Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

MEKENE 3

Loi e Tro Sa Hnime La Itre Ka Hnimi Akötresie

Loi e Tro Sa Hnime La Itre Ka Hnimi Akötresie

“Ame la ate ce tro me ite ka inamacan, te, troa inamacan.”—ITE EDOMË 13:20.

1-3. (a) Nemene la trenge nyipici hna amamane hnei Tusi Hmitrötr? (b) Tune kaa la aqane tro sa iëne la itre hne së hna troa ce mele memin ka troa uku së troa kuca la loi?

KOLA aceitunën la itre atr memine la falawa hna trapin hnine trepe tri; ej a iji la tim ka nyi aliene la kap. Nyine amamane ka hape, ka canga saqe hi la ixomithiina, nge thatre una ju kö së nge ase fe hë ajojezi së hnene la itre aqane ujë, me aqane waiewekë, me itre thiina ne la itre atr hne së hna ce tro memin.

2 Nyipici hi lo hna amamane hnene la Tusi Hmitrötr, la kola qaja ka hape: “Ame la ate ce tro me ite ka inamacan, te, troa inamacan ; ngo troa hete ngazo la ate sine la ite hmo.” (Ite Edomë 13:20) Thaa kolo kö lai a qaja lo itre atr laka, isa caa ijine easë hi a ce tro me angatr. Ame la aliene la xötrehnëewekë hna hape “ce tro me,” tre, kola hape, ame easë memine la enehmu së, tre, ka ce mele catr. * Kola qeje mekune hnene la ketre itus ka qeje pengöne la Tusi Hmitrötr ngöne lai xötr, me hape: “Ame la troa ce tro memine la ketre atr, tre, kola qaja fe la ecatrene la ihnim me aqane ce mele i nyidro.” Haawe, thaa sihngödri kö koi së laka, canga saqe së hi nyitipune la itre atr hne së hna hnim? Eje hi laka, e tro sa epe catre kowe la itre atr hne së hna hnim, haawe, canga tro hi a mama la thangane ka tru the së, thangane ka loi maine ka ngazo pena.

3 Maine easa ajane troa lapa qale catre kowe la ihnimi Akötresie, nyipi ewekë catr tro sa thele troa caasi pala hi memine la itre atr ka thiina ka loi, ene pe tro hë lai a upi së troa hane kuca la loi. Nemene la aqane tro sa eatrëne lai? Loi e tro sa hnime la itre hnei Akötresieti hna hnim, ene la troa enehmu së la itre enehmu i Nyidrë. Mekune hnyawa kö së lai. Pëkö ketre enehmu ka sisitria hune la itre atr ka eëne la itre thiina hnei Iehova hna thele thene la itre enehmu i Nyidrë! Qa ngöne lai, loi e tro sa pane ce wange la pengöne atr hna hnime hnei Akötresie. E nualai hnyawa koi së la aqane waiewekë i Iehova, haawe, thaa tro kö a jole koi së troa iëne la itre enehmu së ka troa upi së troa kuca la loi.

ITRE HNEI AKÖTRESIETI HNA HNIM

4. Pine nemen matre meköti koi Iehova troa iëne la itre ka ijije troa enehmu i Nyidrë, nge hnauëne la Nyidrëti a aceitunë Aberahama me “hnimina” i Nyidrë?

4 Ame Iehova, ke, ka iëne hnyawa Nyidrëti la itre enehmu i Nyidrë. Hapeu, meköti kö tro Nyidrëti a ujë tune lai? Eje hi, Nyidrëti lo Atre Musi Cil nge Joxu ne la hnengödrai memine la fen, nge pëkö ketre manathithi ka tru hune la troa enehmu i Nyidrë. Matre, drei la itre hnei Nyidrëti hna iëne troa enehmu i Nyidrë? Iehova a easenyi kowe la itre atr ka mejiune koi Nyidrë, me ka lapaune hnyawa koi Nyidrë. Tro sa ce wange la tulu i Aberahama, ketre atr ekö ka hlemu hnene la etrune la lapaune i nyidrë. Pëkö ketre itupathi ka tru hna hane melëne hnene la ketre kem, e hune la troa huujën la kuku. * Haawe, ka catre la lapaune i Aberahama laka “atreinë hë Akötresie troa amele angeice [Isaaka] qa hna mec,” ene pe nyidrëti a “hujë Isaaka” ju. (Heberu 11:17-19) Pine laka hnei Aberahama hna lapaune me drengethenge, hna qaja aloinyi nyidrëti pë hë hnei Iehova, ka hape, “hniminang.”—Isaia 41:8; Iakobo 2:21-23.

