Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

MEKENE 9

“Tha Ka Ië Hna Hnime Kö Akötresie”

“Tha Ka Ië Hna Hnime Kö Akötresie”

Kolo ha cainöje kowe la itre atre ne fen hna tha xötrehatren

Itre Huliwa 10:1–11:30

1-3. Nemene la hna meköle goeën hnei Peteru, nge pine nemene matre loi e tro fe sa atre la alien?

 EASË ngöne la macatre 36 M.K., nge Peteru a hlenge koi jöe ngöne la ketre hune uma e Iopa, hnë xep hnei he. Ame lai atrekë umane ke, Simona, ka huliwa kupeine öni. a Nyimu drai ne lapa Peteru e cili. Kolo hi lai a amamane ka hape, tha ka ië hna hnime kö angeic. Eje hi, tha angetre Iudra asë kö la ka troa hane lapa thei Simona. Tro Peteru a öhne e cili laka, tha ka ië hna hnime kö Iehova.

2 Peteru a thith, nge angeic a pane hai. Maine tro la ketre atre Iudra a öhne la hna meköle goeëne hnei Peteru, tro angeic a jol. Kola uti qa hnengödrai la ketre treng, kösë imaano, nge ame e hnin, hetre itre öni ka sis thenge la wathebo. Nge hna upi Peteru troa humuth me öni. Ngo öni angeic jë hi: “Waea Joxu, ka tha hane fe kö ni öni la ketre ewekë ka sis nge hna wathebon.” Ame ju hi la hnaakönine qaja angeice lai, drenge ju hi angeic la kola ithanata me hape: “Loi ju hë hnei eö hna sisine la itre ewekë hnei Akötresie hna ahmitrötrën.” (Itre hu. 10:14-16) Ame hnei Peteru hna pane jole e cili, me thele la alien la ewekë ka traqa. Ngo hnei Iehova hna xatua angeic troa trotrohnine la ewekë cili.

3 Nemene la aliene la hna meköle goeëne hnei Peteru? Ka nyipiewekë tro sa atre, ke e cili hi la tro sa öhne la aqane goeëne Iehova la itre atr. Eje hi, tro së lai a atreine tro fë hnyawane la maca ka loi ne la Baselaia, e hne së hna goeëne la itre atr tui Iehova. Nge maine easa ajane troa atre la aliene la hna meköle goeëne hnei Peteru, loi tro sa pane ce wange la itre ewekë ka traqa ngöne la ijine cili.

Ka “Thithi Lapa” (Itre Huliwa 10:1-8)

4, 5. Drei lae Konelio, nge nemene la ka traqa lo angeic a thith?

4 Thatre fe kö Peteru ka hape, ame eidrilo e Kaisaria, (50 lao kilomet e kolopi), ke hnene la ketre trahmany, Konelio la ëjen, hna hane meköle goeëne la itre ewekë qaathei Akötresie. Ame angeic ke, tane la itre sooc ne Roma, nge ka “thithi lapa.” b Ketre he ne fami ka lolo ke, ka “xoue Akötresie . . . [la fami] i angeic.” Tha ka hmine kö angeic la hmi angetre Iudra, matre ketre atre ne fene angeic hna tha xötrehatren. Ame pe, ka utipine catre angeic la angetre Iudra ka pë ewekë, nge angeice fe a xatua angatr. Eje hi, Konelio la ketre atr ka hnim me “xoue Akötresie.”—Itre hu. 10:2.

5 Ame lo lai 15h, hnei Konelio hna thith, ame hna mama la ketre angela me hape: “Tha sihngödri kö koi Akötresie la itre thithi eö, me itre ahnahna ne utipine i eö, matre thatreine kö nyidrëti thëthëhmine lai.” (Itre hu. 10:4) Hnei angeic hna thei Peteru, thenge lo hna qaja hnene la angela. Konelio la pane atre ne fen ka hane keresiano.

6, 7. (a)Nemene la ka amamane ka hape, Akötresie a sa la thithi ne la itre ka thele Nyidrë? (b) Nemene la ini?

