1, 2. Pine nemen matre loi e tro sa xome la thith ceitune me ketre manathithi ka tru, nge hnauëne fe laka nyipi ewekë troa atre la hna inin hnei Tusi Hmitrötr göne lai?

MAINE tro sa goeën, coco catre hi la ihnadro nge atraqatre catre kö la hnengödrai. Ame koi Iehova lo “Ate xupe la hnengödrai memine la fen,” tre ceitune hi la itre atr ne la itre nöje asë memine la wene xöla e hnine la baketr. (Salamo 115:15; Isaia 40:15) Kolo fe a qaja hnei Tusi Hmitrötr ka hape: “Easenyi Iehova koi angat’ asë angete hë nyidë, angete hë nyidë ngöne la nyipici. Tro nyidëti a kuca la aja i angete qoue nyidë ; tro nyidëti a shamatine la hnei angate hna teij.” (Salamo 145:​18, 19) Pane mekune ju së la aliene lai! Thaa nanyi kö la Atre xup ka pucatin’ asë qaathe së, nge tro Nyidrëti a drei së e hne së hna “hë nyidë ngöne la nyipici.” Drei la ketre manathithi ka tru e tro sa hane easenyi koi Iehova jëne la thith!

² Maine easë a ajan tro Iehova a dreng la itre thithi së, eje hi laka, nyipi ewekë tro sa thithi thenge la aja i Nyidrë nge troa kepe së hnei Nyidrë. Tro sa eatrëne tune kaa, e thaa trotrohnine kö së la hna inine hnei Tusi Hmitrötr göi aqane thith? Nyipi ewekë catr koi së troa atre la hna inin hnei Tusi Hmitrötr göne la mekune cili, pine laka, thithi la ka xatua së troa easenyi catr koi Iehova.

3. Nemene la ketre kepin ka nyipi ewekë matre loi e tro sa thithi koi Iehova?

³ Ame la kepine ka tru, matre Iehova la nyine thithi kow, tre  pine laka Nyidrëti a upi së troa thithi koi Nyidrë. Kola xatua së hnene la Wesi Ula i Nyidrë ka hape: “The kuke hnine kö la kete ewekë ; ngo loi e cengöne amamane koi Akötesie la ite aja i nyipunie hnene la thith, me sipo, me ole. Nge tro ha thupëne la ite hni nyipunie me ite mekune i nyipunie göi Keriso Iesu, hnene la tingetinge ka sisitia qa thei Akötesie hune la nöjei mekun’ asë.” (Filipi 4:​6, 7) Hane hi la ketre ewekë ka sisitria hna hnëkëne koi së, hnene la Atre Musi ka Pucatin’ Asë hune la hnengödrai memine la fen!

4. Maine tro sa thithi pala hi koi Iehova, troa acatrene tune kaa la aqane imelekeu së me Nyidrë?

⁴ Ame la ketre kepin matre loi e tro pala hi sa thithi koi Iehova, ke ketre jëne tro lai a aeasenyi së catr koi Nyidrë. Ame la itre nyipi treme enehmun, tre, thaa angatre hmekuje kö a ithanatakeu e angatr a aja ixatua. Hetrenyi pe thei angatre la imekunekeun ngöne la kola traqa koi angatr la itre ewekë, nge tro ha sisitria me catre la aqane imelekeu i angatr, e hnei angatre pala hi hna ifekeun la itre mekune i angatr, me itre aja, me itre mekune hnei angatr hna lapa fë. Kola troa nango ceitune lai memine la aqane imelekeu së me Iehova Akötresie. Jëne la itusi celë, tro hë nyipunie a atre la hnei Tusi Hmitrötr hna inine göi Iehova, me pengö i Nyidrë me itre aja i Nyidrë. Tro hë Nyidrëti a  Akötresie ka mele e kuhu hni epun. Kola aijijë nyipunie hnene la thith troa qaja amamane la itre mekun me itre aliene hni nyipunie kowe la Tretretro i nyipunie e koho hnengödrai. Maine celë hi la hnei epuni lai hna kuca, haawe, tro hë nyipunie a easenyi catr koi Iehova.​—Iakobo 4:8.

5. Nemene la ka amaman ka hape, thaa Iehova kö a drenge la itre thithi asë?

⁵ Hapeu, Iehova kö a drenge la itre thithi asë? Hanawang la hnei Nyidrëti hna qaja kowe la itretre Isaraela ka icilekeu ngöne lo hneijine i Isaia perofeta, kola hape: “Nge e tro nyipunie a nyimua thith, tha tro kö ni a dreng ; tiqa ha la lue iwanakoime i nyipunie hnei madra.” (Isaia 1:​15) Haawe, hetrenyi la itre xaa aqane ujë ka ananyi së koi Akötresie, matre thaa drenge pi Nyidrë la itre thithi së. Qa ngöne lai, maine easë a ajan troa drenge me kapa hnyawa la thithi së hnei Akötresie, loi e tro sa tro thenge la itre hna amekötin hnei Nyidrë.

