1. Bo yelkpeɛne ka te yaga zie zaa tuoro?

 HO DAŊ de la yɛlɛ mine biŋ ho nimitɔɔreŋ Jehoova puoruu poɔŋ, kyɛ aŋ e kpeɛŋaa ka ho ta a yɛlɛ bee? b Ka lɛ la, a ba e ho yoŋ. Aŋa mannoo poɔŋ, Philip da boɔrɔŋ ka o maŋ yi o sukyiriŋ a puoro sɔrɔ Jehoova. O da boɔrɔŋ ka o maŋ erɛ lɛ gbɛɛ yaga bebiri zaa poɔŋ, kyɛ o da ba nyɛrɛ wagre na e lɛ. Erika meŋ da boɔrɔŋ ka o maŋ ta a naaŋ moɔloo lammozie wieoŋ; kyɛ, gbɛɛ yaga oŋ maŋ wa tara be ka ba piileeŋ. Tomáš meŋ da mɔɔrɔŋ ka o kanne a Baabole zaa baare. O yeleeŋ ka: “A Baabole kannoo da ba noma korɔ ma. N da mɔɔɛŋ gbɛre bota ka N kanne a Baabole baare, kyɛ ka maaŋ wa kanne ta Liivai gane na, N maŋ barɛɛ a Baabole kannoo.”

2. Ka teneeŋ de yelkaŋa biŋ te nimitɔɔreŋ Jehoova puoruu poɔ, a kyɛ naŋ ba ta a yɛlɛ, bonso aŋ ba seŋ ka te eŋɛ kyoɔre?

² Ka hooŋ de yelkaŋa biŋ ho nimitɔɔreŋ pampana a kyɛ naŋ ba ta a yɛlɛ, ta vɛŋ ka ho eŋɛ kyoɔre. Ka neɛŋ de yelfẽẽ kaŋa biŋ o nimitɔɔreŋ, kyɛ a maŋ de la wagre neŋ tonkpeɛne sɛre kyɛ oŋ na ta a yɛlɛ. Lɛ na hoŋ mɔɔrɔ ka ho ta yɛlɛ na hoŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ na wuleeŋ ka ho de la ho neŋ Jehoova niiloŋ na tegroŋ yaga, a boɔrɔ ka ho tonɔ koroo neŋ ho faŋa zaa. Jehoova poɔ maŋ pɛle neŋ la ho mɔɔbo na zaa. Yelmeŋɛ la, o ba kaara soriŋ ka ho e yɛlɛ naŋ gaŋ ho faŋa. (Yiem. 103:14; Maik. 6:8) Azuŋ, de yɛlɛ hoŋ na baŋ ta biŋ ho nimitɔɔreŋ. Ka hooŋ wa de yɛlɛ biŋ ho  nimitɔɔreŋ, wala hoŋ na baŋ e a ta a yɛlɛ? Yɛ vɛŋ ka te nyɛ yɛlɛ mine naŋ na toɔ̃ soŋ te.

3. Bonso aŋ e nimizeɛ ka te taa a boɔbo sɛre kyɛ na toɔ̃ ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na?

³ Ka teneeŋ taa a boɔbo, te na baŋ taɛ yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na. Ka neɛŋ boɔrɔ yelkaŋa yaga zaa o maŋ mɔɔrɛɛ o mɔɔbo zaa ka o ta a yelbalaa. Te na baŋ de la a boɔbo na teŋ taa na manne neŋ lɛ na saseɛ naŋ maŋ daara maŋ-gbori gɛrɛ neŋ zie kaŋa. Ka a saseɛ naŋ kyɛnɛ daara, neɛ naŋ mɔnɔ a maŋ-gbori na toɔ̃ ta la zie na o naŋ gɛrɛ na. Ka a saseɛ daara yaga zaa, o na ta la a zie wieoŋ. Lɛ neŋ o zu la, ka teneeŋ taa a boɔbo ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ, te na toɔ̃ ta la a yɛlɛ. Te yɔɔdɔɔ David naŋ be El Salvador paaloŋ yeleeŋ ka, “Ka hooŋ taa a boɔbo ho maŋ mɔɔrɛɛ ho mɔɔbo zaa. Ho ba maŋ boɔrɔ ka yelzaa pigi bo sori ka ho ta toɔ̃ ta yɛlɛ na hoŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ na.” Lɛ zuŋ, boŋ hoŋ na toɔ̃ e a taa a boɔbo yaga zaa?

