1, 2. (a) Nemene la hatrene laka, epuni fe la ketre jini ne la Baselaia? (b) Pine nemene matre Itretre Anyipici Iehova e itre xa ijin, a isigöline la meköti angatre troa kuca la hmi angatr?

 HAPEU, epuni fe la ketre jini ne la Baselaia i Akötresie? Maine ketre Atre Anyipici Iehova epun, epuni fe hi la ketre jini ne la Baselaia! Nemene la hatrene lai? Ame la hatren, tre, ene la aqane nyihue i Iehova Akötresie hne së. Tha hna nyihatrene kö hnei carte d’identité maine ketre pepa i mus pena. Ame la nyipi hmi, tre, tha kolo hmekuje kö lo itre ini hne së hna mejiune kow. Kolo fe a qaja la easa drengethenge la itre wathebo ne la Baselaia i Akötresie. Ame la aqane nyihlue i Iehova hne së, tre, kola qaja la nöjei götranene la mele së asë, kola qaja fe la aqane inine së la hnepe lapa së, me aqane ujë së ngöne la kola traqa koi së la itre mec.

² Ngo, xele kö la fen ma wai së e nyihlue i Iehova, me xele ma wange la itre hnei Nyidrëti hna amekötine koi së. Hnene la itre xa mus hna thele troa wathebone maine apëne la hmi së. Ame itre xa ijin, hna isigöline hnene la itre jini Keriso la meköti angatre troa mele thenge la itre wathebo ne la Joxu ne la Baselaia. Tro kö së lai a sesëkötr? Ohea. Ame ngöne la itre drai ekö hna qaja hnei Tusi Hmitrötr, hna hane isigöline hnene la itre hlue i Iehova la meköti angatre troa nyihlue i Nyidrë.

3. Nemene la hna kuca hnene la nöje i Akötresie ngöne lo hneijine i Isola Esetera?

³ Drei la ketre ceitun, ame ngöne la hneijine i Isola Esetera, hnene la nöje i Akötresie hna isigöline la mele i angatr. Pine nemen? Hnei Hamana, ketre Atre Cilë Götrane Qa Ka Tru hna qaja la mekuna i angeic koi Asueru, Joxu ne Peresi ka hape, troa humuth asë la angetre Iudra ka mele ngöne la baselaia ne la joxu, pine laka “isa kö la ite wathebo i angate memine la ite nöj’ asë.” (Esetera 3:​8, 9, 13) Hapeu, hnei Iehova kö hna nuaxöje la itre hlue i Nyidrë? Ohea, hnei Nyidrëti pe hna amanathithine la aqane catre i Esetera me Modekai lo nyidroti a sipo ixatua kowe la joxu ne Peresi troa thupëne la nöje i Akötresie.​—Esetera 9:​20-​22.

4. Nemene la hne së hna troa ce wange ngöne la mekene celë?

⁴ Tune kaa fe la hneijine së? Tune lo hne së hna ce wange ngöne lo mekene ka ase hë, hnene la itre xa mus hna icilekeu memine la Itretre Anyipici Iehova. Ame ngöne la mekene celë, tro sa ce ithanatane la itre xa götranen ne la mele së ka ketr la aqane imelekeu së me Iehova, nge hna thele hnene la itre musi ne le fen troa icilekeu memin. Köni götrane nyine tro sa ce wang: (1) meköti koi së  qëmekene la mus troa hetrenyi la ketre organizasio, me troa kuca la hmi hne së hna iën, (2) meköti koi së troa iëne la itre aqane troa iene la itre meci së thenge la itre trepene meköti ne la Tusi Hmitrötr, me (3) meköti kowe la itre keme me thin troa hiane la itre nekö i angatre thenge la itre trepene meköti Iehova. Ame ngöne la itre götrane celë, tro sa ce wange la aqane catrene la Itretre Anyipici Iehova me aqane amanathithine la hnei angatre hna catr, matre tro pala hi angatre a itre jini ne la Baselaia.

5. Nemene la itre eloine kowe la itre nyipi Keresiano la kola kapa la hmi angatr hnei mus?

⁵ Hapeu, troa aijijë së troa nyihlue i Iehova e hna kapa la organizasio së hnei mus? Ohea, ngo e hna kapa la organizasio së hnei mus, tre, lolo e tro sa melëne hnyawa la hmi së, ke, pëkö ka ajolë së troa icasikeu ngöne la itre Uma Ne Baselaia, me Uma Ne Asabele, me fejane la itre itusi së me upe koi së, me hane cainöjëne la maca ka loi kowe la itre atr ka lapa ezi së. Ame ngöne la itre nöje ka nyimutre, hna kapa hnei mus la Itretre Anyipici Iehova, ame hnei angatre hna melëne la hmi angatre tune lo itre atrene la itre xa hmi hna kapa hnei mus. Ngo nemene la ewekë ka traqa e tha kapa kö hnei mus la hmi së maine kolo pena a thele troa thing?

