1. Bo teɛroŋ ka a bitontona Pɔɔl da taa kyaare a nembɛrɛ sonneba?

 A NEMBƐRƐ sonneba maŋ tonɛɛ tonnimizeere a lantaapuoruu poɔŋ. A bitontona Pɔɔl da taa la nimipa yaga zaa ko a dɔbɔ ŋa naŋ taa yelmennoŋ na. Aŋa mannoo poɔŋ, saŋa na oŋ da wa sɛgrɛ lɛtɛ korɔ a Kristabiiri naŋ be Filipi paaloŋ na, o da yelee a nembɛrɛ sonneba yɛlɛ a puore ba ane a lantaapuoruu nembɛrɛ zaa.​—Fil. 1:1.

2. Wala ka te yɔɔdɔɔ Luis yel saŋa na baŋ wa kaa iruu ka o e a nembɛrɛ sonneba kaŋa na?

² Te yɔɔdɔbɔ naŋ de suobu a e baapaalba bee neŋnyaane maŋ taa la popeɛloŋ ka ba naŋ wa e a nembɛrɛ sonneba a tonɔ korɔ a lantaapuoruu. Aŋa mannoo poɔŋ, Devan da nyɛɛ yuomo 18 saŋa na baŋ da iruu ka o e a lantaapuoruu nembɛrɛ sonneba kaŋa na. Kyɛ ba da iree te yɔɔdɔɔ Luis meŋ oŋ wa e a nembɛrɛ sonneba kaŋa saŋa na oŋ da nyɛ yuomo 50 neŋ dɔglɔ na. Ŋaa oŋ yel saŋa na baŋ da wa iruu ka o e a nembɛrɛ sonneba kaŋa na, “A e maŋ noɔ̃ yaga zaa ka N toŋ ko N yɔɔmine naŋ be a lantaapuoruuŋ a sori ŋa poɔŋ. Ba wuli maŋ nɔmmo yaga zaa, pampana N meŋ na baŋ lɛ wulee N nɔmmo ko ba!” Lɛ ka nembɛrɛ sonneba yaga zie zaa meŋ maŋ nyɛ.

3. Bo soorebie teŋ na nyɛ a nɔɛ iribo a zannoo ŋa poɔŋ?

³ Ka hooŋ e te yɔɔdɔɔ kaŋa naŋ de suobu kyɛ naŋ ba e a nembɛrɛ sonneba na kaŋa, ho na baŋ de biŋee ho nimitɔɔreŋ ka ho e kaŋa. Boŋ na baŋ eŋ bo faŋa ka ho e lɛ? Bo gyogri la ka a Baabole yelka aseŋ ka ho taa sɛre kyɛ na baŋ e a nembɛrɛ sonneba kaŋa? A zannoo ŋa poɔŋ, te na nyɛɛ a soorebie ŋa nɔɛ iribo. Kyɛ yɛ vɛŋ ka te daŋ nyɛ toma na a nembɛrɛ sonneba naŋ maŋ tonɔ.

 BO TOMA KA A NEMBƐRƐ SONNEBA MAŊ TONƆ?

4. Bo toma ka a nembɛrɛ sonneba maŋ tonɔ? (Kaa a foto meŋ.)

⁴ Nembɛrɛ sonnɔ eɛ te yɔɔdɔɔ naŋ de suobu ka a vooroŋ soŋ kaa iruu ka o sonnɔ a nembɛrɛ a tonɔ tonnimizeere a lantaapuoruu poɔŋ. A nembɛrɛ sonneba mine maŋ soŋeŋ ka te yɔɔmine nyɛ zie baŋ na moɔlɔ a duorisoŋ a kyɛ soŋ ba baŋ nyɛ gama baŋ na baŋ de toŋ a naaŋ moɔloo toma. Ba mine maŋ soŋeŋ baŋ meele a kyɛ maale a Lammozie ka o zie kaŋa wa sãã. A nembɛrɛ sonneba mine maŋ eɛ attendants, ka ba mine meŋ maŋ kaara boma na ba naŋ maŋ de ŋmeɛrɛ vidiori ane yiele a lammore saŋa na. A toma na mine a nembɛrɛ sonneba naŋ maŋ tonɔ na eɛ tonkpeɛne. Kyɛ yɛlɛ naŋ e nimizeɛ la ka, aseŋ ka a nembɛrɛ sonneba e dɔbɔ naŋ nɔŋ Jehoova, a maŋ erɛ yɛlɛ naŋ pɛlɛ o poɔ ba zemmo poɔŋ. Ba nɔŋ la ba yɔɔmine na meŋ yaga zaa. (Mat. 22:​37-39) Wala ka te yɔɔdɔɔ kaŋa naŋ de suobu na baŋ e a wa leɛ a nembɛrɛ sonneba kaŋa?

