋzë ˗a ˈka Zuifö waa ˈˈsɛ ˈˈwɛɛ ˈgümɛn ˗nu ˈwo ˗kë ˈˈɲɔn ˗a ꞊troo ˗nu ˈka ˗an ˗dhɛ, ˗yö dhebɔ suugünën ˗nu ˈdhɛ ˈwo bhë ˗an ˗wɔn ˗blɛɛ ˈö˗ pö: «꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈka kë Klisi ˗zë ˗bha ˈka, kö ˈka kë Ablaamö suu ˈka ꞊naa bha, kö ˗Zlan ˗bha ˗gasitɛ bha ˗yö ˗dho kë ka ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö˗ ˈˈplüün bho˗ ˈka Ablaamö ˗dhɛ bha˗ ˈdhö.» (Ga. 3:28, 29) ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈ Zoova ˗ya ˈˈɲɔn ˗lo kletiɛn ˈbha ꞊troo, kö ˗a ˗mɛn ˗ya kë dhebɔ suugünën ˈka. Dhebɔ suugünën ˗nu ˈnën ˈwo ˗tɔ Yesu Klito waa ˈˈɲɔn ˗a ꞊troo ˗nu 144.000 ˈö ˈwo dho ˗gblüdëdhɛ kë. (˗Dhɛ. 14:1) ˗An ˈˈpɛpɛ ˗wo wo ˈgü ˗dɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö ˈwo wo ˗zota ɛɛnˈˈ ˈwo ˈwɔn ˗nu kë ꞊dhɛ wo Dë Zoova ˈdhö.

¹⁰ ˗Dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ mɛn ˗nu ˈö ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˗yö ˗wɩ ˗an ˈka bhë ˈkwa ˗an dɔ, ˗kɔ ˈö Zoova ˗yö pë ˈö˗ pö bhë ˗a yö ˗a ˈka ˈko ˈˈdhiʋ̈, waa ˗kɔ ˈö ˈwɔn ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˈwo kwa ˗takun ˗a ˈka ꞊dɛɛ, ˗kwaa ˗ga.

11. ꞊Mlɛɛn ˗yö dhebɔ suugünën ˗kun ö ˗gɛn ˗bha ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹¹ ˈKwa ˗dhɛ ˗ga ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˈgü, ˗yö pö ˗sü ˈka mü ꞊dhɛ ꞊mlɛɛn ˗dho dhebɔ suugünën ˈkun «ö ˗gɛn ˗bha.» ˈWɔn ˈö bhë ˗yö ˗yökodhiʋ̈ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö Sɔtraan ˗yö Zuifö ˗nu waa Wlɔmömɛn ˗nu ˗blü ˗a ˈka kö ˗wo ˗Zlan Gbö zë, ˗a ˈka. (Dhu. 23:13, 20-24) Mɛn ˗ya ˗gi ö ˗kɛɛdhö, ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö ˈˈta ˈsü ˈˈtʋ̈ŋ ˈnën ˈbha ˈˈpiʋ̈. ˗Kɔ do bhë ˗a ˈka ˈpö ˈdhɛ ˈwo Yesu zë ˈwo˗ ˗wɛɛbho, ˈyaa kun ˗mɔn ˗ni ˈgü ˗a ˗bha kö yö pë ˈbha kë.—Mat. 16:21.

12. ˈˈTʋ̈ŋ ˗mɛɛn ˈwo dho ꞊mlɛɛn ˗gɔ ˈwü ˗a ˈka? ˈYö ˗wo ˗dho ˗a kë ˈˈdhʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹² ˈWɔn ˈö Biblö ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˈgü bhë ˗a ˈgü, ˗yö ˈti˗ pö Yesu ˗dho ˈto ga ˈgü. ˗Ya ˗pö ꞊ʒiaan ꞊dhɛ dhebɔ suugünën ˗dho ꞊mlɛɛn ˗gɔ ˈwü. ꞊Yaa˗ pö ˈˈdhʋ̈  kö ˗ya ˗pö Yesu ˗dho ˈgo ga ˈgü. ˈYö pë ꞊dede ˈö ˗kë yö ˗mü. ˗Dhɛ ˈö ˗dhɛkpaɔyi ˗yaaga ˗yö ˗ʒiö, Yesu ˗yö ˗go ga ˈgü kö ˗yö kë ˗zuu ˈö ˈyaa ga ˗a ˈka dhaŋ˗ ˈgü. ˈˈTʋ̈ŋ ˈö ˗Zlan ˗zokun ˗ya ˗lo Yesu ˗dho Sɔtraan ˈgü shiʋ̈ˈˈ. (Ebl. 2:14) Klito waa ö ˈˈpiʋ̈mɛn ˗nu ˗wo ˗dho ˗Zlan ˈyɔɔ˗ ˗nu ˈwo ˗kë ꞊mlɛɛn suugünën ˗nu ˈka bhë ˗an ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈgü shiʋ̈ˈˈ.—˗Dhɛ. 17:14; 20:4, 10. *