6 Tune kaa enehila? Akötresieti kö a sa la itre thith ne la itre atr ka pi atre la nyipici göi Nyidrë? Hane hi la ketre hna melën. Ame e Albanie, hnene la ketre föe hna kapa la ketre Ita Ne Thup qaathene la lue Temoë Iehova. Ame e hnine la zonal, ke kola qaja la aqane troa hiane la itre nekönatr. c Önine jë hi lai föe kowe lai lue trejin ka hape: “Atre hi epone ka hapeu, epone lai a traqa, nge eni la ase thithi me sipo Akötresie troa xatua ni, troa hiane hnyawa la itre neköng jajiny. Nyidrëti la ka upi epon a tro ce! Ase hë ketr la hning, ke kolo hnyawa hi lo hnenge hna ajan.” Hnene lai föe hna nyiqane ini Tus me itre nekö i eahlo jajiny, nge ame hë lo thupen, föi eahlo fe hë a hane ini Tus.

7 Hapeu, hetre itre xaa hna melëne kö? Öo! Hetre itre xaa hna melëne ka tun ngöne la fene hnengödrai, matre thatreine kö tro sa qaja ka hape, ka traqa xane la itre ewekë cili. Nemene la ini? Hnapan, Iehova a sa la thith ne la itre atr ka ajan, nge ka thele Nyidrë. (1 Ite jo. 8:41-43; Sal. 65:2) Hnaaluen, itre angela a ixatua ngöne la huliwa ne cainöj.—Hna ama. 14:6, 7.

“Peteru Pe Kö a Thele La Alien” (Itre Huliwa 10:9-23a)

8, 9. Nemene la hnei uati hmitrötr hna qaja koi Peteru, nge nemene la hna kuca hnei Peteru?

8 Ngöne la hune uma, “Peteru . . . a thele la aliene hnei angeic hna meköle goeën.” Nge traqa pi hi la köni trahmany hna upe hnei Konelio. (Itre hu. 10:17) Ame ngöne lo hna meköle goeën, akönia qaja Peteru ka hape, tha tro kö angeic a öni la itre öni ka sis nge hna wathebon. Matre hapeu, tro kö Peteru a ce tro memine lai köni trahmany, me lö hnine la uma ne la ketre atre ne fen? Ase hë uati hmitrötr amamane koi Peteru la aja i Akötresie. Öni uati hmitrötr koi Peteru: “Hanawang! kola thele eö hnene la köni trahmany. Mejë jë, nge uti pi, nge ce tro jë me angatr, nge the luelue kö, ke eni hi la ka upi angatr.” (Itre hu. 10:19, 20) Eje hi, hnene lo hna meköle goeëne hnei Peteru göne la itre öni ka sis, hna hnëkë angeic troa canga trongëne la hna amekötine hnei uati hmitrötr.

9 Atre hë Peteru ka hape, uati hmitrötr la ka uku Konelio troa upe la köni trahmanyi troa wai angeic. Matre hnei angeic hna ‘alö angatr me alapa angatr.’ (Itre hu. 10:23a) Hnei Peteru hna saze la aqane waiewekë i angeic la angeic a trotrohnine la aja i Akötresie.

10. Tune kaa la aqane iujine Iehova la nöje i Nyidrë, nge nemene la itre hnyinge nyine tro sa isa hnyingën?

10 Ame enehila, Iehova palahi a troxome la organizasio i Nyidrë. (Ite edomë 4:18) Uati hmitrötr i Nyidrë a iujine la “hlue ka nyipici me ka inamacan.” (Mat. 24:45) Celë hi matre easa kapa la itre ini hna ahnyipixene göne la aqane trotrohnine së la Tusi Hmitrötr, me saze la itre aqane huliwa së. Matre isa hnyinge jë së ka hape: ‘Tune kaa ni la kola saze la itre ewekë? Eni kö a canga kapa me drengethenge la hna amekötine hnene la ua i Akötresie?’