5. Tune kaa la aqane goeëne Iehova la itre ka mele nyipici me drengethenge Nyidrë?

5 Iehova a wanga atrune catrën la itre atr ka drengethenge Nyidrëti hnyawa. Ame la itre hnei Iehova hna hnim, tre, kolo itre atr ka ajane troa amë panëne la aqane mele nyipici angatr koi Nyidrë. (2 Samuela 22:26) Tune la hne së hna ce wange hë ngöne la Mekene 1 ne la itusi celë, atraqatr la madrine i Iehova kowe la itre ka thele troa drengethenge Nyidrë cememine la ihnim. Kola qaja ngöne Ite Edomë 3:32, ka hape, “Nyidëti a isilixelë me ite ka meköt.” Ame la itre ka kapa madrine me trongëne la itre hna amekötine hnei Iehova, tre, hetre ketre aqane könë angatre kö hnei Iehova, kola hape: Ijiji angatre hi troa hane hunuma hnine la “uma ne heta” i Nyidrë, ene laka, hna kepe angatr troa hane thili koi Iehova, nge ijiji angatre fe hë troa hane thithi koi Nyidrë o drai.—Salamo 15:1-5.

6. Tune kaa la aqane amamane së laka easa hnimi Iesu, nge nemene la mekuna i Iehova göne la itre ka hnime la Nekö i Nyidrë?

6 Iehova a hnime la itre ka hnimi Iesu, Nekö i Nyidrëti ka caas. Öni Iesu ka hape: “Maine kete ate a hni ni, tro angeic’ a trongëne ne la tenge ewekëng ; nge tro ha hni angeice hnei Kaka, nge tro nyihoti a traqa koi angeic, me ce lapa me angeic.” (Ioane 14:23) Tune kaa la aqane tro sa amamane la ihnimi së koi Iesu? Eje hi laka, tro sa xötrethenge la itre trenge wathebo i nyidrë, tune la hnëqa ne troa cainöjëne la maca ka loi me inine la itre atr. (Mataio 28:19, 20; Ioane 14:15, 21) Easë mina fe a amamane la ihnimi së koi Iesu, ngöne la easa “xöte thenge la ite thupa ca i nyidë,” ene la tro sa nyitipu nyidrë ngöne la aqane ewekë së me itre huliwa së, thenge la hne së itre atr ka ngazo hna atrein. (1 Peteru 2:21) Hna ketr la hni Iehova hnene la trenge catr ka eje thene la itre ka hnime la Nekö i Nyidrë, nge kola uku angatre hnene la ihnimi cili troa xötrethenge la aqane ujë nyidrë.

7. Pine nemene matre loi e tro sa nyi sinee së la itre enehmu i Iehova?

7 Ame la lapaune, me hni ne nyipici, me idrengethenge, memine la ihnimi koi Iesu me itre trepene meköt i nyidrë, tre, itre thiina lai hnei Iehova hna thele thene la itre enehmu i Nyidrë. Loi e tro sa isa hnyinge ka hape: ‘Hetrenyi kö thene la itre hnenge hna majemine ce tro memin la itre thiina cili? Hnime fe kö ni la itre enehmu i Nyidrë?’ Celë hi aqane ujë ka inamacan. Ame la itre ka eënyine la itre thiina ka loi nge itre ka catre cainöjëne la maca ka loi ne la Baselaia hne së hna ce tro memin, tre, itre ka troa upi së lai troa eatrëne la aja së troa amadrinë Akötresie.—Wange ju la itre mekune hna eköhagen, hna hape,  “Drei La Enehmu Ka Loi?” ngöne götrane 29.

