'Dho -a 'gü -wɔn -ta

'Dho -a 'gü -wɔn -nu 'sëëdhɛ -ta

ˈWƆN ˗GƆ 37

꞊Dhɛ Sansɔn ˈdhö, ˗kwa kwa ˗zoyö Zoova ˗dhɛ

꞊Dhɛ Sansɔn ˈdhö, ˗kwa kwa ˗zoyö Zoova ˗dhɛ

«˗Zlan ˗Gblüdë Zoova, ˗bhö dɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö ü ˗zo ˗yö ˗bo n ˈka, ˈü ꞊faan nu n ˗dhɛ.»—JUGES 16:28.

ˈˈTAN 30 N Dë, n ˗bha ˗Zlan, n ˈˈTɔŋdë

ˈPË ˈKWA DHO ˗A YÖ a

1-2. ˈMën ˗kë ˈö ˗së kö ˈkwa Sansɔn ˗bha ˗kwɛzlan draanˈˈ?

 ˈTƆ ˈÖ ˗kë Sansɔn ˈka bhë ˈkwa˗ man, ˈde kwa ˗zo ˗da ˗a ˈˈpiʋ̈? ˈYaa za ˈgü ꞊dhɛ ˗yö kwa ˗zo ˗da mɛn do ˈbha ˈö˗ ꞊faan kun ꞊va ˈö Biblö ˗ya ˗wɔn ꞊blɛɛ, ˗a ˈˈpiʋ̈. Gagade ˗mü, kwa Sansɔn ˗dɔ ˗a ꞊faan ˗bha ˗kë ꞊va ˗sü ˗bha. ˈˈKɛɛ ˗yö ˗da ˈwɔn yaa ˗ʒian ˗ta ˈö˗ ˈgüwɔn yaa ꞊dede ꞊slɔɔ. ˈKö ˗kë ˈˈdhʋ̈ Zoova ˗ya ˗sü ꞊dhɛ ˈö ˗bha yökëmɛn ˗së ˈdhö, ˈö˗ ˗bha ˗klu ö ˗bha ˗sü ˈwɔnzuan ˗ya Biblö ˈgü kwa ˗bha ˈka.

2 Zoova ˗bɔ Sansɔn ˗ta ˈö ˈˈdhabhliwɔn ˗nu ˗kë ö ˗bha ˈˈsɛgümɛn Izraɛdhömɛn ˗nu ˗dhɛ. ˈDhɛ Sansɔn ˗wɔn ˗yö ˗kë ˈö ˗kwɛ ˈˈgblü ꞊va ˗yö ˗ʒiö, Zoova ˗ya ˗pö bɔmɛn Pɔdhö ˗dhɛ ˗ya ˈtɔ ˗ya ö ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˈwo ˗klu ö ˗bha ˗an ꞊zinŋgü. (Ebl. 11:​32-34) Sansɔn ˗bha ˈwɔnzuan ˗yö kwa ꞊faanmën. ˈKö ˗kë ˗ʒiaanwo ꞊dhɛ ˗yö ˗kun ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü, ˗yö ö ˗zoyö Zoova ˗dhɛ. ˗Gleŋ ˈkwa ˗dho ˗a ˈsü Sansɔn ˗bha waa ˗kɔ ˈö˗ ˗bha ˈwɔnzuan dho kwa ꞊faanmën ˗a ˈka, kwa ˗dho ˗an yö ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü.

SANSƆN ˈDHAŊ˗ ˗BHO ZOOVA ˈˈDHIƲ̈

3. Yö ˗mɛɛn ˈö kun dɔ ˗sü ˈka Sansɔn ˗kɔ ˈka?

3 ˈˈTʋ̈ŋ ˈö Sansɔn ˗yö bhɔ ˗a ˈka, kö Fidhitɛn ˗nu ˗wo Izraɛdhömɛn ˗nu ˗gɔ ˈˈdhiʋ̈. ˗Wo ˗kun ˗an ˈˈklʋʋbhɔ ˗ni ˈgü. (Juges 13:1) Izraɛdhömɛn ˗nu ˗kun saanˈˈ ꞊dede ˈgü, ˈyö sü ꞊dhɛ Fidhitɛn ˗nu zuʋ̈ˈˈ ˗kun ˈya˗. Zoova ˗yö ö ˗kɔ ˗yɛ Sansɔn ˗bha «kö ˗yö ˈˈdhiʋ̈sü Izraɛdhömɛn ˗nu ˈka, ˗yö ˗an dha Fidhitɛn ˗nu ˗gɔ.» (Juges 13:5) ˗Yö ˗kun yö ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dede ˈka. Sansɔn ꞊yaa˗ pö ˈö ˗mɔn ˗a kë ˗sü ˗bha, ˗a ˗bhawɔn ˗kun ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˗sü ˗bha.

