1-2. Kwa ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈˈdhiʋ̈ ˈˈgan ˗ni ˈgü, ˈmën kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa˗ kë?

 ZOOVA ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ö ˗dho Sɔtraan ˗bha ˈˈkpɔnŋtaadhɛ yaa ˈö yö ˗a ˈgü shiʋ̈ˈˈ, kö ˈö˗ kë ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ ˈka. ˈˈPlüün ˈö˗ bho bhë, ˗yo kwa ˗dhɛ ˗së ꞊dedewo. (2 Piɛ. 3:13) ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˈkwaa˗ nu ˈˈtʋ̈ŋ ꞊dede dɔ, pë ˗nu ˈwo˗ ˗zɔn ꞊dhɛ ˗ya yö ꞊klöö˗ kwa ˈˈɲan ˗yö ˗da ˗an ˈgü.—Mat. 24:32-34, 36; Këw. 1:7.

² Kwa ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ ö bhë ˗a ˈˈdhiʋ̈ ˈˈgan ˗ni ˈgü, ˈkö ˗kë ꞊dhɛ kwa gagade ˈgü ˗a yi ˗ya ꞊gwëë ɛɛnˈˈ ˈyii ꞊gwëë ꞊köŋ, mɛn ˈˈpɛpɛ kwa dua ˗mü kö ˈkwa kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban. ˈMën ˗kë? ˈYö ˗tɔ ꞊dhɛ kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗kë ˈˈgbɩɩ˗ ˗kɔ ˈˈoo ˗kɔ ˈgü kwa ˈti kwa ˗de ˈkun, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö dho ˈˈshia˗. Bɔmɛn Pɔdhö ˗yö kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗bha ˗dho ˈˈshia˗ ˗sü ˗dhɛ «ˈwɔn yaa ˈö kwa ˗da ˈgü ˗dhɛ ˈdhö ˗së.» (Ebl. 12:1) ˈKwa˗ pö ˗zoyödhe ˗yö kë kwa ˗gɔ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka, ˗kwa kwa ˗zota ˗kplawo pë ˗nu ˈwo˗ ˗zɔn ꞊dhɛ ˈkwa yö ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈka ꞊klöö˗ ˗an ˈgü.—Ebl. 11:1.

3. ˈMën ˈkwa ˗dho ˗a yö ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü?

³ ˈWɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü, pë ˗yaaga ˈwo ˗dho kwa ˗bha ˗zoyö ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈö Zoova ˗ya ˈˈplüün bho ˗a ˗dhɛ ˗sü kë ˈˈgbɩɩ˗, kwa ˗dho ˗an yö. Wo ˈnën ˈwo ˗tɔ: (1) Kwa ˗zota ˗gɔtadhɔpë ˗wɔn ˈgü ˗sü, (2) kwa ˗zota Zoova ˗bha ˈˈpiigbɩɩdhɛ ˗wɔn ˈgü ˗sü waa (3) pë ˗nu ˈwo ˗dho kwa ꞊ɲɔɔn Zoova ˗bha ˗an kë ˗sü. ˗Ya ˈgo mü, ˗wo ˈö Zoova ˗ya pö Abakukö ˗dhɛ bhë, ˗kɔ ˈö ˗dho kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban ˗a ˈka ꞊dɛɛ kwa ˗dho ˗a yö. ˗Kwaa zudɔ ˈwɔn ˈbha ˗nu ˈwo kwa ˗ta ꞊dɛɛ, ˈö ˗an ˗wɔn ˈgü kwa ˗bhawɔn ˈdhö ˗zoyö ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ ˗dhɛ ˗sü ˗bha bhë, ˗an ˗ta.

 ˈWƆN ˗NU ˈÖ KWA ˗BHAWƆN ˈDHÖ ˗ZOYÖDHE ꞊DEDE ˗BHA ˗AN ˈGÜ

4. ˈWɔn ˗mɛɛn ˗nu ˈö kwa ˗bhawɔn ˈdhö ˗zoyödhe ꞊dede ˗bha ˗an ˈgü?

