'Dho -a 'gü -wɔn -ta

'Dho -a 'gü -wɔn -nu 'sëëdhɛ -ta

ˈWƆN ˗GƆ 40

꞊Dhɛ Piɛdhö ˈdhö, kwa ˈgü ˈya ˗dho ga Zoova ˗dhɔkë ˗sü ˈka

꞊Dhɛ Piɛdhö ˈdhö, kwa ˈgü ˈya ˗dho ga Zoova ˗dhɔkë ˗sü ˈka

«N Dëmɛ, ˈbha ˈdho dɔ n ˈˈsɔɔ, ˗a ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ ˈwɔnyaakëmɛ ˗mü n ˈka.»—DHU. 5:8.

ˈˈTAN 38 Zoova ˗dho ü ˈgü kë ˈˈgbɩɩ˗

ˈPË ˈKWA DHO ˗A YÖ a

1. ˈDhɛ Yesu ˗yö ˗dhidha ˗kë ˈö Piɛdhö ˗yö ˈyuö˗ ꞊va kun, Piɛdhö ˗kë ö ˗de ˈgü ꞊dhɛ?

 PIƐDHÖ ˗yö ˗to ˈˈyi ˈˈblükë ˗sü ˗bha gbeŋ, ˈˈkɛɛ ˗yö ˈti pë gbɛ˗ ˈkun. ˈDhɛ ˗kë ˈˈdhʋ̈, Yesu ˗ya ˗pö ˗a ˗dhɛ: «˗Bhö ꞊yɔɔn ˈˈkplagɔnë bha˗ ˈka ˈˈyi ꞊zinng ˈgü kö [. . .] ˈka ˈˈnuu bha˗ ˗së do ˗zuö mü.» (Dhu. 5:4) ˈWɔn ˈö Yesu ˗ya ꞊blɛɛ bhë ˗yö Piɛdhö zuʋ̈ˈˈ ˗dɔ ˈdudhö, ˈˈkɛɛ ˗yö ˗dho ˈö˗ ˗kë. ˈDhɛ Piɛdhö waa ö ˈˈtɛɛbɔ ˗nu ˈwo˗ ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ ˗dhidha ˈnën Yesu ˗ya ˗kë, ‹ˈˈsuʋ̈ ˗yö ˗da ˗an ˈgü ꞊dedewo.› ˗A ˗wɔn ˈgü, Piɛdhö ˗ya ˗pö: «N Dëmɛ, ˈbha ˈdho dɔ n ˈˈsɔɔ, ˗a ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ ˈwɔnyaakëmɛ ˗mü n ˈka.» (Dhu. 5:​6-9) Piɛdhö ˗bha ˈgü, ö dua ˈyaa ˗mü kö ˈö kë Yesu ˈˈsuee.

2. ˈMën ˗kë ˈö ˗së kö ˈkwa kwa ˈˈtʋ̈ŋ kë Piɛdhö ˗bha ˈwɔnzuan ˈgü?

2 Gagade ˗kun Piɛdhö ˈˈpiʋ̈, ˈyö sü ꞊dhɛ ‹ˈwɔnyaakëmɛ ˗mü ˗a ˈka.› ꞊Dhɛ ˗kɔ ˈö Biblö ˗ya pö ˗a ˈka ˗a ˈdhö, ˗ya kë ꞊shiöŋ Piɛdhö ˗yö pë ˈbha ˗blɛɛ ɛɛnˈˈ ˗a ˗kë ˈö ꞊taabha ˈö ˗kë ö ˗de ˈgü ˈya. ˗Yö ˗kë kwa ˈka ˈˈdhʋ̈ ˈpö ˗ee? Kwa ˈkozë ˗ni ˈgü kwa zaadhɛ ɛɛnˈˈ kwa ˗bha ˈˈtëëtëdhɛ ˈbha ˈka ˗ee? ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˗yö ˈˈdhʋ̈, Piɛdhö ˗bha ˈwɔnzuan ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa ˗takun. ˗Kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗Kwa kwa ˗zota ˈwɔn ˈö yö ˗a ˈgü: Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗be ˈö˗ pö ˈwa ˗dho Piɛdhö zaadhɛ ˗nu ˗wɔn blɛɛˈˈ Biblö ˈgü. ˈˈKɛɛ ˗wa ˗ya ˈˈdhʋ̈ kö ˈkwa ˗gleŋ ˗nu ˈsü ˗an ˈgü. (2 Tim. 3:​16, 17) ˈWɔn ˗nu ˈwo ˗kë Piɛdhö ˈka bhë, ˗wa ˗zɔn ꞊dhɛ Zoova ˗ya ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ ˈwɔn yaa kë ˗dhii ˗yö kwa ˗bha. ˈKö ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö ˈkwa ö ˗dhɔkë ˗kplawo, ˈkwa ˈkozë kwa ˗bha ˈˈtëëtëdhɛ ˗nu ˈka.

3. ˈMën ˗kë ˈö kwa ˗bhawɔn ˈdhö ˈgüdɔgbɩɩsü ˗bha?