4. Bo yɛlɛ teŋ na baŋ puore sɔre? (Filipae 2:13) (Kaa a foto meŋ.)

⁴ Puoro ka ho taa a boɔbo yaga. Jehoova na baŋ tu la o vooroŋ soŋ na eŋɛŋ kyɛ eŋ bo faŋa ka ho ta a yɛlɛ. (Kanne Filipae 2:13.) Saŋa kaŋa, a maŋ fɛreŋ ka te de yɛlɛ mine biŋ te nimitɔɔreŋ. Kyɛ aminekaŋaŋ te koŋ taa a boɔbo ka te ta a yɛlɛ. Lɛŋ da pɔge te yɔɔpɔge Norina naŋ be Uganda paaloŋ. O da de biŋee o nimitɔɔreŋ ka o boɔrɔŋ ka o neŋ neɛ kaŋa piili zanna a Baabole. Kyɛ, o da ba taa a boɔbo ka o ta a yɛlɛ ŋa, bonso o da teɛre ka o ba e wulwulo naŋ kyili. Boŋ da somoo? O yeleeŋ ka: “N da piili puoro sɔrɛɛ Jehoova bebiri zaa ka o soŋ ma ka N taa a boɔbo ka N neŋ neɛ kaŋa piili a Baabole zannoo. Ana saŋa na, N da zannɛɛ yɛlɛ naŋ na toɔ̃ soŋ ma ka N e wulwulo naŋ kyili. Kyuuri awala mine puoreŋ, N wa nyɛɛŋ ka N boɔbo na da wa eɛ kpeɛŋaa. Ana yuoni na poɔŋ, N neŋ noba bayi da piili zannɛɛ a Baabole.”

5. Bo yɛlɛ teŋ na baŋ teɛre ka a eŋ te faŋa ka te mɔɔrɔ ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na?

⁵ Maŋ teɛrɛ yɛlɛ na Jehoova naŋ e ko bo na gaa tɔɔre. (Yiem. 143:5) Bitontona Pɔɔl da teɛrɛɛ lɛ na Jehoova naŋ wuloo nimimaaroŋ na yɛlɛ gaa tɔɔre, lɛ da vɛŋɛɛŋ oŋ taa a boɔbo ka o tonɔ tonkpeɛne korɔ Jehoova. (1 Kor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Ka hooŋ teɛre yɛlɛ na zaa Jehoova naŋ e ko bo na, a na eŋ boŋ faŋa ka ho mɔɔrɔ ka ho ta a yɛlɛ. (Yiem. 116:12) Te nyɛ yɛlɛ naŋ da soŋ te yɔɔpɔge kaŋa naŋ be Honduras paaloŋ oŋ toɔ̃ ta yɛlɛ na oŋ de biŋ o nimitɔɔreŋ a wa e regular paaneɛ. O yeleeŋ ka: “N maŋ teɛrɛɛ lɛ na Jehoova naŋ nɔŋ ma seŋ. O soŋ maŋ maŋ wa nyɛ o puorebiiri. O kaarɛɛ N zu velaa zaa, a kyɛ guuro ma meŋ. Ka maaŋ wa teɛre a yɛlɛ ŋa gaa tɔɔre, a maŋ vɛmeŋ ka nɔmmo na maŋ taa koo na maaleŋ e zuluŋ, azuŋ maŋ da boɔrɔ ka N wa e regular paaneɛ.”