⁴ Yi ˈˈpɛpɛ ˈka, ˈwɔn ˗nu ˈö kwa ˗bhawɔn ˈdhö ˗zoyödhe ꞊dede ˗bha ˗an ˈgü, kwa ˗da ˗an ˗ʒian ˗ta. ˗A ˈbha ˗nu ˈnën ˈwo ˗tɔ kwa ˗nënŋ ˗an ˗bha ˗mɛn ˗nu, kwa ˗bha trʋʋˈˈ ˗nu, ꞊klaŋ ˈkwa ˗dho ˗a kë, ˈwɔn ˈö ˗gban dhe waa ö ꞊gɔɔn ɛɛnˈˈ ˈnën ˗nu ˗bha waa kwa ˗bha yö ˗wɔn ˗nu. ˗Kwa kwa ˗de dhɛɛˈˈ ˈkpɔ, ˈkwa˗ pö: «Pë ˗nu ˈa n ˗kɔ ˗yɛ ˗an ˗bha ˗wa ˗zɔn ꞊dhɛ ˗yö ga ˗sü ˈka n ˈgü ꞊dhɛ ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˈö yö, ˗a yi ˈyaa ꞊gblɛɛn ˈzü kö ˗Zlan ˗ya kë ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ ˈka ˗ee? Ɛɛnˈˈ ˗wa ˗zɔn ꞊ʒiaan ꞊dhɛ mɛn ˗nu ˈwo˗ pö ꞊dhɛ ga ˈnën ˗tɔ pë ꞊gban ˈˈdhiʋ̈todhɛ bhë, yaa˗ ˗nu yi ˗bha ˈwɔn yö ˗kɔ ˗yö do ˗ee?» (Mat. 6:19, 20; Dhu. 12:16-21) ˈKwa kwa ˗bha ˗zoyö ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ ˗sü ˗dhɛ ˗sü ˗gɛn ˗gban ꞊dedewo, ˗ya ga kwa ˈgü ꞊dhɛ ˗a nu ˗yi ˗ya ˈto ꞊klöö˗ kwa ˗dho ˗da ˈwɔn ˗së ˗nu ˗ʒian ˗ta.

5-6. ˈMën ˗kë ˈö kwa ˗bhawɔn ˈdhö ˗zoyödhe ꞊dede ˗bha ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈˈtʋ̈ŋ ˗nu ˈgü? ˗A ˈwɔnzuan do ˗zɔn.

⁵ ˈWɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˗wa nu kwa ˗ta, kwa ˗bhawɔn ˗yö ˈpö ˗zoyödhe ꞊dede ˗bha. Pë ˗nu ˈwo ˗kë ꞊dhɛ ˈˈklʋʋbhɔdhe, ˈˈyua ˈˈgbɩɩ˗ ɛɛnˈˈ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈbha ˗nu ˈdhö bhë ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo kwa ˈgü ga. ˗A ˈbha ˗ya kë, ˗a züdɔdhɛ ˈgü, kwa ˗dho pë ˈˈpɛpɛ kë kö ˈkwa ˗an ˈkun kwa ˗bha. ˈˈKɛɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka, ˗wo ꞊gwëë kwa ˗bha. ˗A ˗wɔn ˈgü, kwa ˗bhawɔn ˗yö ˗zoyödhe ꞊dede ˗bha kö ˈkwa ˈto ˗an ˈgü, ˈkwa Zoova ˗dhɔkë zuʋ̈gblüdhi ˈka ˗kplawo.—Wlɔ. 12:12; 1 Piɛ. 1:6, 7.

