Kola mekune laka, Iesu e Kaperenauma la nyidrë a catrëne la itre Faresaio. Itre hawa thupen, nyidrëti a tro pi qa ngöne la uma hnei nyidrëti hna lapan, kowe la ketre götran ezine la Hnagejë Ne Galilaia, hnë itrony la ka ala nyim. Iesu a elë jë hune he, me nango ananyine la ngönegejë. Nyidrëti a nyiqaane hamë ini göne la Baselaia ne hnengödrai, jëne la itre ceitun me itre ifejicatre. Nge tha jole kö troa trotrohnine la nöjei ini göne la Baselaia, ke hnei Iesu hna xome la itre ceitun hna melën hnei itre atr.

Ame la pane ceitune i Iesu, tre, atre jumi feja. Hetre itre feja ka mala ngöne la gojeny, ame hna sasa hnei itre waco. Nge hetre itre xan ka mala ngöne la dro ka tëtë, nge pine laka, tha xöle hnyawa kö la itre iwan e kuhu hnadro, fitre pi hi lai feja hna dreuthe hnei jö. Nge hetre itre xane fe ka mala nyipine la itre ka ithiny, matre hnene la itre ka ithiny hna cia thahe la itre feja. Nge hna mala la itre xane ngöne la gaa hmelek. Ame hna wa wen pi “kösë 100 hmaca kö la etrune lo itre feja hna jum, nge 60 la ketre nge 30 la ketre.”—Mataio 13:8.

Ame la ketre ceitune i Iesu, tre, ewekë ka traqa thupene la hna jumi feja. Öni Iesu laka, ngacama ka hlë maine ka meköl lai atr, ngo tro pala hi a cia la itre feja. Ngo ame göi aqane cia, “thatre pe angeice la aqane trongen.” (Mareko 4:27) Itre ej a ketre cia me wa wen, matre ijije troa menuën.

Iesu a hamëne jë la hnaakönine ceitun, ene la atre jumi feja. Hnene la ketre atr hna jume la itre nyipi feja, ngo “ame hë la kola imekölenyi la itre atr,” traqa pi hi la ithupëjia a jumi zizania  nyipine la qitr. Ame hnene la itre hlue ne la atre jumi feja hna sipone troa feje trije la zizania. Ngo önine jë hi la atre jumi feja: “Waea, wanga ce feje pi epuni la qitr me zizania. Nue pi lue eje troa ce cia uti hë la ijine menu, nge e traqa ha la ijine cili, tro ni a upe la itre ka troa menu me hape: Pane feje pi la zizania nge ukëne jë matre dreuthetrij, nge xawane jë la qitr me amë acone ngöne la umatëng.”—Mataio 13:24-30.

Ala nyimu e cili la itre ka eëny. Matre Iesu a qaja la feja hnei angatr hna atre, ene la itine sinapi. Ej a cia uti hë la kola nyi sinöe ka tru, matre itre waco a të hune la itre picin. Nge öni nyidrë göne la itine cili ka hape: “Ceitune la Baselaia ne hnengödrai memine la ketre itine sinapi hna traane hnene la ketre trahmanyi ngöne la hlapa i angeic.” (Mataio 13:31) Tha Iesu kö e celë a qeje iengen, ngo nyidrëti pe a amamane la aqane kökötre nyimenyim, laka, neköi ka co hi ngöne lo qaan, ngo atraqatre hë.

Thupene lai, Iesu a qaja jë la ketre ewekë hna atre hnyawa hnei itre ka drei nyidrë. Nyidrëti a aceitunëne la Baselaia ne hnengödrai memine la “ketre föe ka ce lepe la leven memine la farin ka köni tulu.” (Mataio 13:33) Ngacama tha mama kö la leven, ngo ej a huliwane la farin hna ce lomëne me tim, me acipan. E cili, kola aca tro kökötre me saze lai farin, ngo tha mama pi kö koi luemek.