6. Nemene la jole hna cile kow hnene la itre trejin qa Aus­tralie ngöne lo itre macatre 1940?

⁶ Australie. Ame ngöne la kola xejë la itre macatre 1940, hnene la gavena ka tru ne Australie hna qaja ka hape, ka hetre “engazone” la hmi së me itre ini hne së hna mejiune kow, ke kola icilekeu memine la ihë koi hna isi. Celë hi kepine matre wathebone pi la hmi së. Jole hë kowe la Itretre Anyipici Iehova troa icasikeu me cainöj, nge hna thinge la Bethela, me itre Uma Ne Baselaia. Ase fe hë wathebone troa hetrenyi la itre itusi së. Thupene hë la itre macatre ka nyimutre ne huliwa juetrë hnene la Itretre Anyipici Iehova ne Australie, hnene la Hnakotre Ka Tru Ne Australie hna amekötine lo 14 Juun 1943 troa apëne lo hna wathebone ekö.

7, 8. Qeje pengöne jë la aqane catre isigöline la itre trejine ne Russie la meköti angatre troa kuca la hmi angatr.

⁷ Russie. Ame lo 1991, kola kapa hnei mus la Itretre Anyipici Iehova thupene la itre macatre ka nyimutre ne angatre fene la musi itre Communiste, itre ka xele ma wai hmi. Ase jë hi thë apatrene lo Union Soviétique, hna kepe së hë fene la musi ne la Fédération de Rus­sie lo 1992. Ngo, tha qea ju kö nge kolo ha jole la mekunane la itre ka icilekeu, ene lo itre ka hmi Orthodoxe ne Russie, ke kola kökötre nyimenyime la etrune la Itretre Anyipici Iehova. Faifi lao ewekë hna iutisai pin hnene la itre ka icilekeu qaane lo 1995 uti hë 1998, göi troa upezöne la Itretre Anyipici Iehova. E ca itusai, pëkö enyipicine la hna iupezö hna öhne hnene la procureur. Ame hë lo 1998, hnene la itre ka icilekeu hna thele troa iutisai kowe la gaa tru catr. Hnene la Itretre Anyipici Iehova hna pane hun. Ngazo pe, tha hna kapa kö hnene la itre ka icilekeu la hna amekötine hnene lai hnaakotr. Ame hë la kola amekötine hmaca lo Mei 2001, hune pena ha la itre ka icilekeu. Haawe, hna ikootrë hmaca lo Okotropa ne la macatre cili, ene pe amekötine jë hi lo 2004 ka hape, tro ha apëne lo hna pane amekötin ekö göne la Itretre Anyipici Iehova.

⁸ Kola traqa trai la wenge iaxösisi. (E jë la 2 Timoteo 3:​12.) Hnene la Itretre Anyipici Iehova hna qëmeke kowe la itre iakötrë. Hna wathebone troa hetrenyi la itre itusi së, nge tha hna nue së hmaca kö troa louer maine troa xupe la itre uma ne hmi së. Pane mekune ju la akötre ka eje thene la itre trejine trahmanyi me föe! Hnene la Itretre Anyipici Iehova hna sipo ixatua thene la Hnakotre Ka Tru Ne Erop lo 2001, nge ame lo 2004, hnei angatre hna iupi fë la itre xa ithuemacany kowe lai Hnakotr. Ame lo 2010, hnene la Hnakotre Ka Tru hna axeciëne la pun. Hnene la Hnakotre hna öhne ka hape, tria la hna amekötine hnene la musi Russie kowe la Itretre Anyipici Iehova, ke tha ceitune kö la aqane goeën angatre la itre hmi. Hna amekötine fe ka hape, pine laka pëkö nyipi kepine matre hna uti fë la Itretre Anyipici Iehova, haawe, pëkö nyipi kepine matre troa sajuëne lo itre hna amekötine ekö hnene lo itre hnakotre ne la nöj. Hnene la Hnakotre hna qaja fe ka hape, hna wathebone la hmi Itretre Anyipici Iehova matre troa thapa la meköti angatre ngöne la itre götrane ka nyimutre. Hnene la hna amekötine cili hna sajuëne la meköti ne la Itretre Anyipici Iehova troa kuca la hmi angatr. Nyimu mus e Russie ka tha xötrethenge kö la hna amekötine hnene la Hnakotre Ka Tru. Ngo ame pe la thangane la hna hun ngöne la itre hnakotre cili, tre, celë hi ka acatrene la lapaunene la itre hlue i Akötresie.

9-11. Nemene la aqane isigöline la meköt troa isa kuci hmin hnene la itre hlue i Akötresie, nge nemene ju hë la thangan?