6. Maine easë a ajan tro Akötresie a drenge la itre thithi së, nemene la pane hna amekötin nyine tro sa kuca, nge tro sa eatrëne tune kaa?

⁶ Ame la pane hna amekötin ka tru, tre ene la tro sa lapaun. (Mareko 11:24) Hna cinyihane hnei Paulo aposetolo ka hape: “Tha ’teine kö troa amadi [Akötresie] e pëkö lapaun ; ke ijije la ate tro koi Akötesie troa kapa, ka hape, eje kö nyidë, nge nyidëti la ate nyi june koi angete thele catë nyidë.” (Heberu 11:6) Ame la troa hetrenyi la nyipi lapaun, tre thaa ene hmekuje kö la troa atre ka hape, ka mele Akötresie nge Nyidrëti a dreng me sa la itre thithi së. Kola mama la lapaun qa ngöne la itre huliwa së. Nyipi ewekë tro sa amamane hnyawa pala hi ngöne la nöjei drai ne mele së, la lapaune ka ej the së.​—Iakobo 2:​26.

7. (a) Pine nemen matre loi e hetrenyi pala hi the së la metrötr, ngöne la easë a ithanata koi Akötresie jëne la thith? (b) Ame ngöne la easë a thithi koi Akötresie, tune kaa la aqane tro sa amamane la ipië së memine la hni së ka nyipici?

⁷ Iehova mina fe a thele thene la itre ka easenyi Nyidrë hnene la thith, tro angatr a sipo cememine la ipië nge qaa kuhu hni ka nyipici. Hetre ketre kepine kö matre troa paatre the së la ipië, ngöne la easë a ithanata koi Iehova? Ame ngöne la kola ithanata hnene la itre atr kowe la ketre joxu maine ketre perezida  pena, angatr pala hi a ithanata cememine la metrötr, ke kola atrehmekune ka hape, ka draië la göhnë hna cilën hnene la ka mus. Drei kö la enyipiewekëne koi së troa hetrenyi pala hi la metrötr, o ijine easë a easenyi koi Iehova! (Salamo 138:6) Eje hi laka, Nyidrëti la “Akötesie ka ’tein’ asë.” (Genese 17:1) Ame ngöne la easë a thithi koi Akötresie, loi e troa mama ngöne la aqane easenyi Nyidrëti hne së laka, easë a atrehmekun cememine la hni ka ipië la göhnë së xajawa i Nyidrë. Kolo fe a upi së hnene la ipië cili troa thithi qa kuhu hni së cememine la hni ka nyipici, me neën wanga troa gufa la thithi së, e troa amexej lapaan pala hi la mekune ka caas.​—Mataio 6:​7, 8.

8. Tune kaa la aqane troa caas la aqane ujë së memine la itre hne së hna sipon jëne la thith?

⁸ Ame la ketre hna thele the së matre troa drei së hnei Akötresie, tre ene la troa caas la aqane ujë së memine la itre thithi së. Iehova a treqen tro sa kuca asë la hne së hna atrein, matre troa huliwa thenge la itre hne së hna sipon jëne la thith. Hanawang la ketre ceitun, maine tro sa thithi ka hape, “Nunuë anganyihunieti pi la drai celëti la xötönëti ka ijiji anganyihunie,” loi e tro sa catre huliwa matre troa hetre nyine xen, haawe hetre thangane ka loi hë kowe la mele së. (Mataio 6:​11; 2 Thesalonika 3:​10) Maine easë a sipone jëne la thith matre troa xatua së troa cile kowe la ketre ngazo ka eje the së, nyipi ewekë tro fe së a thupën matre troa neën la itre götran me itre ewekë ka troa athixötrë së. (Kolose 3:5) Hetrenyi kö la itre xaa hna thele the së, ene la troa sa la itre hnying göne la thith.

