1, 2. Nemene la aqane ati thethi angetre Isaraela hnei Balaama?

 AME la atre nyi ie, atre kö angeic la götrane hnë tro angeic a thiny matre ea la ie hnei angeic hna ajan. Angeic a iëne la maja, me hna la itrathiny. Angeic a itreqe hnyawa. Ame ju hi la kola sa, angeice hi lai a aca hule la itrathiny, me ea nyimenyimëne la tha i angeic.

² Celë hi aqane ati thethi ne la itre atr. Tro sa wang la ewekë ka traqa kowe la angetre Isaraela. Easenyi hë angatr kowe la Nöje Hna Thingehnaean, matre angatr a lapa trotro ngöne la itre Hnapapa e Moaba. Hnene la joxu ne Moaba hna qaja kowe la ketre trahmany Balaama, ka hape, troa nyithupei angeic atruny e tro angeic a ëjine la angetre Isaraela. Hnei Balaama hna thele la ketre aqane ati thethi angatr. Ame la maja hnei angeic hna iën, tre, ene la itre föe ne Moaba. Hnei angeic hna upe la itre föe cili troa sipo ihanyi memine la itre trahmanyi ne Isaraela.—Numera 22:1-7; 31:15, 16; Hna Amaman 2:14.

3. Nemene la aqane jele la angetre Isaraela hnene la thethi Balaama?

³ Hapeu, hna xeni kö la maja i Balaama? Eje hi. Itre thauzane lao trahmanyi ne Isaraela ka “kuci ngazo memine  la itre föe ne Moaba.” Ame hnei angatre hna thili kowe la itre haze ka sis tui Baala-peora, ketre haze ne kuci ngazo. Qaa ngöne lai, traqa koi 24 000 la angetre Isaraela ka mec, nge angatre ha troa lö ngöne la Nöje Hna Thingehnaean.—Numera 25:1-9, MN.

4. Pine nemene matre ala nyimu la angetre Isaraela ka kei kowe la kuci ngazo?

⁴ Pine nemene matre alanyimu catr la itretre Isaraela ka kei hnene la thethi Balaama? Pine laka tru hë koi angatr la kuci madrin, nge thëthëhmine hë angatr lo itre hnei Iehova hna kuca koi angatr. Maine ju, tha ijiji angatre kö troa thëthëhmi Akötresie. Hnei Nyidrëti lo hna thepe angatr qa ngöne la ithahluë e Aigupito. Hnei Nyidrëti hna ithua i angatr ngöne la hnapapa. Hnei Nyidrëti hna eatrongë angatre hnyawa, uti hë la traqa angatr ngöne la Nöje Hna Thingehnaean. (Heberu 3:12) Ngo, ame ju hi la kola hnihni angatr, ke, canga kei ju hi angatr kowe la kuci ngazo. Hna cinyihane hnei Paulo aposetolo ka hape: “The tro pi kö sa kuci ngazo, tune la itre xan e angatr ka hane kuci ngazo.”—1 Korinito 10:8.

5, 6. Nemene la ini hne së hna xom qa ngöne la ewekë ka traqa ngöne la hnapapa e Moaba?

⁵ Easenyi catrë hë la fen ka hnyipixe. Kösë ceitu së hi memine la angetre Isaraela lo hmekune angatr a troa lö ngöne la Nöje Hna thingehnaean. (1 Korinito 10:11) Catrehnine catre kö la kuci ngazo enehila, hune lo ijine i angetre Moaba ekö. Celë hi matre canga tro hi a ketr la itre hlue i Iehova hnene la ngazo cili. Nyipici, ame la maja i Diabolo ka thatha, tre ene la kuci ngazo.—Numera 25:6, 14; 2 Korinito 2:11; Iudra 4.

⁶ Haawe, loi e tro sa isa hnying ka hape, ‘Nemene la ka loi koi ni? Tro hi a madrin ngöne la ketre hnepe ijin, maine troa mele madrin, epine palua, ngöne la fene ka  hnyipixe?’ Celë hi matre, nyipiewekë tro sa hniine la hna amekötine hnei Iehova, ka hape: “Kötrene pi la kuci ngazo.”—1 Korinito 6:18.

7, 8. Nemene la aliene la kuci ngazo? Pine nemene matre nyipiewekë troa qejepengöne hnyawa lai?