6. Bo yɛlɛ mine meŋ la na baŋ lɛ soŋ te ka te mɔɔrɔ ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na?

⁶ De ho teɛroŋ eŋ maaloo na hoŋ na nyɛ, ka hooŋ ta a yɛlɛ. Nyɛ yɛlɛ naŋ da soŋ Erika a kyaare gbɛre na oŋ de ka o maŋ gaa a naaŋ moɔloo lammozie wieoŋ na. O yeleeŋ ka: “N  wa nyɛɛŋ ka yɛlɛ yaga bebeŋ maŋ da maŋ kɔŋ saŋa na maŋ ba maŋ gaa a naaŋ moɔloo lammo wieoŋ na. Kyɛ ka maaŋ gaa be wieoŋ, N maŋ toɔ̃ puoree N yɔɔmine na ka N ne ba di dama meŋ. N maŋ lɛ toɔ̃ nyɛɛ kawaŋ-sonne naŋ na toɔ̃ soŋ ma ka N nyɛrɛ nimitɔɔre gaabo a naaŋ moɔloo poɔŋ.” Erika de la o teɛroŋ eŋ tɔnɔ na oŋ na nyɛ ka o naŋ toɔ̃ gaa a naaŋ moɔloo lammozie wieoŋ, lɛ da somooŋ oŋ toɔ̃ ta a yɛlɛ ŋa. Bo maaloo mine hoŋ na baŋ de ho teɛroŋ eŋ? Ka yɛlɛ na hoŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ naŋ kyaare lɛ hoŋ na toɔ̃ nyɛ nimitɔɔre gaabo ho Baabole kannoo ane puoro poɔŋ, leɛteɛre nyɛ lɛ aŋ na soŋ bo ka ho neŋ Jehoova niiloŋ na e kpeɛŋaa. (Yiem. 145:18, 19) Ka hooŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ ka ho taa Kristabiiloŋ gyogo kaŋa, teɛre nyɛ lɛ a gyogo naŋ na soŋ bo ka ho ne ho taaba niiloŋ maaleŋ soma. (Kol. 3:14) Ho na baŋ sɛgɛɛ yɛlɛ na zaa zuŋ hoŋ boɔrɔ ka ho ta yɛlɛ na hoŋ de biŋ nimitɔɔreŋ na biŋ. Maŋ leɛ kaa yɛlɛ na hoŋ sɛge biŋ na wagre zaa. Tomáš yeleeŋ ka: “Ka maaŋ wa taa ananso maŋ boɔrɔ ka N ta yɛlɛ na maŋ de biŋ N nimitɔɔreŋ na, a maŋ soŋ maŋ maŋ moɔ̃ niŋe.”

7. Bo yɛlɛŋ da soŋ Julio neŋ o pɔge baŋ toɔ̃ ta yɛlɛ na baŋ de biŋ ba nimitɔɔreŋ na?

⁷ Vɛŋ ka ho neŋ noba naŋ na toɔ̃ soŋ bo ka ho ta yɛlɛ na hoŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ na laŋ erɛ yɛlɛ. (Yeng. 13:20) Nyɛ yɛlɛ naŋ soŋ Julio neŋ o pɔge baŋ toɔ̃ yɛlleŋ ba naaŋ moɔloo toma na. O yeleeŋ ka: “Te kaa iree zɔmenne naŋ na toɔ̃ soŋ te ka te toɔ̃ ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na. Te ne ba maŋ di la dama a kyaare a yɛlɛ ŋa. Ba kpoŋ zaa toɔ̃ ta la a yɛlɛ ŋa mine ba naŋ de biŋ ba nimitɔɔreŋ na. Azuŋ, ba maŋ wuli teŋ yɛlɛ naŋ na toɔ̃ soŋ te meŋ. Te zɔmenne na maŋ soore teŋ lɛ yɛlɛ naŋ kyɛnɛ. Ba maŋ eŋ teŋ faŋa meŋ saŋa na teŋ wa boɔrɔ faŋa emmo.”

8. Ka teneeŋ zeŋ kyɛnlɛ ka te taa a boɔbo sɛre kyɛ piili mɔɔrɔ ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na, boŋ na baŋ yi a poɔŋ wa? (Kaa a foto meŋ.)