HNEPE INI QA NGÖNE LA ITRE TULU HNINE LA TUSI HMITRÖTR

8. Nemene la nyine haine ngöne la aqane imelekeu (a) i Naomi me Rutha? (b) ne lo köni nekö i angetre Heberu? (c) i Paulo me Timoteo?

8 Nyimutre la itre tulu qa hnine la Tusi hmitrötr ka amamane la thangane ka loi e tro sa iëne hnyawane la itre hne së hna troa ce mele memin. Ijije tro sa öhne la aqane ce mele i Naomi me Rutha, tresi eahlo, me aqane ce melene lo köni nekö i angetre Heberu e Babulona, me aqane ce mele i Paulo me Timoteo. (Rutha 1:16; Daniela 3:17, 18; 1 Korinito 4:17; Filipi 2:20-22) Ngo tro hi sa goeëne la ketre tulu ka sisitria ene la aqane ce mele i Davita me Ionathana.

9, 10. Nemene la ka nyitrepene la imelekeu i Davita me Ionathana?

9 Tusi Hmitrötr a qaja ka hape, ame la kola ase humuthi Goliatha hnei Davita, “ame hna isilixelë Ionathana me Davita, nge Ionathana a hnimi angeice tune la aqane hnimi angeice kö.” (1 Samuela 18:1) Qa ngöne lai, ame hna nyiqaane itreme sinee huti hnei Ionathana me Davita, ngacama thaa ce xötre i nyidroti kö, nge hnei nyidro hna ce mele nyipici uti hë la kola meci hnei Ionathana ngöne la hnë isi. * (2 Samuela 1:26) Nemene la ka othe hnyawa la lue tremesinee?

10 Ame la ka iothekeu Davita me Ionathana, tre, ene la ihnimi nyidroti koi Iehova memine la aja ka eje thei nyidro troa mele nyipici koi Nyidrë. Ame la ka acaasine la lue thupëtresiji cili, tre, ene la aja ka eje thei nyidro troa amadrinë Iehova. Hnei nyidroti hna isa eëne la itre thiina ka ieakeu nyidro. Kola haine hnei Ionathana la aqane catre me hetre aja ne la thöth, thaa qou i angeice kö ke tru la ajane troa isigöline la ëje i Iehova. Ketre tui Davita, laka, hnei angeic hna metrötrëne la thupëtresiji ka tru hui angeic, lo ka catre sajuëne hnyawa la itre hna amekötine hnei Iehova, nge ka amë panëne la itre aja i Davita nge pine pë hë la itre aja i nyidrë. Drei la ketre ceitun, ngöne lo kola pane kucakuca la mele i Davita, hmekune lo nyidrëti a kötre mele ngöne la hnapapa, pine laka kola weje huzu nyidrë hnene la ketre joxu ka iakötrë, ene Saulo, keme i Ionathana. Kola pane mama la aqane inyipicikeu i Ionathana, ngöne laka hnei nyidrëti hna ketre sipu “tro koi Davita . . . me thue cate i angeic göi Akötesie.” (1 Samuela 23:16) Pane mekune jë së, la etrune la madrine i Davita ngöne la kola traqa koi angeic hnene la enehmu i angeic me hamë ixatua me ithuecatr! *

11. Nemene la ini hnei nyipunieti hna kapa qa ngöne la aqane ce sinee Ionathana me Davita?

11 Nemene la ini hne së hna kapa qa ngöne la tulu i Ionathana me Davita? Ame la ewekë ka sisitria, tre, ene laka easa öhne la enyipiewekëne kowe la itre treme enehmun troa ce thawa la itre ewekë ngöne la götrane la ua. Ame ngöne la easa easenyi catre kowe la itre ka ce kapa me easë la itre ini, me ce trongëne me easë la itre trepene meköti hne së hna wanga atrun nyine amekötine la thiina së, nge pine laka caasi hi la aja, ene la troa mele nyipici koi Akötresie, eje hi lai laka, tro hë së a ithawakeune la itre mekun, me itre aliene hni, me itre ewekë hne së hna melëne ka troa ithuecatr me eköthe la mele së. (Roma 1:11, 12) Ijije hi tro sa öhne la itre ka wanga atrune la itre ewekë ngöne la ua thene la itre ka nyi hlue i Nyidrë. Tune kaa, kolo lai a hape, ame asë hi la nöjei atr ka sine la itre icasikeu hnine la Uma Ne Baselaia, tre, itre nyine tro asë hi së lai a nyi sineen? Ohea, thaa angatr asë kö.

