YIELE da eɛ nimizeɛ yaga zaa a Izerayɛl biiri zemmo poɔŋ. Gbɛɛ yaga a Baabole maŋ yelee noba naŋ ŋmeɛrɛ yiele boma a kyɛ yiele yiele yɛlɛ. Ba sɛgɛɛ yiele yaga zaa eŋ a Baabole poɔŋ. Aŋa mannoo poɔŋ, Yieme gane, Soolomong Yienii gane, ane a Jeremaiya Laadimii gane na zaa da eɛ yiele ba naŋ sɛge ka ba maŋ yiele. Gane kaŋa naŋ yele yɛlɛ kyaara lɛ takoreŋ saŋa deme zemmo naŋ da waa na yeleeŋ ka, a Baabole vɛŋɛɛŋ aŋ pɛle ka a Izerayɛl biiri da maŋ de la yiele tonɔ neŋ toma ba zemmo yɛlɛ poɔŋ.

Yiele da maŋ poɔ la ba bebiri zaa zemmo poɔŋ. A Izerayɛl biiri da maŋ yielee yiele a tu lɛ eŋɛŋ kyɛ yel ba sukyiri yɛlɛ. (Aiz. 30:29) Pɔgeba da maŋ ŋmeɛrɛɛ kyeŋkyegri, a yiele yiele neŋ popeɛloŋ a kyɛ seɛrɛ ka popɛle yɛlɛ mineŋ wa e a paaloŋ, aŋa mannoo poɔŋ, ka ba naŋ wa zegle na-paalaa, ka a paaloŋ wa zɔɔtoɔ̃ zɔɔre poɔŋ, bee ka ba naŋ wa dire ba puoruu tige na mine. (Sar. 11:34; 1 Saa. 18:6, 7; 1 Nam. 1:39, 40) A Izerayɛl biiri da maŋ yielee yiele a wuli ba posaanaa ka neɛ kaŋaŋ wa kpi. (2 Tun. 35:25) McClintock ane Strong Cyclopedia gama na yeleeŋ ka, “a pɛlɛɛŋ ka a Izerayɛl biiri da nɔŋ la yiele yaga zaa.”

A Izerayɛl namine na da nɔŋɛɛ yiele yaga zaa. Naa Sɔɔl da vɛŋɛɛŋ ka Deevid wa be o na-yiriŋ, a maŋ yiele yiele koroo. (1 Saa. 16:18, 23) A puoriŋ, saŋa na Deevid naŋ wa leɛ Naa na, o da maalɛɛ boma ba naŋ ma de ŋmeɛrɛɛ yiele, a da sɛge yiele naŋ noma, a sɛgre noba naŋ na maŋ yiele a yiele Jehoova puoredie naŋ. (2 Tun. 7:6; Eem. 6:5) Naa Soolomoŋ da taa la yiele yieleba, dɔbɔ ane pɔgeba o na-yiri naŋ.—Ikil. 2:8.

A Izerayɛl biiri da maŋ yielee yiele a pugiro Jehoova. Dɔbɔ naŋ ta 4,000 da maŋ de la yiele bon-ŋmeɛree a ŋmeɛrɛ neŋ yiele Gyɛruzɛlɛm ŋmenpuoredie naŋ. (1 Tun. 23:5) Ba da maŋ ŋmeɛrɛɛ yiele boma naŋ da waa ŋa pɛrɛtɛre, yiele boma ba naŋ de ŋmie maale neŋ, korongyoŋ, ane eelɛ. (1 Tun. 5:12) Kyɛ a noba ŋa naŋ baŋ yiele yieloŋ na yoŋ naane da maŋ yiele yiele a pugiro Jehoova. Ka a Izerayɛl biiri yaga zie zaaŋ wa gɛrɛ Gyɛruzɛlɛm ka ba te di ba puoruu tige na mine, ba maŋ yielee yiele saŋa na baŋ be sori gɛrɛ na. Ba da boɔlɛɛ a yiele ŋa ka taŋazu duobu yiele. (Yiem. 120-134) A Gyuumine sɛgre wuleeŋ ka, a Izerayɛl biiri da maŋ yielee a yiele naŋ be a Yieme gane a poɔŋ a Parebare tigri diibu saŋa.

Yiele naŋ eɛ nimizeɛ yaga zaa ko Naaŋmen puorebiiri zenɛ ŋa. (Gyi. 5:13) Te maŋ yielee yiele a pugiro Jehoova. (Efe. 5:19) Ka te neŋ te yɔɔmineŋ wa laŋ yiele yiele a pugiro Jehoova, a maŋ vɛŋeŋ teŋ nyɛ ka te neŋ te yɔɔmine peɛlɛɛ taa. (Kol. 3:16) Ane meŋ, yiele maŋ eŋ teŋ faŋa teŋ toɔ̃ are te yelkpeɛne noɔreŋ. (Tom. 16:25) Yiele eɛ so-soŋ na kaŋa teŋ maŋ tu kyɛ wuli te sagediibu te naŋ taa Jehoova eŋɛŋ, ane nɔmmo te naŋ taa koo.