⁸ Yelmeŋɛ la, wagre zaa naane teŋ maŋ taa a boɔbo ka te e yelkaŋa. Lɛ wuleeŋ ka te koŋ baŋ ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na bee? Ai. Aŋa mannoo poɔŋ: Saseɛ eɛ bon kaŋa naŋ maŋ soŋ maŋ-gbori oŋ ta zie na oŋ gɛrɛ. Kyɛ wagre zaa naane ka saseɛ maŋ daara kpeɛŋaa kpeɛŋaa. Saŋa kaŋa gba saseɛ ba maŋ daara. Lɛ wuleeŋ ka neɛ naŋ mɔnɔ a maŋ-gbori koŋ baŋ gaa nimitɔɔre bee? Ai. Aŋa mannoo poɔŋ, maŋ-gboe mine maŋ taaɛ mansin naŋ maŋ vɛŋ aŋ zoro; a mine meŋ maŋ taaɛ maŋ-gbori bon-mɔnnee. A maŋ-gbori mɔnɔ na toɔ̃ de la a mansin, kyɛbee a maŋ-gbori bon-mɔnnaa a mɔnɔ gɛrɛ zie na oŋ gɛrɛ na. Te na baŋ de la a boɔbo na teŋ taa na manne neŋ saseɛ; saŋa kaŋa te maŋ taaɛ a boɔbo yaga zaa, saŋa kaŋa meŋ te ba maŋ taa a boɔbo. Azuŋ, ka teneeŋ kyɛnlɛ ka te wa taa a boɔbo sɛre kyɛ piili yɛŋ, te daaŋ koŋ ta a yɛlɛ zaa. Aŋa lɛ a maŋ-gbori mɔnɔ naŋ maŋ de boma mine toŋ neŋ toma a toɔ̃ ta zie na o naŋ gɛrɛ na, te meŋ na toɔ̃ moɔ̃ la niŋe ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na, haali saŋa na teŋ ba taa a boɔbo ka te e lɛ. Yelmeŋɛ la, a  ba e mɔlɔ, kyɛ ka hooŋ ta yɛlɛ na hoŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ na, ho na taaɛ popeɛloŋ yaga. Sɛre kyɛ ka te gyieli yɛlɛ na teŋ na baŋ e na, yɛ vɛŋ ka te nyɛ soorebiri kaŋa noɔre iribo.

9. Ka teneeŋ ba taa a boɔbo, kyɛ a fɛrɛɛŋ ka te mɔɔrɔ ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na bee? Wuli a muni.

⁹ Jehoova boɔrɔŋ ka te maŋ yi te poɔ zaa a de popeɛloŋ puoroo. (Yiem. 100:2; 2 Kor. 9:7) Ka teneeŋ ba wa taa a boɔbo gba, kyɛ aseŋ ka te naŋ moɔ̃ niŋe a mɔɔrɔ ka te ta a yɛlɛ bee? Te nyɛ bitontona Pɔɔl ewuli soŋ ŋa. O yeleeŋ ka: “N dɔgrɔ la N eŋɛ, a nyɔge o taa.” (1 Kor. 9:25-27) Saŋa kaŋa Pɔɔl da ba maŋ taa a boɔbo ka o e yɛlɛ na Jehoova naŋ boɔrɔ ka o e na, kyɛ o da maŋ mɔɔŋ kyɛ e a yɛlɛ. Jehoova poɔ da pɛle neŋ la Pɔɔl yaga, azuŋ, o da kooŋ maaloo.​—2 Tim. 4:7, 8.

10. Ka teneeŋ ba taa a boɔbo a kyɛ mɔɔrɔ ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na, bo maaloo teŋ na nyɛ?

¹⁰ Lɛ neŋ o zu la, Jehoova poɔ maŋ pɛleŋ ka o naŋ wa nyɛ ka te mɔɔrɔ ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na, haali ka teneeŋ ba taa a boɔbo ka te e lɛ. Jehoova poɔ maŋ pɛleŋ, bozuŋ o baŋɛɛŋ ka saŋa kaŋa te ba maŋ nɔŋ ka te e yelkaŋa, kyɛ te naŋ nɔmoo zuŋ teŋ maŋ erɛ a yɛlɛ. Aŋa lɛ na Jehoova naŋ ko Pɔɔl maaloo na, lɛ Oŋ na ko te meŋ maaloo te mɔɔbo na zuŋ. (Yiem. 126:5) Ka teneeŋ wa nyɛ lɛ Jehoova naŋ korɔ te maaloo na, a na eŋ teŋ faŋa ka te piili taa a boɔbo. Te yɔɔpɔge kaŋa naŋ be Poland paaloŋ baŋ boɔlɔ Lucyna yeleeŋ ka: “Saŋa kaŋa ka maaŋ wa bale, N ba maŋ boɔrɔ ka N gaa a naaŋ moɔloo. Kyɛ, popeɛloŋ na maŋ maŋ nyɛ saŋa na maŋ wa gaa a naaŋ moɔloo na maŋ eɛ kyɔɔtaa naŋ e o yoŋ.” Azuŋ, ka teneeŋ ba taa a boɔbo, wala aŋ seŋ ka te e?

