1-3. (a) Nemene la ahnahna ka lolo hnei Iehova hna hamëne koi së? Nemene la aqane tro sa huliwane menun e itre xaa ijin la ahnahna cili? (b) Nemene la aqane tro sa ithanata?

 PANE mekune jë ka hape, hnene la kem hna itö velo kowe la neköi nyidrëti trahmany. Ka madrine catre nyidrë troa hamëne la ahnahna cili. Ngo nemene la mekuna i nyidrë e traqa ju nyëne wilën la ketre atr hnene lai velo?

² Qaathei Iehova “la nöjei loi me nöjei ahnahna ka pexej.” (Iakobo 1:17) Ame la easa ithanata tre, celë hi ketre ahnahna ka lolo qaathei Nyidrë. Jëne la ahnahna cili, easa qaja la itre mekune së me itre aliene la hni së. Easë fe a qaja la itre trengewekë ka keukawa, nge nyine loi kowe la itre atr. Ngo ame itre xaa ijin, easë fe a qaja la itre trengewekë ka akötr me ka ahleuhleunyi angatr.

³ Ka hetre thangane catr la itre trenge ithanata së. Celë hi matre Iehova a ini së la aqane tro sa ithanata. Öni Nyidrë: “The nue kö la itre trengewekë ka pi, troa tro qa ngöne la itre që i nyipunie, ngo tro hmekuje hi a qaja la itre trenge ka loi nyine xupe draiën e kola ajan, matre hetre eloin kowe la atre dreng.” (Efeso 4:29) Tro sa wange la aqane tro sa huliwane la ahnahna cili qaathei Akötresie, thenge la aja i Nyidrë, nge ka hamë ithuecatr koi itre xan.

4, 5. Nemene la hna ini së hnene la Tusi Hmitrötr göne la menen la itre trenge ithanata së?

⁴ Ka hetre menen la itre trenge ithanata së. Celë hi kepin matre nyipiewekë tro sa thupën la aqane tro sa ithanata, memine fe la itre trenge ewekë hne së hna qaja. Önine la Ite Edomë 15:4, MN: “Ame la sesepeneqë ka menyik, tre, sinöe ne mel; ngo ame la itre trengewekë ka catr, tre, atre anyilanyilane la hni.” Tune la isinöe ka cia hlöeë, ka mingöming, nge i titaxapo, ame la itre trenge ewekë ka menyik nge ka keukawa tre, kola hamë trengecatr, matre aegöcatren la atr ka kucakuca. Ngo ame la itre trengewekë ka catr tre, kola iakötrë me ahleuhleune la hni.—Ite Edomë 18:21.

⁵ Önine la tusi Ite Edomë 12:18: “Hetete ewekë kösë hna thine hnei taua.” Ame la itre trengewekë ka akötr tre, kola hamë hleuhleu me thë la aqane imelekeu. Maine jë hna hane akötrë epuni hë hnene la itre trengewekë ka akötr. Kola qaja hmaca hnene la Ite Edomë 12:18 ka hape: “Nyine ameune la sesepeneqe ne la ate ka inamacan.” Ame la itre trengewekë ka lolo tre, kola ameune la hni ka akötr, maine acatrene hmaca la ihnim. (E jë la Ite Edomë 16:24.) Haawe, ame la easa atre ka hape, ka hetre thangane koi itre xan la itre trenge ithanata së, ame cili, loi tro sa thupëne la aqane tro sa ithanata.

6. Pine nemene matre tha ka hmaloi kö troa xomehnöth la itre trenge ithanata?

⁶ Ame la ketre kepin matre tro sa thupën la aqane tro sa ithanata tre, itre atr ka tha pexeje kö së. “Ngazo la aja ne la hni ate,” nge ame itre xaa ijin, itre trenge ewekë la ka amamane la hni së. (Genese 8:21; Luka 6:45) Tha ka hmaloi kö troa xomehnöth la itre trenge ithanata.  (E jë la Iakobo 3:2-4.) Celë hi kepin matre loi tro palahi sa thel matre troa menyik la aqane ithanata së.