Peteru “a Amekötine Jë Troa Bapataiso Angatr” (Itre Huliwa 10:23b-48)

11, 12. Nemene la hnei Peteru hna kuca lo angeic a traqa e Kaisaria, nge nemene hë la hnei angeic hna trotrohnine e cili?

11 Ame hë lo drai thupene la Peteru a ase kapa la iamamany qa hnengödrai, hnei angeic memine la ala 9 (ene lo köni trahmanyi hna up hnei Konelio me “sikisi lao trejine” ne Iudra ka mel e Iopa) hna tro Kaisaria. (Itre hu. 11:12) Nge ame Konelio, angeic a “lapa treqe angatr memine la itre xaa atrene la ‘fami’ angeic, me itre sinee i angeic,” itre atre ne fen asë hi angatr. (Itre hu. 10:24) Ame la Peteru a traqa e Kaisaria, hnei angeic hna kuca la ketre ewekë nyine hain: Hnei angeic hna lö hnine la uma ne la ketre atr hna tha xötrehatren! Öni Peteru: “Atre hi nyipunieti lo laka, hna wathebone kowe la angetre Iudra troa itronyi me easenyine la trenyiwa, ngo enehila, hnei Akötresie hna amamane koi ni laka, tha tro pi kö ni a jele ngazone maine sisine la ketre atr.” (Itre hu. 10:28) Trotrohnine hë Peteru lo hnei angeic hna meköle goeën. Tha kolo hmekuje kö a qeje xen, ngo hetre nyine tro angeic a kuca. Eje hi, tha tro hmaca kö angeic a “jele ngazone maine sisine la ketre atr [uti fe hë la itre atrene fen].”

“Konelio a lapa treqe angatr memine la itre xa atrene la [fami] angeic, me itre sinee i angeic.”—Itre Huliwa 10:24

12 Nyimutre la itre atr ka itreqe me pi drei Peteru. Öni Konelio: “Eahuni a ce icasikeu qëmeke i Akötresie göi troa drenge la nöjei ewekë hnei Iehova hna amekötine tro eö a qaja.” (Itre hu. 10:33) Pane mekune jë ka hape, kola ithanata tune koi epun hnene la ketre atr! Öni Peteru e sa: “Qaane enehila, mama cile hnyawa ha koi ni laka, tha ka ië hna hnime kö Akötresie, ngo nyidrëti a kapa la nöjei atr qa ngöne la nöjei nöj, e ka xoue nyidrë me thiina ka meköt angatr.” (Itre hu. 10:34, 35) Trotrohnine hë Peteru ka hape, tha Akötresieti kö a goeëne la hane ngönetrei, me nöj, me itre xaa ewekë ju kö. Celë hi matre, hnei angeic hna catre cainöjëne la maca ka loi, me qaja la aliene la mec me melehmaca i Iesu.

13, 14. (a) Nemene la thangane la kola saze hnei Konelio me itre xaa atre ne fen lo 36 M.K.? (b) Pine nemene matre tha tro kö sa goeëne la ka mama koi lue mek?

13 Hna traqa la ketre ewekë ngöne la ijine cili: “Peteru pala kö a ithanatane lai, ame hna të pi la uati hmitrötr hune . . . la itre atr ne la itre xaa nöj.” (Itre hu. 10:44, 45) E cili hmekuje hi hnine la Tusi Hmitrötr, la kola qeje uati hmitrötr a të hune la itre atr, qëmekene troa bapataiso angatr. Ame la Peteru a öhne laka, hna kepe angatr hnei Akötresie, angeic a “amekötine jë troa bapataiso angatr [ene la itre atre ne fen.]” (Itre hu. 10:48) Ame hi lai kola kapa la itre atre ne fen lo macatre 36 M.K., ke kolo hi lai a nyipune la ijine i angetre Iudra, nöje hna iëne hnei Iehova. (Dan. 9:24-27) Ame e cili, hnei Peteru hna huliwane la hnaakönine “kii ne la Baselaia.” (Mat. 16:19) Jëne la kii cili, hna fe la qëhnelö kowe la itre hna tha xötrehatren, me aijijë angatr tro fe a itre keresiano hna iëne hnei uati hmitrötr.