AQANE TROA IËNE LA ITRE NYINE TRO SA NYI SINEEN

12, 13. (a) Pine nemene matre nyipi ewekë tro sa iëne hnyawa la itre atr hne së hna troa nyi sineen, ngacama itre xaa hlue Keresiano ju hë? (b) Nemene la jole hna cile kow hnene la itre ekalesia ne la hneijine i Iesu, ka upi Paulo troa hamëne la itre ithuemacanyi nyine hmekë angatr?

12 Ame mina fe e hnine la ekalesia, loi e troa xecie hnyawa koi së, laka ame la itre hne së hna pi nyi sineen, tre, itre ka troa xatua së troa kökötre ngöne la götrane la ua. Hapeu, kolo kö a asesëkötrë së hnene lai mekune cili? Ame la itre xaa keresiano hnine la ekalesia, tre, nango hmiitre angatr troa macaje ngöne la götrane la ua, tune lo itre xaa wene sinöe ka hmiitr troa hmedr. Qa ngöne lai, ame asë hi ngöne la itre ekalesia, tre, isa pengöne la isa aqane kökötre ne la itre Keresiano. (Heberu 5:12–6:3) Eje hi laka, loi e tro sa xomihnine ahoeane me hnime la itre ka xötrei bapataiso, maine itre ka kucakuca pena, pine laka easa ajane troa xatua angatr troa kökötr ngöne la götrane la ua.—Roma 14:1; 15:1.

13 Ame ngöne la itre xaa ijin, maine jë loi e tro sa hmekëne la aqane tro sa ce mele treme sineen me itre xan. Pine laka ame itre xan, tre, kösë kola mama laka, thaa nyipi loi kö la aqane ujë i angatr. Ame itre xan, tre, ka wesiwesitr maine ka eetr pena. Hna hane traqa tune mina fe lai kowe la itre ekalesia ngöne la hneijine i Iesu. Maine nyipici laka ka mele nyipici la ka ala nyim, ngo ame pena itre xan, tre, thaa meköti kö la aqane ujë i angatr. Pine laka hetrenyi e hnine la ekalesia ne Korinito la itre xaa Keresiano ka thaa trongëne kö la itre ini i Keriso, ene pe hnei Paulo aposetolo hna hmekëne la ekalesia me hape: “The iaö nyipunieti kö ; ithanata ka ngazo la ate angazone la thina ka loi.” (1 Korinito 15:12, 33) Hnei Paulo hna hmekë Timoteo me hape, ame fe thene la itre hlue Keresiano, tre, hetrenyi la itre xan ka thiina ka qali. Hna upi Timoteo fe troa ananyine la itre atr cili, nge thaa tro pi kö a hane nyi sinee angatr.—2 Timoteo 2:20-22.

14. Tune kaa la aqane tro sa trongëne la trepene meköti ka eköthe la itre ithuemacanyi qaathei Paulo, göne la troa ce tro me nyi sinee?

14 Tune kaa la aqane tro sa trongëne la trepene meköti ka eköthe la itre ithuemacanyi qaathei Paulo? Ene la troa neën wanga nyi sinee së la itre atr ka troa uku së troa kuca la ngazo, e hnine ju hë la ekalesia me e tröne ej. (2 Thesalonika 3:6, 7, 14) Loi e tro sa thupëne hnyawa la aqane imelekeu së me Iehova. Mekune hnyawa kö së laka, tune la falawa hna trapin, canga tro hi sa xome la itre aqane ujë ne la itre atr hne së hna nyi sineen, me itre jë i angatr. Tune la aqane tro la falawa a iji la vinega e kola trapine ngön, thaa tro kö a mekune ka hape tro hmaca pena ha ej a tiqa hnei tim, haawe, thatreine kö tro sa mekune ka hape tro sa kepe thangane ka loi qaathene la itre hne së hna nyi sineen me itre ka troa ajojezi së.—1 Korinito 5:6.