5. Wala ka te yɔɔdɔɔ kaŋa na baŋ e a wa leɛ a nembɛrɛ sonneba kaŋa?

⁵ A Baabole wulee gyogri neɛ naŋ seŋ ka o taa sɛre kyɛ na baŋ wa e a nembɛrɛ sonneba kaŋa. (1 Tim. 3:​8-10, 12, 13) Ka hooŋ boɔrɔ ka ho wa e a nembɛrɛ sonneba kaŋa a tonɔ korɔ ho yɔɔmine a lantaapuoruu poɔŋ, mɔɔ kyɛ zanne a gyogri ŋa yɛlɛ soŋ, a mɔɔrɔ ka ho taa a lɛ gyogri na. Kyɛ, daŋ soore ho meŋɛ ka, bonso maŋ boɔrɔ ka N wa e a nembɛrɛ sonneba kaŋa?

ANANSO LA WALA HOŊ BOƆRƆ KA HO WA LEƐ A NEMBƐRƐ SONNEBA KAŊA?

6. Ka hooŋ boɔrɔ ka ho tonɔ korɔ ho yɔɔmine a lantaapuoruu poɔŋ, bo teɛroŋ aŋ seŋ ka ho taa kyɛ erɛ lɛ? (Matio 20:28; kaa a foto meŋ.)

⁶ Hooŋ leɛteɛre Yezu Krista naŋ e ewuli sonne yaga zaa ko te na yɛlɛ. Yelzaa oŋ da maŋ erɛ o zemmo poɔŋ na, o da maŋ eraaŋ o naŋ nɔŋ o Saa Jehoova ane nensaaleba zuŋ. Ana nɔmmo na da maŋ vɛŋeŋ oŋ tonɔ tonkpeɛne korɔ o taaba, a gba da maŋ tonɔ toma noba naŋ nyɛ ka a eɛ gbaŋgbaare toma a korɔ o taaba. (Kanne Matio 20:28; Gyn. 13:​5, 14, 15) Ka nɔmmo zuŋ hoŋ boɔrɔ ka ho e a nembɛrɛ sonneba kaŋa yɛŋ, Jehoova na ko boŋ maaloo a soŋ bo ka ho toɔ̃ wa e a nembɛrɛ sonneba kaŋa.—1 Kor. 16:14; 1 Pit. 5:5.

7. Ka neɛŋ boɔrɔ ka o wa e a nembɛrɛ sonneba na kaŋa ka lɛ vɛŋ ka o e neŋtegroŋ o taaba zuŋ, lɛ ba soma fẽẽ zaa, ananso la wala?