11. Sobuo ka Jehoova na toɔ̃ soŋ te ka te taa meŋɛ bantaabo gyogo naŋ e kpeɛŋaa?

¹¹ Puoro sɔrɔ meŋɛ bantaabo gyogo. Meŋɛ bantaabo gyogo maŋ soŋɛɛ neɛ oŋ nyɔgrɔ o meŋɛ, a kyɛ kaara o yel-eree meŋ soŋ. A yelbiri ŋa maŋ wulee lɛ teŋ na toɔ̃ e a nyɔge te meŋɛ a ta e yelfaa kaŋa. Kyɛ, meŋɛ bantaabo gyogo maŋ lɛ soŋ teŋ teŋ erɛ yɛlɛ naŋ soma. Haali saŋa na a yɛlɛ eebo naŋ e kpeɛŋaa, kyɛbee saŋa na te naŋ ba taa a boɔbo ka te e a yɛlɛ. Teɛre baŋ ka, meŋɛ bantaabo gyogo eɛ Naaŋmen vooroŋ soŋ wɔnee na kaŋa. Azuŋ, maŋ puore sɔre Jehoova ka o de o vooroŋ soŋ na soŋ bo ka ho wulo a gyog-soŋ ŋa. (Luk. 11:13; Gal. 5:22, 23) David yeleeŋ ka puoroŋ da somoo oŋ toɔ̃ zanna boma wagre zaa. “N maŋ puore sɔrɛɛ Jehoova ka o soŋ ma ka N taa meŋɛ bantaabo gyogo. O da soŋ maŋ maŋ piili zanna a Baabole wagre zaa.”

12. Sobuo ka yɛlɛ naŋ be Ikilisiasitiz 11:4 na toɔ̃ soŋ te ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ Jehoova puoruu poɔŋ na?

¹² Ta kyɛnlɛ saŋa na yelzaa naŋ na wa kyɛnɛ soŋ. A donɛɛ ŋa poɔŋ, wagre zaa naane ka yɛlɛ na maŋ kyɛnɛ soŋ. Ka teneeŋ zeŋ kyɛnlɛ ka yɛlɛ wa kyɛnɛ soŋ, aminekaŋaŋ te daŋ koŋ baŋ ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na. (Kanne Ikilisiasitiz 11:4.) Dayniel yeleeŋ ka: “Yɛlɛ daŋ koŋ kyɛnɛ soŋ wagre zaa a donɛɛ ŋa poɔŋ. Azuŋ, a ba seŋ ka te kyɛnlɛ ka yɛlɛ wa kyɛnɛ soŋ, kyɛ aseŋ ka te piili erɛ yɛlɛ.” Paul naŋ be Uganda paaloŋ wuli teŋ bon naŋso aŋ ba seŋ ka te naara: “Ka teneeŋ piili erɛ yelkaŋa haali saŋa na aŋ e kpeɛŋaa ko te, Jehoova na soŋ teŋ.”​—Maal. 3:10.

13. Bonso aŋ soma ka te piili erɛ yelbilii bilii naŋ na toɔ̃ soŋ te ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na?