Sansɔn ˗yö ö ˗zoyö Zoova ˗dhɛ, ˈö˗ zuʋ̈ˈˈ kun ˈwɩ ˗sü ˈka ˗a ˗bha kö ˈö pë ˈˈpɛpɛ kë ˈö˗ ˗dhɔkë. Pë ˈö kun ˗a ˗kɔ ˈˈsuee ˗ya ˗sü kö ˈö Zoova dhɔɔbhaawɔn kë ˗a ˈka. (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 4-5 ˗bha, ˗an ˈgü.)

4. Zoova ˗yö ˗nu Sansɔn ˗dhɛ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ Dhei? (Juges 15:​14-16)

4 ˗Kɔ ˈö Sansɔn ˗yö ˈdhaŋ˗ bho ˗a ˈka Zoova ˈˈdhiʋ̈, ˈö ö ˗zoyö ˗a ˗dhɛ kö ˗yö ö ˗takun ˗kwaa ˈwɔnzuan do ˗ga. ˗Dhɛkpaɔyi do ˈka, Fidhitɛn ˈˈsɔdha ˗nu ˗wo ˗nu kö ˈwo Sansɔn ˈkun Dhei, Zuda ˗sɛ ˈgü. ˈˈSuʋ̈ ˗yö ˗da Izraɛdhömɛn ˗nu ˈgü, ˈwo Sansɔn nu ˗a ˈyɔɔ˗ ˗nu ˗dhɛ. Sansɔn ˗de ˗bha ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˗wa ˗klu ˈˈbhüʋ̈ga ꞊dɛɛ ꞊plɛ ˈka, ˈwo˗ nu Fidhitɛn ˗nu ˗dhɛ. (Juges 15:​9-13) ˈˈKɛɛ «Zoova ˗bha ˗zuu ˗yö ꞊faan ˗nu» Sansɔn ˗dhɛ ˈö ˈˈbhüʋ̈ ˗kan ö ˗de ˗bha. ˗Yö «˗kpan ꞊sofaŋ ˈˈkpɛnŋga ˗bha,» ˈö˗ sü ˈö Fidhitɛn gɔɔn˗ ˗nu 1.000 zë ˗a ˈka. —Juges 15:​14-16 ˗wo pö.

5. Sansɔn ˗ya ˗zɔn ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dhɛ ö ö ˗zoyö Zoova ˗dhɛ?

5 ˈMën ˗kë ˈö Sansɔn ˗yö ꞊sofaŋ ˈˈkpɛnŋga sü? ˈYaa ˈko ˗zë ˗a ˈka ˗pë ˗së ˈka. ˈKo ˗bha ˗dhi mɛn ˗gɔ ˗sü ˈyaa ˈsü ˈko ˗zë ˗a ˈka ˗pë ˗bha, ˗yö ˗sü Zoova ˗bha. ˗Klu ˗Zlan ˗bha ˗mɛn ˈö bhë, pë ˈö kun ˗a ˈˈsuee ˈyö˗ sü ˈö Zoova dhɔɔbhaawɔn ˗kë ˗a ˈka. Gagade ˈka, ˈdhɛ ˗kë ꞊dhɛ ˗yö ö ˗zoyö Zoova ˗dhɛ bhë, Zoova ˗yö ˈdhuëë˗ ˗kpɔ ˗a ˗bha ˈö to ˗a ˈˈgbɩɩ˗ ˈka mɛn ꞊va ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˗ta.

6. Yö ˈö ˗Zlan ˗ya dɔ kwa ˗kɔ ˈka kwa˗ kë ˗ni ˈgü, ˗gleŋ ˗mɛɛn kwa ˗dho ˗a ˈsü Sansɔn ˗bha?

6 Zoova ˈsaa˗ ˈgü, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈpö kö yö ˗nu ˈö ˗an dɔ kwa ˗kɔ ˈka ˈkwa ˗an kë. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ kwa ˗bha ˈka ˗be ˈkwaa ˗mɔn yö ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˗bha, ˗kɔ ˈö ˗Zlan dho kwa ˗takun ˗a ˈka kö ˈkwa˗ kë bhë ˗a ˈwɔn ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa kun. ˈKwa kwa ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˗kplawo, ˗yö ˗dho ꞊faan nu kwa ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö˗ nu ˗a ˈka Sansɔn ˗dhɛ bhë ˗a ˈdhö.—Prov. 16:3.