⁶ ˈKwa kë ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ pö ꞊dhɛ ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈö Zoova ˗ya ˈˈplüün bho bhë, ˈyii ˗dho nu toŋtoŋdhö. ˗A ˗gɛn ˈnën ˗tɔ ꞊dhɛ kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗yö ˈˈtëëtë ˗ee? ˗Abin. ˗Kwaa ˈwɔnzuan do ˗ga. ˗Bu ˈˈnɛnnɛn ˗ya ꞊gbɔɔn, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë kwa ˈgü ꞊dhɛ ˗yö ˈti ˗dho ˈgo ˈˈshia˗ toŋtoŋdhö. ˈˈKɛɛ ˗a yi ˈyaa ꞊gwëë ˈö ˈˈwo ˗ya dɔ ˗sü ˗bha ˈzü. ˗Kɔ do bhë ˗a ˈka kwa ˈgü ˗ya ga ꞊dedewo, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë kwa ˈgü ꞊dhɛ ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈyii ˗dho nu toŋtoŋdhö. ˈˈKɛɛ kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗ya kë ˈˈgbɩɩ˗, ˗yö ˗ga kwa ˈgü ꞊dhɛ pë ˗nu ˈö ˗Zlan ˗yö ˗an ˈˈplüün bho, ˗wo ˗dho kë. (Ps. 94:3, 14, 15; Ebl. 6:17-19) ˗Zoyödhe suu ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗yö ˗dho ˗a kë ˈkwa Zoova ˗dhɔkësü ˗wɔn bɔ ˈˈdhiʋ̈ kwa ˗bha ˗tosɛta ˈgü.

7. ˗Zotakɔ ˗mɛɛn ˈkwa ˗dho ˈˈkan ˗a ˗bha?

⁷ Kwa ˗bhawɔn ˗yö ˗zoyödhe ꞊dede ˗bha ˈzü kö ˈkwa ˗zlanwopö. Mɛn ꞊vadhɛ ˗wa ˗yö ꞊dhɛ «nɔɔn˗ ˗së ˗nu» ˈwo ˗gban ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˗bha nu ˗sü ˗bha bhë, pë ꞊dede ˈö ˗dho kë ˈyaa ˗mü. (Mat. 24:14; Ézéch. 33:32) Kwa dua ˗mü ˈkwa˗ kë kwa ˈsuan˗ ˈka kö ˈkwa ˗dho dɔ ˈdudhö pë ˈö Zoova ˗ya pö kwa ˗dhɛ bhë ˗a ˗wɔn ˈgü ꞊dhɛ ˗an ˈdhö. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈkwaa˗ ˈˈpiʋ̈ ˗yö kë ˈˈdhʋ̈ kwa ˈka, kwa dua ˗mü ˈkwa kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban ˗kplawo. Pë ˗yaaga ˈkwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˗an kë, ˗kwa ˗an ˗ga.

˗KWA KWA ˗ZOTA ˗GƆTADHƆPË ˗WƆN ˈGÜ

8-9. ˈKwa kwa ˗zota ˗gɔtadhɔpë ˗wɔn ˈgü, kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗yö ˗gban ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

⁸ Pë ˗nu ˈwo ˗dho kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban ˗a ˗blɛɛsü ˈnën ˗tɔ ˗zo ˗ta ˗gɔtadhɔpë ˗wɔn ˈgü ˗sü. ˗Ya ˗kë ˈö ga kwa ꞊dhɛ pë ˗nu ˈö ˗Zlan ˗yö ˗an ˈˈplüün bho, ˗wo ˗dho kë. ˈKwa kwa ˗zota ˗së ˈka ˈpë ˗kë ˈö kwa ˗gɔtadhɔ waa pë ˈö˗ nu kwa ˗gɔtadhɔpë ˈka ˗an ˈgü, kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗dho ˗gban ˈö ga kwa ˈgü ꞊dhɛ Zoova ˗dho ˗tosɛta ˈö ˈyaa ɲën ˈö˗ ˈˈplüün bho bhë, ˗a nu kwa ˗dhɛ ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ ˗ta. ˈMën ˗kë ˈö ˈkwa˗ pö ˈˈdhʋ̈?