13. ˈWɔn ˈö Biblö ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö bhë, ˗a ˗bha ˗yökodhiʋ̈sü ˈwɔn ˗së ˗kë kwa ˗dhɛ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹³ ꞊Ya kë ꞊dhɛ ka ˗Zlan ˗dhɔkëmɛn ˈka, kö ˈwɔn ˈö Biblö ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö bhë ˗a ˗bha ˗yökodhiʋ̈sü ˗yö ˈwɔn ˗së kë ˗ni ˈgü ka ˗dhɛ. ˈDhɛ Yesu ˗yö ˗kë mɛnbhɩɩdhe ˈka ˈˈsɛ ˗ta yö, ˗yö ˗to ö Dë ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈ ˈkpakpadhö. (Zan 14:9) ˗A ˗wɔn ˈgü kwa ˗bɔ ˗a ˗ta ˈö ˈkwa Zoova ˗Zlan dɔ ˈö˗ ˗dhɔ ˗yö kwa ˗kë. ˗A ˗bha kwa ꞊klaŋkë ˗sü waa ˈˈdhiʋ̈ ˗sü ˗zlanwokɔdhi ˈka ˗sü ˈö ꞊dɛɛ bhë, ˗yö ˗së kwa ˗bha ˈka. ˗Kɔ ˈkwa dho ˗tosɛta kë ˗a ˈka kö ˈkwa kë Zoova ˗dhɛ ˗së ˗ya ˗zɔn kwa ˗dhɛ. Yesu ˈkun ˈwo˗ wo ö ˗gɛn ˗bha ɛɛnˈˈ ˗a zë ˈwo˗ wo bhë, mɛn ˈˈpɛpɛ kwa˗ ꞊trɔɔn ˗slɔɔ. ˗Kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˈDhɛ Zoova ˗yö Yesu bho ga ˈgü, ˗yö ˗wɩ ˗a ˗bha ˈˈsaa˗ ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˈö˗ bho ˗a ˗bha kö ˗yö «kwaa- ˈwɔn yaa ꞊gban ˈˈpɛpɛ bho kwa ˗bha.»—1 Zn. 1:7.

14. Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dhɛ ˗wo ˈö Zoova ˗ya pö Edɛnö ˈˈdhüdhɛɛdhö bhë ˗yö ˈti ˈto ˈˈshia˗ mü kö ˗yö yö ˈko ˈˈdhiʋ̈? ˗A ˈgü ˈˈpʋ.

¹⁴ ˗Wo ˈö Zoova ˗ya pö Edɛnö ˈˈdhüdhɛɛdhö bhë, ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ ˗yö ˈti ˗dho yökodhiʋ̈ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊dede ˈö bhë ˗a ˈka. ˗Yö dɔ kö dhebɔ ˗yö ö suu ˗da, ˈˈtʋ̈ŋ ꞊va ˗dho ʒiö, ˈö Dügɔmɛn ˗yö ö ˗bha mɛn ˗nu ˗lokota, ˈö ˈko ˗san (ɛɛnˈˈ ˈyɔɔdhɛ) ˗yö ˗da mɛn kpö ꞊plɛ ˈwo bhë ˗an ꞊zinŋgü. Pë ˈö Biblö ˗ya ꞊blɛɛ bhë ˈkwa˗ ˈgüman ˗së ˈka ˗yö ˗dho kwa ˗takun, ˈyö sü ꞊dhɛ ˗yö kwa ˗kpɔɔ ꞊dhɛ Sɔtraan ˗bha ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dho ˗ya Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗san ˈka. ꞊Taabha Yesu ˗yö ö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗kpɔɔ ˈwɔn do ˈö bhë ˗a ˈka. (Mak. 13:13; Zan 17:14) ˈWɔn ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗ya yö ˈko ˈˈdhiʋ̈ ˗kwɛ 100 ˗wo ˗ʒiö yö ˗an ˈka. ˗Kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

15. ˈMën ˗kë ˈö ˈˈkpɔnŋtaamɛn ˗nu ˗wo dhebɔ suugünën ˗nu ˗san ˗kë ˈgbɛ ꞊dɛɛ? ˈˈKɛɛ ˈmën ˗kë kwa dua ˈyaa ˗mü ˈkwa ˈˈsuʋ̈ Sɔtraan ˗gɔ?