Ijije hi tro nyipunie a thele troa nyi sineen la itre sine hmi epun

15. Nemene la nyine tro sa kuca matre troa ce sinee memine la itre ka wanga atrune la itre ewekë ngöne la ua e hnine la ekalesia?

15 Eloine pe, tre, ijije catre tro sa öhne la itre atr ka ijije tro sa nyi sineen thene la itre hlue i Akötresie. (Salamo 133:1) Nemene la aqane tro sa thele la itre enehmu e hnine la ekalesia, me wanga atrune la itre ewekë ngöne la ua, me catre akökötrene pala hi la aqane imelekeu i angatr me Iehova? Maine tro sa eëne la itre thiina me itre jë i Akötresie, haawe, tro ha öhne lai hnene la itre xan ka catre hane tu së fe troa amadrinë Akötresie. Maine jë tro mina fe sa xome la itre xaa aqane troa kuca ka lolo, itre jëne tro sa hane thele enehmu së. (Wange ju la itre mekune hna eköhagen, hna hape,  “Aqane Troa Thele Enehmu Ka Lolo,” ngöne götrane 30.) Thele jë la itre ka eëne la itre thiina hnei epuni hna ajane troa melën. Thupëne hnyawa kö la eamo i Tusi Hmitrötr, hna hape, “ange atrunepi fe,” me thele troa nyi sineen la itre ka nyi hlue i Akötresie, ngacama isa hane ngönetrei ju hë, maine isa nöje pena, maine isa pengöne aqane mele pena. (2 Korinito 6:13; 1 Peteru 2:17) The tro kö a nyi sineen hmekuje hi la itre ka ce xötre me epun. Meku Ionathana hi së laka, ka tru catre kö nyidrë hui Davita. Nyimutre la itre manathith hna troa kapa qa ngöne la hna nyi sineen la itre ka tru hu së, pine laka thaa itre ka wangadrapa kö, tru la itre ewekë hnei angatr hna melëne me atre, nge tru fe la inamacane ka eje thei angatr.

AME NGÖNE LA KOLA TRAQA LA ITRE JOL

16, 17. Maine tro la ketre sine hmi së a akötrë së, pine nemene matre thaa tro pi kö sa tro trije la ekalesia?

16 Pine laka isa pengö së asë kö, isa thiina së kö, nge isapengöne aqane mele së kö, haawe, fetra jë hi la itre jol ngöne la itre xaa ijin. Maine jë tro la ketre sine hmi së a qaja maine kuca la ketre ewekë ka troa akötrë së. (Ite Edomë 12:18) Ame itre xaa ijin, kökötre jë hi la ihmönyinyi hnene laka isa pengö së kö, maine thaa itrotrohni pena kö së, maine isa mekune së kö. Tro kö së a nue la itre jole cili troa athixötrë së, me mekune troa lö trije la ekalesia? Ohea; thatreine jë kö tro sa ujë tune lai, e eje e kuhu itre hni së la ihnimi së koi Iehova me kowe la itre hnei Nyidrëti hna hnim.

17 Pine laka Iehova la Atre Xupi së me hamë së la ka nyipi ewekë kowe la mele së, haawe, Nyidrëti hi la nyine tro sa hnim me nyihluene hnyawa. (Hna Amamane 4:11) Ketre, ame la ekalesia hnei Nyidrëti hna madrine me xome nyine jiane huliwa i Nyidrë, tre, qa së troa sajuën me mele nyipici kow. (Heberu 13:17) Haawe, maine troa akötrë së hnene la ketre sine hmi së maine thixötre pena së hnene la aqane ujë i angeice koi së, thaa tro pi kö sa tro trije la ekalesia me amamane laka thaa madrine kö së. Thatreine kö tro sa mekune tune lai, pine laka, thaa Iehova kö la ka akötrë së. Epi tro la ihnimi së koi Iehova a xatua së matre thaa tro kö sa hutrö koi Nyidrë memine la nöje i Nyidrë!—Salamo 119:165.