Ase jë hi Iesu hamëne la itre ceitune celë, nyidrëti a ijene pi la ka ala nyim, me bëeke kowe la uma hnei nyidrëti hna lapan. Ngo tha qea ju kö, nge fetra pi hi la itretre dreng, angatre a pi atre la aliene ne la itre trengewekë i nyidrë.

Majemine hë itretre dreng kowe la itre ceitun i Iesu, ngo enehila, hnei nyidrëti hna aca tro hamën. Matre angatr hnyinge jë koi Iesu ka hape: “Hnauëne la nyipëti a ithanata koi angatr jëne la itre ceitun?”—Mataio 13:10.

Ame la ketre kepin, tre ene la troa eatrëne la hna perofetan. Öni Mataio: “Hnei nyidrëti pala hi hna ithanata koi angatr jëne la itre ceitun. Celë hi matre, eatre jë lo hna perofetan ka hape: “Tro ni a fe la qeng hnene la itre ceitun, nge tro ni a qaja amamane la itre ewekë hna juetrëne qaane lo qaan.’ ”—Mataio 13:34, 35; Salamo 78:2.

Ame la ketre kepin, tre tro ha mama la sipu pengöne la atr. Eje hi, ala nyimu la itre ka pi drei Iesu, ke ka maca nyidrë troa ithanata, nge ka kuci iamamanyikeu. Ngo ame pe, tha angatre kö a goeë nyidrë kösë Joxu nyine drengethenge. (Luka 6:46, 47) Xele fe angatr ma saze mekun, me saze aqane mel. Nge goi tha ajane fe angatre la maca i nyidrë.

Iesu a sa jë koi itretre dreng me hape: “Celë hi kepin matre eni a hamë ceitune koi angatr; ke angatr a goe, ngo tha öhne pe, angatr a dreng, ngo tha nyipiewekëne kö, nge pëkö ca hna trotrohnin. Angatre hi lai a eatrëne hnyawa lo hna perofetan hnei Isaia, lo kola hape: ‘. . . troa xeti la hni ne la nöje ce.’ ”—Mataio 13:13-15; Isaia 6:9, 10.

Ngo tha nöjei atr asë kö la ka ujë tun. Öni nyidrë: “Manathithi la itre lue meke i nyipunie, ke kola öhn, memine la lue hnangenyë i nyipunie ke kola dreng. Eni a qaja hnyawa koi nyipunie laka, ala nyimu la itre perofeta me itre ka mele nyipici ekö, ka hane pi goeëne la itre ewekë hnei nyipunieti hna goeën, ngo tha öhne kö angatr, me hane pi drenge la itre ewekë hnei nyipunieti hna dreng, ngo tha drenge ju kö angatr.”—Mataio 13:16, 17.

Eje hi, hnene la ala 12 me itre xa atre dreng hna kapa madrine la ini cili, ke öni Iesu: “Ijiji  nyipunie troa trotrohnine la itre ini ka hmitrötr nge hna juetrën göne la Baselaia ne hnengödrai, ngo tha ijiji angatre kö.” (Mataio 13:11) Pine laka, aja i angatr troa trotrohnin, hnei Iesu hna qejepengöne la ceitun ne la atre jumi feja.

Öni Iesu: “Ame la feja, tre,Trengewekë i Akötresie.” (Luka 8:11) Nge ame la hni, ke dro. Lue ewekë lai ka troa aijijë angatr troa trotrohnine la aliene la ceitun.

Ame göne la itre feja ka mala ngöne gojeny, nge hna wajawaja, öni nyidrë: “Ame hna traqa pi Diabolo me fejetrije la maca qa kuhu hni angatr, matre tha mejiune ju hi angatr, nge tha ijije hë troa amele angatr.” (Luka 8:12) Nge ame pena göi itre feja ka mala hune la gaa tëtë, Iesu a qaja la itre atr ka kapa madrine la maca, ngo tha cia iwaane kö e kuhu hni angatr. Matre “ame ju hi la kola traqa la itupath me iaxösisi pine la maca,” canga kei ju hi angatr. Eje hi, e “traqa pi hi la ijine itupath” tune la kola icilekeu hnei fami maine itre xa itupath, canga saqe hi angatr kei.—Mataio 13:21; Luka 8:13.

