1. Nemene la ewekë hnei Iesu hna hnehengazon, lo jidr qëmekene tro nyidrëti a mec?

 EASË ngöne la jidr qëmekene tro Iesu a mec. Nyidrëti a mekun laka, easenyi catrë hë matre nue pi hë nyidrëti la itretre drei nyidrë. Nyidrëti a seseu göne la mele i angatr e thupei nyidrë. Öni nyidrë: “Trenyiwa nyipunie kowe la fen.” (Ioane 15:19) Ame e thupen, hnei nyidrëti hna thithi sai angatr kowe la Keme i nyidrë me hape: “Tha ketre atre ne fene kö ni, nge tui angatre fe, tha itre atre ne fene kö angatr.” (Ioane 17:15, 16) Nemene la aliene la trengewekë i Iesu?

2. Nemene la “fen” hnei Iesu hna qaja?

² Ame “la fen” hna qaja hnei Iesu, tre, ene la itre atr ka tha nyihlue i Akötresieti kö, nge ka mele fene la musi Satana. (Ioane 14:30; Efeso 2:2; Iakobo 4:4; 1 Ioane 5:19) Nemene la aqane tro sa “mele ananyine la fen”? Nyimutre la itre aqan. Ame la hnapan, tre, troa mele nyipici kowe la Baselaia i Akötresie, nge troa ananyine la fen. Tha tro kö a sine la kuci politik. Ame la hnaaluen, tro sa hmekën matre tha tro kö a löthi së hnene la aqane mekune i fen. Ame la hnaakönin, troa hetre metrötr la aqane tro sa heetr me ujë. Ame la hnaafoan, tro sa huliwane inamacanëne la mani. Nge ame la hna faifin, tro sa  heetrëne la hnaheetre ne isi qaathei Akötresie.—Wange ju la Ithuemacanyi 16.

3. Nemene la aqane goeëne Iesu la kuci politik?

³ Ame ngöne lo Iesu e celë fen, hnei nyidrëti hna öhne laka, nyimutre la itre jol hna melën hnene la itre atr, nge, tha ka hmaloi kö la mele i angatr. Atraqatr la aja i nyidrë troa xatua angatr, ke, nyidrëti a hnimi angatr. Ngo hapeu, hnei nyidrëti kö hna hane kuci politik? Ohea. Atre hi nyidrëti laka, ame la sipu nyine la itre jol, tre, ene la Baselaia i Akötresie. Iesu la ka troa Joxu ne la Baselaia cili, nge Baselaia hi la sipu aliene la maca hnei nyidrëti hna troa cainöjën. (Daniela 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Tha hnei Iesu kö hna lö hnine la kuci politik, hnei nyidrëti palahi hna iananyi me fen. Öni Iesu koi Pilato, Gavena ne Roma, ka hape: “Tha ka qaa kö celë fene la Baselaiang.” (Ioane 18:36) Ceitune hi lai memine la itretre drei nyidrë, hnei angatre palahi hna iananyi me fen. Hna qaja e hnine la ketre itus ka hape, tha ka hane kö “cilë politik” la itre pane keresiano. Eje palahi enehila la aqane mekune ne la itre nyipi Keresiano. Angatr a cilëgöline la Baselaia i Akötresie nge, tha angatre fe kö a hane kuci politik.—Mataio 24:14.

4. Nemene la aqane sajuëne la Baselaia i Akötresie hnene la itre nyipi Keresiano?

⁴ Ame la atre tro fë maca tre, angeice hi la ka nyi trengewekë ne la nöje i angeic ngöne la ketre nöj. Celë hi matre tha angeice kö a hane kuci politik ngöne la nöje cili. Ceitune hi lai memine la pengöne la itre Keresiano hna iën troa ce joxu me Iesu e koho hnengödrai. Hnei Paulo hna cinyihane koi angatr ka hape: “Eahuni la itre qeneqaja ka  nyihna i Keriso.” (2 Korinito 5:20) Itre hna iën la itre ka nyi trengewekëne la musi Akötresie. Tha ka hane kö angatr kuci politik me löhnine la itre icilekeu ne la itre mus. (Filipi 3:20) Angatre pe a xatuane la nöjei atr asëjëihë troa hane atre la musi Akötresie. Kola sajuëne la itre hna iën hnene la itre “xaa mamoe,” ka mejiun troa mel epine palua ngöne la fen ka hnyipixe. Tha ka sine kö angatr la kuci politik. (Ioane 10:16; Mataio 25:31-40) Eje hi, ame la nyipi Keresiano, tre, tha angeice kö a löhnine la itre huliwa ne kuci politik ne la fen celë.—E jë la Isaia 2:2-4.