⁷ Ala nyimu la itre atr enehila, laka, pëkö metrötr kowe la itre wathebo i Akötresie göne la ce meköle trefën. Pëhë hmahma, nge kola ha kuca amaman. Tusi Hmitrötr a qaja ka hape, ame la kuci ngazo, tre, kola qaja la nöjei aqane ce meköle trefën ne la lue atr ka tha faipoipo kö. Kolo fe a qaja la nöjei ewekë ka sis hna kuca hnene la lue trahmanyi maine lue föe, maine atr me ketre öni. Ame la hnaewekë “ce meköl,” tre kola qaja la ce meköle trefën, maine huliwane la ka hmitrötr jëne la që, maine qene sodroma (kola huliwane la ka hmitrötr jëne la hnëkötrengönë), maine iketri kahmitrötrë.—Wange ju la Ithuemacanyi 23.

⁸ Tusi Hmitrötr a qaja hnyawa ka hape, maine kolo palahi a catre kuci ngazo hnene la ketre atr, tha tro hmaca kö angeic a hane sine la ekalesia. (1 Korinito 6:9; Hna Amaman 22:15) Ketre, pëhë ehmitrötren la atr ka kuci ngazo, nge thatreine hmaca kö troa mejiune koi angeic hnene la itre xan. Nyimutre la itre akötr ka traqa qa ngöne la kuci ngazo. Ame la atr ka kuci ngazo, tha tingetinge hë angeic nge, troa hnaho gojeny, iwesitrë lapa me föe hmunë, me tithe hnei itre xaa mec maine meci pena. (E jë la Galatia 6:7, 8.) Maine tro sa mekune hnyawa la itre akötr ka traqa qa ngöne la hna kuci ngazo, tha tro jë kö së lai a kuca. Ame itre xaa ijin, thatreine palaha së xomehnöth, matre lapa ju hi sa kuca la ngazo. Ame la pane ewekë ka axulune la aja troa kuci ngazo, tre, ene la goeë iatr ka sis.

9. Pine nemene matre ka ngazo catr la troa goeë iatr ka sis?

⁹ Ame la troa goeë iatr ka sis tre, kola amejëne la itre aja ne ce meköl. Ewekë lai ka mama ngöne itre zonal, ngöne itre itus, miuzik, televizio me Ëternet. Ala nyimu la itre atr ka mekun ka hape, pëkö engazon la troa goeë iatr ka sis, ngo ame pe, ka hetre ethane catr. Ame la atr ka goeë iatr ka sis tre, tro angeic a meku ce meköle lapa, me akökötren la itre aja ka ngazo me ka sis, tune la troa kucahmëne la ka hmitrötre i angeic. Ketre, celë fe ka aciane la itre jol me akötr e hnine la faipoipo, uti hë e itre xaa ijine la troa seihnacil.—Roma 1:24-27; Efeso 4:19; wange ju la Ithuemacanyi 24.

10. Kola xatua së tune ka hnene la tusi Iakobo 1:14, 15 troa thipe trije la kuci ngazo?

¹⁰ Nyipiewekë tro sa trotrohnine la aqane huli së trotro hnene la kuci ngazo. Kola hmekë së hnene la tusi Iakobo 1:14, 15, ka hape: “Ngo kolo pe a isa tupathi së, me huli së, me iaö së, hnene la itre sipu aja së. Matre e upune hë la aja, ame hna hnahone pi la ngazo; ketre tun, e kuca ha la ngazo, ame hna hnahone pi la mec.” Haawe, ame la kola traqa koi së la itre mekun ka ngazo, canga lepe trije pi. Nge maine kola asesëkötrë së hnene la itre iatr ka sis, canga saze hna goe pi! Apine pi la ordinatör, nge maine ngöne televizio, saze chaîne pi. Loi e tro sa isa thupëne la itre hni së wanga lapane pi hnene la itre aja ka ngazo. Ame cili, thatreine hë së lai xomehnöth.—E jë la Mataio 5:29, 30.