Nge tune kaa koi itre feja ka mala nyipine la gaa ithiny? Öni Iesu koi itretre dreng ka hape, kolo hi lo itre ka drenge la maca. Ngazo pe, “hna thahe hnene la itre ewekë hna hnehengazone ngöne la fene celë, memine la trenge iaö ne la mani.” (Mataio 13:22) Ej e kuhu hni angatr la maca cili, ngo pine laka, hna cia trane la maca, tha wa wene ju kö.

Hnei Iesu hna nyipun memine la dro ka hmelek. Kola qaja la itre atr ka drenge la maca, me kapa madrin, me trotrohnine la alien. Nemene ju hë? Itre ej a “wa wen.” Isapengö i angatre kö, tha ceitu kö la itre macatre me itre sine meci angatr, matre tha ceitu kö la hnei angatr hna atreine kuca; hetre ka wa wen a 100 hmaca kö, ketre 60, nge ketre 30. Eje hi, kola kepe manathithi ngöne la huliwa i Akötresie hnei “itre ka dreng la maca cememine la hni ka lolo, me lapa mekun ej, me catre wa wene pala hi.”—Luka 8:15.

Drei la kola hain hnei itretre dreng, itre ka pi atre la aliene la itre ceitune i Iesu! Trotrohnine  hnyawa ha angatre la itre ceitun. Aja i Iesu tro angatr a trotrohnine la itre ceitune i nyidrë, matre tro fe angatr a hane ce thawa me itre xan. Öni nyidrë: “Tha hna traqa fë kö la laame cil matre amë fene itrengen, maine fene ili pena, eje kö? Ngo hapeu, tha hna traqa fë kö nyine atë hune la ita ne laam?” Thupene lai, Iesu a ithuecatre jë me hape: “Ame la atr trene hnangenyë troa dreng, drenge ju.”—Mareko 4:21-23.

Thupene la Iesu a ase qejepengöne la ceitun ne la atre jumi feja, hnei itretre dreng hna hnyinge göi ketre ceitun. Öni angatr: “Pane qeje pengöne jë koi huni la ceitun ne la zizania ngöne la hlapa.”—Mataio 13:36.

Isapengöne kö la aqane ujë ne la itretre dreng memine la ka ala nyimu ka icacaxeny ngöne la ngönegejë. Hnene la itre atre cili hna dreng, ngo xele fe angatr ma trotrohnine la alien, me itre ini. Ame koi angatr, ke nyine u la troa trotrohnin? Matre Iesu a amamane jë la eisapengöi angatr me itretre drei nyidrë. Öni nyidrë:

“Wange pala kö la itre hnei nyipunieti hna dreng. Ke ame la tulu hnei nyipunieti hna tuluth, tre tro pena ha a tuluthe tun koi nyipunie, nge eje hi, tro fe a hane nyixane koi nyipunie.” (Mareko 4:24) Hnei itretre dreng hna nyipiewekëne la itre trengewekë i Iesu. Qa ngöne lai, hna aijijë angatre troa kapa la itre xa ini. Matre hnei Iesu hna kapa la sipo i angatr, me qejepengöne koi angatre la ceitune la qitr me zizania. Öni nyidrë:

“Ame lo atre traane la nyipi feja, tre Nekö i atr; nge ame la hlapa, tre fen. Nge ame lo nyipi feja, tre itre neköne la Baselaia, nge ame lai zizania, tre itre neköne la atre ka ngazo. Nge Diabolo la ithupëjia ka jumi zizania. Nge ame la ijine menu, tre kola nyihatrene la hneijin ne la pune la fene celë. Nge ame la itre ka troa menu, tre itre angela.”—Mataio 13:37-39.