⁹ Zoova ˗yö kwa ˗gɔ ˗ta ˗dhɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗Yö ö Gbö ˗blɛɛsü ˈö˗ ˗dhɔ ˗ya ˗kë, ˈö ˗klu ˗a ˗bha bhë ˗a ˗bɔ ˈö go dhaŋ˗ ˈgü ˈö ˗kë mɛnbhɩɩdhe ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˈka ˈˈkpɔnŋ ꞊taa. Kö Yesu ꞊kun ˈˈsɛ ˗ta yö, ˗yö ˗bɔ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ suu ˈˈpɛpɛ ˈgü. ˗Yö saanˈˈ ˗sü, ˈö dho ˈö ga ˈˈdhiʋ̈dhiʋ̈sü wo. Mɛn ˗gɔtadhɔpë ˈkpii˗ ˈbha ˈkö ˗dho ʒiö ˗a ˗dhɛ ˈö Zoova ˗ya nu bhë ˗a ˗ta, ˈyaa ˈdhö. ˗Tosɛta ˗së  kë ˗sü ˈö ˈˈtʋ̈ŋ ˈdɛdɛ ˈˈpiʋ̈ ˗a ˗wɔn ˗mü ˗be, kö ˗dhɔkaa ˗Zlan ˈti ˗dho ö ꞊kwaa˗ ö Gbö ˗zü ˗yö saanˈˈ ˈˈsinman suu ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈsü, ˗yö ga. (Zan 3:16; 1 Piɛ. 1:18, 19) ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ Zoova ˗yö ö Gbö ˈö˗ ˗wɔn ˈdhö˗ ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˗a ˗nu kö ˈkwa dha bhë, ˗yö ˗dho pë ˈˈpɛpɛ kë kö ˈkwa ˗tosɛta ˈö ˈyaa ɲën ˗a kë ˈˈkpɔŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈgü.

˗KWA KWA ˗ZOTA ZOOVA ˗BHA ˈˈPIIGBƖƖDHƐ ˗WƆN ˈGÜ

10. ˈKwa ˗dhɛ ˗ga Efɛzö 3:20 ˈgü, ˗mën ˈö˗ kë ˗sü ˈˈsɩ ˈdhö Zoova ˗dhɛ?

¹⁰ Pë ꞊plɛ ˗bha ˗naan ˈö ˗dho kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban ˈzü, ˈyö ˗tɔ kwa ˗zo ˗ta Zoova ˗bha ˈˈpiigbɩɩdhɛ ˈgü ˗sü. Pë ˈˈpɛpɛ ˈö ˗an ˈˈplüün bho, ˗a ˗kɔ ˗mɔn ˗an kë ˗sü ˗bha. Gagade ˈka, mɛn ꞊vadhɛ ˗bha ˈgü ꞊dɛɛ, ˗tosɛta ˈö ˈyaa ɲën ˗a kë ˗sü ˈö ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈgü bhë ˈyaa ˈdhaŋ˗ ˗bho ˗a ˈˈdhiʋ̈ ˗wɔn ˈka. ˈˈKɛɛ ˗ya kë ꞊shiöŋ, pë ˈbha ˗nu ˈö mɛn ˗nu ˈwaa ˗mɔn ˗an kë ˗su ˗bha ˈnën Zoova ˗yö ˗an ˈˈplüün bho. Yö ˈnën ˗tɔ ˗Zlan ˈö˗ ˗bha ˈˈpiigbɩɩdhɛ ˈˈdhiʋ̈todhɛ ˈyaa ˈdhö. (Job 42:2; Mak. 10:27) ˗A ˗wɔn ˈgü ˗ya pë ˈˈmlünmlünsü ˗nu ˈˈplüün bho, ˗a ˈwɔn dua ˈyaa ˗mü kö ˗yö kwa ˈkun.—Efɛzö 3:20 ˗wo pö.

11. ˗Wɔnmɛnkunwɔn ˗nu ˈö ˗Zlan ˗yö ˗an ˈˈplüün bho ˗a ˈwɔnzuan do ˗zɔn. (Kpɔɔˈˈ ˈkɔnën ˈö˗ gɔ ˗kë « ˗Wɔnmɛnkunwɔn ˗nu ˈö ˗Zlan ˗yö ˗an ˈˈplüün bho ˈö ˗wa yö ˈko ˈˈdhiʋ̈ ˈsaadhö» ˈka bhë, ˗a ˗bha.)