11. Maine hetrenyi the së la itre mekun ka ngazo, nemene la aqane tro Iehova a xatua së?

¹¹ Atre kö Iehova la pengö së, easë isa ala cas. Atre hi Nyidrëti laka, itre atr ka tha pexeje kö së. Ketre, atre hi Nyidrëti laka, atreine hi së thipetrij la itre aja së ka  ngazo. Öni Nyidrë: “Humuthe pi la itre hnepe ngönetrei i nyipunie e celë fen, tune la kuci ngazo, me thiina ka sis, me itre aja ka sis hna thatreine xomehnöth, me itre aja ka iangazo, me meciun ke aqane nyi idrola lai.” (Kolose 3:5) Tha ka hmaloi kö troa lepetrij la itre aja së ka ngazo, ngo Iehova a nue ijine koi së, nge Nyidrëti fe a xatua së. (Salamo 68:19) Drei la ketre ceitun. Hetrenyi la ketre trejin nekötrahmany ka goeë iatr ka sis, nge ka majemine kucahmëne la ka hmitrötre i angeic. Önine la itre sine ini angeic ka hape, pëkö engazone lai ke, ka ce tro kö memine la macatre i easë. Ngo öni angeic: “Hna löthi ni hnene la mekune cili, matre hnenge hna mel hnine la itre ewekë ka sis.” Ene pe hnei angeic hna trotrohnine laka, loi e tro angeic a xomehnöthe la itre aja cili. Haawe, jëne la ixatua i Iehova, hnei angeic hna nuetrij la itre hna majemine kuca ka ngazo. Maine troa traqa koi së la itre mekun ka ngazo, sipone jë së la “men atraqatr” matre  troa loi la itre mekuna së.—2 Korinito 4:7; 1 Korinito 9:27.

12. Nemene la aliene la hnaewekë hna hape, hni, nge nemene la aqane tro sa ‘thupëne la hni së’?

¹² Hnei Solomona hna cinyihane ka hape: “Nyipi thupëne hnyawa ju la hni ’ö, ke xulu hë la mele qa ngön’ ej.” (Ite Edomë 4:23) Ame la hnaewekë “hni,” tre, kola qaja la sipu pengö së e kuhu hni së, hna tha öhne hnei lue mek, ngo ka mama cile koi Iehova. Ka hetre thangane catr koi së la itre hne së hna goeën. Öni Iobu, ketre hlue ka nyipici koi Iehova ka hape: “Hnenge hna isisinyikeu me lue mekeng, nge tro ni a mekune tune ka kowe la jajiny?” (Iobu 31:1) Haawe, loi e tro sa tui Iobu, troa thupën la aqane tro sa goe me itre mekune së. Nge tune la ka cinyihane la Salamo, easa sipo Iehova ka hape: “Ëzineju la lue mekenge mate tha tro kö ni a goeëne la thoi.”—Salamo 119:37.

13. Drei la hnei Dina hna iën troa nyisineen?

¹³ Ijije hi troa löthi së hnene la aqane ujë ne la itre sinee së. Maine tro sa nyisineene la itre atr ka metrötrëne la itre wathebo me itre trepene meköti Akötresie, tro hë së lai a xötrethenge la aqane ujë i angatr. (Ite Edomë 13:20; e jë la 1 Korinito 15:33.) Kola amaman hnene la ewekë ka traqa koi Dina la enyipiewekëne la tro sa ië sinee hnyawa. Dina la ketre nekö i Iakobo jajiny. Hnei angeic hna tru e hnine la hnepe lapa ka lapaune koi Iehova. Ka lapa hnyawa angeic ngo hnei angeic hna ce elo memine la itre jajinyi ne Kanana ka thatre Iehova. Ka isa pengöne catr la aqane mekune ne la itretre Kanana memine la itre hlue i Iehova, göi ce meköle trefën. Ka hlemu angatr ekö ngöne la itre huliwa ka sis. (Levitiko 18:6-25) Ce Dina memine la itre sine ce elo i angeic  jajiny, la angeic a iöhnyi memine la nekötrahmanyi ne Kanana, Sekema la ëjen. Ka mingöminge catr Dina koi Sekema. Nge, ketre nekötrahmanyi angeic “hna metrötrën” ngöne la hnepe lapa. Ngo ame pe, tha ka metrötrë Iehova kö angeic.—Genese 34:18, 19.

14. Nemene la ewekë ka traqa koi Dina?

¹⁴ Hnei Sekema hna kuca la ketre ewekë laka, ame koi angeic ke, pëkö engazon. Hnei angeic hna pii Dina, ame hnei angeic hna “xomi Dina” me “angazo nyën.” (E jë la Genese 34:1-4.) Ewekë ka ngazo catr la hna kuca hnei Sekema ke, celë hi ka axulune la itre hulö me akötr koi Dina memine la lapa i angeic asë.—Genese 34:7, 25-31; Galatia 6:7, 8.

15, 16. Nemene la aqane tro sa inamacan?

