1, 2. ˈMën Zoova ˈdhö ˗a ˈˈpiʋ̈ ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗bhaa ˈka?

ZOOVA ˗Zlan ˈnën dhesüsü ˗blɛɛsü kun ˗a ꞊kwɛɛ˗. Biblö ˗ya ˗pö kwa ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗yö dhebɔ ˗blɛɛsü ˗da ˈyö “nuë gɔɔn˗ ꞊dhia.” Adan zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗yö ˗dhi ꞊dedewo ˈyö˗ pö: “N ga ˗bha ga waa˗ n ꞊nëng ˗bha ꞊nëng ˈö ꞊nɛ ˈsabla.” (ˈWunzüdɔdhɛ 2: 22, 23) ˗Ya ˗zɔn kwa ˗dhɛ ꞊dhɛ Zoova ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö mɛn ˗nu ˈwo wo ˈko sü ˗wo kë zuʋ̈gblüdhi ˈgü.

² ˈˈKɛɛ, mɛn ꞊vadhɛ ˈwo wo ˈko sü, zuʋ̈gblüdhi ˈö ˈkɔdhi ˗bha ˈwaannu ˗sü ˈgü, ˈwaa˗ dɔ. ˈKö ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˈtɔŋ˗ ˗gɛngbandhɛ ˗nu ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗takun, kö ˗an ˗bha ˈkɔdhi ˗yö ˗ɲan, kö ˗wo kë zuʋ̈gblüdhi ˈgü, ˗wo Biblö ˈgü.—Dhukö 11:28.

3, 4. (a) Dhemɛndë ˗nu dua ˗mü kö ˗wo wo ˗bha dhebɔ ˗nu ˈkun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? (b) ˈMën ˗kë ˈö ˗së kö dhemɛndë waa ö ˗bha dhebɔ ˗wo wo ˈko ˗nu ˗bhawɔn ˈto?

³ Biblö ˗ya ˗pö dhegɔndë ˗tiaandhö ˗yö ö ˗bha dhebɔ ˗kun ˗së, ˈö˗ ˗dhɔ ˗ya ˗kë, ˈö ꞊bhlëë ˗ya ˗a ˗bha. ˗Bhö Efɛzö 5:25-29 ˗wo pö. Dhemɛndë dua ˗mü kö ˗yö ö ˗bha dhebɔ ˈkun ˗së ˗dhɔkaa ꞊dede ˈgü ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈgü. ˗A dua ˗mü kö ˗yö ö ˗zo ˈto ˗a ˈˈpiʋ̈, kö ˗yö ö ˈˈtʋ̈ŋ kë ˗a ˈgü, kö ˈyaa ˗dho pë ˈˈdhiʋ̈˗ kë ˗a ˈka.

⁴ ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˗ya zë dhebɔ ˗gɔ, ˈmën dhemɛndë dua ˈdhö ˗mü kö ˗ya kë? Biblö ˗ya ˗pö dhemɛndë ˗nu ˗dhɛ: ‘Gɔɔn˗ ˗nu kaa ˗dɩ ˈpö, kaa˗ dhong ˗nu ˗dhɔ ˗yö ka kë ˈka ˈdho˗ ˈka, ˈka ˈdho ꞊gbaɔn˗ ˗nu ˗ta ˈö ˗tosɛa din ˗yö ˗siö ˗nu ˈgü.’ (Kodhɔsö 3:19) Dhemɛndë ˗nu, ˗yö kë ka ˈˈɲaan ꞊dhɛ ka ˗de ˈpö ˈwɔn ˗yö ˗zë ka ˗gɔ. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈka˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˗Zlan ˗yö ka ˗bha ˈwɔn yaa  ˗nu ˗bhawɔn ˈto, ka dua ˗mü ˈpö kö ˈka ka ˗bha dhebɔ ˗nu ˗bha ˈwɔn yaa ˗nu ˗bhawɔn ˈto. (Matiö 6:12, 14, 15) Kö dhemɛndë waa ö ˗bha dhebɔ ˗wo ˈˈwɩ wo ˈko ˗nu ˗bhawɔn ˈto ˗sü ˗bha, ˗yö ˗dho ˗an ˗takun ˈö ˈwo ˗kë zuʋ̈gblüdhi ˈgü.