¹⁵ ˈDhɛ Yesu ˗kë ˗Gblüdë dhaŋ˗ ˈgü ˗kwɛ 1914 ˈgü, ˗yö ˗to mü ˈö Sɔtraan ˗kë. ˈˈTʋ̈ŋ ˈö yö ˗a ˈgü ꞊waa˗ ˗zuö ˈˈkpɔnŋ ꞊taa, ˗yö ö ˈgüshiʋ̈sü ˈˈdhiʋ̈gan ˗ni ˈgü. (˗Dhɛ. 12:9, 12) ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˗shiö ˗sü ˈka˗ ˗dhɛ, ˗yö nu ˗ni ˈgü Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗nu kwa ˗gɔ. (˗Dhɛ. 12:13, 17) ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗Zlan ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗san ˗yö ˈˈkpɔnŋtaamɛn ˗nu ˗kë ꞊gbɔɔnsü. ˈKö ˗kë ˈˈdhʋ̈, kwa dua ˈyaa ˗mü kö ˈkwa ˈˈsuʋ̈ Sɔtraan waa ö ˈˈpiʋ̈mɛn ˗nu ˗gɔ. Pë ˈö ˈkwa dho ˗a kë ꞊ʒiaan ˈyö ˗tɔ ˈwɔn ˗nu ˗kë ˗zogbandhe ˈka ˗sü ˈö ꞊dhɛ bɔmɛn Pɔdhö ˈdhö. ˗Ya ˗pö: «[˗Zlan] ˗zë ꞊ya bo bɔ ˗sü ˈka kwa ˈka, kwa ˈyaɔ˗ ˗mɛɛ ꞊në ˗kɔ dho ꞊mɔɔ kwa ˗bha?» (Wlɔ. 8:31) Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa kwa ˗zoyö ꞊dedewo Zoova ˗dhɛ ˈyö ˗tɔ, ꞊dhɛ ˗kɔ ˈkwa˗ yö ˗a ˈka bhë ˗a ˈdhö, ˗wo ˗nu ˈwo ˗ya ˗sü ˈka ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˈgü bhë ˗an ꞊vadhɛ ˗wa yö ˈko ˈˈdhiʋ̈ ˈsaadhö.

16-18. ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˈgümansü ˗yö Këëtisö, Isila waa Ʒesika ˗an ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹⁶ ˗Wo ˈö Zoova ˗ya pö ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˈgü bhë, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa ˗takun kö ˈkwa bɔ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈgü. Kwa ꞊dhegblü do ˈwo˗ ˗dhɛ Këëtisö ˈö bɔmɛn ˈka Guamö ˗ya ˗pö: «ˈWɔn ˗nu ˈa kun bɔ ˗ni ˈgü ˗an ˈgü n ˗man ˗tosɛta ˈgü ˗wa ˗kë ˈö ˗klu Zoova ˗bha ˗sü ˗kë n ˗kɔa ˈˈgbɩɩ˗. ˈˈKɛɛ ˈdhɛ ˈa n ˗zota ˈwɔn ˈö ˗ya ˗sü ˈka ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˈgü bhë ˗a ˈgü, ˗yö n ˗takun ˈö n ˗man ˗zoyö kwa Dë ˈö dhaŋ˗ ˈgü ˗a ˗dhɛ ˗sü ˗gɛn ˗yö ˗gban.» Këëtisö ˗yö ö ˈˈɲan ˈto  ˗ni ˈgü zuʋ̈ˈˈ ˗saadhɛ ˈka yi ˈö Zoova dho ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈˈpɛpɛ bho ˗a ˈka ˈˈshia˗ ˗a ˗gɔ.