¹⁵ Tha nyipiewekë kö tro sa melën la ewekë ka traqa koi Dina, matre troa trotrohnine ka hape, nyine loi koi së la itre trepene meköti Iehova. “Ame la ate ce tro me ite ka inamacan, te, troa inamacan; ngo troa hete ngazo la ate sine la ite hmo.” (Ite Edomë 13:20) Loi e tro sa kuca asë la hne së hna atrein, matre tro sa “trotrohnine la ite jëne ka loi asë.” Celë hi ka troa hmekë së qa ngöne la itre hulö me itre akötr ka catr.—Ite Edomë 2:6-9; Salamo 1:1-3.

¹⁶ Tro sa inamacan e hne së hna inine la Tusi Hmitrötr, me catre thith koi Iehova qëmekene troa axecië mekun, me xötrethenge la itre eamo ne la hlue ka nyipici me ka inamacan. (Mataio 24:45; Iakobo 1:5) Nyipici, ka kucakuca nge itre atr ka tha pexeje kö së. (Ieremia 17:9) Ngo nemene la aqane tro sa ujë e kola canga hmekë së hnei ketre, göi kuci ngazo? Tro kö sa dreng akötrën? Maine tro pena sa kapa madrin la kola xatua së?—2 Ite Joxu 22:18, 19.

17. Qaja jë la ketre ceitun ka amamane la aqane troa xatua së hnene la ketre trejin?

¹⁷ Pane mekune jë. Ngöne la hna huliwa, kola pi iatre  memine la ketre trejine föe hnene la ketre sine huliwa. Tha ka nyihlue i Iehova kö la nekötrahmany, ngo kösë ka lolo la thina i angeic. Hna ce öhnyi nyidro hnene la ketre trejine föe, matre hnei angeice hna canga hmekëne lai trejin. Hapeu, tro kö angeic a thele kepin, maine tro pena trotrohnine la enyipiewekëne la kola hmekë angeic? Nyipici, ka hnimi Iehova angeic, nge ka kuca la loi. Ngo maine catre kö angeic ce tro memine la nekötrahmanyi ke, hapeu, angeice kö lai a ‘kötrene la kuci ngazo’ maine angeice a ‘lapaune kowe la hni angeice kö’?—Ite Edomë 22:3; 28:26; Mataio 6:13; 26:41.

18, 19. Qejepengöne jë la aqane kötrene la kuci ngazo hnei Iosefa.

¹⁸ Ketre hlue Iosefa ekö e Aigupito, lo ijine angeic a thöth. E nöjei drai, tha cile kö la föe ne la maseta sipone troa ce meköl me angeic. Ngo atre hi Iosefa laka ketre  ewekë lai ka ngazo. Ka hnimi Iehova nge aja i angeic troa amadrinë Nyidrë. Ame mina ju hi la kola easenyi angeic hnene la föe, tre, angeic a canga thipën. Pine laka, hlue, tha ijiji angeice kö troa trotrije la maseta. Ame ju hi ngöne la ketre drai, hna xolouthi Iosefa hnene la föe me iele angeic troa ce meköl me eahlo. Ame hnei Iosefa hna “köte lö” qëhnelö eë.—E jë la Genese 39:7-12.

¹⁹ Maine hnei Iosefa ju hna kei thenge la itre mekun ka ngazo, me piine la föe, ke, tro ha jol la pune koi angeic. Ngo sisitria catr palakö la ihnimi angeic koi Iehova. Öni angeic kowe la föe: “Tha hnene kö la tixenge . . . hna cipa ni la ketre ewekë, nyipoti pe hi, ngöne laka isola i nyidrëti nyipo; nge tro ni a kuca tune ka la ngazo atraqatre cili, nge ngazo koi Akötresie?”—Genese 39:8, 9, MN.

20. Nemene la ka amaman ka hape, hna amadrinë Iehova hnene la aqane mele nyipici Iosefa?

²⁰ Ngacama nanyi la hnepe lapa i angeic, ngo hnei Iosefa palahi hna nyipici koi Iehova, matre hna amanathithi angeic. (Genese 41:39-49). Celë hi ka amadrinë Iehova. (Ite Edomë 27:11) Tha ka hmaloi kö troa cile kowe la itre aja ka sis, ngo mekune ju la itre trengewekë hna hape: ‘Angetre hnine koi Iehova fe, sisine jë la ngazo; nyidrëti a thupëne la itre u i ange hnimina i nyidrë; tro nyidëti a thepe angatr qa ngöne la ime ne la nöjei ka ngazo.’—Salamo 97:10.