7. ˈWɔnzuan ˗mɛɛn ˈö˗ ˗zɔn ꞊dhɛ ˗to Zoova ˗bha ˈˈdhiʋ̈sü mɛn ˈka ˗sü ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˗wɔn ˗yö ˈˈgbɩɩ˗?

7 Kwa ꞊dhegblü ˗nu ꞊va ˈwo wo ˗kɔ ˗da ˗bhɔkwëëkëgükɔ dɔ ˗sü ˈgü, ˗wa ˗zɔn ꞊dhɛ wo wo ˗zoyö Zoova ˗dhɛ. ˈˈDhiʋ̈ ˗be, kwa ˗bha ˗bhɔkwëëkëgükɔ waa ˗dhɛ ˈˈwɛɛ ˈbha ˗nu ˈkwa ˗Zlan ˗dhɔkë mü bhë, kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈnën ˈwo ˗an ˈˈbin sü kö ˈwo ˗an dɔ. ˈˈKɛɛ ˈdhɛ ˗kë ꞊dhɛ Zoova ˗bha ˗kɔlokota ˈgümɛn ˗nu ˗wo kë ˗ni ˈgü ꞊va, ˗a ˗dhɛ ˗kun ˗a ˗bha kö ˈwɔn ˈbha ˗nu ˗wo ˈgo ˈˈgblʋʋ. Kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈwo ˈˈdhiʋ̈sümɛn ˗nu ˈka, ˗wo ˗bhɛɛ Zoova ˗dhɛ ˈwo ˈˈslö ˗dɛɛ ˈbha ˗nu ˈgüdan. ˗A do ˈnën ˗tɔ ˈkɔ ˗nu ˈdhɔ ˗sü kö ˗wo ˗an baaˈˈ. Lobɛɛ ˈö kun ˈkɔ dɔ ˗yö ˈgü ˗kwɛ ꞊va ˈˈpiʋ̈ ˈˈkpɔnŋ ꞊taa, ˗ya ˗pö: «˗A zübhodhɛ ˈgü, ˈwɔn kë ˗kɔ ꞊dɛɛ ˗nu ˈwo bhë ˗an ˗ya ꞊bhlëë ˈgü ˗sü ˈyii kë ˈˈplëëplë mɛn ˈbha ˗nu ˗kɔa. ˈYaa ꞊dhɛ ˈˈslö ˗nu ˈyi kun ˗a kë ˗ni ˈgü ˗kwɛ ꞊va ˈˈpiʋ̈ ˗be bhë ˗a ˈdhö toŋtoŋdhö. ˈˈKɛɛ kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗wo ˗wɩ ˗an ˗ya ꞊bhlëë ˈgü ˗sü ˗bha, ˈwo˗ yö ꞊taabha ꞊dhɛ Zoova ˗yö ˈdhuëë˗ ˈkpɔ ˗ni ˈgü wo ˗bha.» ˈWɔnzuan ˗nu ˈwo˗ ˗zɔn ꞊dhɛ Zoova ˈnën ˈˈdhiʋ̈sü ˗ni ˈgü ö ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˈka kö ˗wo ö dhɔɔbhaawɔn kë, ˗a do ˈnën bhë. Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ꞊shiöŋ ˈkwa kwa ˗de dhɛɛˈˈ kpɔ, ˈkwa˗ pö: «A ˗wɩ ˗a ˗bha kö Zoova ˗yö ˈˈdhiʋ̈sü n ˈka, kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈwɔn ˈbha ˗nu ˗wa ˈgo ˈˈgblʋʋ kö ˈa n ˈwɔn kë ˗kɔ ˗nu ˗bɛ ˗an ˗bha ˗ee?»