⁹ Grèce. Ame lo 1983, hnei Titos Manoussakis hna loué la ketre hnahage e Heraklion, Crète, matre tro la neköi lapa ne la Itretre Anyipici Iehova a icasikeu e cili. (Heb. 10:​24, 25) Ngo, hnene la ca peen Orthodoxe hna iutisai koi mus, ke xele angeice ma wange e tro la Itretre Anyipici Iehova a xomi uma göi hmi. Pine nemen? Pine hi laka, isazikeu la itre ini hna mejiune kow hnene la Itretre Anyipici Iehova me itre ka hmi Orthodoxe! Hnene la itre ka cilëne la mus hna nyiqaane utisai Titos Manoussakis me köni xa trejin ceitu me itre ka eni wathebo. Ame la hna amekötine koi angatr, tre troa lue treu e kalabus. Qa ngöne laka, angatre la itre jini ne la Baselaia i Akötresie, hnene la Itretre Anyipici Iehova hna mekune ka hape, ketre hna amekötine lai ka isazikeu memine la meköti angatre troa kuca la hmi angatr, ame hnei angatre hna iutisai koi gaa tru, ene la Hnakotre Ka Tru Ne Erop.

¹⁰ Ame hë lo 1996, hetre ketre ewekë hna kuca hnene la Hnakotre Ka Tru Ne Erop ka cile kowe la hna mekune hnene la itre ka icilekeu memine la nyipi hmi. Hnene la Hnakotre hna axeciëne ka hape, “ka ihmeku hi la hmi Itretre Anyipici Iehova memine la itre ‘hmi hna kapa’ thenge la wathebo i angetre Grèce,” nge ame la hna amekötine hnene la itre hnakotre ne la nöj, tre ka hetre “thangane kowe la nöjei ka hetre hmin.” Hnene fe la Hnakotre hna qaja ka hape, tha qanyine kö la mus ne Grèce “troa musinëne la hmi me itre ini nyine troa mejiune kow hnene la itre atr, maine aqane tro pena a ce thawa la itre ini cili.” Hna apëne la itre hna tranyi Itretre Anyipici Iehova, nge hna acatrene fe hnene la hnakotre la meköti angatre troa kuca la hmi angatr!

¹¹ Hapeu, ame la itre jole ka eje e Grèce, tre, hna apatrene kö hnene la hna hune celë? Ohea. Ame lo 2012, ca ewekë ka tune lai hna amekötine e Kassandreia, Grèce, thupene lo 12 lao macatre ne kola icilekeu. Ame ngöne la jole cili, kola traqa la icilekeu hnene la ketre peen Orthodoxe. Hnene la mus ka tru ne la hnakotr (Conseil d’Etat) hna jele mekötine la nöje i Akötresie. Kola qaja hnene la wathebo i angetre Grèce laka meköti troa isa kuci hmin, nge tha nyipici kö e troa qaja ka hape, ame la Itretre Anyipici Iehova, tre, ketre hmi hna tha kapa kö. Hnene lai hnakotre hna qaja ka hape: “Ka mama hnyawa hi la itre ini ne la Itretre Anyipici Iehova, qa ngöne lai, ame la hnei angatre hna hmin, tre ketre hmi hna kapa ha.” Tru la madrinene la itre atrene la neköi ekalesia ne Kassandreia laka, ijiji angatre hë enehila troa icasikeu ngöne la sipu Uma Ne Baselaia i angatr.

12, 13. Nemene la aqane thele hnene la itre ka icilekeu e Faras troa “tratraune la iangazo hnei wathebo,” nge nemene ju hë la thangan?

¹² Faras. Hnene la itre ka icilekeu hna “tratraune la iangazo hnei wathebo.” (E jë la Salamo 94:20.) Ame ngöne lo nyipine lo itre macatre 1990, hnene la itre ka cilëne la musi e Faras hna wange la manie ka eje thene la Association Les Témoins de Jéhovah (ATJ), ketre aqane hëne la Itretre Anyipici Iehova hnene la musi Faras. Hnene la ministre du Budget hna amamane la sipu kepine matre wange jë la mani: “Ame la kola wange la mani, tre göi troa ihule koi hnakotr, me iutisai . . . , ewekë lai ka troa ajolëne la huliwa ne la association maine tro pena a thinge la itre huliwa ne eje ngöne la nöje së.” Maine nyipici laka, pëkö engazone hna öhn, ngo hnene la itre ka cilëne la musi e Faras hna trane la ATJ troa kuiëne la etrune la mani ka tru catr. Maine eje ju lai mekune cili, pëkö xa gojenyine la itre trejin, casi hi la nyine kuca laka, troa thinge la bethela, me salemëne la itre uma göi troa kuiëne la etrune mani hna itrany. Ketre ewekë ka jole catr, ngo hnene la Itretre Anyipici Iehova hna cile kowe la jole cili me iutisai kowe la Hnakotre Ne Erop lo 2005.