 ⁷ Ka nobaŋ wa e ba menne neŋtegrɛ a donɛɛ ŋa poɔŋ, noba maŋ taa la gyeremɛ ko ba a nɔŋ ba yɛlɛ. Kyɛ lɛ naane aŋ waa Jehoova puoruu poɔŋ. Ka te yɔɔdɔɔŋ nɔŋ noba aŋa lɛ na Yezu naŋ da nɔŋ noba na, o koŋ maŋ boɔrɔ ka o taa kpeɛ̃o o taaba zuŋ bee a boɔrɔ ka o taaba nyɛ ka o eɛ neŋtegroŋ. Ka neɛŋ boɔrɔ ka o e neŋtegroŋ a gaŋ o taaba, ka ba naŋ iruu ka o e a nembɛrɛ sonneba kaŋa, o koŋ maŋ sage ka o toŋ toma na mine naŋ e toŋbilii a ko o yɔɔmine na. O na nyɛŋ ka o eɛ neŋtegroŋ yaga azuŋ o koŋ baŋ toŋ a lɛ toma na taa. (Gyn. 10:12) Jehoova koŋ ko neɛzaa naŋ zɛgrɛ o meŋɛ a boɔrɔ ka o e neŋtegroŋ a gaŋ o taaba maaloo.—1 Kor. 10:​24, 33; 13:​4, 5.

8. Bo kawane la ka Yezu da ko o bitontonee na?

⁸ Saŋa kaŋa, Yezu potuuribo mine naŋ da peɛloo yaga zaa da boɔrɔŋ ka o ko ba areziiri mine, kyɛ teɛroŋ na baŋ da taa na da ba soma. Te leɛ nyɛ yɛlɛ na a bitontonee Gyimisi ane Gyɔɔn naŋ da e. Ba da yelka Yezu ko ba arezi-bɛrɛ o Naaloŋ na poɔŋ. Yezu da ba yelka yɛlɛ na ba naŋ e na somaŋ. Kyɛ o da vɛŋɛɛŋ aŋ pɛle ko a bitontonee 12 na zaa ka: “Ka yɛ kanzaa wa boɔrɔ ka o waa neŋkpoŋ yɛ poɔ, a ferɛɛ la ka o waa yɛ zaa tontonɔ, ka soba na zaa meŋ naŋ boɔrɔ ka o de weɛ yɛ poɔ, a ferɛɛ la ka o waa a yɛ zaa gbaŋgbaa.” (Mak. 10:​35-37, 43, 44) Ka te yɔɔdɔbɔŋ taa a teɛroŋ ka ba tonɔ korɔ ba taaba, ba na soŋɛɛ a lantaapuoruu yaga zaa.—1 Tɛs. 2:8.

BOŊ NA BAŊ SOŊ BO KA HO BOƆRƆ KA HO TONƆ KORƆ HO TAABA?

9. Boŋ na baŋ soŋ bo ka ho boɔrɔ ka ho wa e a nembɛrɛ sonneba kaŋa?

⁹ Nɔkpeɛne zaa kyebe ka ho nɔŋ la Jehoova a boɔrɔ ka ho tonɔ korɔ ho taaba. Kyɛ aminekaŋaŋ, ho koŋ taa a boɔbo ka ho tonɔ toma na a nembɛrɛ sonneba naŋ maŋ tonɔ na. Boŋ na baŋ soŋ bo ka ho boɔrɔ ka ho tonɔ a lɛ toma ŋa? Teɛre nyɛ lɛ ho poɔ naŋ na pɛle yaga zaa ka hooŋ tonɔ korɔ ho yɔɔmine. Yezu yeleeŋ ka: “A e la maaloo yaga ka ho tere a gaŋ ho naŋ derɛ.” (Tom. 20:35) Yezu da de la a yɛlɛ ŋa o naŋ yel na tonɔ neŋ toma. O da taa la popeɛloŋ yaga zaa bonso o da tonɔ korɔ la o taaba, lɛ hoŋ meŋ na taa popeɛloŋ ka hooŋ tonɔ korɔ ho taaba.