7, 8. Pine nemene matre ka hetre thangan la itre trenge ithanata së kowe la aqane imelekeu së me Iehova?

⁷ Easë fe a thupën la aqane tro sa ithanata pine laka, ame koi Iehova, easë kö la ka troa kepe thangane la itre trengewekë me aqane ithanata së. Öni Iakobo 1:26 ka hape: “Maine ketre a mekune ka hape, hlue i Akötresie angeic, ngo tha xomehnöthe pe la thineme i angeic, angeic hmaca kö a amenune la hni i angeic, nge angeice a hmi menu.” Ame la hnaewekë hna ujën ka hape “menu” tre, kolo fe a qaja ka hape “ka pë alien.” (1 Korinito 15:17) Haawe, maine tha thupëne kö së la aqane tro sa ithanata, ijije hi tro sa apujene maine thë pena la aqane imelekeu së me Iehova.—Iakobo 3:8-10.

⁸ Celë hi itre kepin matre tro sa thupëne hnyawa la aqane tro sa ithanata me itre nyine tro sa qaja. Ame la aja i Iehova, tre, loi troa pane mekune hnyawa la itre trengewekë nyine troa qaja.

9, 10. (a) Nemene la itre hnaewekë hna majemine qaja enehila? (b) Pine nemene matre nyipiewekë tro sa thipetrij la itre trenge ithanata ka sis?

⁹ Ame enehila, pë hë ehmitrötrene la troa qeje ka sis me iqaqa. Alanyimu la itre atr ka mekun ka hape, loi e troa iqaqa, maine qaja la itre trengewekë ka sis matre troa drei angatr. Itre ka kuci qenehnyima a huliwane la itre trenge ewekë cili matre troa hnyima la itre atr. Ngo öni Paulo aposetolo: “Trije hnyawa pi qaathei nyipunie la itre ewekë celë, ene la elëhni, me wesitr, me nöjei ngazo, me iqaqa, me trenge ka sis.” (Kolose 3:8) Paulo fe a qaja ka hape ame la itre “aqane ihnyima ka sis,” tre, goi “tha tro fe a drei mejen” thene la itre nyipi Keresiano.—Efeso 5:3, 4.

¹⁰ Tha madrine kö Iehova memine la itre ka hnimi Nyidrë, troa drenge la itre trenge ithanata ka sis. Tusi Hmitrötr a qaja ka hape, ame la “thina ka sis” tre, “itre huliwa ne ngönetrei.” (Galatia 5:19-21) Ketre, ame la “thina ka sis” tre, kola qaja fe la nöjei pengöne ngazo. E majemine hë së kuca la ngazo, tro pala pë së lai a kuca. Nge maine troa majemine iqaqa me qeje ka sis la ketre atr nge, tha ajane kö troa saze, kolo hi lai a amaman laka, tha ijiji angeic hmaca kö troa sine la ekalesia.—2 Korinito 12:21; Efeso 4:19; wange ju la Ithuemacanyi 23.

11, 12. (a) Nemene la ka upi së e itre xaa ijin, troa qajangazon la ketre atr? (b) Pine nemene matre tha tro pi kö sa siliewekëne la ketre atr?