¹¹ ˗Wɔnmɛnkunwɔn ˗nu ˈö Zoova ˗yö ˗an ˈˈplüün bho ö ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗dhɛ ꞊kwɛŋzü, ˗kwaa ˈbha ˗nu ˗wɔn blɛɛˈˈ. ˗Ya ˗pö Ablaamö waa Saadha ˗an ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗wo ˗dho ˈnëngɔɔn˗ do ˈkpɔ wo ziidhɛ ˈgü. (ˈWun. 17:15-17) ˗Ya ˗pö ˈzü Ablaamö ˗dhɛ ꞊dhɛ ö ˗dho Kanaan ˗sɛ nu ˗a suugünën ˗nu ˗dhɛ. Ablaamö suugünën ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˈnën ˈwo kun Izraɛdhömɛn ˗nu ˈka. ˗Kwɛ ꞊va ˈˈpiʋ̈, ˗wo ˗kun ꞊dhuëŋ ˗nu ˈka ˈgü Ezitö ˗sɛ ˈgü. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗be ˈwo˗ ˗ga ꞊dhɛ pë ˈö ˗Zlan ˗ya ˈˈplüün bho Ablaamö ˗dhɛ ˈˈdhʋ̈, ˈyii ˗dho ˗a kë toŋtoŋdhö. ˈˈKɛɛ ˗yö ˗dho ˈö˗ ˗kë. ꞊Taabha, dhebɔ zii do ˈwo˗ ˗dhɛ Edhizabɛtö bhë Zoova ˗ya ˗pö ˗a ˗dhɛ ˗yö ˗dho ˈnën do ˈkpɔ. ˗Ya ˗pö ˈzü Madhi ˈö ˈyaa gɔn ˗wɔn dɔ ˗a ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗yö ˗dho ö Gbö ˈkpɔ. Zoova ˗yö ˗kwɛ ˈˈgblü ꞊va ˗to ˈˈdhiʋ̈ Edɛnö ˈˈdhüdhɛɛdhö ˈö ö Gbö ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˗bha ˗nu ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ˗sü ˈˈplüün bho.—ˈWun. 3:15.

12. ˈMën Josué 23:14 waa Isaïe 55:10, 11 ˗wa ˗zɔn kwa ˗dhɛ ˈö ˗gban Zoova ˗bha ˈˈpiigbɩɩdhɛ ˗bha?

¹² ˈKwa kwa ˗zota pë ˗nu ˈö Zoova ˗yö ˗an ˈˈplüün bho ˈö wa yö ˈko ˈˈdhiʋ̈ ˈsaadhö ˗an ˈgü, kwa˗ ˗yö ꞊dhɛ ˗a ˗bha ˈˈpiigbɩɩdhɛ ˈˈdhiʋ̈todhɛ ˈyaa ˈdhö. ˗A ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗yö kwa ˗bha ˗zoyö ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˗dhɛ ˗sü ˗gɛn ˗gban. (Josué 23:14; Isaïe 55:10, 11 ˗wo pö.) ˗Ya ˗kë ˈzü ˈkwa ˗mɔn mɛn ˗nu ˗takun ˗sü ˗bha kö ˗wa yö ˈpö ꞊dhɛ ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ ˗bha nu ˗sü ˈö bhë pë ꞊dede ˈö ˗dho kë yö ˗mü, ˈˈɲɛɛn bho ˗sü ˈyaa mü. Zoova ˗yö pë ˈö ˗gban dhaŋ˗ ˗dɛɛ waa ˈˈsɛ ˗dɛɛ ˗an ˗bha, ˗a ˗blɛɛ ˈö˗ pö: «ˈPë ˈa˗ pö bha ˈyaa ꞊sua ˈka, ˗a ˗dhɛa ˗bha ꞊dhɛ ˗wo ˈdhang˗ bho˗ ˈˈdhiʋ̈.»—˗Dhɛ. 21:1, 5.

PË ˗NU ˈWO ˗DHO KWA ꞊ƝƆƆN ZOOVA ˗BHA, ˗KWA ˗AN KË

13. ˗Bhɔkwëë ˗nu ˗wo kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗A ˈgü ˈˈpʋ.