10. Wala ka Yezu da e a wuli ka o boɔrɔŋ ka o tonɔ korɔ o taaba? (Marko 6:​31-34)

¹⁰ Te nyɛ yɛlɛ mine naŋ wuli ka Yezu poɔ da maŋ pɛleŋ ka o tonɔ korɔ o taaba. (Kanne Marko 6:​31-34.) Yezu neŋ o bitontonee na da wa ta la zie kaŋa a bale ba zaa. Azuŋ ba da gɛrɛɛ zie kaŋa naŋ e bɔin ka ba te pɛnne fẽẽ. Kyɛ nembeɛoŋ mine da daŋ gaa te arɛɛ be a kyɛnlɛ ba, a kaara soriŋ ka Yezu wa wuli ba yɛlɛ. O da naaŋ baŋ yelka o koŋ toɔ̃ wuli ba yelzaa bonso o neŋ o bitontonee na “da ba taa vuo a na di bonzaa.” Bee Yezu da naaŋ baŋ wuli baŋ yɛlɛ fẽẽ lɛ kyɛ bare ba ka ba gaa. Kyɛ oŋ da taa nɔmmo ko ba na zuŋ, o “da piili kanna [baŋ] yɛlɛ yaga.” O da wuli baŋ yɛlɛ lɛɛŋ ka “saŋa . . . da wa te faa.” (Mak. 6:35) O da ba e lɛ a naŋ seŋ ka o e lɛ zuŋ, kyɛ “ba nembaaloŋ [naŋ] da kpɛ o” zuŋ. O da boɔrɔŋ ka o wuli ba o naŋ nɔŋ ba zuŋ. Ka Yezuŋ wa tonɔ korɔ o taaba a maŋ vɛŋeŋ oŋ taa popeɛloŋ yaga zaa.

11. Sobuo ka Yezu da maŋ erɛ yɛlɛ a sonnɔ o taaba? (Kaa a foto meŋ.)

¹¹ Yezu da maŋ wulee noba Naaŋmen yɛlɛ, kyɛ o da maŋ lɛ erɛɛ yɛlɛ mine meŋ a sonnɔ ba. Aŋa mannoo poɔŋ, o da tu la soseɛlee eŋɛŋ a ko ba bondirii, a da vɛŋ ka o potuuribo po a bondirii ko a noba. (Mak. 6:41) O da eɛ lɛ ka o soŋ o potuuribo na ka ba baŋ lɛ baŋ na maŋ tonɔ korɔ ba taaba. O da wuli baŋ yɛlɛ baŋ na baŋ erɛ a sonnɔ ba taaba—aŋa toma na a nembɛrɛ sonneba naŋ maŋ tonɔ na—a eɛ toma naŋ e nimizeɛ. Hooŋ leɛteɛre nyɛ lɛ a bitontonee  poɔ naŋ na pɛle ka ba neŋ Yezu laŋ toŋ toma a ko a noba bondirii a soseɛlee ŋa poɔŋ baŋ “zaa da di tegi”! (Mak. 6:42) A saŋa ŋa yoŋ naane ka Yezu da e yɛlɛ a wuli ka o teɛrɛɛ o taaba yelfɛree zieŋ a gaŋ o meŋɛ yelfɛree. O da maŋ erɛɛ lɛ o nyɔvore zemmo zaa poɔŋ. (Mat. 4:23; 8:16) Yezu poɔ da maŋ pɛleŋ ka o wulo noba Naaŋmen yɛlɛ a kyɛ kaara ba yelfɛree meŋ zieŋ. Ho meŋ na nyɛɛ popeɛloŋ yaga zaa ka hooŋ wa e a nembɛrɛ sonnɔ kaŋa a tonɔ korɔ ho taaba.

12. Ananso la wala aŋ ba seŋ ka te kaŋa zaa teɛrɛ ka o ba taa bammo zaa oŋ na baŋ de soŋ a lantaapuoruu?

¹² Ka hooŋ wa nyɛ ka ho ba taa bammo zaa naŋ e o yoŋ, ta vɛŋ ka ho eŋɛ kyoɔre. Nɔkpeɛne zaa kyebe ka ho taa la bammo yaga hoŋ na baŋ de soŋ a lantaapuoruu. Teɛre yɛlɛ na Pɔɔl naŋ sɛge aŋ be 1 Korinti 12:​12-30 na yɛlɛ a sɔre Jehoova ka o soŋ bo ka ho nyɛ lɛ hoŋ na baŋ de a toŋ neŋ toma ho zemmo poɔŋ. Pɔɔl yelyaga na vɛŋɛɛŋ aŋ pɛle ka, hooŋ ane te yɔɔmine zaa yɛlɛ fɛrɛɛŋ a lantaapuoruu poɔŋ. Ka hooŋ naŋ koŋ baŋ e a nembɛrɛ sonneba kaŋa pampana, ta vɛŋ ka ho eŋɛ kyoɔre. Naŋ moɔ̃ nimiri a puoro Jehoova kyɛ erɛ yɛlɛ sonnɔ ho taaba. Taa sagediibu ka a lantaapuoruu nembɛrɛ na teɛrɛɛ yɛlɛ hoŋ na baŋ e, a ko bo toma hoŋ na baŋ toŋ.—Uro. 12:​4-8.