5. ˈMën ˗kë ˈö dhemɛndë dua ˈdhö ˗mü kö ˗yö ꞊bhlëë ˗ya ö ˗bha dhebɔ ˗bha?

⁵ Zoova ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö dhemɛndë ˗yö ö ˗bha dhebɔ ꞊bhlëë ˗ya. ˗A dua ˗mü kö ˗yö ö ˗zo kë ˈpë˗ ˗bhawɔn ˈdhö˗ ˗bha ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗së ˈka ꞊dedewo. ˈWɔn ˈwo˗ sü ˗bhaasü ˈyaa ˗mü. ꞊Ya kë ꞊dhɛ dhemɛndë yö ˈti ö ˗bha dhebɔ ˈkun ˗së, Zoova yö ˈti ˗dho ö ˈˈtʋ ˈto ˗a ˗bha bhɛɛwo ˗bha. (1 Piɛdhö 3:7) ˈPë mɛn ˗kë ꞊bhlëësü Zoova ˈˈɲan ˈˈdhiʋ̈ ˈyö ˗tɔ ˗a ˗dhɔ ˗bha mɛn kë ˗sü. ˈYaa gɔɔn˗ ˗nu ˈsü ˗së kö ˗yö ʒiö˗ ˈka dhebɔ ˗nu ˗ta.

6. ꞊Waa˗ pö dhegɔndë waa ö ˗bha dhebɔ ꞊wa kë “mɛ do ˈka”, ˗a ˗gɛn ˈpö ˗tɔ ˗mën?

⁶ Yesu ˗ya ˗pö ꞊dhɛ dhemɛndë waa ˈö ˗bha dhebɔ “ˈwaa ꞊plɛ gbɔ, ˈkɛɛ kö ꞊wa kë mɛ do ˈka.” (Matiö 19:6) ˗Wo ˗klu wo ˈkwëë˗ ˈö ˈwaa wo ˈko ˈto toŋtoŋdhö. (Proverbes 5:15-21; Eblö 13:4) Dhemɛndë waa ˈö ˗bha dhebɔ ˗an dua ˗mü kö ˗wo wo ˗zo kë wo ˈko ˈˈpiʋ̈ ˗an ˗bha sɛɛˈˈ ˗bha ˗kë do ˗sü ˈgü. (1 Kodhɛngtö 7:3-5) Dhemɛndë dua ˗mü kö ˗a ˗zo ˗yö ˗bo ꞊dhɛ ‘mɛ ˈbha ˗dɩ ˗san ˈyaa ö ˗dɩ kë tongtongdhö. ˗Yö ö ˗dɩ ˈˈdhiʋ̈ ˗zian ꞊në˗ gba ˈyö ö ˗dɩ ˗wɔn kun ˗së.’ ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗a dua ˗mü kö ˗a ˗bha dhebɔ ˗dhɔ ˗ya kë kö ˗ya ˈkun ˗së. ˈPë ˈö dhebɔ ˈdhö˗ ˈˈpiʋ̈ ˈö ˗ʒiö ˈwɔn ꞊gban ˗ta ˈyö ˗tɔ kö ö ꞊gɔn ˈˈgblü ˗yö kë ˗së, kö ö ˗dhɔ ˗ya kë.—Efɛzö 5:29.

7. ˈMën ˗kë ˈö ˈkɔdhi ˗bhawɔn ˈdhö ˈkɔdë ˗bha?

⁷ ˈKɔdhigümɛn ˈˈpɛpɛ ˗bhawɔn ˗yö ˈkɔdë ˈö ˗dho ˈˈdhiʋ̈sü ˗an ˈka kö ˗wo yö kë wo ˈkwëëdhö ˗së ˈka ˗a ˗bha. Biblö ˗ya ˗pö 1 Kodhɛngtö 11:3 ˈgü ꞊dhɛ: ‘Klisi bha ꞊në gɔɔn˗ ˗zë ꞊gban ˗gɔ ˈˈdhiʋ̈, ˈyö gɔɔn˗ ˗dɩ ˈpö ˈö ö ˗bha dhebhɔ ˗gɔ ˈˈdhiʋ̈, ˈyö ˗Zlan ˗dɩ ˈpö ˈö Klisi ˗gɔ ˈˈdhiʋ̈.’