¹³ Pë ˗yaaga ˗bha ˗naan ˈö ˗dho kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban, ˈnën ˗tɔ kwa ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ ˈsü ˗sü kö pë ˗nu ˈwo ˗dho kwa ꞊ɲɔɔn Zoova ˗bha ˈkwa ˗an kë. ˈWɔn ˗së ˗nu ˈö ˈkwa ˗an ꞊slɔɔ kwa ˗bha ˗bhɔkwëë ˗nu ˈgü, ˗kwaa ˈbha ˗nu ˗ga. Ana ˈö ˗ya ˗kwɛ ˗kɔŋ ꞊va kë ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈgü ˗yö ˈgü, ˗ya ˗pö: «˗Bhɔkwëë ˗nu ˗wo n ˗man ˗zoyödhe ˗kë ˈˈgbɩɩ˗ ˗kplawo. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ mɛn ˈö ˈˈdhɛɛtadhiaŋ˗ zë, ˈyaa mɛnklaŋkëmɛn ˗së ˈgbɛ ˈka ɛɛnˈˈ ˈyaa pë ˗dɛɛ ˈbha ˗wɔn blɛɛˈˈ, ˗yö n ˗takun ˈa Biblö ˈgüman ˈö n ˗man ˗zoyödhe ˗gɛn ˗yö ˗gban.» b ˈKwa kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗bha ˈwɔn ˗daa ˗nu man ˗bhɔkwëë ˗nu ˗ta,  ˗yö kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban ˈpö.—Wlɔ. 1:11, 12; 10:17.

14. ˗Zlanwopösü kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹⁴ Kwa ˗kɔ ˗ya kë ˗Zlanwopösü ˈgü, ˗yö kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban ˈpö. (Ebl. 10:23) Baabadha ˈö ˗ya ˗kwɛ ˈö ˗ʒiö 70 ˗ta ˗a kë Zoova ˗dhɔkësü ˈgü, ˗ya ˗pö: «A˗ ˗yö ˗kplawo ꞊dhɛ ˗zlanwopösü ˗yö n ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban. Pë ˗së ˗nu ˈö Zoova ˗yö ˗an ˈˈplüün bho a ˗an ˗wɔn blɛɛˈˈ ˗ni ˈgü mɛn ˗nu ˗dhɛ ˈgbɛ, n ˗man ˗zoyödhe ˗yö ˗kë ˈˈgbɩɩ˗.»

15. ˈKwa Biblö draanˈˈ kwa ˗de ˈˈpiʋ̈, kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗yö ˗gban ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗nu ˗bha.)

¹⁵ Pë ˈbha ˈö kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban, ˈyö ˗tɔ Biblö ˗draan ö ˗de ˈˈpiʋ̈ ˗sü. Sizanö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˗dhɛkpaɔyi do ˈö ˗dho Biblö draanˈˈ ˗a ˈka ö ˗de ˈˈpiʋ̈ ˈya˗ ˗ya, ˗yö ö ˗takun ꞊dedewo. ˗Ya ˗pö: «˗Tɛɛdhoowayi ˈka, a n ˗de ˗baa ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗tɔn ˈö ˗dho draanˈˈ ˈˈdhoogɔ ˗dhɛ ˈö nu ˗ni ˈgü ˗a ˈka, ˗a ˗bha. ˗Tɛɛdhooyi waa ˗Tɛɛdhooʒiaando ˈka, a n ˗de ˗baa ˈpö ˗bhɔkwëë ˈö ˈˈdhoogɔ ꞊zinŋgü ˗a ˗bha. ˗Dhɛkpaɔyi ˗nu ˈwo to, a ˗an ˗sü ˈa Biblö ꞊draan n ˗de ˈˈpiʋ̈.» ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö˗ ˗ya kö ˈö Biblö draanˈˈ ˗a ˈka ˗yö ˗to ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗kplawo, Sizanö ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗yö ˗gban. Irɛnö ˈö yökë Betɛdhö ˗kɔ ˈkpii˗ ˈgü ˗kwɛ ˗kɔŋ ꞊va ˈˈpiʋ̈, ˗ya ˗yö ꞊dhɛ ˗wo ˗nu ˈö Biblö ˗yö ˗an to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ ˗an draanˈˈ ˗sü ˗yö ö ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban. ˗Ya pö: «Pë do ˈö ˈwɔn n kun ˈyö ˗tɔ pë ˗nu ˈö Zoova ˗yö ˗an to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ꞊blɛɛ ˗an ꞊gban ˗wo ˗yö ˈko ˈˈdhiʋ̈ ꞊dedewo.» c

«˗A ˈGÜ ˗WƆN ˗DHO KË Ö ˈˈTƲ̈Ŋ ˗BHA»