13. Ka te yɔɔdɔɔ kaŋaŋ boɔrɔ ka o wa e a nembɛrɛ sonneba kaŋa, a eɛ kpeɛŋaa te gaali ka o wa taa gyogri naŋ seŋ neŋ ka o taa sɛre kyɛ ka ba iruu bee?

¹³ Te lɛ nyɛ yelkaŋa zuŋ aŋ seŋ ka te mɔɔrɔ ka te wa e a nembɛrɛ sonneba: Aseŋ ka Kristabiiri zaa taa a gyogri na a naŋ seŋ ka neɛ taa sɛre kyɛ na baŋ e a nembɛrɛ sonneba kaŋa. Aseŋ ka Kristabiiri zaa mɔɔrɔ ka ba tage peɛle Jehoova, a maŋ korɔ ba taaba boma, a erɛ yɛlɛ meŋ naŋ pɛlɛ Naaŋmen poɔ ba zemmo poɔŋ. Azuŋ aminekaŋaŋ ho taa la a gyogri ŋa yaga zie zaa. A gyogri mine te yɔɔdɔɔ naŋ seŋ ka o taa sɛre kyɛ na baŋ wa e a nembɛrɛ sonneba kaŋa na la bo?

LƐ HOŊ NA BAŊ E A WA LEƐ A NEMBƐRƐ SONNEBA NA KAŊA

14. Ka ba naŋ yelka neɛ “taa nimizeɛ,” wala ka lɛ wuli? (1 Timoti 3:​8-10, 12)

¹⁴ Yɛ vɛŋ ka te pãã nyɛ gyogri na mine a naŋ seŋ ka ho taa, naŋ be 1 Timoti 3:​8-10, 12. (Kanne.) A nembɛrɛ sonneba seŋ ka ba “taa nimizeɛ.” Kɔkɔɛ mine poɔŋ, a yelbiri ŋa na baŋ wuliŋ ka “neɛ naŋ erɛ yɛlɛ naŋ vɛŋ oŋ seŋ neŋ gyeremɛ,” bee “neɛ naŋ taa yo-soŋ.” Lɛ ba wuli ka ho koŋ baŋ la bee a e yɛlɛ mine a pɛle ho niŋe. (Ikil. 3:​1, 4) Kyɛ a tɛgɛ la ka ho maŋ de nimizeɛ a toŋ toma zaa ba naŋ ko bo ka ho toŋ,  a toŋaa te baare soŋ. Ka hooŋ maŋ toŋ toma zaa ba naŋ ko bo ka ho toŋ, a toŋaa te baare, a toŋaa soŋ meŋ, ho yɔɔmine naŋ be a lantaapuoruuŋ na na sage boŋ di a kyɛ taa gyeremɛ meŋ ko bo.

15. Ka ba naŋ yelka neɛ ba “e [neŋgagaraa],” wala ka lɛ wuli? Ka ba naŋ yelka neɛ ba “taa libibɔ-gaŋne,” wala ka lɛ wuli?