8. Dhebɔ ˗dho ˗a ˗zɔn ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dhɛ ö ö ꞊gɔn ꞊bhlëë ˗ya ꞊dedewo?

 ⁸ ˈWɔn ˗yö ˗zë dhemɛndë ˈˈpɛpɛ ˗gɔ. ˈˈKɛɛ kö dhebɔ ˗yö dɔ ö ꞊gɔn ˗gban ˗gɔ ˈwɔn ˗nu ˈö ˗da ˗a ˗ʒian ˗ta ˗a ˈgü, kö ˗yö yö kë ˗a ˈˈpiʋ̈ zuʋ̈ˈˈ ˈˈpuu ˗bha, ˈkɔdhigümɛn ˈˈpɛpɛ ˗a ꞊trɔɔn ˗yö. (1 Piɛdhö 3:1-6) Biblö ˗ya ˗pö: “Dhebhɔ yöö ˗dɩ ˈpö ˗yö ꞊bhlëë ˗ya ö ꞊gɔn ˗bha.” (Efɛzö 5:33) ꞊Ya kë ꞊dhɛ dhemɛndë waa ö ˗bha dhebɔ ˈwaa ˗zlanwo do ˈgü ˈpö ꞊wɛ? ˗A dua ˗mü kö ˗ya ꞊bhlëë ˗ya ꞊dedewo. Biblö ˗ya ˗pö: “Dhebhɔ ˗nu, kaa ˗dɩ ˈpö ˗ka ka ˗gɔ ˈdho ˈˈsia˗ kaa˗ gɔɔn˗ ˗nu ˗dhɛ, kë ˈˈdhʋ̈ kö gɔɔn˗ ˗nu bha˗ mɛ ˈdhɛ ˈwii ˈdhang bho ꞊kö Yesu Klisi ˈˈdhiʋ̈ bha ˗wo ˈdhang bho˗ ˈˈdhiʋ̈ ka ˈˈta ˗kɔ ˗së bha˗ ˗wɔn ˈgü kö ˗wo bɔ Yesu ˈka kö ˈkii dhiang ˈbha zë˗ ˗nu ˗dhɛ. ˗A pö ˈa˗ wo ˈˈdhʋ̈ bha˗ ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ kö˗ ˗nu ˈˈyan ˗yö ka ˈˈta ˗kɔ ˗së ˈö ˗Zlan ꞊bhlëë ˗ya bha˗ ˈgü.” (1 Piɛdhö 3:1, 2) Dhebɔ ˗bha ˈˈta ˗kɔ ˗së ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö˗ ꞊gɔn ˗takun kö ˗yö ˗a ˗bha ˗kë ˗zlanwo ˈgü ˗gɛn dɔ kö ˗ya ꞊bhlëë ˗ya.

9. (a) Dhebɔ waa ö ꞊gɔn ˗an ˗wo yö ˈti ꞊mɔɔn ˈˈkwöö ˈwɔn ˈbha ˗bha, ˗yö ˗dho ˗a kë ꞊dhɛ? (b) Dhebɔ ˗nu ˗bha ˗dhioo ˗mɛɛn ˈö Titö 2:4, 5 ˈgü?

⁹ Dhebɔ waa ö ꞊gɔn ˗an ˗wo yö ˈti ꞊mɔɔn ˈˈkwöö ˈwɔn ˈbha ˗bha, ˗yö ˗dho ˗a kë ꞊dhɛ? ˗A dua ˗mü kö ˗yö ˈö zuʋ̈piʋ̈wɔn blɛɛˈˈ ö ꞊gɔn ˗dhɛ ˗a ꞊bhlëë ˈgü. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˈtɔ˗ ꞊dhɛ Saadha ˗yö  ˈwɔn ˈbhaa ˗blɛɛ Ablaamö ˗dhɛ ˈö yö ˈti˗ ˗zo ˈkun, ˈˈkɛɛ Zoova ˗ya ˗pö Ablaamö ˗dhɛ: “˗Bhö ˗a maa˗ ˗ta.” (ˈWunzüdɔdhɛ 21:9-12) Ʒiaan ꞊vadhɛ ˈö dhemɛndë ˈö Kletiɛn ˈka ˈö ˗da ˗a ˗ta, ˈyaa ˗gban Biblö ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˗gɔ. ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗a ˗bha dhebɔ dua ˗mü kö ˗yö dɔ ˗a ˗gban ˗gɔ. (Këwɔn ˗nu 5:29; Efɛzö 5:24) Dhebɔ ˗tiaandhö dua ˗mü kö ˗yö ö ˗zo kë ö ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈. (Titö 2:4, 5 ˗wo pö.) Kö ˗a ꞊gɔn waa˗ ˗bha ˈnën ˗nu ˗wo ˗a ˗bha ˈgüdɔgbɩɩsü ˈö ö ˗zo ˗kë ˗an ˈˈpiʋ̈ ˗a yö, ˗a ˗dhɔ ˗dhö ˗an kë, ˈö ˈwo˗ ꞊bhlëë ˗ya ˈzü ꞊dedewo.—Proverbes 31:10, 28.