¹³ Piili erɛ yɛlɛ fẽẽfẽẽ fẽẽfẽẽ. Ka a naŋ e kpeɛŋaa ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na, lɛ na baŋ vɛmeŋ ka te koŋ taa a boɔbo. Ka lɛ ka yɛlɛ waa ko bo, ho na baŋ piili erɛɛ yelbilii bilii mine naŋ na toɔ̃ soŋ bo ka ho ta a yɛlɛ. Ka hooŋ boɔrɔ ka ho kanne a Baabole zaa, ho na baŋ piiliŋ a maŋ bɔ wagre fẽẽ kaŋa biŋ a maŋ de kanne a Baabole ŋmaa lɛ. A da eɛ kpeɛŋaa ko Tomáš ka o de yuoni gbuli kanne a Baabole baare. Ŋaaŋ oŋ yeli: “N wa nyɛɛŋ ka N da boɔrɔŋ ka N kanne a Baabole baare wieoŋ. Azuŋ N  da leɛ piili kannɛɛ a Baabole, kyɛ ŋa saŋa yɛŋ, N da maŋ kannɛɛ a Baabole lombori kaŋa fẽẽ lɛ, a teɛre o yɛlɛ gaa tɔɔre. Lɛ eebo da vɛŋɛɛŋ ka a Baabole kannoo leɛ piili noma korɔ ma.” Saŋa na a Baabole kannoo naŋ wa noma korɔ Tomáš na, a da vɛŋɛɛŋ oŋ maŋ de wagre yaga kanna a Baabole. A baaraa zaa, o da toɔ̃ kannɛɛ a Baabole zaa baare. c

14. Bo yɛlɛŋ na baŋ e ka lɛ vɛŋ ka a e kpeɛŋaa ko te ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na?

¹⁴ A yɛlɛ nembao zie la ka, lɛ zaa te naŋ mɔɔrɔ, kyɛ saŋa kaŋa yɛlɛ koŋ maŋ kyɛnɛ soŋ korɔ te. Aŋa mannoo poɔŋ, “yɛlɛ [te] naŋ ba kaara soriŋ” na baŋ pɔge teŋ, ka lɛ vɛŋ ka te koŋ lɛ taa wagre ka te erɛ yɛlɛ naŋ na vɛŋ ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na. (Ikil. 9:11) Te na baŋ tuoree yelkpeɛŋaa kaŋa meŋ naŋ na toɔ̃ vɛŋ ka te eŋɛ kyoɔre, kyɛbee ka te faŋa baare. (Yeng. 24:10) Te naŋ ba pɛgeyi na zuŋ, te na baŋ ŋmɛɛ gbɛɛ mine naŋ na toɔ̃ vɛŋ ka a e kpeɛŋaa ko te ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na. (Uro. 7:23) Kyɛbee saŋa kaŋa te na baŋ baleŋ. (Mat. 26:43) Ka yɛlɛŋ ba kyɛnɛ soŋ korɔ te, boŋ teŋ na baŋ e?

15. Ka yɛlɛŋ ba kyɛnɛ soŋ, lɛ wuleeŋ ka ho mɔɔ faaŋɛɛŋ bee? Wuli a muni. (Yieme 145:14)

¹⁵ Teɛre baŋ ka ka yɛlɛŋ ba kyɛŋ soŋ, lɛ ba wuli ka ho mɔɔ faaŋɛɛŋ. A Baabole vɛŋɛɛŋ teŋ baŋ peɛlaaŋ ka te na tuoree yelkpeɛne. Kyɛ, a Baabole lɛ vɛŋɛɛŋ teŋ baŋ ka, Jehoova sommoŋ, te na baŋ ta la yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na. (Kanne Yieme 145:14.) Philip yeleeŋ ka: “N ba maŋ de N teɛroŋ eŋ saŋa na maŋ maŋ mɔɔ faaŋ na eŋɛŋ. Kyɛ, N maŋ leɛ piili de la N teɛroŋ eŋ lɛ maŋ na toɔ̃ leɛ e ta yɛlɛ na maŋ de biŋ N nimitɔɔreŋ na.” David yeleeŋ ka: “Maaŋ yɛŋ teɛroŋ poɔ, ka yɛlɛŋ ba wa kyɛnɛ soŋ, N ba maŋ nyɛ ka a eɛ yɛlɛ naŋ pigre ma sori, kyɛ N maŋ nyɛŋ ka a eɛ soyuo ko ma ka N wuli lɛ maŋ nɔŋ Jehoova aseŋ.” Ka hooŋ mɔɔrɔ ka ho ta yɛlɛ na hoŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ na, haali saŋa  na aŋ e kpeɛŋaa ko bo na, ho maŋ wulee Jehoova ka ho boɔrɔŋ ka ho pɛlɛ o poɔ. Nyɛ lɛ na Jehoova poɔ naŋ maŋ pɛle saŋa na oŋ wa nyɛ lɛ na hoŋ mɔɔrɔ ka ho ta yɛlɛ na hoŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ na!