3 ˈMën ˗kë ˈö kwa ˈgü dua ˈyaa ˗mü kö ˗yö ga? ˈYö sü ꞊dhɛ ˈkwa ꞊gwëë ˈwɔn ˈbha ˗kë ˗sü ˈgü, ˗yö ˗dho ˈö ˗ɲan kwa ˗gɔ. ˗A ˈwɔnzuan do ꞊nɛn: ˈˈTan ˗bho ˗a ˈka ˗pë zë ˗mɛn ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kwɛ ꞊va ˗kë ˗a draanˈˈ ˗sü ˈgü. ˈˈTʋ̈ŋ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈka ˗ya zë ˗ni ˈgü, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗shiö ˗a ˗gɔ ˗gɛnɲan ˈka ꞊va. ˈˈKɛɛ kö ˗yö ö ˗de draanˈˈ ˗kplawo, ˗yö ˗dho ˗a zë ˗dhɛ dɔ ˗së ˈka. ˈKö ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka ˈpö ˗a kwɛɛˈˈ ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗shiö ˗a ˗bha. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗a ˈgü dua ˈyaa ˗mü kö ˗yö ga. Pë ˈö˗ ˗kë ꞊ʒiaan ˈyö ˗tɔ ˗a draanˈˈ ˈö˗ wo ˗kplawo. ˗Kɔ do bhë ˗a ˈka, ˗ya kë kwa ˈgü ˗be ꞊dhɛ kwa ˈˈkan kwa ˗bha ˈˈtëëtëdhɛ ˈbha ˗bha, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˗puö ˗a ˈgü ˈzü. ˈKö ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˗kwa kwa ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˗kplawo. ˗Ya kë ꞊shiöŋ mɛn ˈˈpɛpɛ kwa ˈwɔn ˈbha ˗blɛɛ ɛɛnˈˈ ˗a ˗kë ˈö ꞊taabha ˈkwa ˗kë kwa ˗de ˈgü ˈya˗. ˈˈKɛɛ kwa ˈgü ˈti ga, Zoova ˗dho kwa ˗takun ˈö kwa ˗gɛn ˗yö dho ˈˈdhiʋ̈. (1 Piɛ. 5:10) ˗Kwa Piɛdhö ˗bha ˈgüdɔgbɩɩsü ˈwɔnzuan ˗ga. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˗nu ˗wo ˗zë ˗a ˗gɔ, ˗a ˗wëë ˗yö Yesu ˗kë. ˗A ˈwɔn dɔ ˗sü ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗yö ˗dho kwa ˗blü ˈö ˈkwa Zoova ˗dhɔkë ˗kplawo.

PIƐDHÖ ˗BHA ˈGÜDƆGBƖƖSÜ WAA ˈWƆN ˗SË ˗NU ˈÖ ˗AN ꞊SLƆƆ

ˈKwa kë ˈwɔn ˈö Piɛdhö kun ˗a ˈgü bhë ˗a ˈgü, ˈmën ˈkwa dho ˗a kë? (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 4 ˈgü)

4. (1) ˈKwa ˗dhɛ ˗ga Dhukö 5:​5-10 ˈgü, ˈmën Piɛdhö ˗ya ꞊blɛɛ ö ˗de ˗bha? (2) ˈDhɛ ˗kë ˈˈdhʋ̈, Yesu ˗ya ˗zogban ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

4 ˈPë ˗kë ˈö Piɛdhö ˗ya pö ö ‹ˈwɔnyaakëmɛ ˈka› ɛɛnˈˈ ˈwɔn yaa ˗nu ˈö˗ kun ˈˈwɩ ˗ni ˈgü ˗an ˈka bhë, Biblö ˈti˗ pö. (Dhukö 5:​5-10 ˗wö pö.) ˈˈKɛɛ ˗a ˈbha ˗ya kë kö ˗yö ˈwɔn yaa ꞊gbɔɔnsü ˗nu ˗kë. Yesu ˗ya ˈsuaan ˗bho ꞊dhɛ ˈˈsuʋ̈ ˗kun Piɛdhö ˈgü, ˈyö sü ꞊dhɛ Piɛdhö ˗kun ö ˗de ˈgü ˈya˗. ˈˈKɛɛ Yesu ˗ya ˗yö ˈpö ꞊dhɛ ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö ˈto ˗klu ˗sü ˈka ˗Zlan ˗bha. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗ya ˗pö Piɛdhö ˗dhɛ: «ˈˈSuʋ̈ ˈya ˈdho i kë.» Yesu ˗bha ˈdhaŋ˗ ˗bho ˗a ˈˈdhiʋ̈ ˗sü ˗yö Piɛdhö ˗bha ˗tosɛta ˗bho ˈˈgblʋʋ. Piɛdhö waa ö ꞊dhegblü Andre ˗wo ˗kan ˈˈyiblükësü ˗bha ˈwo ˗ʒiö Yesu ˈˈpiʋ̈ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka. Zoova ˗yö ˈdhuëë˗ ꞊va ˗kpɔ ˗an ˗bha.—Makö 1:​16-18.