9. Drei la hne së hna troa thithi kow, nge troa jëne drei?

⁹ Drei la hne së hna troa thithi kow? Hnei Iesu hna inine la itretre drei nyidrë troa thithi kowe la “Tetetro [së] e kohoti hnengödrai.” (Mataio 6:9) Tro hmekuje hi a thithi koi Iehova Akötresie. Ngo Iehova a ajan tro sa hane nyipiewekën la göhmeku ne la pane Nekö i Nyidrëti ka caas, ene Iesu Keriso. Tune la hne së hna ce wang ngöne la Mekene 5, hna upi Iesu kowe la ihnadro matre troa thepe së qa ngöne la ngazo me mec jëne la thupene mel. (Ioane 3:​16; Roma 5:​12) Hna acili nyidrë  troa Atre Huuj Ka Sisitria me Atre Amekötin. (Ioane 5:​22; Heberu 6:​20) Qa ngöne lai, kola upi së hnei Tusi Hmitrötr troa thithi jëne Iesu. Hnei nyidrëti lo hna sipu qaja ka hape: “Ini la gojeny, me nyipici, me mel ; pëkö ate a tro koi Tretretro e tha qa kö theng.” (Ioane 14:6) Maine easë a ajan troa drenge la thithi së, nyipi ewekë tro hmekuje hi së a thithi koi Iehova jëne la Hupuna i Nyidrë.

10. Pine nemen matre thaa hna nyi tulune amë kö la aqane tro sa thith?

¹⁰ Tune kaa, tro hi a caa pengöne la aqane troa thith? Ohea. Thaa hnei Iehova kö hna amekötine ka hape, troa thithi cil maine lapa, maine tro pena a sili im maine troa enijëne pena la ketre götrane la ngönetrei. Kola inine hnei Tusi Hmitrötr ka hape, nyimu pengöne aqane troa thith. Maine troa lapa, me thili la he, me sa iwatingöne ca, me cil. (1 Aqane Lapa Ite Joxu 17:16; Nehemia 8:6; Daniela 6:​10; Mareko 11:25) Ame la ka nyipi ewekë catr, tre thaa ene kö la troa kuca la ketre aqane cil ka ketre pengön matre mama koi atr, ngo sisitria la troa loi la mekun e kuhu hni. Maine jë tro sa thithi thaup ngöne la easë a kuca la itre huliwa së ngöne la drai, maine ngöne pena la easë a cile kowe la ketre jole ka traqa koi së. Iehova a drenge la itre thithi cili ngacama thaa hna öhne kö me wanga atrehmekun hnene la itre atr ezi së.​—Nehemia 2:​1-6.

11. Nemene la itre xaa ewekë hne së hna hnehengazon nyine troa thithi fë?

¹¹ Nemene la nyine tro sa sipon ngöne la easë a thith? Kola qaja hnei Tusi Hmitrötr ka hape: “E tro sha sipone kete ewekë thenge la aja i nyidë, [Iehova] a dei shë.” (1 Ioane 5:​14) Haawe, loi e tro sa sipone ngöne la thith la nöjei ewekë ka ihmeku memine la aja i Akötresie. Hapeu, ame la easë a thithi ka tru kö koi së la aja i Nyidrë? Eje hi! Ceitune hi la easë a thithi koi Iehova memine la easë a ithanata memine la ketre sipu enehmu së. Matre easë a fe me, ‘nenge la itre hni së’ koi Akötresie. (Salamo 62:8) Ka loi koi së troa sipone la uati hmitrötr, matre tro ej a xatua së troa kuca la loi. (Luka 11:13) Loi e tro mina fe së a sipon troa eatrongë së matre tro sa inamacan ngöne la itre mekun nyine tro sa axeciën, me sipone troa catre cile me xomihnine la itre jole ka eje the së. (Iakobo 1:5) Ame ngöne la easë a tria, loi e tro së a sipon  matre troa senge la ngazo së jëne la mele hna huujën hnei Keriso. (Efeso 1:​3, 7) Nyipici laka, thaa itre sipu jole së hmekuje kö la nyine tro sa thithi fë. Loi e tro mina fe së a hane thithi thatraqane la itre xaa atr, maine itre atrene la hnepe lapa së, ketre tune mina fe la itre sine hmi së.​—Ite Huliwa 12:5; Kolose 4:​12.

12. Tune kaa la aqane tro sa amë la göhnë ka sisitria kowe la Tretretro së e koho hnengödrai ngöne la itre thithi së?

¹² Nyipi ewekë troa pane thithi fë la itre ewekë ka ce engene memine la aja i Iehova Akötresie. Nyimu kepin ka upi së troa atrunyi Nyidrë qa kuhu hni së me troa olene koi Nyidrë la nöjei aqane hnimi së hnei Nyidrë. (1 Aqane Lapa Ite Joxu 29:​10-​13) Hnei Iesu hna hamën la ketre tulu ne thith hna cinyihan ngöne Mataio 6:​9-​13; hnei nyidrë hna ini së troa thithi fë la ëje i Akötresie matre troa ahmitrötrën la ej. Kola sipon thupene lai troa hlepëti la Baselaia i Akötresie, nge troa eatr la aja ne ej e celë fen tune lo aqane eatrë hë e koho hnengödrai. Thupene la hna pane ithanatan la itre ka nyipi ewekë catr ka ce engene memine la pengö i Iehova, haawe, Iesu pena a amamane la itre sipu aja së nyine troa thithi fë. Maine tro sa amë la göhnë ka sisitria thatraqai Iehova ngöne la itre thithi së, easë hi lai a amamane ka hape, thaa easë kö a sipu meku së hmekuj.

