Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

ITRE XAA MEKUN

Sali Koi Darapo, Me Voot, Me Huliwa i Nöj Nyine Hnan La Troa Sooc

Sali Koi Darapo, Me Voot, Me Huliwa i Nöj Nyine Hnan La Troa Sooc

Sali koi darapo. Itretre Anyipicine i Iehova a jele nyipicine ka hape, ame la troa thili me sali koi darapo me thinge lo nyima sine trongen, tre, kösë kolo hi a mama e cili la hne së hna mejiune kow, thaa Iehova Akötresieti kö la ka troa thepe ketre qa ngöne la iakötrë, ngo nöj maine itre hene ne la nöj pena. (Isaia 43:11; 1 Korinito 10:14; 1 Ioane 5:21) Hanawange la ketre hene ne la nöj ekö, Nebukaneza joxu la ëjen, qaa Babulona. Hnei nyidrëti hna xupe la ketre hna saatre gool me upe la itre atr ne la nöj asë troa thili kow, ngöne la angatr a drenge la kola ho lo itre nyine elo miuzik; kolo hi lai a amamane la elolo i nyidrë me amamane fe ka hape, ketre joxu ka hmi nyidrë. Ngo thaa hna thili kö hnei Saderaka, me Mesaka, me Abedenego, ngacama meci la pune koi angatre pine la hna ena la hna qaja.—Daniela, mekene 3.

Hna cinyihane hnei Carlton Hayes, ketre atre edromëne la itre drai hnapan, ka hape, ame ngöne la hneijine së, “darapo la hatrene la troa hmi me mejiune kowe la nöj. Itre trahmanyi a feke itrapetre la kola tro fë qëmeke i angatr la darapo; ketre, hetre nyima ne hmi kö hna hnëkëne hnene la itre ka cinyanyi me sili nyima, matre tro la itre nekönatr a nyima nyine atrune lai darapo.” Öni nyidrëti mina fe, ka hape: Ame la troa atrune la nöj, tre, hetre itre drai ne mano kö hna amë thatraqane ej, me itre drai ne atrune la itre “ka hmitrötr, me ka hlemu,” me itre “uma hmitrötr,” maine itre hna saatr pena. Ketre, ame e Berezil, hnene la ketre perezida ne la hna kootre ka tru ne la itre sooc hna wanga atrehmekune göi itre drai ne feete ne la nöj, ka hape: “Ame la darapo, tre, ketre ewekë lai hna thili kow me hna hmi kow . . . kösë kola atrune la nöj.” Nyipici, kolo mina fe a qaja hnei The Encyclopedia Americana, ka hape: “Ame la darapo, tre, kola ceitu memine lo kuluse, laka ketre ewekë ka hmitrötr.”

Kolo mina fe a qaja hnene caha itus, ka hape, ame la itre nyima nyine atrune la nöj, tre, “itre aqane amamane la etrune e kuhu hni ne la nöje së, nge ame ngöne itre xaa ijin, tre, kösë ketre thithi nyine sipo Akötresie troa xatuane me thupëne la itre atrene la nöje maine itre ka cilëne pena.” Qa ngöne lai, ame la itre ka nyi hlue i Iehova, tre, hna tuluthe hnyawa la aqane waiewekë i angatr göne la itre feet ka atrune la itre nöj, kola qaja la troa sali koi darapo me nyimane la itre nyima nyine iatruny, kösë kola hmi. Nyipici, ngöne la kola qeje pengöne la aqane xele ne la itre nekö ne la itretre Anyipicine i Iehova, troa sali koi darapo maine tro pena a sisinyi troa meci pine la nöj, e hnine la itre uma ne ini e Etazini, önine la ketre itus The American Character la ëjen, ka hape: “Thupen la hna ithanatan la itre xaa iuti sai ngöne la hnaa kootr, ene pe kola axeciën ka hape, ame lo lai itre ewekë hna iuti sai pin, tre, itre xaa aqane hmi hi.”

Ngacama thaa hane kö sine la itre feet ka thaa ihmeku kö memine la Tusi Hmitrötr hnene la nöje i Iehova, ngo ame pe, angatr a metrötrëne la mekune ne la itre xan troa kuca la itre aja i angatr. Angatre mina fe a metrötrëne la itre darapo, ceitu memine la itre ewekë ka nyihatrene la musi ne la itre nöj, me atrehmekune laka, ame la itre ka cilëne la itre mus, tre, hna hëne ka hape, “angete musi atraqat” ka nyihlu ceitu me “hlue i Akötesie.” (Roma 13:1-4) Qa ngöne lai, ame la itretre Anyipicine i Iehova, angatr a wanga atrune la ithuecatre celë, ene la troa thithi “thatraqane la ite joxu, me angetre musi asë.” Ngo eje hi laka, ame la kepine, tre, “mate tro sha lapa tha enije, me tingetinge ngöne la ite thiina asëjëihë ka ijije Akötesie, me thina metöt.”—1 Timoteo 2:2.