5. ˈDhɛ Piɛdhö ˗yö ˈˈsuʋ̈ bho ö ˗ta ˈö ˗ʒiö Yesu ˈˈpiʋ̈, ˈdhuëë˗ ˗mɛɛn ˗nu ˈö ˗an ꞊slɔɔ?

5 Piɛdhö ˗bha ˗kë Yesu ˗bha gwëëˈˈ ˈka ˗sü ˗wɔn ˈgü, ˈwɔn ˗së ꞊va ꞊dede ˗kë ˗a ˗dhɛ. ˈDhɛ Yesu ˗yö mɛn ˗nu ˗dhɛ bo, ˈö ˗zuu yaa ˗nu bho mɛn ˗nu ˈgü, ˈö mɛn bho ga ˈgü ˗ʒiaanwo Piɛdhö ˗yö ˗kpan ˗a ˗bha. b (Mat. 8:​14-17; Mak. 5:​37, 41, 42) ˗A ˈˈɲan ˈgü ˗da ˈö ˗kpan Yesu ˗bha kö ˗ya kë ˗Gblüdë ˈka ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɔ ˗gɔ ˈˈdhiʋ̈. ˗Yö ˗pa ˗a ˈka ꞊dedewo. (Mak. 9:​1-8; 2 Piɛ. 1:​16-18) Piɛdhö ˗yö ˗kpan pë ˗nu ˈö ˗yö ˈti kë Yesu ˈˈpiʋ̈ ˗bë ˈö ˈti ˗dho ˗kpan ˗an ˗bha toŋtoŋdhö bhë, ˗an ˗bha. ˗A zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗kun dhi ˗sü ˈka ꞊dedewo ˈyö sü ꞊dhɛ ˗yö ˗to ˗a ˈˈgbɩɩ˗ ˈka ˗zotakɔ yaa ˗nu ˗ta ˈö ˈdhuëë˗ ꞊va ꞊slɔɔ.

6. Piɛdhö ˗kɔ ˗yö ˗ʒiö ö ˗bha ˈˈtëëtëdhɛ ˗nu ˗gɔ ˈˈvaandhö ˗ee? ˗A ˈgü ˈˈpʋ.

6 Piɛdhö ˗yö ˈwɔn ꞊va ˗man, ˈö ˗kpan pë ꞊va ˗bha. ˈKö ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˗yö ˈkozë ˗kplawo ö ˗bha ˈˈtëëtëdhɛ ˗nu ˈka. ˗Kwaa ˈwɔnzuan ˈbha ˗nu ˗ga. ˈDhɛ Yesu ˗ya pö ꞊dhɛ ö ˗dho saanˈˈ sü ˈö ga ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö Biblö ˗ya pö˗ ˈka ˗a ˈdhö, Piɛdhö ˗yö ˗dɔn ˗bho ˗a ˈka. (Mak. 8:​31-33) Piɛdhö waa Yesu ˗bha bɔmɛn ˗nu ˈwo to ˗wo ˗duɛɛ ˈkpii˗ ˗dhɛ ˗takɔɔ. (Mak. 9:​33, 34) Gbeŋ ˗totaabhasü ˈö Yesu ˗ya ˗kë kö ˗yö ꞊kun ga bhë ˗a ˈgü, Piɛdhö ˗yö gɔndënën do ˈˈtʋ kpö ˗bho mü. (Zan 18:10) Gbeŋ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈgü, Piɛdhö ˗yö ˗suʋ̈ mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗gɔ ˈö˗ pö ˗gɛnɲan ˈka ˗yaaga ꞊dhɛ ˈyaa Yesu dɔ. (Mak. 14:​66-72) ˗A ˗wɔn ˈgü, Piɛdhö ˗yö ˈˈgbʋ ˗bɔ ꞊dedewo.—Mat. 26:75.

7. ˈDhɛ Yesu go ga ˈgü, yö ˗mɛɛn ˈö˗ dɔ Piɛdhö ˗kɔ ˈka?

7 Yesu ˈti ˈˈkan ö ˗bha bɔmɛn ˈö ˈgü ˗ya ga bhë, ˗a ˗bha. ˈDhɛ Yesu ˗go ga ˈgü, ˗ya ˗zɔn Piɛdhö ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗a ˗dhɔ ˗yö ö ˗kë ˗kplawo. Yesu ˗ya ˗pö ˗a ˗dhɛ ˗yö ö ˗de kë ˈˈtɩtɩ kö ˗yö ö ˗zokë ö ˗bha ˗tuëë ˗nu ˈˈpiʋ̈. (Zan 21:​15-17) Piɛdhö ˗yö ˗wɩ ˗a ˗bha. ˗A ˗de ˗ʒiaan ˗yö ˗kun Zedhizadhɛmö Pantekɔtö yi ˈka, ˈö ˗zuu ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˗yö nu ˗a ˗ta ˈpö ꞊dhɛ Yesu ˗bha gwëëˈˈ ˗blɛɛsü ˗nu ˈwo to ˗an ˈdhö.