5. Pine nemene matre tha hane kö la itre Keresiano sine la itre isi?

⁵ Ame kowe la itre nyipi Keresiano tre, kösë itre sipu trejin asë hi angatr. Ngacama isa nöje i angatre kö me qenenöj, ngo ka caasi angatr. (1 Korinito 1:10) Maine tro sa hane sine la itre isi, kösë easë hi lai a isi memine la itre sipu trejin me easë. Ngo hnei Iesu pe hna upi së  troa ihnimekeu. (Ioane 13:34, 35; 1 Ioane 3:10-12) Ketre, hnei Iesu hna qaja kowe la itretre drei nyidrë ka hape, tro fe angatr a hane hnime la itre ithupëjia me angatr.—Mataio 5:44; 26:52.

6. Nemene la aqane goeëne la itre hlue i Iehova, la itre mus.

⁶ Ngacama itre ka tha kuci politik kö së, ngo easa kuca asë la hne së hna atrein, matre tro sa ce mele hnyawa memine la itre atr. Celë hi matre easa metrötrëne la itre mus, me drengethenge la itre wathebo, me nyithupene hotr. Ngo easë fe a hamëne la “itre ewekë i Akötresie koi Akötresie.” (Mareko 12:17; Roma 13:1-7; 1 Korinito 6:19, 20) Ame “ngöne la itre ewekë i Akötresie” tre, kolo fe a qaja la ihnimi së, me idrengethenge, memine la aqane thili së koi Nyidrë. Sisitria kö koi së la troa drengethenge Iehova, hune la tro sa mec.—Luka 4:8; 10:27; e jë la Itre Huliwa 5:29; Roma 14:8.

7, 8. Nemene la “ua ne la fen,” nge nemene la aqane löthi së hnene ej?

⁷ Tha ka hane kö së sine la fene i Satana. Kolo lai a hape, tha easë kö a nue la “ua ne fen” troa musinë së. Ame la ua cili tre, kola qaja la itre aqane mekun me itre aqane ujë, ka xulu qaathei Satana. Nge ej a musinëne la itre ka tha nyihlue i Iehova kö. Ngo, itre Keresiano pe a isi memine la ua cili. Öni Paulo, “Tha easë kö a kapa la ua ne la fen, ngo ua i Akötresieti pe.”—1 Korinito 2:12; Efeso 2:2, 3; wange ju la Ithuemacanyi 17.

⁸ Hnene la ua ne la fen, matre kola mele caas me pi tru me tha idrei la itre atr. Ej a amenune la itre atr matre tro angatr a mekun ka hape, tha ka nyipiewekë kö la troa drengethenge Akötresie. Aja i Satana tro la itre atr a isa kuci mekun, nge tha mekune pe la itre ethane koi angatr. Aja  i angeice fe tro sa mekun ka hape, ame la ka nyipiewekë ngöne la mel, tre, ene la troa eatrëne la itre aja i ngönetrei. (1 Ioane 2:16; 1 Timoteo 6:9, 10) Ame la aja i Satana, ke, tro la itre hlue i Iehova a kei kowe la itre mekuna i angeic. Celë hi matre tha mano kö angeic amenu angatr.—Ioane 8:44; Itre Huliwa 13:10; 1 Ioane 3:8.