16. ˗Wo ˈö Zoova ˗ya pö Abakukö ˗dhɛ ꞊kwɛŋzü, ˗yö ˗gban kwa ˗bha ꞊dɛɛ ˈpö ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? (Eblö 10:36, 37)

¹⁶ Zoova ˗dhɔkëmɛn ˈbha ˗nu ˗wo ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˈö yö ˗a ˈgü shiʋ̈ˈˈ ˈˈtʋ̈ŋ ˈˈdhiʋ̈ ˈˈgan ˗ni ˈgü ˗a yi ˗ya ꞊gwëë. Mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗bha ˈgü, pë ˈö ˗Zlan ˗ya ˈˈplüün bho ˈyaa kë ˗ni ˈgü ˈˈvaandhö. ˈˈKɛɛ ˗kɔ ˈö˗ ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˈwo˗ ˈka  wo ˗de ˈgü, Zoova ˗ya ˗dɔ. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗yö ö ˗wodhiʋ̈lomɛn Abakukö ˗zogban ˈö˗ pö: «ˈˈƝɛɛn ˈö bhë ˗a ˈgüwɔn ˗dho kë ö ˈˈtʋ̈ŋ ꞊dede ˗bha. ˗Yö ˈdho ˗ni ˈgü ö ˈˈdhiʋ̈todhɛ ˗bha, ˈyii ˗dho kë ꞊sua ˈka. ˈKö ˗kë ˗ʒiaanwo ꞊dhɛ ˈyaa kë ˗ni ˈgü, ˗bhö ü ˈˈɲan ˈto ˗a ˗gɔ, ˗a ˈgü ˗wɔn ˗dho kë ö ˈˈtʋ̈ŋ ˗bha. ˗Yö ˈti ˗dho ˈto ˈzlöö!» (Hab. 2:3) ˗Zlan ˗yö ˗wo ˈö bhë ˗a ˗pö Abakukö dosɛnŋ ˗dhɛ ˗ee? ˈYaa ˗gban ˈpö kwa ˗bha ꞊dɛɛ ˗ee? ˗Zlan ˗ya ˗kë ˈpö ˈö bɔmɛn Pɔdhö ˗yö ˗wo ˈö bhë ˗a ˗gban mɛn ˗nu ˈkwa kwa ˈˈɲan ˈto ˗ni ˈgü ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˗gɔ ꞊dɛɛ, kwa ˗bha. (Eblö 10:36, 37 ˗wo pö.) ˈKö ˗kë ꞊dhɛ kwa ˗bho ˈˈgan ˈgü ˗sü ˈö Zoova ˗ya ˈˈplüün bho bhë ˈyaa kë ˗ni ˈgü ˈˈvaandhö, ˗yö ga kwa ˈgü ꞊dhɛ «˗a ˈgüwɔn ˗nu ˗dho kë, yö ˈti ˗dho ˈto ˈzlöö!»

17. Kwa ꞊dhegblüdhe do ˗yö ˗wo ˈö Zoova ˗ya pö Abakukö ˗dhɛ, ˗a ˗ya ꞊bhlëë ˈgü ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹⁷ ˗Kwɛ ˗kɔŋ ꞊va ˗ya ʒiö ꞊dɛɛ ˈö Zoova ˗dhɔkëmɛn ꞊vadhɛ ˈdho ‹wo ˈˈɲan ˈto ˗ni ˈgü› ˗a ˗gɔ. ˗A ˈwɔnzuan do ˈnën ˗tɔ Luizö ˈö ˗ya Zoova ˗dhɔkësü ˗bha ˗kwɛ 1939 ˈgü. ˗Ya ˗pö: «N ˗man ˈgü ˗be, n ˈti ˗dho ɲën ꞊klaŋ ˗bha ˈö to ˈö Aamagedɔn ˗gblü ˗yö nu. ˈˈKɛɛ ˈyii kë ˈˈdhʋ̈. Kwɛ ꞊va ˈˈpiʋ̈, mɛn ˗nu ˈwo ˗kë ꞊dhɛ Noe, Ablaamö, Zozɛfö waa mɛn ˈˈwɛɛ ˈbha ˗nu ˈdhö bhë, a ˗an ˗bha ˗kwɛzlan ˗wo ˗pö Biblö ˈgü. ˗Wo wo ˈˈɲan ˗to pinŋdhö Zoova ˗gɔ zuʋ̈saadhɛ ˈka kö pë ˗nu ˈö˗ ˈˈplüün bho ˗an ˗dhɛ ˗ya kë. ˗Yö n ˗takun ˈa n ˈˈɲan to ˈpö Zoova ˗gɔ zuʋ̈saadhɛ ˈka. ˈˈƝan ˗to Zoova ˗bha yi ˗gɔ ˗sü ꞊dhɛ mɛn ˗nu ˈwo to ˗an ˈdhö bhë, ˗ya ˗kë ˈö ga n ˈgü ꞊dhɛ ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈö ˗Zlan ˗ya ˈˈplüün bho ˗a nu ˗yi ˈyaa ˈzü.» Mɛn ꞊vadhɛ ˈö ˗wa ꞊gwëë Zoova ˗dhɔkësü ˈgü waa Luizö ˗an ˗wo ˗yö do.