¹¹ Nyipiewekë fe tro sa thupën matre tha tro kö sa qajangazone la itre xan. Tha ka ngazo kö tro sa mekun la itre sinee së, me hamë nuvele ne la itre fami së. Hnene la itre pane Keresiano ekö hna hnyingë pengöne la itre trejin, memine fe la aqane troa xatua angatr. (Efeso 6:21, 22; Kolose 4:8, 9) Ngo canga tro hi së e itre xaa ijin, a qajangazon la itre xan. Ame la easa kötre fë ithanata, ijije hi tro sa  qaja menun la itre ithanata tha nyine iqajakeune kö. Celë hi matre, maine tha hmeke kö së, tro ha tro la itre ithanata së, utihë la traqa koi itre trengathoi. Hnene la angetre Faresaio hna siliewekë Iesu. Hnei angatr hna sile la itre trengathoi nyine thaipiën me nyizö nyidrë. (Mataio 9:32-34; 12:22-24) Ame la kola siliewekëne la ketre atr, kolo hi lai a adron la ëje i angeic me thaipië angeic. Kola aciane la iwesitrë me hamë hleuhleu, nge eje fe a thë la aqane imelekeu ne la itre atr.—Ite Edomë 26:20.

¹² Aja i Iehova tro sa ithuecatr me ixatua hnene la itre trengewekë së. Tha ajane kö Nyidrë tro sa iwesitrë memine la itre sinee së, hnene la itre ithanata hne së hna qaja. Methi Nyidrëti la itre ka “aciane la iwesitrë i ange trejin.” (Ite Edomë 6:16-19) Satana la atre pane sili trengathoi. Hnei angeic hna siliewekë Akötresie. (Hna Amaman 12:9, 10) Ame enehila, hna majemine hnene la itre atr troa siliewekë itre xan. Ngo itre ewekë lai nyine tro sa thupën matre tha tro kö a traqa hnine la ekalesia. (Galatia 5:19-21) Celë hi kepin matre loi e tro pala hi sa thupën la aqane tro sa ithanata, me pane mekune hnyawa la nyine tro sa qaja. Qëmekene troa qaja la ketre ewekë hne së hna dreng, pane hnyinge jë së ka hape: ‘Ka nyipici kö la ewekë hnenge hna dreng? Tha ka iakötrë kö? Ka loi kö? Maine eni ju la hna qaja, ke, ka loi kö koi ni troa drenge la itre ithanata celë?’—E jë la 1 Thesalonika 4:11.

13, 14. (a) Nemene la ethane la ijelengazo kowe la itre atr? (b) Nemene la aliene la iqaqa? Pine nemene matre nyipiewekë tro la itre Keresiano a thipetrije lai?

¹³ Ame itre xaa ijin, easë pë hë ietran la itre ithanata hne së hna qaja. Loi e tro sa thupën matre tha tro kö sa xöjetrije la ketre atr, maine qaja pena la itre trenge ewekë ka iakötrë. Easa thupën matre tha tro kö sa qaja la itre trenge ka akötr. Öni Paulo: “Thipetrije pi qaathei nyipunie  la nöjei aqane lapa fë trengehni, me elëhni, me iwesitrë, me sue, me iqaqa.” (Efeso 4:31) Ame itre xaa Tusi Hmitrötr, hna ujën la hnaewekë “ijelë” ka hape, “iqaqa,” maine “trenge ka akötr.” Ame la easa jelengazon la ketre atr, easë hi lai a thaipië angeic, nge tro pë angeic a hleuhleu me mekun laka, hna wangaconyi angeic. Tro fe sa thupën matre tha tro kö a akötrën la itre nekönatr hnene la itre trenge ithanata së. Celë hi itre ewekë ka troa angazone pe la mele i nyudren.—Kolose 3:21.

¹⁴ Tusi Hmitrötre fe a qaja la enyipiewekëne la tro sa thipetrije la ketre aqane ithanata ka sis, ene la iqaqa. Thenge la Tusi Hmitrötr, ame la easa qaqane la ketre atr, easë hi lai a jelengazon me akötrë angeic. Pane mekune jë së la akötrene la föe me nekönatr, la kola qaqane hnene la kem! Ame la atr ka majemine iqaqa, ke, tha ijiji angeice hmaca kö troa sine la ekalesia. (1 Korinito 5:11-13; 6:9, 10) Tune lo hne së hë hna wang, maine tro sa qaja la itre ewekë ka sis, ka thoi nge ka iakötrë, easë hi lai a troa thë la aqane imelekeu së me Iehova, memine la itre xan.