10. ˈMën Biblö ˗ya pö ˈö ˗gban dhe waa ö ꞊gɔn ˗an ˗bha ˗kankwëësü, ˗gogwaanbhasü ɛɛnˈˈ dhe bho ˈˈblü ˗sü ˗nu ˗bha?

¹⁰ ꞊Ya kë ꞊shiö dhebɔ ˗yö ˗duëë ˈˈvaandhö ˈö go gwaan˗ ˗bha ˈö dho ˈö mɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈ ɛɛnˈˈ ˈö gɔɔn˗ ˗yö dhe bho ˈˈblü. ˈˈKɛɛ Biblö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ “dhebhɔ ˈya ˈdho ˈgo gwaan˗ ˗bha tongtongdhö.” ˗Ya ˗pö ˈzü “gɔɔn˗ ˗dɩ ˈpö ˈya ˈdho ö ˗bha dhebhɔ bho ˈˈbü tongtongdhö.” (1 Kodhɛngtö 7:10, 11) ˈWɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈbha ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗wa kë ˈö dhe waa ö ꞊gɔn ˈwo ꞊kan ˈkwëë˗, ˈˈkɛɛ ˈwɔn ˈwo˗ ˗sü ˗bhaasü ˈyaa ˗mü. ˈMën Biblö ˗ya pö ˈö ˗gban ˗gogwaanbhasü ɛɛnˈˈ dhe ˗bho ˈˈblü ˗sü ˗bha? Biblö ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ pë dosɛnŋ ˈö dhe waa ö ꞊gɔn ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo go wo ˈko ˗gɔ ˗a ˗wɔn ˈgü ˈyö ˗tɔ ˗a mɛn do ˗bha ˈˈɲangüyaa ˗kë mɛn ˈˈwɛɛ ˈˈpiʋ̈ ˗sü.—Matiö 19:9.

11. ˈMën ˈnën ˗nu ˗bhawɔn ˈdhö˗ ˗bha ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka pë ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗ta?

¹¹ ˈNënmɛn ˗nu, ka dua ˗mü kö ka˗ ka ˗bha ˈnën ˗nu ˈka ˈˈtʋ̈ŋ ꞊va ꞊dede kë ka ˈkwëëdhö. Ka ˗bha ˈnën ˗nu ˗bhawɔn ˗yö ka ˗bha. ˈPë ˈö ˗an ˗bhawɔn ˈdhö˗ ˗bha ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka pë ˈˈpɛpɛ ˗ta ˈyö ˗tɔ kö ˈka ˗an ꞊klaŋ kë ˈwɔn ˈö ˗gban Zoova ˗bha ˗a ˈka.—Deutéronome 6:4-9.

12. ˈMën ˈnënmɛn ˗nu dua ˈdhö ˗mü ˗wa kë kö ˗wo wo ˗zo ˈto wo ˗bha ˈnën ˗nu ˈˈpiʋ̈?