Thupene la Iesu a ase qejepengöne la itre ceitun, nyidrëti a qaja jë la ka troa traqa ngöne la pun. Öni nyidrë ka hape, ame ngöne la hneijin ne la pune la fene celë, tro la itre ka menuë hlapa, ene la itre angela, a aisane la itre Keresiano thoi me itre nyipi “neköne la Baselaia.” Nge troa acasine “la itre ka meköt,” nge tro angatr a hudrum “ngöne la Baselaia ne la Keme i angatr.” Nge tune kaa pë hë la itre “neköne la atre ka ngazo”? Meci la pune koi angatr, celë hi matre angatr a “treije me latresi.”—Mataio 13:41-43.

Thupene lai, Iesu a hamëne jë la köni xa ceitun koi itretre dreng. Ame la hnaapan, öni nyidrë:  “Ame la Baselaia ne hnengödrai, tre tune la trengamo hna kelem ngöne la ketre hlapa, nge hna öhn hnene la ketre atr, me juetrëne hmaca. Atraqatre la trenge madrine i angeic, ame hnei angeic hna salemën asë la itre ewekë i angeic, matre itöne la hlapa cili.”—Mataio 13:44.

Öni nyidrëti hmaca: “Ceitune fe la Baselaia ne hnengödrai, memine la atre saleme trootro ka thele la itre penina ka lolo. Öhne jë hi angeic la penina ka tru alameken, ame hnei angeic hna canga nyimenyime salemëne asë la itre ewekë i angeic, me itöne la penina cili.”—Mataio 13:45, 46.

Jëne la lue ceitune celë, Iesu a amamane la aja troa nu asë, matre kapa la ewekë ka tru alameken. Hnene lo atre saleme trootro hna salemëne la nöjei “ewekë i angeic,” matre itöne la penina ka tru alameken. Nge ame la atre öhne la trengamo hna juetrën, hnei angeic hna “salemëne asë,” matre itöne la hlapa. Matre ngöne la lue ceitun, hetre ewekë ka tru alameken hna isine troa kapa, me thupëne hnyawa. Ijije troa aceitunëne lai, me itre ewekë hna kuca hnene la ketre atr, göi troa hetre imelekeu me Akötresie. (Mataio 5:3) Nge thene la itre ka drei Iesu, hetre ka isine hë troa hetre imelekeu me Akötresie, nge ka xötrethenge Iesu.—Mataio 4:19, 20; 19:27.

Thupene lai, hnei Iesu hna aceitunëne la Baselaia ne hnengödrai, memine la ifile nge hna jötre la nöjei pengöne ie. (Mataio 13:47) Hna amë la itre ie ka loi hnine la itre trengen, nge hna trije la itre ie ka ngazo. Matre öni Iesu jë hi ka hape, tro fe a hane tun ngöne la hneijin ne la pune la fene celë—tro la itre angela a aisane la itre atre ka ngazo, me ka meköt.

Ame lo Iesu a hëne la itretre dreng troa “thele atr,” nyidrëti fe hi a “thele atr.” (Mareko 1:17) Ngo hnei nyidrëti pe hna qaja ka hape, tro la ceitun ne la ifile a eatr epin, ngöne la “hneijine la pune la fene celë.” (Mataio 13:49) Haawe, mama cile hë koi itre aposetolo me itretre dreng ka hape, tro pala kö a traqa la itre ewekë ka ketre pengön.

Tru la itre ini hna kapa hnene la itre atr ka cile ngöne la ngönegejë. Nge hna mama fe la aja i Iesu troa “qejepengön acon kowe la itretre drei nyidrë” la nöjei ewekë asë. (Mareko 4:34) Ceitu i nyidrë me “ketre trene hnalapa. [Nyidrë] a xome qa ngöne la trengamo i [nyidrë] la itre ewekë hnapan, me ka hnyipixe.” (Mataio 13:52) Matre ame la Iesu a hamë ceitun, tre tha nyine tro kö a pi mama. Ngo nyidrëti pe a thawa me itretre dreng la itre nyipici, hna aceitunën me trengamo. Haawe, nyidrëti hnyawa hi la “atre hamë ini” ka sisitria.