8. ˈWɔn yaa ꞊gbɔɔnsü ˗mɛɛn ˈö Piɛdhö ˗ya ˗kë kö ˗yö Anŋtiɔsö ˗pö ˈgü?

8 ˈKö ˗kë ꞊dhɛ Piɛdhö ˗kun ˈˈɲɔn ˗a ꞊troo ka, ˗a ˗bhawɔn ˗kun ˈkozë ö ˗bha ˈˈtëëtëdhɛ ˗nu ˈka ˗sü ˗bha ˗kplawo. ˗Kwɛ 36 K.Y. ˗a ˈgü, ˈdhɛ Kɔnɛi ˈö ˈyaa kun Zuifö ˈka ˈö ˗zuu ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˗yö nu ˗a ˗ta kö Piɛdhö ˗yö mü. ˈWɔn ˈö bhë ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ «[˗Zlan] ˈyaa mɛ ˗zë ˈgü kë.» Mɛn ˗nu ˈö ˈwaa Zuifö ˗nu ˈka ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˗kë kletiɛn ˗nu ˈka. (Këw. 10:​34, 44, 45) ˈÖ sü yi ˈö bhë ˗a ˗bha, Piɛdhö ˗ya ˗bhöpë ˗bhö ˗sü ˗bha ˗an ˈˈpiʋ̈, ˈˈkɛɛ kö ˈyii˗ kë ˈˈdhʋ̈ ˈˈdhiʋ̈ ˗be toŋtoŋdhö. (Ga. 2:12) Zuifö ˈbha ˗nu ˈwo kun kletiɛn ˈka ˗ʒiaanwo ˈwaa kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö waa ˈˈsɛ ˈˈwɛɛ ˈgümɛn ˗nu ˈwo ˗bhöpë ˗bhö wo ˈkwëë˗. ˈˈKɛɛ ˈdhɛ kletiɛn ˗nu ˈwo kun Zuifö ˗nu ˈka ˈwo nu Anŋtiɔsö ˗pö ˈgü ˈö Piɛdhö ˗yö ˗kpan ˗a ˗bha, ˈˈsuʋ̈ ˗yö ˗da ˗a ˈgü. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗yö ˗kan ˗bhöpë ˗bhö ˗sü ˗bha mɛn ˗nu ˈö ˈwaa Zuifö ˗nu ˈka bhë ˗an ˈˈpiʋ̈. ˈDhɛ bɔmɛn Pɔdhö ˗ya ˈsuaan˗ bho, ˗yö Piɛdhö ˗dɔɔ mɛn ꞊gban ˈˈɲan ˈˈdhiʋ̈ mü. (Ga. 2:​13, 14) ˈKö ˗kë ˈˈdhʋ̈, Piɛdhö ˈgü ˈyii ga. ˈMën ˗takun?

ˈMËN PIƐDHÖ ˗TAKUN ˈÖ˗ ˈGÜ ˈYII GA?

9. Zan 6:​68, 69 ˗wa ˗zɔn ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dhɛ Piɛdhö ˗yö ˗to ö ˗wo ˗ta?

9 Piɛdhö ˗yö ˗to ö ˗wo ˗ta. ˈYii ö ꞊kwaa pë ˈbha ˗zü kö ˗ya ˈˈkan Yesu ˗bha. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ˗dhɛkpaɔyi do ˈka, Yesu ˗yö ˈwɔn ˈbha ˈö˗ bha gwëëˈˈ ˗nu ˈti˗ ˈgüman ˗a ˗blɛɛ. (Zan 6:​68, 69 ˗wo pö.) ˗A mɛn ꞊vadhɛ ˗wo ˈti ˗dhɛ ˈˈdhiʋ̈ ˈˈgan ɛɛnˈˈ ˗wo ˈti˗ ˈklɔɔ˗ mɛɛnˈˈ, ˗wo ˗kan Yesu ˗bha. ˈˈKɛɛ Piɛdhö ˈyii˗ kë ˈˈdhʋ̈, ˗yö ˗to ˗klu ˗sü ˈka Yesu ˗bha ˈö˗ pö ꞊dhɛ «sii ˈö yaa yën ˗a ˗kë mɛ ˗dhɛ ˗dhiang» ˗ya ˈˈdhi.

ˈMën ˗kë ˈö Yesu ˗bha ˈdhaŋ˗ ˗bho Piɛdhö ˈˈdhiʋ̈ ˗sü kwa ꞊faanmën? (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 10 ˈgü)

10. ˗Kɔ ˗mɛɛn ˈö Yesu ˗ya ˗zɔn ˗a ˈka ꞊dhɛ ö ˈdhaŋ˗ ˗bho Piɛdhö ˈˈdhiʋ̈? (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.)