PË ˈÖ ZOOVA ˗YA NU ˗A ˗DHƐ, SANSƆN ˗YA ˗SÜ ˈÖ˗ DHƆƆBHAAWƆN ˗KË

8. Yi do ˈka kö ˈˈyi mü ˗dhɔ ˗ya Sansɔn ˈkun ꞊dedewo, ˈmën ˗kë?

8 ˗A ˈbha ˗ya kë kö ˈˈdhabhliwɔn ˗nu ˈö Sansɔn ˗yö ˗an ˗kë, ˈka ˗an ˗wo pö. ˗Yö laa do zë ö ˗kɔ ˈka, ˈö Fidhitɛn 30 zë Askalɔnö ˈˈkwipö ˈgü. (Juges 14:​5, 6, 19) Sansɔn ˗kun ˗a ˈwɔn dɔ ˗ni ˈgü ꞊dhɛ Zoova ˈti ö ˗takun, ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha toŋtoŋdhö kö ˈwɔn ˗nu ˈwo bhë ˈö ˗an kë. Kwa˗ ˗dhɛ ˗yö pë ˈö˗ ˗kë kö ˗ya ö bo Fidhitɛn 1.000 zë ˗sü ˈka, kö ˈˈyi mü ˗dhɔ ꞊yaa˗ ˈkun, ˗a ˗bha. ˈMën ˗kë? ˈˈSanni yö ꞊dede ˗yö ˈˈyi mɛɛnˈˈ, ˗yö ˗takundhe ˗dhɛ Zoova ˗gɔ.—Juges 15:18.

9. ˈDhɛ Sansɔn ˗takundhe ˗dhɛ ˗a ˗gɔ, ˈmën Zoova ˗ya ˗kë? (Juges 15:19 waa zoto ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗wɔn.)

9 Zoova ˗yö Sansɔn ˗bha bhɛɛwo ˗daakë ˈö ˗dhidha ˗kë ˈö gba ˈˈyi ˈka. ˈDhɛ Sansɔn ˗yö ˈˈyi ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a mü, «˗a ꞊faan ˗dɛɛ ˗yö ˗da ˗a ˈgü ˈzü ˈö ö ˗de ꞊slɔɔ.» (Juges 15:19 waa ˗zoto ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗wɔn, ˗an ˗wo pö.) ˗A ˈbha ˗ya kë kö ˈˈyi ˗gɔ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗yö ˗kwɛ ꞊va ˗kë ˈö dho ˈö yö˗ ˈka ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ˗Zlan ˗wodhiʋ̈lömɛn Samuɛdhö ˗yö Juges ˈsëëdhɛ ˗be ˗bɛnzë ˗a ˈka, ˗a ˗bha. ˈˈYi ˗gɔ ˈö bhë ˗yö Izraɛdhömɛn ˗zo ˗bo ꞊dhɛ Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗wa kë ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo wo ˗zoyö ˗a ˗dhɛ.

ˈˈYi ˈö Zoova ˗ya nu Sansɔn ˗dhɛ bhë ˗dhɛ ˈö˗ mü, ˗yö ꞊faan ꞊slɔɔ˗. ˈKwa˗ ˗pö ˈkwa ˈto ˗klu ˗sü ˈka ˗Zlan ˗bha ꞊dhɛ Sansɔn ˈdhö, kwa dua ˗mü kö ˈkwa ˈˈwɩ Zoova ˗bha ˗takundhe ˗bha. (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 10 ˈgü.)

10. ˈKwa˗ pö Zoova ˗yö kwa ˗takun, ˈmën kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa˗ kë? (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.)

10 ˈKö ˗kë ꞊dhɛ kwa ˈwɔn ꞊va kë ˗dhɛ ˗dɔ ˗së ˈka Zoova ˗bha yö ˈgü, kwa dua ˗mü ˈpö kö ˈkwa ˗takundhe ˗dhɛ ˗a ˗gɔ ˗kplawo. Kwa dua ˗mü ˈzü kö ˈkwa kwa ˗de ˗naan dɔ, ˈkwa˗ ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ Zoova ˈnën kwa ˗takun ˈyö ˈkwa ˗mɔn ˈwɔn ˗nu kë ˗sü ˗bha. ˈDhɛ Sansɔn ˗yö ˈˈyi ˈö Zoova ˗ya nu ˗a ˗dhɛ bhë ˗a mü, ˈyö ꞊faan ꞊slɔɔ˗. ꞊Dhɛ Sansɔn ˈdhö, kwa dua ˗mü ˈpö kö ˈkwa ˈˈwɩ Zoova ˗bha ˗takundhe ˗bha.—Mat. 11:28.

11. Kwa ˗dho kwa ˗zoyö Zoova ˗bha ˗takundhe ˗dhɛ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗A ˈwɔnzuan ˗nu ˗zɔn.