18. (a) Nemene la nyine tro sa kuca matre troa sajuëne la tingeting e hnine la ekalesia? (b) Nemene la itre manathithi hne së hna troa kapa e hne së hna iëne troa nue la ngazo ne la ketre, ke, hetre nyipi kepin?

18 Kola upi së hnene la ihnimi së kowe la itre sine hmi së troa sajuëne la tingetinge e hnine la ekalesia. Thaa Iehova kö a thele thene la itre hnei Nyidrëti hna hnim, tro angatr a pexej, haawe, nyitipu Nyidrëti jë hne së. Tro la ihnimi a aijijë së troa he la hnepe ngazo ne la ketre trejin, nge tro fe sa mekune hnyawa laka itre ka ngazo asë hi së, nge ka kuca asë hi së la thiina ka menu. (Ite Edomë 17:9; 1 Peteru 4:8) Kola xatua së fe hnene la ihnimi troa catre itö “inuekeune [së], maine hete gele i kete atr koi ketre.” (Kolose 3:13) Thaa ka hmaloi kö troa trongëne la eamo celë. Maine tro sa nue la itre aliene hni së troa musinë së, easë hi lai a troa nyi jëne la trengehni së, nge ma tro hë së lai a mekune ka hape, ame la troa elëhni, tre, sipu aqane tro hi së lai a nyithupene me të kowe la atr ka akötrë së. Ngo kola mama hnyawa pe laka, ame hi lai easa lapa fë trengehni, tre, easë kö a ketre sipu akötrë së. Ngo maine tro sa iëne troa nue la ngazo hna kuca koi së, ke hetre nyipi kepin, haawe, jëne tro hi së lai a kapa la itre manathithi ka tru. (Luka 17:3, 4) Tingeting me lapa hnyawa la mekune së nge xapo la itre hni së, itre ewekë lai ka sajuëne la tingeting e hnine la ekalesia, nge e hune la nöjei ewekë asë, kola thupëne hnyawa la aqane imelekeu së me Iehova.—Mataio 6:14, 15; Roma 14:19.

E TRAQA UPE TRIJE LA KETRE SINE HMI SË

19. Nemene la itre ewekë ka upi së troa thipetrije la ketre sine hmi së?

19 Ame itre xaa ijin, Hna qaja lo ka hape, thaa tro hmaca kö sa ce tro memine lo ketre atrene la ekalesia hna upetrij. Ewekë lai ka traqa kowe la ketre pine laka thaa hnei angeice kö hna ietrane la ngazo i angeic, maine pena angeic a trije la lapaun hnene la hna hamëne la itre ini ka thoi maine ketre ka sipu tro trije kö la ekalesia. Kola ahnithe hnyawa koi së hnene la Wesi Ula i Akötresie ka hape, “[“tha tro kö a nyi sinee,” Les saintes Écritures — Traduction du monde nouveau (MN)]” memine la itre atr cili. * (1 Korinito 5:11-13; 2 Ioane 9-11) Maine jë troa jole catre troa thipetrije la ketre atr, pine laka, ketre enehmu së ekö maine ketre atrene la hnepe lapa së pena. Tro kö sa cile catr, me amamane e cili laka, easa mele nyipici koi Iehova memine la itre wathebo i Nyidrë asë ka meköt? Mekune hnyawa pala hi së laka, ka nyipi ewekë catre koi Iehova la inyipicikeu memine la idrengethenge.

20, 21. (a) Pine nemene matre kola qaja ka hape ame la iupetrij, tre, celë hi ketre hna amekötine lai ka hetre hni ne ihnimi ngön? (b) Pine nemen matre nyipi ewekë catre troa iëne inamacanën la itre hne së hna troa nyi sineen?