10 Yesu ˈti ˈˈkan Piɛdhö ˗bha toŋtoŋdhö. Gbeŋ ˗totaabhasü ˈö˗ ˗kë kö ˗yö kun ga bhë ˗a ˈgü, Yesu ˗ya ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ Piɛdhö waa˗ mɛn ˗nu ˈwo to ˗wo ˗dho ˈˈkan ö ˗bha. ˈˈKɛɛ ˗ya ˗pö Piɛdhö ˗dhɛ ꞊dhɛ ö ˈdhaŋ˗ ˗bho ˗a ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ˈwɔn dɔ ˈpö ꞊dhɛ ˗yö ˗dho ö ꞊yɛɛ˗ kë. (Dhu. 22:​31, 32) Yesu ˗ya ˈgüman ꞊dhɛ «˗to [˗Zlan] dhɔɔbhaa ˗zian ˗ta ˗dhɔ ˗yö kë mɛ ˈˈbhɩɩ˗ ˗nu ˗bha, ˈˈkɛɛ ˗a kë ˈˈsɩ ꞊në yaa kë˗ ˗nu ˗dhɛ.» (Mak. 14:38) ˗A ˗wɔn ˈgü, ˈdhɛ Piɛdhö ˗ya pö ꞊dhɛ ˈyaa˗ dɔ, Yesu ˈti ˈˈkan ˗a ˗bha. ˈDhɛ Yesu go ga ˈgü, ˗yö ö ˗de ˗zɔn Piɛdhö ˈö kun ö do ˈka ˗a ˗dhɛ. (Mak. 16:7; Dhu. 24:34; 1 Ko. 15:5) ꞊Faan ˈö˗ nu Piɛdhö ˗dhɛ, ˗kwa kwa ˗zota ˗a ˈgü!

11. ˗Kɔ ˗mɛɛn ˈö Yesu ˗yö Piɛdhö ˗zogban ˗a ˈka ꞊dhɛ Zoova ˗dho ˗a ˗takun?

11 Yesu ˗yö Piɛdhö ˗zogban ꞊dhɛ Zoova ˗dho ˗a ˗takun. ˈDhɛ go ga ˈgü, ˗yö ˗dhidha ˗kë Piɛdhö waa bɔmɛn ˗nu ˈwo to ˗an ˈˈɲan ˈˈdhiʋ̈, ˈö ˈyuö˗ kun ˗an ˗bha ˈka. (Zan 21:​4-6) ˈYaa za ˈgü ꞊dhɛ ˗dhidha ˈö bhë ˗yö Piɛdhö ˗zogban ꞊dhɛ Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ö ˗bhawɔnyëëpë ˗nu ˈˈɲan bhɔ. ˗A ˈbha ˗ya kë kö Piɛdhö ˗zo ˗bo ˗a pö ˈö Yesu ˗ya wo ˗an ˗dhɛ ꞊dhɛ ‹ˈpë ˈö ˈka dho˗ ꞊mɔɔ ˗blɛɛsü yö ˗mü [˗Zlan] ˗bha ˗gblüdëdhɛ› ˈka bhë, ˗a ˈka. (Mat. 6:33) ˗Wo ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗yö Piɛdhö ˗takun ˈö ˗zlanwopösü ˗wɔn bɔ ˈˈdhiʋ̈ ö ˗bha ˗tosɛta ˈgü, ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka ˈˈyiblükësü ˗ta. ˗Kwɛ 33 K.Y. Pantekɔtö yi ˈka, Piɛdhö ˗zlanwopö ˗zogbandhe ˈka ˈö mɛn ˈˈgblü ꞊va ˗takun ˈwo ˗wɩ nɔɔn˗ ˗së ˗bha. (Këw. 2:​14, 37-41) ꞊Taabha, ˗yö Samadhimɛn ˗nu waa mɛn ˗nu ˈö ˈwaa Zuifö ˈka ˗an ˗takun ˈwo ˗wɩ Yesu ˗bha. (Këw. 8:​14-17; 10:​44-48) Zoova ˗yö ˗bɔ Piɛdhö ˗ta ꞊dedewo ˈö mɛn suu ˈˈpɛpɛ ˗takun kö ˗wo ö ˗dhɔkë.

˗GLEŊ ˗MƐƐN ˈÖ˗ ˗DA KWA BHA?

12. Kwa ˈkozë ˗ni ˈgü kwa ˗bha ˈˈtëëtëdhɛ ˈbha ˈka ˗a yi ˗ya ꞊gwëë, Piɛdhö ˗bha ˈwɔnzuan ˗dho kwa ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