21. Nemene la aqane xötrethenge la tulu i Iosefa hnene la ketre trejin?

²¹ Itre hlue i Iehova a catr troa “methinëne la ngazo” me “hniine la loi” e nöjei drai. (Amosa 5:15) Ngacama nekönatr maine qatre pena, ngo ijiji së asë hi troa mele nyipici koi Iehova. Drei la ketre ceitun, hna tupathe la lapaune ne la ketre thöth ngöne la hna ini. Hnene la ketre  jajinyi hna iaö angeic ka hape, maine tro angeic a xatuane la jajinyi ngöne contrôle de mathématiques, tro la jajinyi a ce meköle me angeic. Nemene la hnei angeic hna kuca? Hnei angeic hna tui Iosefa. Öni angeic: “Canga öninge ju hi, ohea. Jëne la hnenge hna nyipici, tha hnenge kö hna adronyi ni.” Ame la atre kuci ngazo, angeic a “madrine fë la ngazo ka canga patr.” Ka hohopatre hi la madrine cili, ke akötr me hleuhleu la pun. (Heberu 11:25) Maine tro sa drengethenge Iehova, tro hë sa madrin epine palua.—Ite Edomë 10:22.

22, 23. Maine hne së hna kuca la ketre ngazo ka tru, nemene la aqane xatua së hnei Iehova?

²² Satana a tra thethi së hnene la kuci ngazo. Maine jë troa jole catr koi së troa cile kowe la itupath. Hna traqa fe koi së la itre mekune ka ngazo. (Roma 7:21-25) Ngo trotrohnine hi Iehova ke, atre kö Nyidrë laka, “so ne hnadro së.” (Salamo 103:14) Maine hna kuci ngazo hnene la ketre keresiano, ke, hapeu, ka luzi hë angeic? Ohea. Maine ka nyipi ietra angeic, tro Iehova a xatua angeic. Akötresie la “ate sheng.”—Salamo 86:5; Iakobo 5:16; e jë la Ite Edomë 28:13.

²³ Hnei Iehova fe hna hamëne la ‘itre atr nyine ahnahna.’ Kola qaja la itre qatre thup ka ihnim nge ka catre thupë së. (Efeso 4:8, 12; Iakobo 5:14, 15) Hna acile la itre qatre thup matre troa xatua së troa acatrene la aqane imelekeu së me Akötresie.—Ite Edomë 15:32.

24, 25. Tro la “inamacan” a sewe së tune ka, troa kei kowe la kuci ngazo?

²⁴ Ame ngöne la easa axecië mekun, loi tro sa atre ka  hape, nyine loi koi së la itre wathebo i Iehova. Tha ajane kö së troa tune lo nekötrahmanyi hna qaja ngöne Ite Edomë 7:6-23. “Pëkö inamacane i angeic,” matre hna jeli angeic hnene la thethi ne la kuci ngazo. Ame la troa hetre hni, tre, tha ene hmekuje kö la troa hetre wangatrehmekun. Ame la atr ka hetre hni, angeic a thele la mekuna i Akötresie, me kuca la aja i Nyidrë. Tro sa mekune la trenge ewekë celë, kola hape: ‘Ame la atr ka hetre inamacan, tre, kola thupë angeice kö; nge troa öhnyi loi la atre thupëne la trotrohnin.’—Ite Edomë 19:8.

²⁵ Xecie hnyawa kö koi epuni ka hape, jëne mel la itre trepene meköti Iehova? Nge hapeu, maine tro sa xötrethenge itre ej, tro kö sa mele madrin? (Salamo 19:7-10; Isaia 48:17, 18) Maine jole palakö, pane mekune jë la nöjei ewekë ka lolo hnei Iehova hna kuca koi së. “Demeju, nge atejë laka ate ihnimi Iehova.” (Salamo 34:8) Ame la easa öhne la ihnimi Nyidrëti koi së, kolo fe a kökötr la ihnimi së koi Nyidrë. Hniine jë la itre hnei Nyidrëti hna hniin, me sisine la itre hnei nyidrëti hna sisin. Tro fe sa nyialiene la he së hnene la itre mekun ka lolo, itre mekun ka nyipici, ka meköt, ka wië, hna qaja aloin nge itre nyipi mekun. (Filipi 4:8, 9) Ijije hi tro sa xötrethenge la tulu i Iosefa. Hnei angeice pala hi hna thele la inamacane qaathei Iehova.—Isaia 64:8.

26. Nemene la nyine tro sa ce wang ngöne la lue tane mekun thupen?

²⁶ Ame la aja i Iehova, tro asë hi sa mele madrin, itre ka faipoipo me itre ka tha faipoipo. Haawe, easë pena troa wang ngöne la lue tane mekun ka troa xulu, la itre eamo göi troa mele madrin e hnine la faipoipo.