'Dho -a 'gü -wɔn -ta

'Dho -a 'gü -wɔn -nu 'sëëdhɛ -ta

˗Zuu ˗nu ˈwaa mɛn ˗nu ˈwo kun ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ˈö ˈwo ga ˗an ˈka

˗Zuu ˗nu ˈwaa mɛn ˗nu ˈwo kun ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ˈö ˈwo ga ˗an ˈka

˗Zuu yaa waa ˗zuu ˗së ˗nu ˗wo ˗dhö! ˈˈKɛɛ mɛn ˗nu ˈwo kun ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ˈö ˈwo ga, wo ˗mü ˗ee?

˗Abin, ˈwaa ˗mü. Mɛn ꞊ya ga ˗a ˗zuu ˈyaa ˈdho ˗dhɛ ˈbha ˈgü ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö mɛn ꞊vadhɛ ˗wo wo ˗zota ˗a ˈka ˗a ˈdhö. Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ pë ˈö Biblö ˗a pö˗ ˗bha. ˈSëëdhɛ ˗be ˈö gagade ˈdhö˗ ˈgü, ˈö go ˗Zlan ꞊dede dosɛnŋ ˈwo˗ ˗dhɛ Zoova bhë ˗a ˈˈpiʋ̈ yö ˗mü Biblö ˈka. Zoova ˈnën mɛnbhɩɩdhe ˗da. ꞊Wa ga ˈpë ˈwo ˗kë ˗a ˈka, ˗ya ˗dɔ ˈkpakpadhö.—Psaume 83:18; 2 Timote 3:16.

Adam ˗yö ˗go ˈˈsɛɛdhö, ˈö ꞊yɛɛ ˗kë ˈö dho ˈˈsɛɛdhö.

Biblö ˗ya ˗pö ˗Zlan ˗yö “ˈsɛ ˗sü” ˈyö mɛnbhɩɩdhe ˗blɛɛsü Adan ˗pëkë ˗a ˈka. (ˈWunzüdɔdhɛ 2:7) ˈYö ˗Zlan ˗ya ˗ya Edɛnö ˈˈdhüdhɛɛdhö. ꞊Ya kë ꞊dhɛ Adan ˗yö Zoova ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˗kun ˗be, yö ˈti ˗dho ga, kö ˗yö ꞊kun ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ꞊dɛɛ. ˈˈKɛɛ ˈdhɛ Adan ˗yö ˗Zlan ˗bha ˈtɔŋ˗ ꞊lögü ö ˗de ˈˈɲaan ˈka, ˈyö ˗Zlan ˗ya pö ˗a ˗dhɛ: “Ü ꞊yɛaˈ ü ˈzü ˈü dhoë ˈsɛidhö ü ˈgo ˗dhɛ ˗bha, bhii ˈsɛ ˗mü ü ˈka ü dhö dho ˈsɛidhö.”—ˈWunzüdɔdhɛ 3:19.

˗Wo ˈö bhë ˗a ˗gɛn ˈtɔ˗ ˗mën? Adan ˗yö ˗kë ˈˈmɛn ˗be ˈyö Zoova ˈdhö ꞊kun ˗a ˗pëkë ˗ni ˈˈsɛ ˗bi ˈka. ˈYaa kun ˗dhɛ ˈˈwɛɛ ˈbha ˈgü. ˈYaa kun ˗zuu ˈka dhaŋ˗ ˈgü. ˈYaa kun ˗dhö. ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗a pö ˈö Zoova ˗ya wo Adan ˗dhɛ ꞊dhɛ ü ˗dho “꞊yɛaˈ ü ˈzü ˈü dhoë ˈsɛidhö” bhë ˗a ˗gɛn ˈtɔ˗ ꞊dhɛ ˗yö ˗dho ga. Yö ˈti kë ˗zuu ˈka. ˈDhɛ Adan ga, ˈyö˗ ˗bha këdhösü ˗yö ɲën. Ga ˗sü ˈnën ˗tɔ ˗tosɛta ˗bha ɲën ˗sü.

ˈˈKɛɛ mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˈö ˗wa ga ˈpö ꞊wɛ, ˗an ˗bha ˗këdhösü ˗ya ɲën ˗ee? Biblö ˗ya ˗yɔ ˗bɔ:

  • “[Mɛnbhɩɩdhe ˗nu, wü ˗nu] ˗an ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈdhodhɛ ˗yö do. ˗An ꞊gban ˗go ˈˈsɛɛdhö, ˗wo ˗dho ˈˈyɛ wo ˈzü ˈwo dho ˈˈsɛɛdhö.”—Ecclésiaste 3:20.

  • “Mɛn ˗nu ˈö ꞊wa ga ˈwaa pë ˈbha ˈwɔn dɔ.”—Ecclésiaste 9:5.