9. Maine tha hmeke kö së, troa löthi së tune ka hnene la ua ne la fen?

⁹ Ka ceitune hi la ua ne la fen memine la enyi hne së hna manon. Maine tha hmeke kö së, tro ha löthi së hnene ej. (E jë la Ite Edomë 4:23.) Ame ngöne la xötrei, tha nyipi mama kö ka hape, ka ngazo. Celë hi matre, canga tro hi a löthi së hnene la itre aqane mekun me aqane ujë ne la itre atr ka tha nyihlue i Iehova kö. (Ite Edomë 13:20; 1 Korinito 15:33) Ceitune hi memine la troa goeë iatr ka sis, me drenge lo itre ka iamenumenu, maine kuci elo göi troa hun.—Wange ju la Ithuemacanyi 18.

10. Nemene la aqane tro sa cile catr kowe la ua ne fen?

¹⁰ Nemene la aqane tro sa thupën matre tha tro kö a löthi së hnene la ua ne fen? Loi e tro sa catre lapa qale koi Iehova. Tro sa nue Nyidrë troa amekötin la itre jë së. The mano kö sipone la uati hmitrötre i Nyidrë me catre kuca la aja i Nyidrë. Iehova la atr ka tru nge ka draië e celë fen me e koho hnengödrai. Celë hi matre xecie hnyawa koi së laka, tro kö Nyidrëti a xatua së troa cile catr kowe la ua ne fen.—1 Ioane 4:4.

11. Nemene la aqane löthe la itre atr hnene la ua ne fen göi aqane heetr?

¹¹ Loi e troa mama qa ngöne la aqane heetre së, memine la pengö së, ka hape, tha ka sine kö së la fen. Nyimutre  la itre atr e celë fen ka heetrën la itre iheetr ne pi mama me ka aciane la itre mekun ka ngazo. Itre aqane heetr ka amaman ka hape, angatre hi nge pëkö ka troa qeje angatr. Maine pena, troa amaman ka hape, itre ka trene mani. Ame pena itre xan, pëkö hnei angatr hna hmahmaan me xouen, matre angatr a heetrëne la itre iheetr ka ngazo me ka dro. Tro sa thupën matre tha tro kö a löthi së hnene la itre aqane ujë me itre aqane heetre cili.

12, 13. Nemene la itre trepene meköt ka troa xatua së troa ië iheetr?

¹² Pine laka itre hlue i Iehova së, haawe, nyipiewekë tro sa heetre hnyawa. Troa porop me lolo la itre  iheetr ngöne la nöjei ijin. Nge troa mama la “metrötr me atreine tulu ewekë,” ngöne la aqane heetre së. Celë hi “itre thina ka ijiji Akötresie.”—1 Timoteo 2:9, 10; Iudra 21.

¹³ Tro la aqane heetre së a amamane la pengöi Iehova memine la nöje i Nyidrë, kowe la itre atr ka goeë së. Easa ajan troa “kuca la nöjei ewekë asë nyine atrunyi Akötresie.” (1 Korinito 10:31) Ame la atr ka hni ka ipië, tre, angeic a metrötrëne la itre mekun me aqane waiewekë ne la itre xan. Celë hi matre ame la easa ië iheetr, me aqane tro sa heetr, ke, loi tro palahi sa hnying ka hape, nemene jë la hna troa qaja hnene la itre xan?—1 Korinito 4:9; 2 Korinito 6:3, 4; 7:1.

14. Nemene la itre nyine tro sa pane mekun ngöne la easa ië iheetr, thatraqane la huliwa i Akötresie?

¹⁴ Hapeu la aqane heetre së ngöne la itre hna icasikeu, maine ngöne la hna cainöj trootro? Easë kö a thel matre troa goeë së? Kolo kö a ajolën la mekuna ne la itre xan hnene la aqane heetre së? Nge hapeu la easa heetr, easë hi a meku së? (Filipi 4:5; 1 Peteru 5:6) Aja së asë hi troa mingöming la aqane heetre së, nge, pëkö engazone lai. Ngo ame la nyipi emingömingö së, tre, ene la itre thiina së ka ijiji Akötresie. Ame la Iehova a goeë së, Nyidrëti a öhne la itre thiina cili. Itre ej a amamane la sipu pengö së, ene “la pengöne la itre hni . . . , nge ka tru koi Akötresie.”—1 Peteru 3:3, 4.