Voot. Ame la itre nyipi Keresiano, angatr a metrötrëne la aja ne la itre xan troa voot. Thaa angatre kö a hane icilekeu memine la itre ka kuci politik, nge angatre fe a hane drengethenge la itre musi hna acil. Ngo ka xecie hnyawa koi angatr laka, thaa tro kö angatr a hane sine la kola kuci politik hnene la itre nöj. (Mataio 22:21; 1 Peteru 3:16) Tune kaa la aqane tro la ketre Keresiano a ujë, e ka lapa angeice ngöne la ketre nöj, ka amekötine koi nöjei atr asë troa tro kowe la hnaa voot, maine angeice pena a traqa ngöne la ketre ijin, kola xele ma wange la itre ka thaa hane kö tro kowe la hnaa voot? Meku Saderaka hi lo hne së me Mesaka me Abedenego, hnei angatre lo hna tro uti hë ngöne la gaa cepunikë e Dura, ketre ceitune mina fe kowe la ketre Keresiano, ijije tro angeic a axecië mekun troa hane tro kowe la hnaa voot maine hna nue hnene la mekuthethewe i angeic. Ngo loi e tro angeic a hmekëne matre thaa tro kö a uku angeic troa hane sine la kuci politik. Loi fe tro angeic a wanga atrune la itre trepene meköti celë, traqa koi sikisi la etrun:

  1. Ame la itretre drei Iesu, tre, “tha ite sine ne la fene” kö.—Ioane 15:19.

  2. Ame la itre Keresiano, tre, angatr a nyi trenge ewekë i Keriso memine la Baselaia i nyidrë.—Ioane 18:36; 2 Korinito 5:20.

  3. Ame la ekalesia ne Keresiano, tre, ka caasi angatr ngöne la itre ini hnei angatre hna mejiune kow, nge ame itre atrene la ekalesia, tre, angatr a ce mel jëne la ihnimi Keriso.—1 Korinito 1:10; Kolose 3:14.

  4. Ame la itre ka acile la ketre atr troa mus, tre, angatre hi lai a hane kapa la itre huliwa i angeic.—Hanawange la itre trepene meköt ka mama ngöne la itre trenge ewekë hna amë ngöne 1 Samuela 8:5, 10-18 me 1 Timoteo 5:22.

  5. Hnei Iehova hna goeëne la aja ne la angetre Isaraela troa acile la ketre atr matre joxu, kösë ketre hatren laka hnei angatre hna nuetriji Nyidrë.—1 Samuela 8:7.

  6. Nyipi ewekë tro la itre Keresiano a qaja mekötine kowe la nöjei atr ka isa hetre parti politik, la pengöne la musi Akötresie ene lo Baselaia i Nyidrë.—Mataio 24:14; 28:19, 20; Heberu 10:35.

Huliwa i nöj nyine hnan la troa sooc. Ame ngöne la itre xaa nöj, hetrenyi la itre ka xele ma sooc; hnei musi hna amekötine tro angatr a kuca la ketre huliwa nyine loi koi nöj, matre nyi hnan lai ijine sooce i angatr. Maine kola eatrë së la pengöne celë, nyipi ewekë tro sa thele ixatua jëne la thith, maine tro pena a ce ithanatan memine la ketre Keresiano ka macaj, nge thupene lai, ijiji hë tro sa huliwane la mekuthethewe së matre troa axecië mekun thenge la hne së hna atre ngöne la götrane cili.—Ite Edomë 2:1-5; 1 Peteru 2:15.

Kola upi së hnene la Wesi Ula i Akötresie tro pala hi a “denge thenge la nöjei joxu, me itete musi, me dei angete amekötin, me hnëkëne kowe la nöjei huliwa ka loi asëjëihë, . . . loi pe troa meköt.” (Tito 3:1, 2) Maine eje fe the së la mekune celë, isa thele jë ka hape: ‘Ame la huliwa i nöje nyine tro ni a kuca, tro kö ej a huli ni elanyi troa hane hniine la aqane mele ne la fen, maine tro pena a hane lö hnine la hmi ka thoi?’ (Mika 4:3, 5; 2 Korinito 6:16, 17) ‘Hapeu la huliwa cili, thaa ketre ehnefe ka tro jë kö elanyi a nyi xaa haceng matre sewe ni troa eatrëne la itre hnëqa ne Keresiano?’ (Mataio 28:19, 20; Efeso 6:4; Heberu 10:24, 25) ‘Ame ngöne la ketre götran, e kuca ha ni la huliwa cili, tre, thaa tro jë kö lai a ajolë ni troa eatrëne la porogaram hnenge hna eköthe nyine akökötrene la itre huliwang ngöne la götrane la ua, tune la troa cainöje ngöne la drai ka pexej?’—Heberu 6:11, 12.

Maine ase hë axeciëne hnene la ketre Keresiano thenge la mekuthethewe i angeic, laka ijije nge ka loi hi koi angeic troa kuca la huliwa nyine nyihluene la nöj hune la troa tro koi kalabus, haawe, tro la itre keresiano asë a kapa me metrötrëne la mekuna i angeic. (Roma 14:10) Ceitune hi e mekune ju angeice ka hape, thaa ijije kö tro angeic a kuca la huliwa cili, qa së troa metrötrëne hnyawa la mekuna i angeic.—1 Korinito 10:29; 2 Korinito 1:24.