11 Kwa ꞊dhegblü do ˈwo˗ ˗dhɛ Alɛsi ˈö bɔ ˗ni ˈgü ˈˈklʋʋbhɔdhe ꞊dede ˈgü Rusi, ˗kwaa ˗bha ˈwɔnzuan ˗ga. ˗Mën ˈö˗ ˗takun ˈö to ˗a ˈˈgbɩɩ˗ ˈka ˈˈklʋʋbhɔdhe suu ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˗ta? Waa ö ˗bha dhebɔ ˗wo Biblö ˗draan, ˈwo ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kplawo. ˗Ya ˗pö: «A Biblö ˗draan n ˗de ˈˈpiʋ̈, ˈa˗ ˗wo pö yi ˈˈpɛpɛ ˈka. Dhiapiʋ̈, yaa n ˗man dhebɔ yi Biblö ˈˈɲan ˈö ˗dhɛkpaɔyi ˈö bhë ˗a ˈka ˗a ˈˈdoo ˗dɔ, ˈyi ꞊bhɛɛ Zoova ˗dhɛ yi ˈko ꞊bhaa.» ˗Gleŋ ˗mɛɛn ˈö˗ ˗da kwa ˗bha? ˈKwa ˗dho ˈkwa ˗zoyö kwa ˗de ˗dhɛ, ˗kwa kwa ˗zoyö ꞊ʒiaan Zoova ˗dhɛ. ˗Kɔ ˗kë ˗dhɛ? Pë ˗nu ˈwo ˗kë ꞊dhɛ Biblö draansü, bhɛɛsü, ˗dho ˗bhɔkwëë ˗nu ˗ta ˗sü waa ˗zlanwopösü ˗nu ˈdhö bhë ˈkwa ˗an kë ˗kplawo, kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗dho ˗gban. ˗Ya kë ˈˈdhʋ̈, Zoova ˗dho kwa ˗takun kö kwa ˗kɔ ˗yö ˈto ˗a ˗bha yö ˈgü. ˗Yö Sansɔn ˈgü ˗kë ˈˈgbɩɩ˗, ˈö dho kwa ˈgü kë ˈˈgbɩɩ˗ ˈpö.

SANSƆN ˈTI ˈˈKAN ZOOVA ˗BHA

12. (1) ˈWɔn yaa ˗mɛɛn ˈö Sansɔn ˗yö ˗da ˗a ˗ʒian ˗ta? (2) ˈMën ˗kë ˈö Sansɔn waa ˗zuadhe ˗an ˗bha ˗kë ˈko ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˈyaa ꞊dhɛ waa Dalila ˗an ˗bha dhö?

12 ˈWɔn yaa kë ˗dhii ˗kun Sansɔn ˗bha ˈpö ꞊dhɛ kwa ˈdhö. ˈˈTʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka, ˗yö ˗da ˈwɔn yaa ˗nu ˗ʒian ˗ta ˈö ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dede ˗nu ꞊slɔɔ ˗an ˈgü. ˈDhɛ Sansɔn ˗kë zakanmɛn ˈka ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˈˈpiʋ̈, dhebɔ do ˈwo˗ ˗dhɛ Dalila ˈö go Sorɛkö goo ˈgü bhë ˗a ˗dhɔ ˗ya ˗kun. (Juges 16:4) ˈˈDhiʋ̈ ˗be, Sansɔn ˗ya Fidhitɛn ˈnëndhe do ˗za dɔ. ˈˈKɛɛ «ˈwɔn ˈö ˈˈdhʋ̈ Zoova ˈnën ˈˈdhiʋ̈sü ˗a ˈka» ˈyö sü ꞊dhɛ ˗yö «˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˈö ˈwɔn bho Fidhitɛn ˗nu ˈgü.» ꞊Taabha, Sansɔn ˗yö ˗dho ˈö ˗ya Fidhitɛn ˗zuadhe do ˗gɔ ˈkɔɔ Gaza ˈˈkwipö ˈgü. Yi ˈö bhë ˗a ˈka, ˗Zlan ˗yö ꞊faan ˗nu Sansɔn ˗dhɛ kö ˗yö ˈˈkwipö ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈˈkwee ˗nu bho mü, kë ˈˈdhʋ̈ kö ˗an ˈyɔɔ˗ ˗nu ˗wo ˗an ˈkun ˗dhɛ yö. (Juges 14:​1-4; 16:​1-3). ˈˈKɛɛ Dalila ˗zë ˗yö ˗kun Zufö ˈnëndhe ˈka. ˗Ya kë ˈˈdhʋ̈ kö Zoova ˈti ˗dho bɔ ˗a ˗ta kö ˗yö ˈko zë Fidhitɛn ˗nu ˈka.