¹⁵ “A ta e [neŋgagaraa]” tɛgɛ la ka ho e neɛ naŋ taa yelmennoŋ, a ba ŋmaara zirii, a kyɛ be dɛlebo meŋ. Ho maŋ eɛ yɛlɛ na ho naŋ yelka ho na eŋ na, ho ba ŋmaara zirii korɔ ho taaba. (Yeng. 3:32) “A ta taa libibɔ-gaŋne” tɛgɛ la ka ho e neɛ naŋ maŋ taa yelmennoŋ ho yaako yɛlɛ zaa poɔŋ ane yɛlɛ hoŋ maŋ de ho libie erɛ neŋ. Ho koŋ tuuro ho yɔɔmine eŋɛŋ a boɔrɔ libie sori naŋ ba seŋ neŋ poɔŋ.

16. (a) Ka ba naŋ yelka neɛ ba “nyuuro dãã yaga,” wala ka lɛ wuli? (b) Ka ba naŋ yelka neɛ taa la “teɛroŋ soŋ bee zoma naŋ soma,” wala ka lɛ wuli?

¹⁶ “A ta nyuuro dãã yaga” tɛgɛ la ka ho ba e neɛ naŋ maŋ nyuuro dããkpeɛne te gaali, bee a e neɛ noba naŋ baŋ bo ka ho nyuuree dãã yaga. Hoŋ na taa “teɛroŋ soŋ bee zoma naŋ soma” tɛgɛ la ka, ho de la Jehoova bege tonɔ neŋ toma ho zemmo poɔŋ. Aneazaa ka ho ba pɛgeyi, ho neŋ Jehoova taa la niiloŋ naŋ soma ka lɛ vɛŋ hoŋ taa sukyirimaaroŋ.

17. Ka ba naŋ yelka ba “tegre ba nyɛ,” wala ka lɛ wuli? (1 Timoti 3:10; kaa a foto meŋ.)

¹⁷ “Tegre ba nyɛ” tɛgɛ la ka, ho maŋ tonɛɛ toma zaa a lantaapuoruu nembɛrɛ naŋ maŋ de ko bo soŋ. Azuŋ ka a lantaapuoruu nembɛrɛŋ wa ko bo toma, maŋ mɔɔ kyɛ tu sowuli zaa a lantaapuoruu naŋ ko bo, a mɔɔ kyɛ baŋ bon na meŋɛ a naŋ seŋ ka ho e a toŋaa toma zaa meŋ te baare. Ka hooŋ maŋ de eŋnyagroŋ a tonɔ ho toma a maŋ toŋaa soŋ meŋ, te yɔɔmine naŋ be a lantaapuoruu poɔŋ na nyɛŋ ka ho kyilɛɛŋ. Lantaapuoruu nembɛrɛ, yɛ mɔɔ kyɛ de wulibo naŋ seŋ neŋ korɔ yɛ yɔɔmine. (Kanne 1 Timoti 3:10.) Te yɔɔdɔbɔ naŋ de suobu a nyɛ yuomo pie neŋ ata a te tɔ pie neŋ anii be la yɛ lantaapuoruu na poɔŋ bee? Ba maŋ zannɛɛ boma ba menneŋ a kyɛ maŋ nare ba menne soŋ sɛre kyɛ waana a Lammozie bee? Ba maŋ iree yɛlɛ noɔre a Lammozieŋ a kyɛ de ba menne eŋ a naaŋ moɔloo poɔŋ bee? Lɛ yɛŋ, yɛ kaa lɛ ba yuomo naŋ seŋ a kyɛ ko ba toma baŋ na baŋ toŋ. Lɛ na vɛŋeŋ ka te yɔɔdɔbɔ ŋa naŋ e baapaalba na wuli ka ba na baŋ toŋɛɛ toma na baŋ de eŋ ba nuuriŋ na soŋ. Ka yɛ naŋ wa tegre ba nyɛ a sori ŋa poɔŋ, ka a naŋ wa kyɛre fẽẽ lɛ ka ba nyɛ yuomo lezare, ba na baŋ wa eɛ a nembɛrɛ sonneba mine.