20 Ame la hna amekötine göi troa iupetrij, tre, celë hi ketre ewekë lai ka lolo hna hnëkëne hnei Iehova cememine la ihnim. Nemene kepin matre qaja jë tune lai? Ame la kola upetrije la ketre trejine ka xele kö ma ietrane la ngazo i angeic, tre, kolo hi lai a amamane la ihnimi së kowe la ëje i Iehova ka hmitrötr me kowe la nöjei hnei Nyidrëti hna amekötin, me koi Nyidrëti kö. (1 Peteru 1:15, 16) Kola upetrije la itre ka thaa ietra, matre tro pala hi a hmitrötr la ekalesia, matre nyine hnapo së. Kola thupëne la itre atren la ekalesia ka mele nyipici qa ngöne la itre iajojezi ka tru ne la itre atr ka catre fë la ngazo. Ketre, kola catre hnei angatr troa hmi koi Iehova me atre laka, ketre hnapo ka pëkö ethanyin la ekalesia nge ej a thupë së qa ngöne la fene ka ngazo celë. (1 Korinito 5:7; Heberu 12:15, 16) Kola amamane hnene la ihaji ka catre celë la ihnimi Iehova kowe la atre kuca la ngazo. Maine jë troa ketri angeic, ene pe tro hë a atrehmekune laka, loi e troa saze la aqane ujë i angeic, nge troa goeëne hmaca la itre hna amekötine matre ijije hmaca jë troa bëeke koi Iehova.—Heberu 12:11.

21 Thatreine kö tro sa mekune ka hape ka pë thangane kowe la mele së la tro sa nyi sineen la itre xan. Celë hi matre, nyipi ewekë catre tro sa iëne cememine la inamacan la itre hne së hna troa nyi sineen. Maine tro sa xome la itre enehmu i Iehova nyine enehmu së, me hnime la itre hnei Nyidrëti hna hnim, haawe, tro hë së a amë xötreithi së kö la itre atr hne së hna troa nyi sineen ka troa uku së troa kuca la loi. Ame la thangane koi së la hne së hna nyi sinee angatr, tre, itre eje hi lai ka troa upi së troa catre amadrinëne la hni Iehova.

^ par. 2 Ame la hnëewekë qene Heberu ka ujëne la hna hape, “ate sine” tre, kola hape fe troa “ce me” me “icasikeu.”—Angete Amekötin 14:20; Ite Edomë 22:24.

^ par. 4 Ame la Iehova a upi Aberahama tune lai, tre, Nyidrëti hi a amamane la aqane tro Nyidrëti a ketre huujëne elanyi la Hupuna i Nyidrëti ka caas. (Ioane 3:16) Ame göi Aberahama, tre, hnei Iehova hna sewe angeic matre hamëne ju Nyidrë la ketre mamoe trahmany nyine hna i Isaaka.—Genese 22:1, 2, 9-13.

^ par. 9 Ketre thöthe petre kö Davita—ketre “nekönate petre kö”—ngöne la ijine angeic a humuthi Goliatha, nge 30 petre hi lao macatre i angeic ngöne la ijine kola meci hnei Ionathana. (1 Samuela 17:33; 31:2; 2 Samuela 5:4) Ame la Ionathana a mec, tre, 60 lao macatre i nyidrë, kola mama hnyawa ka hape ka tru catre kö nyidrëti hui Davita, 30 macatre la eiananyi nyidro.

^ par. 10 Tune la hna qaja ngöne 1 Samuela 23:17, hnei Ionathana hna qaja la faifi lao ewekë nyine troa ithuecatre koi Davita: (1) Hnei nyidrëti hna qaja koi Davita ka hape, thaa tro kö angeic a xou. (2) Hnei nyidrëti hna qaja hnyawa koi Davita ka hape, thaa tro kö a hune hnei Saulo. (3) Hnei nyidrëti hna amekunë Davita hmaca laka, tro angeic a kapa la hnanyijoxu tune la hnei Akötresieti hna thingehnaean. (4) Hnei nyidrëti hna ahnithe ka hape, tro nyidrëti a nyipici koi Davita. (5) Hnei nyidrëti hna qaja koi Davita ka hape, atre hnyawa hi Saulo la aqane mele nyipici Ionathana koi Davita.

^ par. 19 Maine easa aja ithuemacanyi ngöne la aqane troa ujë kowe la itre hna upetrij maine itre ka tro trije pena la ekalesia, wange ju la Itre Xaa Mekun ngöne la itre götrane 207-9.