15. Nemene la itre trengewekë ka acatrene la aqane imelekeu së memine la itre xan?

¹⁵ Nemene la aqane tro sa ithanata, thenge la aja i Iehova? Tha Tusi Hmitrötre kö a qaja wengëne la itre nyine tro sa kuca maine tha kuca pena. Kolo pe a ithuecatr koi së troa qaja hmekuje hi “la itre trenge ka loi nyine xupe draiën [akeukawan].” (Efeso 4:29) Ame la itre trengewekë nyine eamon tre, ka pë ethan, ka keukawa nge ka nyipici. Aja i Iehova troa ketr la itre atr hnene la itre trengewekë së, ka ithuecatr nge nyine ixatua. Tha ka hmaloi kö. Ngo tro pe sa catre inin, matre troa maca koi së la itre trenge ka loi hune la itre trenge ka akötr. Nge ketre, matre  tro sa pane mekune hnyawa la nyine tro sa qaja. (Tito 2:8) Tro sa wange la itre aqane tro sa akeukawane la itre xan, jëne la itre hne së hna qaja.

16, 17. (a) Pine nemene matre nyipiewekë tro sa qajaloine la itre xan? (b) Drei la itre hne së hna troa qajaloin?

¹⁶ Hna qaja aloine la itre xaa atr hnei Iehova me Iesu. Nyipiewekë tro sa xötrethenge la tulu i nyidro. (Mataio 3:17; 25:19-23; Ioane 1:47) Loi e tro sa pane mekune la atr qëmekene troa qaja aloinyi angeic. Tro fe sa mekune hnyawa la nyine tro sa qaja. Önine la Ite Edomë 15:23 ka hape: ‘Ame la trengewekë ngöne la ijin eje, tre, nyipi loi.’ Ame la kola qaja aloin, me madrin la huliwa hne së hna kuca, tre, eje hi, kola akeukawanyi së.—E jë la Mataio 7:12; wange ju la Ithuemacanyi 27.

¹⁷ Maine hne së palahi hna thele la ewekë ka loi thei itre xan, tha tro kö a jole koi së troa qaja aloinyi angatr. Drei la ketre ceitun. Maine jë atre hi epuni la ketre trejin hnine la ekalesia, ka hnëkëne hnyawa la hnëqa i angeic. Ceitune memine la ketre trejin ka sa hnyawa ngöne la itre icasikeu. Maine pena ketre thöth ka atreine qejepengöne la lapaune i angeic, tune la ketre qatr maine qatre föe ka tro lapa troa cainöj. Ame la epuni a qaja aloinyi angatr, tre, kola amadrinë angatr me thuecatr koi angatr. Ka ceitune hi lai memine la enyipiewekëne tro la trahmanyi a qaja amamane la ihnimi angeic kowe la föi angeic, me olene la nöjei ewekë hna kuca hnene la ifëneköi angeic. (Ite Edomë 31:10, 28) Tune la feja ka mele hnei jö me tim, troa madrin me egöcatr la atr e hna qaja aloinyi angeic. Ngo sisitria catr palakö kowe la itre nekönatr. Loi tro palahi a qajaloine la itre huliwa i nyudren, me trengecatr hnei nyudren hna nu. Celë hi ka troa hamë mejiun me thuecatr koi nyudren. Ketre, kolo fe a upi nyudren troa catre huliwa me kuca la itre huliwa ka loi.

18, 19. Pine nemene matre loi tro sa thel la nöjei aqane troa ithuecatr me akeukawane la itre xan? Nge nemene la aqane tro sa ithuecatr me akeukawanyi angatr?