¹³ Hna axeciëne hnene la Hnakotre lo 30 Juun 2011 ka hape, meköti kowe la itre atr troa isa kuci hmin, tha qanyine kö la Musi Faras troa amekötine ka hape, meköti maine tha meköti kö la itre ini hna mejiune kow hnene la Itretre Anyipici Iehova, maine pena tro a amekötine la aqane tro fë angatre la hmi angatr. Önine fe la Hnakotr: “Ame la aliene la hna itrany, tre, kolo matre apëne pi la itre ewekë ne la association, nge thingijëne jë la Itretre Anyipici Iehova troa kuca la hmi angatre me eatrëne la itre huliwa ne ej.” Hnene la Hnakotr hna jele mekötine la Itretre Anyipci Iehova! Haawe, tro la musi Faras a të kowe la association lo etrune mani hna tranyi angatre ekö, nge hetre sine ju fe kö. Ketre, hna amekötine hnene la Hnakotr, ka hape, tro hmaca a nue la bethela koi angatr.

14. Hetre nyine tro fe kö epuni a kuca göi troa isigöline la meköti së troa kuca la hmi së?

¹⁴ Tui Esetera me Modekai ekö, kola isigöline enehila hnene la itre hlue i Iehova la meköti angatre troa nyihlue i Iehova thenge la hnei Nyidrëti hna amekötin. (Esetera 4:​13-​16) Hetrenyi fe kö la nyine tro epuni a kuca? Eje hi. Loi e tro epuni a thithi lapa thatraqane la itre trejine trahmany me föe ka akötre pine la hna utisai angatre menu. Ka tru la thangane la itre thithi cili, ke kola xatuane la itre trejine trahmanyi me föe ngöne la kola icilekeu me akötrë angatr. (E jë la Iakobo 5:​16.) Hapeu, Iehova kö a drenge la itre thithi cili? Kola mama qa ngöne la hne së hna hun ngöne la itre hnakotr laka, drenge hi Iehova!​—Heb. 13:​18, 19.

15. Nemene la itre ewekë hna wangatrune hnene la itre hlue i Akötresie göi madra?

¹⁵ Tune lo hne së hna wange hë ngöne lo Mekene 11, hetre itre hna amekötine hna kapa hnene la itre jini ne la Baselaia matre tha tro kö a huliwane menune la madra, tune la hna kuca ngöne la hnedrai së. (Gen. 9:​5, 6; Lev. 17:11; e jë la Ite Huliwa 15:​28, 29.) Ngacama xele së e troa hamë madra koi së, ngo aja së troa nyinyine hnyawa la itre meci së, me itre meci ne la itre atr hne së hna hnim. Ame la ka loi, tre, tha tro kö itre ej a isazikeu memine la itre hna amekötine hnei Akötresie. Hnene la itre hnakotr ka tru ne la itre nöje ka nyimutre hna acatrene la mekune laka, meköti kowe la atr troa sipu iëne maine troa xelene pena la ketre aqane nyinyine la mec thenge la mekuthetheu i angeic, me itre ini ne la hmi angeic. Ngo tha ceitu kö memine la itre xa hlue i Akotresie ngöne la itre xa nöj. Tro sa ce wange la itre xa jole ka traqa koi angatr.

16, 17. Hnei nemene matre sesëkötre ngazo jë la ketre trejine föe, nge nemene la aqane kapa Iehova la itre sipo i eahlo?

¹⁶ Zapo. Hna xöji Misae Takeda, ketre trejine föe e Zapo ka 63 lao macatre. Qa ngöne laka, eahlo la ketre jini ne la Baselaia i Akötresie, haawe, hnei eahlo hna canga thuemacanyi droketre laka, tha tro kö a hamë madra koi eahlo. Ngo, itre treu hë e thupen, eahlo a sesëkötre ngazo ka hape, hna hamë madra i eahlo lo ijine kola xöji eahlo. Ame koi Misae Takeda, kösë hna angazo eahlo hnei trahmany, nge tru fe la hleuhleu i eahlo. Celë hi matre eahlo a uti fë pi koi gaa tru la itre droketre memine lai pital lo Juun 1993. Föe ka menyike eahlo nge ka tru lapaunen. Ngacama ka kucakuca eahlo, ngo ca hawa ne catre eahlo amamane la lapaune i eahlo e nyipine la hnakotr. Ame la ijine kola öhnyi eahlo ngöne la hnakotr, tre ca treu qëmekene tro eahlo a mec. Nyine haine la aqane catrene la lapaune i eahlo! Öni Misae, hnei eahlo pala hi hna sipo Iehova la ixatua i Nyidrë troa isigöline la meköti eahlo. Tha luelue kö eahlo laka, tro Iehova a kapa la itre sipo i eahlo. Hnei Iehova kö hna kapa la itre sipo i eahlo?

¹⁷ Köni macatre thupene la hna meci hnei Misae Takeda, axeciëne jë hi hnene la Hnakotre Ka Tru Ne Zapo ka hape, meköti eahlo nge tha meköti kö e troa hamë madra koi eahlo nge tha ajane pe. Kola qaja hnene la hna amekötine lo 29 Febuare 2000 ka hape, ame ngöne la itre ijine ka tune lai, tre, “nyipi ewekë troa metrötrëne la meköti göi troa isa ië mekun, . . . meköti lai hna isa hamë së.” Oleti kowe la aqane catre i Misae troa isigöline la meköti göi troa isa iëne la aqane nyinyine la mec, thenge la mekuthetheu hna inine hnei Tusi Hmitrötr. Ame enehila e Zapo, tingetinge hë la hni ne la Itretre Anyipici Iehova troa nyinyine la itre meci angatr e pital, ke, tha kolo hmaca kö a musinë angatre troa hamë madra koi angatr.