16. Ka yelkaŋaŋ pɔge te ka lɛ vɛŋ ka te koŋ baŋ lɛ ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na, boŋ teŋ na baŋ zanne yi be?

¹⁶ Ka hooŋ ba toɔ̃ ta yɛlɛ na hoŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ na, zanne yelkaŋa yi be. Teɛrɛ yɛlɛ naŋ e na yɛlɛ soŋ. Soore ho meŋɛ ka, ‘Bo yɛlɛ maŋ na toɔ̃ e ka a yɛlɛ ŋa ta lɛ pɔge ma?’ (Yeng. 27:12) Saŋa kaŋa, ka a naŋ e kpeɛŋaa ko bo ka ho ta yelkaŋa hoŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ, lɛ wuleeŋ ka yɛlɛ na hoŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ na eɛ yɛlɛ naŋ gaŋ ho faŋa. Ka hooŋ teɛre ka lɛ ka yɛlɛ waa ko bo, leɛ zeŋ teɛre yɛlɛ na hoŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ na yɛlɛ a nyɛ, ka a sereŋ eɛ yɛlɛ hoŋ na baŋ ta bee. d Jehoova koŋ yelka hoŋ ba toɔ̃ ta a yɛlɛ na zuŋ, ho mɔɔ faaŋɛɛŋ.​—2 Kor. 8:12.

17. Bonso aŋ ba seŋ ka te inni yɛlɛ na teŋ e saŋa kaŋa naŋ pare na?

¹⁷ De ho teɛroŋ eŋ yɛlɛ na hoŋ toɔ̃ e na eŋɛŋ. A Baabole yeleeŋ ka, “Naaŋmen waa la meŋɛ soba naŋ nyɛrɛ a yɛ tonsonne yɛ naŋ tonɔ” na. (Hib. 6:10) A ba seŋ ka ho meŋ inni yɛlɛ na hoŋ toɔ̃ e na yɛlɛ. Ka hooŋ boɔrɔ ka ho neŋ Jehoova niiloŋ e kpeɛŋaa, kyɛbee ho boɔrɔŋ ka ho yele Jehoova yɛlɛ korɔ noba, kyɛbee a de suobu. Aminekaŋaŋ, ho toɔ̃ eɛ a yɛlɛ ŋa mine. Aŋa lɛ na hoŋ mɔɔ a toɔ̃ ta a yɛlɛ mine saŋa kaŋa naŋ pare na, ka hooŋ moɔ̃ niŋe, ho na baŋ lɛ ta la yɛlɛ na hoŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ pampana ŋa.​—Fil. 3:16.

18. Saŋa na teŋ mɔɔrɔ ka te ta yɛlɛ na teŋ de biŋ te nimitɔɔreŋ na, bo yɛlɛ aŋ seŋ ka te lɛ e? (Kaa a foto meŋ.)

¹⁸ Jehoova sommoŋ, ho na toɔ̃ ta la yɛlɛ na hoŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ na, aŋa lɛ na maŋ-gbori mɔnɔ naŋ maŋ ta zie na oŋ gɛrɛ na ka o poɔ zaa pɛle na. Teɛre baŋ ka a maŋ-gbori mɔnneba maŋ de la popeɛloŋ tuuro ba sori na. Azuŋ, maŋ mɔɔrɔ ka ho nyɛ lɛ na Jehoova naŋ sonnɔ bo ka ho toɔ̃ ta yɛlɛ na hoŋ de biŋ ho nimitɔɔreŋ na. Ka hooŋ e lɛ, a na soŋ boŋ ka ho taa popeɛloŋ, a kyɛ lɛ eŋ bo faŋa ka ho mɔɔrɔ ka ho ta a yɛlɛ. (2 Kor. 4:7) Ka ho eŋɛŋ ba kyoɔre tonsonne tommo, ho na nyɛɛ maaloo yaga.​—Gal. 6:9.