¹² Sɔtraan ˗bha ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗yö kë ˗ni ˈgü ˈyaa˗ ˗yö ˈdho ˗ni  ˈgü˗ ˈka ˈˈdhiʋ̈. ꞊Ya ˈgo ˗a ˈgü ˈzü, mɛn ˈbhaa ˗nu ˗wa ˈˈpiʋ̈ ˈwo pë yaa kë ka ˗bha ˈnën ˗nu ˈka, ˈö ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗ʒiaanwo ˈwo ˗an ˈˈgbɩɩdhɛ bho kö ˗wo trʋʋˈˈ yaa kë ˗an ˈka. ˈWɔn ˗nu bhë ˗a blɛɛˈˈ ˗sü ˈö ö ˗bha ˈnën ˗nu ˗dhɛ, ˗yö ˈnënmɛn ˈbhaa ˗nu ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗. ˈˈKɛɛ ˈnënmɛn ˗nu dua ˗mü kö ˗wo mɛn suu ˗nu ˈwo bhë ˗an ˗wɔn blɛɛˈˈ wo ˗bha ˈnën ˗nu ˗dhɛ, kö ˗wo ꞊duëë ˗an ˗gɔ ˗sü ˈˈslö ˗zɔn ˗an ˗dhɛ. ˈNënmɛn ˗nu ka dua ˗mü kö ˈka ka ˗zo kë ka ˗bha ˈnën ˗nu ˈˈpiʋ̈. *​—1 Piɛdhö 5:8.

13. ˈNënmɛn ˗nu dua ˗mü kö ˗wo wo ˗bha ˈnën ˗nu dɔɔˈˈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹³ ˈNënmɛn ˗nu dua ˗mü kö ˗wo ˈˈta ˗kɔ ˗zɔn wo ˗bha ˈnën  ˗nu ˗dhɛ. Ü ˗dho ü ˗bha ˈnën ˗nu dɔɔˈˈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˈNën ˗nu ˗bhawɔn ˗an dɔɔsü ˗bha, ˈˈkɛɛ ˗an dɔɔsü dua ˈyaa ˗mü kö ˗yö kë ˗an ˗man ˗kɔ yaa ˈka. (Jérémie 30:11) ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˈbha ˗dho ü ˗bha ˈnën dɔɔˈˈ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ü zuʋ̈ˈˈ ˈdhö ˗da ˗ni ˈgü ˗a ˈka. ˈBha˗ ˈˈpiʋ̈ kö ü ˈˈdhiwo ˗yö ˈˈyɛ ˗a ˗bha ꞊dhɛ “mɛn mɛn zë ˗dhaa ˈka” ɛɛnˈˈ kö ˗yö kë ˗a ˗bha ˈˈdhiʋ̈ʋ̈sü. (Proverbes 12:18) ˈPë ˗kë ˈö ü ˗bha ˈnën dua ˈdhö ˗mü kö ˗yö ˗dhioo man, ˗a ˗zɔn ˗a ˗dhɛ.—Efɛzö 6:4; Eblö 12:9-11; ˗Bhö kpɔɔˈˈ ˗zoto ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗wɔn 30 ˗bha.

14, 15. ˈMën ˗kë ˈö ˈnën ˗nu dua ˈdhö ˗mü kö ˗wo wo ˈkpɔmɛn ˗nu ˗wo man?

¹⁴ ˈKö ˗kë ˗ʒianwo ꞊dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈgü ˗yö ˗kë ˗a ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗ ꞊wɛ, Yesu ˗yö ˈwɔn ˗man ö Dë ˗ta ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka. (Dhukö 22:42; Zan 8:28, 29) Zoova ˗ya ˈˈpiʋ̈ ˈpö kö ˈnën ˗nu ˗wo ˈwɔn man wo ˈkpɔmɛn ˗nu ˗ta.​—Efɛzö 6:1-3.

¹⁵ ˈNën ˗nu, ˈkö ˗kë ꞊dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈbhaa ˗nu ˈgü ˈwɔn ˗man ka ˗mɛn ˗nu ˗ta ˗sü ˗yö ˗kë ka ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗, ˗yö kë ka ˈˈɲaan ꞊dhɛ kö ˈka ˗dhioo man ˗an ˗ta, ka ˗dho kë Zoova waa ka ˗mɛn ˗nu ˗an ˗dhɛ ˗së. *​—Proverbes 1:8; 6:20; 23:22-25.

16. (a) Sɔtraan ˗ya ˈˈslö ˗mɛɛn ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ kö ˈö wlüüˈˈ ˗nën ˗nu ˈgüdan ˈwɔn yaa kë ˗sü ˗bha? (b) ˈMën ˗kë ˈö ˗së kö ˈü ˈˈtɔŋdhɛ ˈkun mɛn ˗nu ˈö Zoova ˗dhɔ ˗yö ˗an ˗kë ˗an ˈka?