18-20. (a) Nemene la itre hna amekötine hnene la hnaakootr ne Argentine göne lo pepa ne madra? (b) Ame göi madra, nemene la aqane tro sa amamane la idrengethenge së kowe la musi Keriso?

¹⁸ Argentine. Maine thatre hë së koilo, nge hetre mekune nyine troa axeciën, nemene la aqane tro sa hnëkë? Loi e tro pala hi sa hetrenyi the së lo pepa ne madra ka troa amamane la itre mekuna së. Celë hi hna kuca hnei Pablo Albarracini. Nyimu eatre i angeice ngöne lo kola ikuqanyi hnene la itre atrekënö lo Mei 2012. Hna xomi angeice a tro pital nge thatre hë angeic koilo, tha ijiji angeice kö troa qeje pengöne la mekuna i angeice göi madra. Ngo, eloine pe, hetrenyi thei angeice lo pepa ne madra, lo hnei angeice hna nyialien me siji fen, foa lao macatre qëmeken. Ngacama tru catre la eatre i angeic, nge itre droketre a mekune ka hape, tro angeic a mel e troa hamë madra i angeic, ngo hna wangatrune la mekuna i angeic hnene la itre ka huliwa i pital. Ngo ame pe, hnene la keme i Pablo, ka tha ce hmi kö me angeic, hna iutisai, nge amekötine jë hë ngöne hnakotr, laka tha tro kö a drengethenge la mekuna i Pablo.

¹⁹ Hnene la avoka ne la föi Pablo hna canga hë hmaca koi hnakotr. Ame hë ngöne la hnakotr, saze jë hi lo hna amekötine hnene lo hnakotr ekö. Nge amekötine jë hi ka hape, ame la hna ajane hnene la wezipo hna cinyihane ngöne la ipepa ne madra, tre, troa metrötrën. Hë hmaca jë pena hi hnei keme i Pablo koi gaa tru, ene la Hnakotre Ka Tru Ne Argentine. Ngo, önine la Hnakotre cili ka hape, “pëkö nyine anyipicine ka hape, ame la itre mekune [ka eje ngöne la ipepa ne madra ka qaja la xele i Pablo troa hamë madra], tre, itre mekune lai hna qaja hnyawa cememine la wangatrehmekun, me trotrohnin, nge itre sipu mekuna i angeice kö.” Önine la Hnakotr: “Ijije kowe la nöjei atr ka atreine xomi mekun troa canga hamëne la itre ithuemacanyi e traqa ju tithi angatre hnei mec, nge meköti koi angatre troa kapa maine xelene pena la ketre aqane nyinyine la meci angatr . . . Loi e troa kapa la itre ithuemacanyi cili hnene la itre droketre.”

²⁰ Loi hë la meci Pablo Albarracini. Tru la madrine i angeic me föi angeic laka, hnei angeice hna nyialiene hnyawa la pepa ne madra. Jëne la aqane eatrëne angeic la hna amekötine, angeic a amamane la idrengethenge i angeic koi Keriso, Joxu ne la Baselaia i Akötresie. Hnei epuni fe kö me hnepe lapa i epuni hna hane kuca tune lai?

21-24. (a) Nemene la hna amekötine hnene la hnakotre ka tru ne Canada göi madra, me göi itre nekönatre ka ijije hë troa sipu axecië mekun? (b) Nemene la aqane xatuane la itre nekönatre ka nyihlue i Iehova hnene la hna amekötine cili?

²¹ Canada. Mama hnyawa kowe la itre hnakotr laka, meköti kowe la itre keme me thin troa wange la aqane inyië ka loi kowe la itre nekö i angatr. Ame itre xa ijin, hnene la itre hnakotr hna amekötine fe laka, meköti troa metrötrëne la aja ne la nekönatr ka ijije hë troa sipu axecië mekun e traqa ju angeic xomi mekun göne la aqane troa nyinyine la meci angeic. Ame e Canada, e tha traqa pala kö koi 16 lao macatre, tre ka nekönatre pala kö. April Cadoreth la ketre nekönatre ka tune lai. Ame la kola 14 lao macatre i April, angeice hi lai a lö e pital, ke, kola neni hnië la madra i angeic. Ngöne la itre treu qëmeken, hnei angeice hna nyialiene hnyawa la pepa ne madra, lo ka amekötine ka hape, tha tro kö a hamë madra i angeic, ngacama ngazo catre ju hë la meci angeic. Tha hna nyipiewekëne kö la aja i April hnene la droketre i angeic, ame hnei nyidrëti hna hë koi hnakotr matre troa hamë madra i angeic. Köni pakë madra hna athipi koi angeic, ngacama xele kö angeic. Hnei April hna aceitunëne lai e thupen me kete trahmanyi ka angazo angeic.