18. ˗Dapë ˗nu ˗ga ˗sü ˗dho kwa ˗bha ˗zoyö ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˗dhɛ ˗sü ˗gɛn ˗gban ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹⁸ ˗Yö ˈˈdhʋ̈ ꞊dhɛ ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈyii nu ꞊köŋ. ˈˈKɛɛ ˗kwa kwa ˗zota pë ˈbha ˗nu ˈwo ˗kë ꞊dhɛ ˗gbɔdënën ˗nu, ˈˈdhü ˗nu, wü ˗nu waa mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˈdhö ˈwo kwa ˗züzü ˗an ˈgü . Mɛn ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈˈɲan ˗yö ˗da ˗an ˗bha ˗këdhösü ˈgü ˈkö ˗kë ꞊dhɛ ˈˈdhiʋ̈ ˗be, ˈwaa kun ˗dhö. ˗An ˗bha ˗kë ˗dhö ˗sü ˗yö ˗go Zoova ꞊nën˗ ˈˈpiʋ̈. (ˈWun. 1:1, 26, 27) Kwa ˗bha ˗Zlan ˈö ˈˈdhʋ̈ ˈnën pö ˈzü ö ˗dho ˈˈkpɔnŋtaadhɛ kë ˗dɛɛ. ˗Yö ˗dho ˗a kë ˈˈdhʋ̈. ˈˈKpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈgü, mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗dho ˗tosɛta ˈö ˈyaa ɲën ˗a kë wo ˈflëëgü zuʋ̈gblüdhi ˈka. ˗Yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ga kwa ˈgü ꞊dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö˗ ˗zo ˈˈpiʋ̈ ˗ya ˗lo, ˗Zlan ˗dho ˗a kë kö ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗yö kë ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ ˈka.—Is. 65:17; ˗Dhɛ. 21:3, 4.

19. Kwa ˗dho kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹⁹ Kwa kwa ˈˈɲan ˈto ˗ni ˈgü ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ ˗gɔ, ˗kwa pë ˈˈpɛpɛ kë kö kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗yö ˗gban. ˗Kwa ˗Zlan ˈˈnuɛ bho ˗kplawo ˗gɔtadhɔpë ˗wɔn ˈgü. ˗Kwa kwa ˗zota Zoova ˗bha ˈˈpiigbɩɩdhɛ ˗wɔn ˈgü. Pë ˗nu ˈwo ˗dho kwa ꞊ɲɔɔn ˗a ˗bha, ˗kwa ˗an kë. ˈKwa˗ kë ˈˈdhʋ̈, kwa ˗dho kë ‹ˈmɛ ˈö˗ ˗nu ˈgü ˈyaa ga ˗zʋ ˗yö ˗Zlan ˗dhɛ ˗sü ˈka, ˈö to˗ ˈka ˈˈdhʋ̈ ˈö zun˗ ˈka ˈwɔn ˈö˗ ˈˈplüün bho˗ ˗nu ˗dhɛ bha˗ ˈgü ˗wɔn kë ˗yi ˗bha› bhë, ˗an kpö ˈgü.—Ebl. 6:11, 12; Wlɔ. 5:5.