  • “˗An ˗bha ˗dhɔ, ˗an ˗bha mɛn ˗san, ɛɛnˈˈ ˗an ˗bha ꞊drëë ˗wa bo shiʋ̈ˈˈ ˗sü ˈka.”—Ecclésiaste 9:6.

  • “Yökësü, ˈwɔn ˗yaki ˗ya ˗sü, ˈwɔndɔdhe, ɛɛnˈˈ ꞊kpɔɔdhɛ ˈwaa [bun ˈgü], ˗dhɛ ˈü ˗dho ˈdho ˗a ˗bha bhë ˗a ˈgü.”—Ecclésiastes 9:10.

  • “ˈYö [mɛn] ˗yö ꞊yɛɛ ˗kë ˈö dho ˈˈsɛɛdhö, ˗a ˈˈtʋ̈ŋ ˈö bhë ˗a ˈka, ˈyö˗ ˗bha ˗zotadhe ˗yö ꞊shiʋ̈.”—Psaume 146:4.

Mɛn ˗nu ˈwo ˈˈbhɩɩ˗ wo ˈnën ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗wo pë ˗nu ˈwo bhë ˗an kë.

Pë ˈö Biblö ˈˈɲan ˗nu ˈwo bhë ˈwo˗ pö bhë, ˗we ˗a ˗bha ˗sü ˗yö ü ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˗ee? ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˗yö ˈˈdhʋ̈, ü ˗zota ˈwɔn yö˗ ˈgü: ˈKɔdhi ꞊vadhɛ ˈgü, ˈkɔdë ˗nu ˈwëëga ˗mɛɛn kö ˈwo wo ˗zo kë wo ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈. ˈˈKɛɛ ˗a ˈkɔdë bhë ꞊ya ga, ˗a ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu saanˈˈ ˗sü ꞊dedewo. ꞊Ya kë ꞊shiö, ˗bhöpë ꞊sɔɔn ˈyaa ꞊slɔɔ ˗a ˗bha dhebɔ waa˗ ˗bha ˈnën ˗nu ˗gɔ. ˗A ˈbhaa ꞊ya kë ˗a gɔndë ˈyɔɔ˗ ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˈwɔn ˗wɔ ˗a ˗bha dhebɔ waa˗ ˗bha ˈnën ˗nu ˗ta. ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗bhö ü ˗de dhɛɛˈˈ ˈkpɔ ꞊dhɛ: ‘꞊Ya kë ꞊dhɛ gɔndë ˈö bhë ˗yö ˗dhɛ ˈbha ˈgü, ˗mën ˈö ˗kë ˈyaa ˗bhöpë nu ö ˗bha dhebɔ waa ö ˗bha ˈnën ˗nu ˗dhɛ? ˗Mën ˈö ˗kë ˈyaa ö ˗kɔ ˈkpa ö ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗ta këwɔnyaamɛn ˗nu ˗gɔ?’ ˈYaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha, ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ pë ˈö Biblö ˗ya pö ˈyö gagade ˈka. ˗A mɛn ˈö bhë ˗a ˗bha ˗tosɛta ꞊ya ɲën, ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö pë ˈbha kë.—Psaume 115:17.

Mɛn ˗nu ˈö ꞊wa ga ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗wo mɛn ˗nu ˈö din ˈdhö ˗an ˗bha ˗an ˗takun, ɛɛnˈˈ kö ˗wo wo ˗kɔ ˈkpa mɛn ˗nu ˗ta ˗an ˗wëëkëwomɛn ˗nu ˗gɔ.

꞊Ya kë ˈˈdhʋ̈ kö mɛn ˗nu ˈö ꞊wa ga ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗wo ˗tosɛta kë ˈzü ˗ee? ˗Wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗wo ˗tosɛta kë ˈzü. Kwa ˗dho ˈwɔn ˈö ˗gban ˗go ga ˈgü ˗sü ˗bha ˗a ˗wɔn blɛɛˈˈ ˈˈdhiʋ̈. ˈˈKɛɛ ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ mɛn ˗nu ˈö ꞊wa ga ˈwɔn ˗nu ˈwo kë ˗ni ˈgü ꞊dɛɛ ˈwaa˗ dɔ. ˈWaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo ü yö, kö ˗wo wo ˈˈtʋ ˈto ü ˗wo ˗bha, ɛɛnˈˈ kö ˗wo ˈwɔn blɛɛˈˈ ü ˗dhɛ. Ü dua ˈyaa ˗mü kö ˈü ˈˈsuʋ̈ ˗an ˗gɔ. ˈWaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo ü ˗takun, ɛɛnˈˈ kö ˗wo ˈwɔnyaa kë ü ˈka.—Ecclésiaste 9:4; Isaïe 26:14.