12 Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa ˗takun ˈkwa˗ ˗dhɔkë ˗kplawo. ˈˈKɛɛ kwa ˈkozë ˗ni ˈgü kwa ˗bha ˈˈtëëtëdhɛ ˈbha ˈka ˗a yi ˗ya ꞊gwëë, ˗to ö ˗wo ˗ta ˗sü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë kwa ˗kɔa ˈˈgbɩɩ˗. ˈˈTʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë kwa ˈgü ꞊dhɛ ˗kan kwa ˗bha ˈˈtëëtëdhɛ ˗nu ˗bha ˗sü ˗yö ˈˈgbɩɩ˗ ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka Piɛdhö ˗bha ˗ta. ˈˈKɛɛ Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa ˈgü ˗kë ˈˈgbɩɩ˗, ˈkwa˗ ˗dhɔkë ˗kplawo. (Ps. 94:​17-19) ˗A ˈwɔnzuan do ˈnën ˗tɔ ˈˈsanni kwa ꞊dhegblü gɔɔn˗ do ˗yö gagade dɔ, waa gɔɔn˗ ˗nu ˗an ˗bha sɛɛˈˈ ˗kë do. ˗Yö ˗kan ˈˈtakɔ yaa ˈö bhë ˗a ˗bha. ˈˈKɛɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˈˈpiʋ̈, ˗a ˗dhɛ ˗kun ˗a ˗bha kö ˗yö ˈkozë ˗zotakɔ yaa ˗nu ˈka. ˈMën ˗takun? ˗Ya ˗pö: «Zoova ˗yö ꞊faan ˗nu n ˗dhɛ. ˗A ˗bha ˗zuu ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˈsaa˗ ˈgü, ˈman˗ yö ꞊dhɛ a ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˈa ˗tosɛta kë ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö˗ ˈˈpiʋ̈ ˗a ˈdhö. Zoova ˗yö ˗bɔ n ˗ta ˈö ö dhɔɔbhaawɔn ˗nu ˗kë. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn yaa kë ˗dhii ˗yö n ˗man, Zoova ˗yö ꞊faan ˗nu n ˗dhɛ ˗kplawo.»

Kwa ꞊dhegblü Ɔstö ˗yö ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈgü ˗yö züdɔ ˗kwɛ 1950 Zanvie 1 ˈgü. Ka ˗bha ˈgü, ˗a ˗bha ˗tosɛta ˗kë Zoova ˗bha yökë ˗sü ˈgü ˗sü ˈö bhë ˗ya zuʋ̈ˈˈ ˗to ꞊zlöö ˗ee? (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 13, 15 ˗bha, ˗an ˈgü) d

13. ˈKwa ˗dhɛ ˗ga Këwɔn ˗nu 4:​13, 29, 31 ˈgü, kwa ˗dho ˈto Piɛdhö ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.)

13 ꞊Dhɛ ˗kɔ ˈkwa˗ yö˗ ˈka bhë ˗a ˈdhö, ˈwɔn ˗nu ˗wo ˗zë Piɛdhö ˗gɔ ˈko ˗ta ꞊va, ˈyö sü ꞊dhɛ ˗yö ˗kun ˈˈsuʋ̈ ˗ni ˈgü mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗gɔ. ˈˈKɛɛ Piɛdhö ˗ya ˗pö Zoova ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗yö ö ˈgü kë ˈˈgbɩɩ˗, ˈö Zoova ˗ya ˗takun kö ˗yö ˈwɔn ˗nu kë ˗zogbandhe ˈka. (Këwɔn ˗nu 4:​13, 29, 31 ˗wo pö.) Kwa ˗dë ˈpö kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˗kan ˗suʋ̈ mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗gɔ ˗sü ˗bha. Kwa ꞊dhegblü wlüünën do ˈwo˗ ˗dhɛ Ɔstö ˈö kun ˈˈLüman ˈˈsɛ ˈgü, ˗kwaa ˗bha ˈwɔnzuan ˗ga. ˗Wo ˗kun ˈˈgbɩɩdhɛ wɔ ˗ni ˈgü ˗a ˗ta ꞊klaŋplöö. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˈˈsuʋ̈ ˗ya ˗kë ˈö˗ ˗pö «ˈAi Itilɛɛ!» ˗gɛnɲan ˈka ꞊va. ˗A ˗mɛn ˗nu ˈti ˗dɔn bho ˗a ˈka, ˈpë ˈwo˗ ˗kë ꞊ʒiaan ˈyö ˗tɔ ˗bhɛɛ Zoova ˗dhɛ ˗sü kö ˗yö ꞊faan nu ˗a ˗dhɛ. ˗A ˗mɛn ˗nu ˗bha ˗takundhe waa Ɔstö ꞊dede ˗bha ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˗sü ˗wa ˗kë ˈö ꞊faan ꞊slɔɔ ˈö to ö ˗wo ˗ta. ꞊Taabha, ˗ya ˗pö: «Zoova ˈyii ˈˈkan n ˗bha toŋtoŋdhö.» c

14. ˗Tuëë ˗maankëmɛn ˗së ˗nu ˗dho wo ˗zokë wo ˗bha ˗tuëë ˗nu ˈö ˗an ˗kɔ ˈdhö ꞊zɔɔ ˗ni ˈgü ˗an ˈˈpiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