13. Dalila ˗yö ˈˈkpënŋ˗ ˗kë Sansɔn ˗gɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

13 Dalila ˗yö ˗wɩ ˈwëëga ꞊va ˈö Fidhitɛn ˗nu ˗wa nu ˗a ˗dhɛ ˗a ˗bha kö ˈö Sansɔn nu ˗an ˗dhɛ. Dalila ˗dhɔ ꞊dedewo ˈö kun Sansɔn ˈgü ˈnën ˗kë ˈö ˈyii ˈwɔn ˈö bhë ˗a ˈsuan˗ bho ˗ee? ˗Yö ˗kë ˗kɔ ˈˈoo ˗kɔ ˈgü, Dalila ˗yö ˗fɛɛ ˗ya Sansɔn ˗bha kö pë ˈö˗ ꞊faan ˗kë ꞊va ˗ya pö ö ˗dhɛ. Sansɔn ˗yö ˗dho ˈö˗ pö ˗a ˗dhɛ. ˗A ˗wɔn ˈgü, Sansɔn ꞊faan ˗yö ɲën ˈö waa Zoova ˗an ꞊zinŋgüdhɛ ˗kë ˈya˗ ˈˈtʋ̈ŋ ˈnën ˈbha ˈˈpiʋ̈.—Juges 16:​16-20.

14. ˈWɔn yaa ˗mɛɛn ˗nu ˈö Sansɔn ˗yö ˗an ꞊slɔɔ ˈdhaŋ˗ ˗bho Dalila ˈˈdhiʋ̈ ˗sü ˈgü?

14 Sansɔn ˗yö ˈdhaŋ˗ ˗bho Dalila ˈˈdhiʋ̈ ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka Zoova ˗ta. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗yö ˈwɔn yaa ꞊dede ꞊slɔɔ˗. Fidhitɛn ˗nu ˗wa ˗kun, ˈwo˗ ˈˈɲan wü. ˗Wa ˗da ˗kaso ˈgü Gaza ˈˈkwipö ˈö ˗ya ˈlëë˗ dɔ ˗a ˈgümɛn ˗nu ˗bha ˈˈdhiʋ̈ ˗be bhë ˗a ˈgü kö ˗yö ˗an ˗bha ˗bhöpë zɔn. ꞊Taabha, Fidhitɛn ˗nu ˗wo Sansɔn ˗sü ˈwo dho ˗a ˈka wo ˗bha ˈwlaan˗ do ˗ta. ˈDhɛ bhë ˗a ˈgü, ˗wo ˈˈsaa˗ ꞊va ˗bho ˗wo ˗bha ˗zlan Dagɔn ˗dhɛ, ˈyö sü ꞊dhɛ ˗an ˗bha ˈgü yö ˈnën Sansɔn nu wo ˗dhɛ. ˗Wa ˗kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈwo ˗wɛɛ dɔ Sansɔn ˗bha, kö ˗yö «ˈˈyɩɩ ˗da» wo ˈka. —Juges 16:​21-25.

Zoova ˗yö ꞊faan ˗nu Sansɔn ˗dhɛ, kö ˗yö ö ˗bha zadɔ Fidhitɛn ˗nu ˗bha. (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 15 ˈgü.)

15. Sansɔn ˗ya ˗zɔn ˗kɔ ˗kë ˗dhɛ ꞊dhɛ ꞊dhɛ ö ö ˗zoyö Zoova ˗dhɛ? (Juges 16:​28-30) (Pe ˈˈbin ˈö˗ kwi ˗ta bhë ˗a ˗ga.)

15 ˈWɔn ˗yö ˗zë Sansɔn ˗gɔ ꞊gbɔɔnsü, ˈˈkɛɛ ˈyii ˈˈkan Zoova ˗dhɔkë ˗sü ˗bha. ˗Yö ˗kun ˗a ˈˈslö mɛɛnˈˈ ˗ni ˈgü kö ˈö ˈwɔn bho Fidhitɛn ˗nu ˈgü, kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈö Zoova dhɔɔbhaawɔn kë. (Juges 16:​28-30 ˗wo pö.) Sansɔn ˗ya ˗pö Zoova ˗dhɛ: «˗Bhö ˗a kë kö ˈwɔn yaa ˈwo˗ ˗kë n ˈka bhë, ˈa n ˗man ˈˈyɔɔ bho ˗an ˗gɔ.» ˗Zlan ꞊dede ˗yö Sansɔn ˗bha bhɛɛwo ˗daakë ˈö˗ gba ꞊faan ˈka ˈzü. Yi ˈö bhë ˗a ˈka, Fidhitɛn ˗nu ˈö Sansɔn ˗yö ˗an zë ˗wo ˗kun ꞊va ˈwo ˗ʒiö ˗a ˈka ˗a mɛn ˗nu ˈö ˗an zë ˈˈdhiʋ̈ bhë ˗an ˗ta.