15. Pine nemen matre tha hnei Iehova kö hna amekötin la aqane tro sa heetr?

¹⁵ Tha hnei Iehova kö hna qaja la aqane tro sa heetr, maine amë wengëne la itre iheetr ka loi maine ka ngazo koi së. Hnei Nyidrëti pe hna hamën la itre trepene meköt matre troa xatua së troa ië ewekë hnyawa. (Heberu 5:14) Ame la ka nyipiewekë koi Nyidrë, ke, tro sa hnime la  itre xan. Ihnim la ka troa nyitrepene la nöjei mekun hne së hna troa axeciën, ka tru maine ka co pena. (E jë la Mareko 12:30, 31.) Ame ngöne la fene hnengödrai asë, itre hlue i Iehova a isa heetr thenge la qenenöje i angatr, me itre aja i angatr. Mingöminge me lolo e tro sa goeën.

16. Nemene la e isapengönene la mekuna ne la itre atr memine la hna ini së hnei Iesu göi manie? Nemene la itre hnyinge koi së isa alacas?

¹⁶ Aja i Satana tro la itre atr a mekun ka hape, manie me mo la ka troa hamë madrin. Ngo trengathoi lai. Easa mejiun kowe la hnei Iesu hna qaja ka hape:  “Ngacama hetrenyi ju hë la ketre atr la nöjei pengöne ewekë, ngo tha mele kö angeic hnene la itre ewekë cili.” (Luka 12:15) Thatreine kö tro sa madrin hnei mani. Ketre, tha manie kö la ka troa acatren la aqane imelekeu së memine la itre xan, me hamë tingeting, me mele ka tha ase palua kö. Nyipici, ka nyipiewekë la itre mo thatraqane la mele së. Ngo hnei Iesu hna ini së la aqane troa hetrenyi la nyipi madrin. Nyipiewekë tro sa acatrene la aqane imelekeu së me Akötresie, nge troa mama qa ngöne la aqane hmi së. (Mataio 5:3; 6:22) Loi tro sa isa hnying ka hape: ‘Kolo kö a amenu ni hnene la aqane mekune ne la itre atr göi mani? Hapeu, ka ithanata manie palahi ni me mekun lapan?’—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Ioane 6.

17. Troa tro loi tune ka la mele së, e hne së hna thipetrije la mekuna i fen göne la mani?

¹⁷ Maine tro sa catre huliwa i Iehova me thipetrij la mekuna i fen göi mani, tro ha hetre aliene la mele së. (Mataio 11:29, 30) Tro hë sa madrin troa mejihnin la itre ewekë hne së hna hetreny, nge tingetinge hë la mele së. (Mataio 6:31, 32; Roma 15:13) Tha tro hmaca kö sa hnehengazo menu. (E jë la 1 Timoteo 6:9, 10.) Tro fe hë sa madrin troa ham. (Itre Huliwa 20:35) Hnene la aqane mele së, matre caasi hë së memine la itre atr hne së hna hnim. Nge tro hë sa meköle hnyawa e jidr.—Ate Cainöj 5:12.

18. Nemene la hnei Satana hna thele troa kuca?

¹⁸ Satana a thele troa thë la aqane imelekeu së me Iehova. Celë hi matre, loi e tro sa isin matre tha tro kö a thepe së qaathei Nyidrë. Easa troa isi memine la “itre u ka ngazo e hnengödrai.” (Efeso 6:12) Tha ajane kö Satana me itre dremoni angeic tro sa madrin, me mel epine  palua. (1 Peteru 5:8) Itre ithupëjia angatr me easë, nge ka catrecatr angatr. Ngo ijije hi tro Iehova a xatua së troa hun ngöne la isi!