²² Hnei April me keme me thine i angeic hna hë koi hnakotr. Thupene la lue macatre, hna tro fë la jole cili kowe la Hnakotre Ka Tru Ne Canada. Ngacama tha hune ju kö April la ijine cili, ngo ame pe, hnene la Hnakotr hna të hmaca lo itre mani hnei angeice hna nyithupene la itre ejolene la hna kootr. Nge, hna amekötine fe ka hape, nyipi ewekë troa wangatrune la mekuna i angeic, memine fe la mekunane la itre xa nekönatre ka ijije hë troa sipu axecië mekun göi troa inyië. Önine la Hnakotr: “Ame göi aqane inyië, loi e troa nue kowe la itre nekönatre ka tha 16 petre kö lao macatre troa amamane ka hape, ka macaje hë la mekuna i angatre troa ketre sipu axecië mekun ngöne la angatr a iëne la aqane nyinyine la meci angatr.”

²³ Ketre ewekë lai ka tru hna qaja hnene la Hnakotre Ka Tru göi meköt ne la nekönatre ka ijije hë troa sipu axecië mekun. Qëmekene la hna amekötine celë, ijije hi kowe la itre hnakotre e Canada troa iëne la aqane inyië ka loi thatraqane la ketre nekönatre ka tha 16 petre kö lao macatre. Qaane ju hi lai, tha ijije hmaca kö tro la itre hnakotre a amekötine la ketre aqane inyië, nge tha hna kapa pe hnene la itre nekönatre ka tha 16 petre kö lao macatre. Ngo, tro kö a nue angatre troa pane qaja la mekuna i angatr matre mama jë ka hape, ijiji angatre hë troa sipu axecië mekun.

²⁴ Hapeu, hetre eloine kö la hna icilekeu koi köni macatre? Öni April ka pionie lapa ha enehila, nge ka egöcatr: “Eje hi! Madrine catre ni la hnenge hna pane thele troa kuca la hnenge hna atreine matre troa atrune la ëje i Akötresie me amamane laka, ka silitrengathoi lae Satana.” Kola amamane hnene la tulu i April ka hape, ijije fe hi tro la itre nekönatr a hane axeciëne la itre mekune ka tru, me hane amamane ka hape, nyudreni fe la itre jini ne lo Baselaia i Akötresie.​—Mat. 21:16.

25, 26. Nemene la ewekë ka traqa e itre xa ijin, thupene la hna sei hna cil?

²⁵ Hnei Iehova hna ahnithe kowe la itre keme me thine troa hiane la itre nekö i angatre thenge la itre ini qaathei Iehova. (Deu. 6:​6-8; Eph. 6:4) Tha ka hmaloi kö la hnëqa cili, ngo tro ha jole catre e sei hna cile jë, pine laka tro lai a isapengöne la aqane waiewekë i nyidro göi troa hiane la itre nekö i nyidro. Maine jë tro la trefën ka nyihlue i Iehova a catre fë ka hape, loi e troa hiane la nekönatre thenge la itre ini qaathei Iehova, ngo tha mekunane pe lai ka tha hmi kö. Eje hi laka, loi e tro la trefëne ka nyihlue i Iehova a atrehmekune laka, ame la sei hna cil, tre kola thë la imelekeu ne la lue trefën, ngo loi e tro pala hi a lolo la aqane mele i nyidro kowe la nekönatr.

²⁶ Maine jë tro la ketre trefëne ka tha hmi kö a tro fë koi hnakotre troa amekötine ka hape, angeice la ka troa thupëne la nekönatr. Kola thele matre troa thingijëne la nekönatre troa kapa la itre ini ne la hmi ne la Itretre Anyipici Iehova. Itre xan a mekune ka hape, ka hetre ethanyin e troa hiane la itre nekönatre thenge la itre hna inine hnene lai hmi. Angatr a qaja ka hape, kolo lai a thingijëne la itre nekönatre troa hane feetë anivereser, me feetëne la itre drai hna atrune hnei hmi me nöj. Nge kolo fe a thingijëne troa hamë madra i nyudren, ngo “nyine mele” pe e traqa ju la jol. Eloine pe, nyimu hnakotr ka wangatrune la ka loi kowe la nekönatr, ngo tha kolo kö a thele troa atre ka hape, ka hetre ethanyine kö la hmi ne la ketre trefën. Tro sa wange la itre xa tulu.

27, 28. Nemene la hna amekötine hnene la hnakotre ka tru ne Ohio göi troa hiane la nekönatre thenge la hmi ne la Itretre Anyipici Iehova?