14 Zoova waa Yesu ˈwii ˗dho ˈˈkan kwa ˗bha toŋtoŋdhö. ˈDhɛ Piɛdhö ˗ya pö ꞊dhɛ ˈyaa Yesu dɔ bhë, ˗a dua ˗mü kö ˗yö ö ˗kɔ ˈˈyɛ pë ˗wɔngbɩɩsü do ˗bha. ˗Yö ˗dho ˈˈkan Yesu ˗bha ɛɛnˈˈ ˗yö ˗dho ˈto ˗a ˗bha gwëëˈˈ ˈka ˗kplawo ˗ee? Yesu ˗yö ˗bhɛɛ Zoova ˗dhɛ, kë ˈˈdhʋ̈ kö Piɛdhö ˗bha ˗zoyödhe ˗gɔ ˈya ˗dho ꞊zɔɔ˗. Yesu ˗ya ˗pö Piɛdhö ˗dhɛ ˈya bhɛɛˈˈ ˗a ˗bha ˈka, ˈö go ˈö˗ ˗zogban ꞊dhɛ ˗a dua ˗mü kö ˗yö ö ꞊dhegblü ˗nu ꞊faanmën. (Dhu. 22:​31, 32) ˗Wo ˈö Yesu ˗ya pö bhë Piɛdhö ˗zo ˗ya ˗da ˗a ˈˈpiʋ̈, ˗kɔ ˈö˗ zuʋ̈ˈˈ ˗kë ˗saa ˗a ˈka ˗kwa kwa ˗zota ˗a ˈgü. Kwa˗ pö ˈkwa pë ˗wɔngbɩɩsü do ˈbha kë, Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö bɔ ˗tuëë ˗maankëmɛn ˗së ˗nu ˗ta kö ˗wo kwa ˗zogban, ˈkwa ˈto ˗klu ˗sü ˈka ö ˗bha. (Efɛ. 4:​8, 11) Kwa ꞊dhegblü do ˈwo˗ ˗dhɛ Pɔdhö ˈö mɛn zii ˈka ˗a yi ˗ya ꞊gwëë bhë, ˗yö pë ˈˈpɛpɛ ˗kë kö mɛn ˗nu ˈö ˗an ˗kɔ ˈdhö ꞊zɔɔ ˗ni ˈgü ˈö ˗an ˗zogban. ˗Ya ˗pö ˗an ˗dhɛ ˗an ˗zo ˈya ˗dho bhɔ ˈˈtʋ̈ŋ ˗blɛɛsü ˈö Zoova ˗yö ˗an ˗gan ˗a ˈka gagade ˗bha bhë, ˗a ˈka. ˗Ya ˗pö ˗an ˗dhɛ ˈzü ꞊dhɛ Zoova ˗bha ˗dhɔ ꞊dede ˗wɔn ˈgü, ˈyii dho ˈˈkan ˗an ˗bha toŋtoŋdhö. Pɔdhö ˗ya ˗pö: «A˗ ˗yö ꞊dhɛ mɛn ꞊vadhɛ ˈö ˗an ˈgü kun ga ˗sü ˈka bhë, Zoova ˗bha ˗takundhe ˈsaa˗ ˈgü ˗wo ˈti ˈˈkan ˗a ˗dhɔkë ˗sü ˈka.»

15. ˗Kɔ ˗mɛɛn ˈö Piɛdhö waa Ɔstö ˗an ˗bha ˈwɔnzuan ˗ya ˗zɔn ˗a ˈka ꞊dhɛ ˗wo ˈö Matiö 6:33 ˈgü bhë, gagade ˗mü?

15 ˗Kɔ do ˈö Zoova ˗yö Piɛdhö waa bɔmɛn ˗nu ˈwo to ˗an ˗bhawɔnyëëpë ˗nu ˈˈɲan bhɔ ˗a ˈka bhë, ˈkwa kwa ˗bha ˗zlanwopösü ˗wɔn bɔ ˈˈdhiʋ̈ ˗yö ˗dho ö ˗zokë kwa ˈˈpiʋ̈ ˈpö. (Mat. 6:33) ˈDhɛ ˈˈLüman ˗gblü ˗yö ɲën, Ɔstö ˈkwa˗ wɔn ꞊blɛɛ ꞊klöö˗ yö, ˗yö ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˈö kë ˗yödhiʋ̈ ˈka. ˈˈKɛɛ ˈdhɛ ˗kë ꞊dhɛ ˗yö ˗kun ˈˈfleesü ꞊dedewo bhë, ˗kɔ ˈö dho ö ˗zokë ˗a ˈka ö ˗de ˈˈpiʋ̈ kö ˈö kë ˗yödhiʋ̈ ˈka, ˈyaa kun ˗a dɔ ˗ni ˈgü. ˗Mën ˈö˗ ˗kë? ˗Yö ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˈö˗ yö ꞊dhɛ Zoova ˗zo ˗yö ö ˈˈpiʋ̈ ꞊dedewo. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗yö ˗zlanwopö ˗dhɛkpaɔyi ˈˈpɛpɛ ˈka ˈˈdhoogɔ ˗yadetasü ˈˈtʋ̈ŋ ˈgü. ˈˈDhoogɔ ˗yadetasü ˈˈdhiʋ̈tadhɛ ˈgü, ˗maankëmɛn ˗yö ˈsëëdhɛ ˈkɔ do ˈö ˈwëëga kun ˗a ˈgü, ˗a ˗nu ˗a ˗dhɛ. Mɛn ˈö˗ gbɔɔdhe ˈö bhë ˗a ˗kë, ˗a ˈtɔ ˈyaa kun ˗a ˗ta. ˈWëëga ˈö ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö ö ˗zokë ˗a ˈka ö ˗de ˈˈpiʋ̈ ˈˈsu ꞊va ˈˈpiʋ̈ ˗yö ˗kun ˗a ˈgü. Ɔstö ˗ya ˗yö ꞊dhɛ Zoova ˈnën bɔ gbɔɔdhe ˈö bhë ˗a ˗ta ˈkö ˈö˗ ˗zɔn ꞊dhɛ ö ˗dho ˗a ˗takun. ˗Yö ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗wɔn ˗bɔ ˈˈdhiʋ̈ ö ˗bha ˗tosɛta ꞊gban ˈgü.—Mal. 3:10.