18. Ka ba naŋ yelka neɛ “ba taa saanaa zaa,” wala ka lɛ wuli?

 ¹⁸ A “ba taa saanaa zaa” tɛgɛ la ka neɛzaa koŋ baŋ yelkyaare bo ka ho eɛ neɛ naŋ e yelfaa kaŋa naŋ e nimizeɛ. Yelmeŋɛ la, noba na baŋ ŋma la zirii kyaare Kristabiiri saŋa kaŋa. Ba da ŋma la zirii yaga a dɔgle Yezu, o da yelka lɛ ka noba na ŋma zirii dɔgle o potuuribo meŋ. (Gyn. 15:20) Kyɛ ka hooŋ mɔɔ a taa gyog-soŋ aŋa lɛ Yezu naŋ da e na, ho na taa la yosoŋ a lantaapuoruu poɔŋ.—Mat. 11:19.

19. A Baabole naŋ yelka Kristabiiri naŋ e dɔbɔ seŋ ka “ba taa pɔge yeni” na, wala ka lɛ wuli?

¹⁹ A “taa pɔge yeni.” Saŋa na Jehoova naŋ da wa maale a dɛndɛŋ kultaa deme na, o da yelka, kultaa seŋ ka o be pɔgeyeni ane dɔɔyeni yoŋ kpakyagaŋ. Lɛ meŋ aŋ seŋ ka Kristabiiri zaa de tonɔ neŋ toma. (Mat. 19:​3-9) Dɔɔ naŋ e Kristabie ba seŋ ka o toŋ peɛ̃mo toma zaa. (Hib. 13:4) Azuŋ lɛ wuleeŋ ka aseŋ ka o maŋ dire yelmennoŋ korɔ o pɔge wagre zaa. O daŋ koŋ e yelzaa naŋ na baŋ wuli ka o boɔrɛɛ pɔge zaala zaa.—Joob 31:1.

20. Sobuoŋ ka booree zudaana maŋ “kaara [o] yideme zaa zu velaa”?

²⁰ “A kaara ba bibiiri ane ba yideme zaa zu velaa.” Ka hooŋ e booree zudaana, aseŋ ka ho de ho ferebo toma nimizeɛ. Maŋ erɛ booree zannoo wagre zaa. Ho neŋ ho pɔge ane ho biiri maŋ lanna gɛrɛ a naaŋ moɔloo wagre zaa. Soŋ ho biiri na ka ba neŋ Jehoova taa niiloŋ naŋ soma. (Efe. 6:4) Dɔɔ naŋ toɔnɔ kaara o yideme zieŋ soŋ maŋ wuliŋ ka o na baŋ kaa la a lantaapuoruu zu soŋ.—De manne 1 Timoti 3:5.

21. Ka hooŋ naŋ ba e a nembɛrɛ sonneba kaŋa, boŋ hoŋ na baŋ e?

²¹ Te yɔɔdɔbɔ, ka hooŋ naŋ ba e a nembɛrɛ sonneba kaŋa, zanne a zannoo ŋa yɛlɛ soŋ a puore sɔre Jehoova a kyaare a yɛlɛ. Zanne a gyogri na a naŋ seŋ ka nembɛrɛ sonneba taa na a mɔɔrɔ ho moɔbo zaa ka ho taa a lɛ gyogri na. Leɛteɛre nyɛ lɛ ho naŋ nɔŋ Jehoova ane ho yɔɔmine na aseŋ. Vɛŋ ka nɔmmo na ho naŋ taa ko Jehoova ane ho yɔɔmine na maaleŋ e kpeɛŋaa, a kyɛ teɛre nyɛ ananso ho naŋ boɔrɔ ka ho maŋ tonɔ korɔ ba. (1 Pit. 4:​8, 10) Mɔɔrɔ ho moɔbo zaa ka ho wa leɛ a nembɛrɛ sonneba kaŋa, ho na nyɛɛ popeɛloŋ yaga zaa a yi toma na hoŋ na tonɔ korɔ ho yɔɔmine naŋ be a lantaapuoruu poɔŋ na. Jehoova na ko boŋ maaloo ane mɔɔre na zaa ho naŋ mɔɔrɔ ka ho wa tonɔ a nembɛrɛ sonneba toma na!—Fil. 2:13.