²⁷ Etazini. Ame lo 1992, hnene la Hnakotre Ka Tru Ne Ohio hna nyipiewekëne la jole hna tro fë hnene la keme ka tha hmi kö, kola mekune laka, troa hetre ethanyine kowe la nekö i angeic trahmanyi e troa hiane thenge la itre hna inine hnene la Itretre Anyipici Iehova. Hna kapa la mekunane la kem hnene la hnakotre ka co, nue pi pë hë la nekönatr koi kem. Hna nue kowe la thin, Jennifer Pater troa wai nyën, ngo ame la hna amekötine, tre tha tro kö eahlo a “inine la nekönatre me tro sai nyëne kowe la nöjei götran hna hamë ini hnene la Itretre Anyipici Iehova.” Maine troa trongëne hnyawa la hna amekötine cili, tre kösë, kola sewe Jennifer fe troa ithanatane la Tusi Hmitrötre me itre trepene meköti ne eje koi Bobby nekö i eahlo trahmany. Pane mekune jë la hace i eahlo! Tru la hleuhleu i Jennifer, ngo öni eahlo, hnei eahlo hna inine troa xomihni, me treqene la ixatua i Iehova. Öni eahlo hmaca e mekun: “Tha patre kö Iehova.” Hnene la avoka i eahlo, memine la ixatua ne la organizasio i Iehova hna hë kowe la Hnakotre Ka Tru Ne Ohio.

²⁸ Hna lepe trije la mekunane la hnakotre ka co hnene la Hnakotre Ka Tru, ke hna qaja ka hape, “meköti kowe la itre keme me thin troa hiane la itre nekö i angatr, nge meköti mina fe troa ce thawa me nyudren la itre trepene mele ka loi, me itre hna inine hnene la hmi.” Önine fe la Hnakotr, tha meköti kö kowe la itre hnakotr troa xome qaathei keme maine thin la nekönatre pi hmi, ngazo hi e hna angazone la mele ne la nekönatr. Ame kowe la Hnakotr, pëkö enyipicine ka hape, ka hetre ethanyine la itre hna inine hnene la hmi Itretre Anyipici Iehova kowe la mele ne la nekönatr.

29-31. Pine nemene matre tha pane hune kö hnene la ketre trejine föe ne Danemark troa thupëne la nekö i angeic, nge nemene la hna amekötine hnene la hnakotre ka tru?

²⁹ Danemark. Hnei Anita Hansen fe hna hane cile kowe la ketre jole ka tune lai. Hnene lo föi angeic ekö hna tro koi hnakotr göi tro nyidrë a thupë Amanda, nekö i nyidro ka sevene lao macatre. Ngacama hnene la hnakotr hna amekötine lo macatre 2000 ka hape, tro Anita a thupëne la nekönatr, ngo hnei föi angeic hna hë koi gaa tru, matre troa apëne la hna amekötine cili me nue koi nyidrë troa thupë Amanda. Önine la hnakotre ka tru, pine laka hnei hmi matre kola isazikeu la mekuna i nyidro, haawe qanyi keme kö troa amekötine la jole cili. Ame hë e cili, tha ijiji Anita hmaca kö troa thupë Amanda, pine laka Atre Anyipici Iehova angeic!

 ³⁰ Hna ajolëne e itre xa ijine la mekuna i Anita hnene la jole ka tru cili, matre thatre hë angeice la nyine troa qaja ngöne la angeic a thith. Ngo öni angeic e thupen, “tru la hna akeukawane la hninge hnene la itre mekune hnine la tusi Roma 8:​26, 27. Nge ame e kuhu hning, atre kö Iehova la hnenge hna pi qaja. Hnei Nyidrëti pala hi hna alamekë ni, me sajuë ni.”​—E jë la Salamo 32:8; Isaia 41:10.

³¹ Hnei Anita Hansen hna hë kowe la Hnakotre Ka Tru Ne Danemark. Hnene la Hnakotre cili hna amekötine ka hape: “Ame göi ka troa thupë nekönatr, tre troa amekötine thenge la ka loi kowe la mele i nyën.” Ketre hnene la Hnakotre hna qaja ka hape, troa amekötine thenge la aqane ujë i keme me thin qëmekene la itre jole ka eje thei nyidro, ngo tha thenge kö la itre “ini me mekuna” ne la Itretre Anyipici Iehova. Mama ju hi kowe la Hnakotre ka hape, pëkö ejolene koi Anita Hansen troa thupë Amanda, ame hna nue Aman­da hmaca pi koi thin.

32. Nemene la hna amekötine hnene la Hnakotre Ne Erop nyine troa thupëne la kola ameköti ewekë?

³² Itre nöje e Erop. Ame itre jole göi troa thupë nekönatr, tre, hna tro fë kowe la itre hnakotre ka tru ne la nöj. Hnene la Hnakotre Ne Erop hna waipengöne fe la jole cili. Lue jole hna amekötine ngöne la Hnakotre Ne Erop. Ame ngöne la lue jole cili, hnene ej hna trotrohnine ka hape, ame la kola amekötine la Atre Anyipici Iehova me ka tha hmi kö, hnene la itre hnakotre ka co me hnakotre ka tru ne la nöj, tre tru catre hnei angatre hna goeëne la hmi. Hna hëne lai hnene la Hnakotre Ne Erop ka hape, aqane ameköti ewekë ne ka wangatrehmekunyi atr. Angatre pë hë a amekötine jë ka hape: “E hetre hmi hna nyixölene la kola ameköti ewekë göi lue atr ka isa hmi kö, tre tha ka meköti kö lai.” Hnene la ketre thine ka Anyipici Iehova hna qaja la madrine i eahlo qa ngöne la hna amekötine hnene la Hnakotre Ne Erop, öni eahlo: “Hace pi hë la hninge la kola utisai ni nge hna upezö ni ka hape, thin ka qanangazo kuku, ngo ame pe la nöjei ewekë hnenge hna kuca, tre, nyine loi kowe la itre neköng, la eni hia angatre thenge la itre ini Keriso.”