16. ˗Gleŋ ˗mɛɛn ˈkwa˗ sü ˈwɔn ˈö zë Sansɔn ˗gɔ bhë, ˗a ˈgü?

16 ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˗nu ˈö Sansɔn ˗yö ˗da ˗an ˗ʒian ˗ta, ˗an ˈgüwɔn yaa ˗nu ˗wo ˗nu ˗a ˗ta, ˈyii ö bo Zoova dhɔɔbhaawɔn kë ˗sü ˈka. Kwa ˗de ˈpö ˈwɔn ˗nu ˗wa zë kwa ˗gɔ ˗wo kwa dɔɔˈˈ ˗ni ˈgü ɛɛnˈˈ yö ˈbha ˈö ˈkwa kɔ ˈka ˗ya dha kwa ˗gɔ, kwa dua ˗mü kö ˈkwa Zoova ˗dhɔkë ˗kplawo. Kwa ˗zo ˈya ˗dho bhɔ ꞊dhɛ Zoova zuʋ̈ˈˈ ˗yö ˈˈwɩ ˗sü ˈka ˗a ˗bha kö ˈö kwa ˗bhawɔn ˈto. (Ps. 103:​8-10) ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˗nu ˗wo ˗zë kwa ˗gɔ, Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ꞊faan nu kwa ˗dhɛ kö ˈkwa˗ dhɔɔbhaawɔn kë ꞊dhɛ Sansɔn ˈdhö.

ˈWɔn ˈö zë Sansɔn ˗gɔ bhë ˗yö ˗mën ˗a ˈka ꞊dedewo. ˈKö ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˈyii ˈˈkan Zoova ˗bha. Kwa dua ˈyaa ˗mü kö ˈkwa ˈˈkan Zoova ˗bha ˈpö. (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 17˗18 ˗bha, ˗an ˈgü.)

17-18. ˈMën ˗kë ˈö Mikaɛdhö ˗bha ˈwɔnzuan ˗yö kwa ꞊faanmën?

17 Kwa ꞊dhegblü wlüünën do ˈwo˗ ˗dhɛ Mikaɛdhö, ˗kwaa ˗bha ˈwɔnzuan ˗ga. ˗A ˗kɔ ˗kun Zoova ˗bha yö ˈgü ꞊dedewo, ˈyö sü ꞊dhɛ ˗yö ˗kun mɛn zii ˗kɔ ˗löö waa ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈgü ˗yödhiʋ̈ ˈka. ˈˈKɛɛ ˈwɔn ˗yö ˗zë ˗a ˗gɔ, ˈö˗ ˗bha yö ˗nu ˈwo ˗zlanwokɔdhi ˈgü ˈˈdhʋ̈, ˈwo dha ˗a ˗gɔ. ˗Ya ˗pö: «ˈˈTʋ̈ŋ ˈö bhë ˗a ˈka, n ˗kɔ ˗kun Zoova ˗bha yö ꞊va ˈgü ꞊dedewo. ˈˈKɛɛ ˈyö to mü ˈö˗ ꞊gban dha n ˗gɔ. ˈKö ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˈyii kë n ˈgü ꞊dhɛ Zoova ˗ya ˈˈkan n ˗bha. ˈˈKɛɛ a ˗kun ˗a pö ˗ni ˈgü n ˗de ˗dhɛ ꞊dhɛ yaa˗ ˗nu yi ˗bha ˈˈtɔŋdhɛ ˈti ˗dho ˗kë ˗së ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö kun ˗a ˈka ˈˈdhiʋ̈ ˗be, ˗a ˈdhö. Ɛɛnˈˈ n ˗kɔ ˈti ˗dho kë ˗a ˗bha yö ˈgü ꞊dedewo ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö kun ˗a ˈka ˗be, ˗a ˈdhö.»