13. Nemene la hna amamane hnene la Tusi Hmitrötr göne la eqeane la itre thithi matre lolo?

¹³ Nemene la tulun ne eqean la itre thithi së? Thaa hnei Tusi Hmitrötre kö hna tuluthe la eqean la itre thithi së, ngacama easë caasi maine easë pena memine la itre xaa atr. Maine jë troa xoxopatr la thithi së qëmekene la kola troa xen, nge troa qea la easë a thithi caas hnene laka easa fe la hni së koi Iehova. (1 Samuela 1:​12, 15) Ngo hnei Iesu hna qaja angazon la itre atr ka pi nyi ka meköt, itre ka qea hna thith nge kola pi mama fë kowe la itre xan la thithi angatr. (Luka 20:​46, 47) Thaa hna ketri Iehova kö hnene la itre thithi cili. Ame la ka nyipi ewekë, tre ene la tro sa thith qa kuhu itre hni së. Qa ngöne lai, maine troa qea maine tro pena a xoxopatr la itre thithi së, loi e troa tro thenge la itre hne së hna ajan maine thenge pena la itre aqane mele së.

14. Nemene la mekuna i Tusi Hmitrötr ngöne la eje a xatua së troa catre “thithi,” pala hi, nge nemene la mekun ka akeukawane la itre hni së?

 ¹⁴ Tro sa aija thith? Kola xatua së hnei Tusi Hmitrötr troa “thith,” pala hi me troa “thithi iele,” nge hna hape fe “thithi jë the mano kö.” (Mataio 26:41; Roma 12:12; 1 Thesalonika 5:​17) Eje hi laka, thaa kolo kö lai a hape, troa thithi koi Iehova ngöne la nöjei hawa ne la drai. Tusi Hmitrötre pe a upi së troa thithi pala hi, me catre olene koi Iehova la aqane hnimi së hnei Nyidë me thele ixatua thei Nyidrë, matre troa eatrongë së, me akeukawanyi së, me aegöcatrenyi së. Hapeu, thaa madrine kö së troa atre laka thaa Iehova kö a tuluthe la eqean maine etrune la thithi së? Maine tro sa wangatrune hnyawa la thith, tro hë së a xome la itre ijine ka nyimutre troa thithi kowe la Tretretro së e koho hnengödrai.

15. Pine nemen matre easë a qaja ka hape, “Amen” ngöne la pun la thithi hne së hna kuca caasin maine cememine pena la itre xaa atr?

¹⁵ Pine nemen matre loi e tro sa qaja ka hape, “Amen” ngöne la pune la thith? Ame la hnëewekë hna hape “amen” tre kola hape, “eje hi lai,” maine “loi e troa ej.” Kola amamane hnene la itre ceitun qa hnine la Tusi Hmitrötr, laka, ka loi e troa qaja ka hape, “Amen” ngöne la easa nyipune la itre sipu thithi së, maine pena ngöne la kola cile fë la thith nge ce easë me itre xaa atr. (1 Aqane Lapa Ite Joxu 16:36; Salamo 41:13) Ame la easë a qaja ka hape, “Amen” ngöne la pun la itre sipu thithi së, easë lai a amamane laka easë a qaja la itre trenge ewekë cememine la hni ka nyipici. Ame ngöne la easë a qaja ka hape, “Amen,” ngacama hna qaja hmidran maine hna qaja catrën pena ngöne la kola thithi cememine la ka ala nyim, easë hi lai a amamane ka hape, easë fe a hane kapa la itre mekune hna qaja ngöne la thith.​—1 Korinito 14:16.

16. Nemene la mejiune së ngöne la easë a thith?

¹⁶ Hapeu, nyipici kö laka, Iehova a sa hnyawa la itre thith? Eje hi! Easë a mejiune laka kola sa hnene la “Ate Shamatine la thithi” ne la itre atr, itre milio la etrun. (Salamo 65:2) Isa pengöne la itre aqane tro Iehova a sa me kapa la itre thithi së.