 ¹⁸ Ame la easa thue catr kowe la itre xan me akeukawanyi angatr, easë hi lai a xötrethenge la tulu i Iehova. Nyidrëti a hnehengazone la “atre ipië” memine la itre atr “hna hutra hnyija.” (Isaia 57:15) Nyidrëti a upi së troa “ithuecatrekeu” me “hamëne la itre trenge ithanata ka keukawa kowe la itre ka hace hni.” (1 Thesalonika 5:11, 14) Ame la easa thel troa trongëne la itre hna qaja, öhne hi Iehova la trengecatre së, nge Nyidrëti a madrine koi së.

¹⁹ Maine jë tro epuni a öhne la ketre trejin e hnine la ekalesia, ka kucakuca me hace hni. Nemene la nyine tro  epuni a qaja ka troa xatua angeic? Maine jë thatreine kö së troa nyinyine la jol ka eje thei angeic. Ngo ijije hi tro sa qaja koi angeic ka hape, easa meku angeic. Maine jë tro sa xomi ijin matre troa ce lapa me angeic. Maine pena, tro sa e la ketre xötr ne la Tusi Hmitrötr ka troa thuecatr koi angeic, me ce thithi me angeic. (Salamo 34:18; Mataio 10:29-31) Tro fe sa qaja ka hape, tru la hna meku angeic hnene la itre trejin. (1 Korinito 12:12-26; Iakobo 5:14, 15) Nyipiewekë troa mama la ihnimi së koi angeic ngöne la aqane ithanata së.—E jë la Ite Edomë 12:25.

20, 21. Nemene la nyine kuca matre troa kapa hnyawa la itre eamo?

²⁰ Easa kuca la loi koi itre xan la easa hamë eamo koi  angatr. Pine laka itre atr ka tha pexej kö së, matre easë asë hi a aja eamo. Önine la Ite Edomë 19:20 ka hape: “Dengeju la hna eamo, nge kapaju la hna inin, mate inamacan’ eö ngöne la pun.” Tha itre qatre thup hmekuje kö la ka troa hamë eamo. Hnëqa ne la itre keme me thin troa hajine la itre neköi angatr. (Efeso 6:4) Nge ijije hi troa hamë eamo hnene la trejine föe kowe la ketre trejine föe. (Tito 2:3-5) Pine laka easa hnime la itre trejin, easa thupën matre tha tro kö a akötrë angatr hnene la aqane hamë eamo së. Nemene la ka troa xatua së?

²¹ Maine jë mekune hi epuni la ketre ijine kola hamë eamo koi epun, nge hnei epuni hna kapa hnyawa. Pine nemen matre canga kapa hi epun, nge nemene la thangane koi epun? Maine jë drenge hi epuni la ihnimi ne la atr memine la aqane meku epuni hnei angeic, hnene la aqane ithanata i angeic koi epun. (Kolose 4:6) Nge ketre, ame la eamo ke, qa hnine la Tusi Hmitrötr. (2 Timoteo 3:16) Ame la easa hamëne la eamo, loi tro pala hi a nyitrepene hnene la Tusi Hmitrötr. Troa e la xötr, maine troa qaja hi la mekun. Tha tro kö sa musinëne la itre atr, maine atriane la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr, matre troa sajuëne la mekuna së. Qëmekene tro sa hamëne la eamo, pane mekune jë lo ijin, me aqane hamëne koi së la eamo. Ene la itre trengewekë me aqane ithanata. Celë hi ka troa xatua së troa hamëne hnyawa la eamo.

22. Nemene la aqane tro epuni a nyipiewekëne la ahnahna hna hamëne koi epun hnei Iehova?

²² Ahnahna i Akötresieti koi së la easa atreine ithanata. Ihnimi së koi Nyidrë la ka upi së troa nyipiewekëne la ahnahna cili. Mekune hnyawa kö së laka, ijije hi troa akötrën maine akeukawane pena la itre atr, hnene la itre trenge ithanata së. Haawe, thele jë së la nöjei aqane troa ithanata, ka hamë ithuecatr.