16. ˈMën ˗kë ˈö ˗së kö ˈkwa kwa ˈˈtʋ̈ŋ kë Piɛdhö ˗bha ˈwɔnzuan waa˗ ˗bha ˈsëëdhɛ ˗nu ˈgü?

16 Piɛdhö ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗be kö Yesu ˗yö ˈˈkan ö ˗bha. ˈˈKɛɛ Yesu ˈyii kë ˈˈdhʋ̈. ˗A ˗wɔn ˈgü, Piɛdhö zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗kun dhi ˗sü ˈka ꞊dedewo. Yesu ˗kun Piɛdhö ˗kian ˗ni ˈgü ˗kplawo kö ˗yö kë bɔmɛn ˈö to ö ˗wo ˗ta, ˈö ˈwɔnzuan ˗së to kletiɛn ˗nu ˗gɔ ˗a ˈka. Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˗gleŋ ˗sɛŋbɔ ˗nu sü ˗a ˗bha. Piɛdhö ˗ya ꞊va ˈbha ˗nu ˈwɔn ˗blɛɛ ˈsëëdhɛ ꞊plɛ ˈö ˗an bɔ ˗zlanwokɔdhi ˗nu ˈwo kun ˗kwɛ këŋ do ˗blɛɛsü ˈgü ˗an dhɛ bhë, ˗an ˈgü. ˈWɔn ˗gɔ ˈö dɔ ˗a ˗dhɛ ˈö yö ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗a ˈgü, ˈwɔn ˈbha ˗nu ˈwo Piɛdhö ˗bha ˈsëëdhɛ ˗be ꞊plɛ ˈgü kwa ˗dho ˗an yö. ˗Ya ˈgo mü, ˗kɔ ˈkwa dho ˗an ˗ya ˗a ˈka ꞊bhlëë ˈgü ꞊dɛɛ, kwa ˗dho ˗a yö ˈpö.

ˈˈTAN 126 ˗Bhö ˗ya ü ˈˈɲaan, ü ˗gɛn ˗gban, ü ˈgü ˗yö kë ˈˈgbɩɩ˗

a ˈWɔn ˗gɔ ˈö yö ˗yö ˗dho mɛn ˗nu ˈwo ˈkozë ˗ni ˈgü wo ˗bha ˈˈtëëtëdhɛ ˗nu ˈka ˗an ˗zogban. ˗Ya ˈgo mü, ˗yö ˗dho ˗a ˗zɔn ˗an ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˈto ˗a ˈˈgbɩɩ˗ ˈka, ˈwo Zoova ˗dhɔkë ˗kplawo.

b Biblö ˈˈɲan ˗nu ˈwo ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü, ˗wo ˗go Makö ˗bha Naɔn ˗së ˈsëëdhɛ ˈgü. Piɛdhö ˈö bɔ ˈwɔn ˗nu ˈwo bhë ˗an ˈgü ˈnën ꞊blɛɛ Makö ˗dhɛ, ˈyö ˗an ˗bɛnzë.

c Kpɔɔˈˈ Ɔstö Ɛnshɛdhö ˗bha ˗kwɛzlan ˈö ˗gɔ ˗kë « Affermi par la fidélité de ma famille » ˈka, ˈö ˗kwɛ 1998 Réveillez-vous! Fevlie 22 ˈgü, ˗a ˗bha.

d PË ˈˈBIN ꞊KLƆƆ˗: ꞊Dhɛ ˗kɔ ˈkwa yö ˗a ˈka bhë ˗a ˈdhö, Ɔstö Ɛnshɛdhö waa ö ˗mɛn ˗nu ˗wo ꞊bhɛɛ wo ˈkwëë˗, ˈwo˗ ˗zogban kö ˗yö ˈto ö ˗wo ˗ta.