19. Nemene la aqane qejepengöne la “hna heetre ne isi,” ngöne Efeso 6:14-18?

¹⁹ Ame ekö, kola heetrëne la hna heetre ne isi hnene la itre sooc, nyine troa thupë angatr ngöne la hna isi. Ketre tu së fe, nyipiewekë tro sa heetrëne la “hna heetre ne isi” qaathei Iehova. (Efeso 6:13) Ej a troa thupë së. Kola qaja ngöne Efeso 6:14-18, la hna heetre cili, ka hape: “Cile catre ju hnene la hna hnöthe hnyawa la beletr ne la nyipici kowe la itre gö i nyipunie, nge heetrëne jë la imano ne la meköt. Nge loi e ka otrë ibutre hë nyipunie, ene la hna catre tro fë la maca ka loi ne tingeting. Nge ketre, xome jë la petr ka tru ne la lapaun, ke aqane tro nyipunieti lai a thupë nyipunie qa ngöne la itre ewekë hna hna koi nyipunie. Nge petrëne jë fe la itrapetr ne iamele, nge xome jë la taua ne la uati hmitrötr, ene la trengewekë i Akötresie. Ketre, the mano kö thith thenge la ua, me qaja la nöjei pengöne thith, me nöjei aqane xëwe koi Akötresie thatraqai ange ka hmitrötr asë.”

20. Nemene la nyine tro sa kuca matre troa thupë së hnene la “hna heetre ne isi”?

²⁰ Maine troa thëthëhmine hnene la sooc, la ketre hnepe götrane ne la hna heetre i angeic, haawe, canga tro hi a lepe la götrane cili hnene la ithupëjia. Maine easa ajan troa thupë së hnene la “hna heetre ne isi së,” haawe, tha tro pi kö a patre la ketre hnepe götranene la iheetr. Nyipiewekë tro pala hi sa xetrëne, me nyidrawane ej e nöjei drai. Easa troa isi uti hë la ijine troa apatrene la fene i Satana, memine la itre dremoni angeic qa la fen. (Hna Amaman 12:17; 20:1-3) Celë hi matre, nyipiewekë  tro pala hi sa catre isi memine la itre mekune së ka ngazo, me aja i ngönetrei!—1 Korinito 9:27.

21. Nemene la nyine troa kuca matre tro sa ngaa Satana?

²¹ Tha ijiji së caasi kö troa cile koi Diabolo. Ngo e ce easë me Iehova, ke, catre kö së hui angeic! Haawe, nyipiewekë tro sa catre thith, me inine la Wesi Ula i Nyidrë, me sine la itre icasikeu memine la itre trejin, matre tro palahi a acatrene la aqane imelekeu së me Nyidrë (Heberu 10:24, 25) Celë hi ka troa xatua së troa mele nyipici koi Akötresie, me catre lapaun.

22, 23. (a) Nemene la aqane tro sa qejepengöne la lapaune së? (b) Nemene la nyine tro sa ithanatane ngöne la mekene ka troa xulu?

²² Loi e tro pala hi sa hnëkë, matre troa atreine sa kowe la itre ka hnyingë kepine la lapaune së. (Ioane 15:19) Hetre itre götran laka, isapengöne catr la aqane waiewekëne la itretre anyipici Iehova memine la itre xan. Isa hnyinge jë së ka hape: ‘Trotrohnine kö së la kepin matre easa waiewekë tun? Xecie hnyawa kö koi ni ka hape, ka nyipici la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr, memine la hlue ka nyipici me ka inamacan? Eni kö a madrine ka hape, ketre Atre Anyipici Iehova ni? (Salamo 34:2; Mataio 10:32, 33) Atreine kö ni qejepengön la lapauneng kowe la itre xan?’—Mataio 24:45; Ioane 17:17; e jë la 1 Peteru 3:15.

²³ Nyipici, atre hnyawa hi së la nyine troa kuca matre tha tro kö sa sine la fen. Ngo tha ka hmaloi kö e itre xaa ijin. Satana a thele la nöjei pengöne aqane iajojezi, matre troa amenu së. Angeic a xome la itre nyine iamadrinë troa tra thethi së. Nemene la aqane tro sa iëne hnyawa la itre nyine iamadrinë? Tro pë hë sa ce wang ngöne la mekene ka troa xulu.