17. Pine nemen matre ijije troa qaja ka hape, Akötresie a xome la itre angela i Nyidrë memine la itre hlue i Nyidrë e celë fen, matre troa nyine jëne tro Nyidrë a sa la thithi së?

 ¹⁷ Iehova a xome la itre angela i Nyidrë memine la itre hlue i Nyidrë e celë fen matre nyi jëne troa sa la itre thith. (Heberu 1:​13, 14) Nyimutre catr la itre atr ka thithi koi Akötresie, matre troa xatua angatr troa trotrohnine la Tusi Hmitrötr; thupene jë hi lai, traqa pi koi angatr la ketre hlue i Iehova. Kola amamane hnyawa hnene la itre ewekë hna melëne celë laka, kola xomiujin hnene la itre angela la huliwa ne cainöjën la Baselaia. (Hna Amamane 14:6) Ame la kola thithi hnene la ketre atr ka ajan la nyipi ixatua,  ijije tro Iehova a jëne la ketre Keresiano troa hamë angeice la ixatua ka ijij.​—Ite Edomë 12:25; Iakobo 2:​16.

18. Tune kaa la aqane xome Iehova la uati hmitrötre i Nyidrë memine la Wesi Ula i Nyidrë matre troa sa la itre thithi ne la itre hlue i Nyidrë?

¹⁸ Iehova Akötresie a xome fe la uati hmitrötre i Nyidrë memine la Wesi Ula i Nyidrë, ene la Tusi Hmitrötr, matre troa sa la itre thithi ne la itre hlue i Nyidrë. Nyidrëti a sa la itre thithi së, ngöne la kola xatua së troa cile kowe la itre itupath, maine hnene la troa eatrongë së me aegöcatrenyi së hnene la uati hmitrötr. (2 Korinito 4:7) Iehova a sa e itre xaa ijin la itre thithi së jëne la Tusi Hmitrötr, aqane eatrongë së hi lai me xatua së hnei Nyidrë, matre tro sa xomi meköti cememine la inamacan. Maine jë troa xatua së hnene la itre xötr ne la Tusi Hmitrötr ngöne la ijine easë a isa inin la Tusi Hmitrötr, maine ngöne pena la easa e la itre itusi së itre Keresiano, tune la itusi celë. Maine jë tro sa kapa la itre mekun qa hnine la Tusi Hmitrötr ka nyipi ewekë koi së, jëne la hna qaja ngöne la ketre ijine icasikeu i Keresiano maine jëne pena la itre mekun hna hamën hnene la ketre qatre thup ka mekun la mele së ngöne la ua.​—Galatia 6:1.

19. Nemene la nyine tro sa mekune hnyawa maine kola mama e itre xaa ijin laka kösë thaa hna sa kö la thithi së?

¹⁹ Maine easa mekune laka kola nango hmitr hnei Iehova troa sa la itre thithi së, tre thaa hnene kö laka thatreine kö Nyidrë troa sa itre ej. Loi e tro pe së a mekune hmaca laka Iehova a sa la itre thithi së thenge la aja i Nyidrë nge ngöne la ijine ka ijij hnei Nyidrëti hna sa. Atre kö Nyidrëti la itre hne së hna ajan, memine la aqane troa eatrën itre ej. Nyidrëti a nue së ngöne la itre xaa ijin,  matre amamane koi së ka hape, tro jë kö sa catre ‘sipone, thele, me fenafena.’ (Luka 11:​5-​10) Easë a amamane koi Akötresie hnene la aqane catre së ka hape, atraqatre catr la aja së nge ka nyipici la lapaune së. Ame itre xaa ijin, tre, hnei Iehova hi hna sa la itre thithi së ngo nango sihngödri koi së. Hanawang la ketre ceitun, maine Nyidrëti a sa la thithi së ngöne la easë a sipo ixatua pine la ketre hnepe jol ka traqa koi së, haawe, thaa hna apaatrene kö lai jol ngo trenge catre pe la hna hamën, matre atreine së troa xomihnine ej.​—Filipi 4:​13.

20. Pine nemen matre loi e tro sa catre xome la ewekë cili ka sisitria, ene la thith?

²⁰ Olene hnyawa jë së, laka, easenyi catr la Atre Xupe la hnengödrai me fen kowe la itre atr asë ka hë Nyidrë, cememine la hni ka meköt jëne la thith! (Salamo 145:18) Epi tro sa catre troa xome la ewekë ka sisitria cili, ene la troa catre thithi pala hi. Maine ewekë lai hne së hna kuca, tro ha hetre madrine së troa easenyi catr koi Iehova, lo Atre Shamatine la thithi së.