¹⁷ Kwa ꞊dhegblü do ˈwo˗ ˗dhɛ Isila ˈö ˈˈLüman ˗sɛ ˈgü ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˈgüman ˗sü ˗yö ö ˗zogban ꞊dhɛ Biblö ˈö bhë Zlan ˗Wo ˗mü. ˈDhɛ˗ yö ꞊dhɛ ˈwɔn ˈˈpɛpɛ ˈö Biblö ˗an to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ ˗wo ˗gban ˗sü ˈka ˗a ˗dhɛ ˈö bhë ˗a ˗bha, ˗a ˈwɔn ˗ya ˗kun ꞊dedewo. ˗Ya ˗pö: «ˈDhɛ ˈa˗ yö ꞊dhɛ ˈdhɛ mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗gban Zoova ˗gɔ ˗yö ˗to ˈˈshia mü ˈö pë ˈbha ˗kë kö kwa ˗bha ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ kë ˗së, ˗yö ˗pa n ˈka ꞊dedewo, ˈö˗ ˗dhɔ ˗yö ˗da n ˈgü.»

¹⁸ Ʒesika ˈö Miklonezi ˗ya ˗pö: «ˈDhɛ ˈa gagade ˈö Biblö ˈgü ˗a yö, ˗kɔ ˈa ˗kë ˗a ˈka n ˗de ˈgü, n ˗zo ꞊kun ˗a ˈˈpiʋ̈. Pë ˈö pö ˗sü ˈka ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˈgü bhë ˗yö ˗kun yö ˗ni ˈgü ˈko ˈˈdhiʋ̈. ˗Yö n ˗takun ˈa˗ yö ꞊dhɛ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈwo nu ˗ni ˈgü kwa ˗ta ꞊dɛɛ, ˈyaa ˈnën Zoova ˈdhö˗ ˈˈpiʋ̈ ˗be kwa ˗bha ˈka. ˈWɔn ˈö Biblö ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ bhë ˗ya ˗kë ˈzü ˈa˗ yö ꞊dhɛ Zoova ˗dhɔkësü ˈnën ˗tosɛta ˗së nu n ˗dhɛ ꞊dɛɛ, ˈö dho ˗a nu n ˗dhɛ ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü.»

19. ˈMën ˗kë ˈö dho ga kwa ˈgü ꞊dhɛ ˈwɔn ˈö Biblö ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ bhë ˗a ˈˈpian ˗totaabhasü ˗dho yö ˈko ˈˈdhiʋ̈?

¹⁹ ꞊Dhɛ ˗kɔ ˈö ˈkwa go ˗a yö ˗a ˈka bhë ˗a ˈdhö, ˈWunzüdɔdhɛ 3:15 ˗yö yö ˗ni ˈgü ˈko ˈˈdhiʋ̈. ˈKwa dhebɔ suugünën ˗nu waa ꞊mlɛɛn ˗bha ˗nu dɔ ˈkpakpadhö. Yesu ˈö ˗kë dhebɔ suugünën ˗blɛɛsü ˈka bhë ˗ya ˈgo ga ˈgü, ˗ya kë ˗Gblüdë ˈö ˈyaa ga ˗a ˈka dɔ ˈkwa˗ wo yö ˗a ˈgü. ˗A ˈˈtʋ̈ŋ ˈyaa ꞊gblɛɛn ˈzüdho kö mɛn ˗nu ˈö waa˗ Gbö ˗nu ˈwo dho ˗Glüdëdhɛ kë, Zoova ˗yö ö bo ö ˗kɔ ˗yɛ ˗an ˗bha ˗sü ˈka. ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˈö Biblö ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ ˗a ˈˈpian ˗blɛɛsü ˗ya yö ˈko ˈˈdhiʋ̈, ˗a ˗dhɛ ˗mü kö ˗yö ga kwa ˈgü ꞊dhɛ ˗a ˈˈpian ˗totaabhasü ˈö ˗kë ꞊mlɛɛn ˗gɔ ˈwü ˗sü ˈka bhë, ˗yö ˗dho kë ˈpö. ˗Zlan ˗dhɔkëmɛn ˗nu zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗dho dhi ꞊dedewo yi ˈö Sɔtraan ˈgü dho shiʋ̈ˈˈ ˗a ˈka, ˗a ˈka. ˈˈSanni ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗yö ˗lo, kwa ˈgü ˈya ˗dho ga, ˈyö sü ꞊dhɛ kwa ˗bha ˗Zlan ˈö bhë ˈdhaŋ˗ ˗bho ˗a ˈˈdhiʋ̈ ˗mɛn ˗mü. Dhebɔ suugünën ˗nu ˈsaa˗ ˈgü, ˗yö ˗dho ˈwɔn ˗së ꞊va ꞊dede kë «ˈˈsɛgɔ ˈˈpɛpɛ ˈwo ˈˈkpʋng ꞊taa » ˗an ˗dhɛ.—ˈWun. 22:18.