¹⁶ Dügɔmɛn ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö bɔ ü ˈˈtɔŋdë waa wlüüˈˈ ˗nën ˈˈwɛɛ ˗nu ˗ta kö ˗yö ü ˈgüdan ˈwɔn yaa kë ˗sü ˗bha. ˗Ya ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ mɛn ˗blü ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈö ˈˈdhʋ̈ bhë ˗gban ˗a ˗gɔ ˗sü ˗yö ˈˈgbɩɩ˗. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ꞊dhɛ Zakɔbö ˈdhu Dina ˈˈtɔŋdhe ˗nu ˗kun mɛn ˗nu ˈö Zoova ˗dhɔ ˈyaa ˗an kë ˗an ˈka. ˗A ˈˈtɔŋdhɛ ˈö bhë ˗yö yöö ꞊dede waa ö ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗an ˗da ˈwɔn ˈgü. (ˈWunzüdɔdhɛ 34:1, 2) ꞊Ya kë ꞊dhɛ Zoova ˗dhɔ yö ˈti ü ˈˈtɔŋdë ˗nu kë, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ü ˈgüdan pë ˈö˗ ˗san Zoova ˗kë ˗an kë ˗sü ˈka. ˗Yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë bhi ꞊dede waa ü ˗bha  ˈkɔɔmɛn ˗nu ka ˗gɔ ˈˈklʋʋbhɔdhe ˈka, ˈö ˗kë ˈpö ˗Zlan ˗dhɛ ˈyaa˗. (Proverbes 17:21, 25) ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗yö ˗së kö ˈü ˈˈtɔŋdhɛ ˈkun mɛn ˗nu ˈö Zoova ˗dhɔ ˗yö ˗an ˗kë ˗an ˈka.—1 Kodhɛngtö 15:33.

17. ˈMën ˈkɔdhigümɛn ˈˈpɛpɛ dua ˈdhö ˗mü kö ˗wa kë?

¹⁷ Kö ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗wo ˈˈta ˗Zlan ˗bha ˗dhioo ˗nu ˗ta, ˗wo wo ˗de ˗bho ˈˈklʋʋbhɔdhe waa ˈwɔn yaa ˗nu ˗gɔ ʒiaan˗. ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ꞊ya kë ꞊dhɛ dhe ˗yö ü ˗gɔ, ü ˗bha dhebɔ ˗dhɔ ˗yö ü kë, kö ˈü˗ ˈkun ˗së. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ü gwaan˗ ˗bha, ˗bhö ü ꞊gɔn ꞊bhlëë ˗ya, kö ˈü ü ˗gɔ ˈdho ˗a ˗dhɛ ˈˈshia˗, kö ˈü ü ˗bha ˈwɔn kë ˗kɔ ˈsü dhebɔ ˈö Proverbes 31:10-31 ˗ya ˗wɔn ꞊blɛɛ bhë ˗a ˗bhaa ˗bha. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈnën ˗yö ü ˗gɔ, ˗bhö ˗a ꞊klaŋ kë kö ˗Zlan ˗dhɔ ˗ya kë. (Proverbes 22:6) ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈkɔdë ˗mü ü ˈka, ü ‘˗kɔ ˗yö ꞊mɔɔ ü ˗gɔ ˈkɔɔ ˗wɔn ˗bha.’ (1 Timote 3:4, 5; 5:8) ˈNën ˗nu ka dua ˗mü kö ˈka ka ˈkpɔmɛn ˗nu ˗wo man. (Kodhɔsö 3:20) ˗Yö kë ka ˈˈɲaan ꞊dhɛ ˈwɔn ˗yö ˗zë ˈkɔdhigümɛn ˈˈpɛpɛ ˗gɔ. ˈDhɛ ˈö ˈdhʋ̈, ˗de ˗kë ˈˈtɩtɩ ˗sü ˗yö kë ka ˗gɔ, kö ˈka ka ˈko ˗nu ˗bhawɔn ˈto. Zoova ˗bha ˗dhioo ˗nu ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˈˈdhiʋ̈sü ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈˈpɛpɛ ˈka, ˗wo Biblö ˈgü.