18 ˈWɔn yö ˗kɔ ˗së ˗kun Mikaɛdhö ˗gɔ, ˗a ˈgü ˈyii ga. ˗Ya ˗pö: «A n ˈgü ˗dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˈa ꞊ɲɔɔn Zoova ˗bha bhɛɛsü, Biblö draansü waa n ˗zota ˗a ˈgü ˗sü ˈka.» ˗Dhɛ ˈö ˈˈtʋ̈ŋ ˗yö ˗ʒiö, yö ˗nu ˈwo kun Mikaɛdhö ˗gɔ ˈˈdhiʋ̈ ˗bë bhë, ˗wo ˗an ˗nu ˗a ˗dhɛ ˈzü. ꞊Dɛɛ, ˗yö mɛn zii waa ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈgü ˗yödhiʋ̈ ˈka. ˗Ya ˗pö ˈzü: «Mɛn zii ˗nu ˗wo n ˗takun, ˈwo n ꞊faanmën. ˗A ˗wɔn ˈgü, a˗ ˗yö ꞊dhɛ n ˗dhɔ ˗yö Zoova ˗kë ˗kplawo. A ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈzü ˈa yökë ˗zlanwokɔdhi ˈgü ˈö n zuʋ̈ga ˈyaa zadɔ n ˗bha. ˈWɔn ˈö bhë ꞊yaa˗ kë ˈman˗ yö ꞊dhɛ mɛn ˈö ˗ya ˈgo ö ˗bha ꞊sɔnŋ yaa ˈgü ꞊dedewo, Zoova ˗ya ˗bhawɔn ˗to.» ˈWɔn ˗nu ˗wa zë kwa ˗gɔ ˈkwa kwa ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö ˈkwa˗ baaˈˈ, ˈkwa kwa ˗zoyö Zoova ˗dhɛ, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ga kwa ˈgü ꞊dhɛ ˗yö ˗dho bɔ kwa ˗ta ˈö ö dhɔɔbhaawɔn ˗kë, ˈö ˈdhuëë˗ kpɔ kwa ˗bha.—Ps. 86:5; Prov. 28:13.

19. Sansɔn ˗bha ˈwɔnzuan ˗yö kwa ˗zogban ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.)

19 ˈWɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü, pë ˗nu ˈwo ˗gban Sansɔn ˗bha ˗tosɛta ˗bha ˈkwa ˗a ˗kwɛzlan ˈbha yö. ˈWɔn yaa kë ˗dhii ˗kun ˗a ˗bha. ˈˈKɛɛ ˈkö ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˗yö ˗zë ˗a ˗gɔ Dalila ˗wɔn ˈgü, ˈyii ˈˈkan Zoova ˗bha yö ˗bha. Zoova ˗bɔ Sansɔn ˗ta ˈö ˈˈdhabhliwɔn do ˗kë. Zoova ˗ya ˗sü ˗kplawo ꞊dhɛ ˗klu ö ˗bha ˗mɛn ˈdhö ˈö˗ pö ˗wa ˈtɔ ˗ya mɛn ˗nu ˈwo ˗klu ö ˗bha ˗an ˈtɔ ˗bhüöö ˈgü, Eblö ˈˈɲan ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ 11 ˈgü. Kö ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˗nu ˗wo ˗zë kwa ˗gɔ, ˈkwa˗ ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ kwa ˗dhɔ ˗yö kwa Dë ˈö dhaŋ˗ ˈgü ˗a ˗kë, ˈö˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˈö kwa ˈgü kë ˈˈgbɩɩ˗, ˗yö kwa ꞊faanmën. ˗Dhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ꞊dhɛ Sansɔn ˈdhö ˗kwaa pö Zoova ˗dhɛ: «˗Bhö dɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö ü ˗zo ˗yö ˗bo n ˈka, ü ꞊faan nu n ˗dhɛ.»—Juges 16:28.

ˈˈTAN 3 Yi ꞊faan, yi ˗zoyödhɛmɛn, ˈö yi ˗zo ˗gban

a ˈKö ˗kë ꞊dhɛ mɛn ꞊vadhɛ ˈwaa Biblö dɔ, Sansɔn ˗tɔ ˈö Biblö ˈgü bhë ˗wa ˗dɔ. ˗Wa ˗bha ˗kwɛzlan ˗wɔn ˗blɛɛ dramö ˗nu, ˈˈtan ˗nu waa Fimö ˗nu ˈgü. ˈˈKɛɛ ˗a ˗bha ˗tosɛta ˈyaa ˗kwɛzlan dosɛnŋ ˈka. Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˈkwa ˗gleŋ sü ˈpö ˗a ˗bha ˗zoyödhe ˗bha.