33. Nemene la aqane tro la kem maine thin ka nyihlue i Iehova a trongëne la Filipi 4:5?

³³ Eje hi laka, ame la itre keme maine thin ka nyihlue i Iehova, nge ka melëne la itre itupathi cili göi troa isigöline la meköti angatre troa inine la Tusi Hmitrötre kowe la itre nekö i angatr, tre, angatre pala hi a thele troa mele thenge la meköt. (E jë la Filipi 4:5.) Maine nyipici laka, madrine angatre la kola metrötrëne la meköti angatre troa inine la itre nekö i angatre la itre jë i Iehova, ngo atrehmekune fe hi angatre ka hape, hetre hnëqa i keme maine thin ka tha hmi kö, nge ka nyipiewekëne la kuku. Nemene la aqane tro la keme maine thin ka nyihlue i Iehva a xome hnyawa la hnëqa i angeic troa inine la nekönatr?

34. Hna xomi ini tune kaa hnene la itre keme me thin ka nyihlue i Iehova enehila qa ngöne la tulu i angetre Iudra ekö?

³⁴ Hetre ini nyine tro sa xome qa ngöne la ketre tulu ngöne hneijine i Nehemia. Hnene la angetre Iudra hna catre huliwa troa acile hmaca la hna trai hnahage ne Ierusalema. Atre hnyawa hi angatre ka hape, e tro angatre a kuca la huliwa cili, tro lai a thupë angatre me itre hnepe lapa i angatre qa ngöne la itre nöje ithupëjia ka lapa xötreithi angatr. Celë hi matre, hnei Nehemia hna thuecatre koi angatre me hape: “Ishijë thatraqane la ite tejine me nyipunie, me ite  nekö i nyipunie trahmanyi me jajiny, me ite ifënekö i nyipunie, me ite uma i nyipunie.” (Neh. 4:​14) Ame kowe la angetre Iudra ngöne la ijine cili, nyipi ewekë catre troa catr. Ka ceitune hi lai memine la itre keme me thine ka nyihlue i Iehova enehila, catre angatre troa hiane la itre nekö i angatre thenge la itre trepene meköti ne la Tusi Hmitrötr. Atre hnyawa hi angatre ka hape, tru catre hnei ka ajojezine la itre nekö i angatre ngöne la hna ini me ngöne la itre hnei angatre hna lapa. Goi traqa fe kowe la hnalapa i angatre la itre iajojezi cili jëne zonal me ipos me tele, me itre xa ewekë ka tune lai. Keme me thine fe, the thëthëhmi kö laka, nyipi ewekë troa catre isine matre pëkö ka troa ajolëne la itre nekö i epun troa kökötre hnyawa ngöne la götrane u.

35, 36. Nemene la thangane hna kapa hnene la hne së hna isigöline la meköti së, nge nemene la ka xecie hnyawa koi së?

³⁵ Iehova pala hi a amanathithine la hna catre hnene la organizasio i Nyidrë troa isigöline la meköti angatre troa kuca la hmi angatr. Ame ngöne la itre ijine angatr a isigöline la meköt, itre ijine angatre fe hi lai a amamane hnyawa la nyipici qëmekene la itre hnakotr, me qëmekene la itre atr ka ala nyim. (Rom. 1:8) Ame la ketre eloin qa ngöne la hnei angatre hna hun ngöne la itre hnakotr, tre, angatr a acatrene la meköti ne la atr, nyine troa kepe thangane fe hnene la itre atr ka ala nyimu, itre ka tha anyipici Iehova kö. Ngo, ame easë itre hlue i Akötresie, tha easë kö a thele troa saze la aqane mele ne la nöj, maine thele troa hun göi troa hetre ewekë së qa ngön. Ame pe la ka sisitria catre koi së matre isigöline jë la meköti ngöne la hnakotr, tre, göi troa acatrene hnyawa la hmi ka wië, nge tro eje a kökötre hnyawa.​—E jë la Filipi 1:7.

³⁶ Epi tro sa xomi tulu qaathene la itre ka isigöline la meköti troa nyihlue i Iehova! Mele nyipici jë, me mejiune ka hape, tro Iehova a sajuëne la huliwa së, me hamë së pala hi la trenge catre ka ijije troa kuca la huliwa i Nyidrë.​—Is. 54:17.