14 Ame fe enehila, atre hi la itre ka cainöjëne la Baselaia ka hape, “tha ka ië hna hnimi kö Akötresie.” (Rom. 2:11) Aja i Nyidrë “tro la nöjei pengön atr a mel.” (1 Tim. 2:4) Haawe, the tro pi kö sa amekötine la itre atr, thenge la ka mama koi lue mek. Ngacama ka isapengöne easë, nge isa nöje së kö, me hane ngönetrei, me hmi, ngo ame la hnëqa së, ke troa cainöjëne la maca ne la Baselaia i Akötresie koi nöjei atr.

“Tha Qeje Jole Hmaca Kö Angatr, Nge Angatr a Atrunyi Akötresieti Jë” (Itre Huliwa 11:1-18)

15, 16. Hnauëne laka, hnene la itre keresiano ne Iudra hna qeje Peteru, nge nemene la hnei Peteru hna kuca?

15 Peteru a pi qaja koi itre xan la ewekë ka traqa, matre angeic a canga tro ju a tro Ierusalema. Ngazo pe, drei gojenyine hë itre xan ka hape, hetre itre atre ne fen ka “kapa la trengewekë i Akötresie.” Tha qea ju kö, nge “hnene la itretre catre fë troa ixötrehatreny hna nyiqaane qeje Peteru.” Kolo itre keresiano ne Iudra, angatr a jol ke hnei Peteru “hna lö hnine la hnalapa ne la itre atr tha hna xöj, me ce xeni me angatr.” (Itre hu. 11:1-3) Eje hi, tha angatre kö a jole pine laka, tro hë la itre atre ne fen a itretre drei Iesu Keriso. Waea! Angatre a jol, ke angatr a ajan tro fe la itre atre ne fen a hane trongëne la Wathebo göi xötrehatren matre hane kepe angatre hnei Akötresie. Mama pi hi e cili ka hape, jol kowe la itre xaa atre dreng qa Iudra troa nuetrij la Wathebo i Mose.

16 Tro jë Peteru a qeje nemene kowe la angetre Iudra? Ame ngöne Itre Huliwa 11:4-16, hnei Peteru hna hamëne la 4 lao ewekë ka anyipicine ka hape, hna iuji angeic qa hnengödrai: (1) Hnei angeic hna meköle goeëne la ketre ewekë qa hnengödrai (Xötre 4-10); (2) Hna amekötine hnei uati hmitrötr (Xötre 11, 12); (3) Hna wai Konelio hnene la ketre angela (Xötre 13, 14); nge (4) Hna uti la uati hmitrötr kowe la itre atre ne fen (Xötre 15, 16). Matre Peteru a nyipune jë me hape: “Haawe, pine laka hnei Akötresie hna hamëne koi angatre [ene la itre atre ne fen] la ahnahna hna hamëne gufane [ene la uati hmitrötr] koi së [angetre Iudra], itretre lapaune koi Iesu Keriso Joxu, nga drei ni matre thingi jë i Akötresie?”—Itre hu. 11:17.

17, 18. (a) Nemene la ka traqa kowe la itre keresiano ne Iudra? (b) Pine nemene matre tha ka hmaloi kö troa hetrenyi la cas e hnine la ekalesia, nge nemene la itre hnying nyine tro sa isa hnyingën?

17 Akötre catr la itre keresiano ne Iudra la angatr a drei Peteru. Tro kö angatr e cili a atreine hnim la nöjei pengöne atr? Tro kö angatr a kapa la itre atre ne fen hna hnyipi bapataison? Tro kö a angatr a goeëne la itre atre cili ceitu me itre trejine me angatr? Öni Tusi Hmitrötr: “Matre ame hë [la itre aposetolo me itre keresiano ne Iudra] a drenge lai, tha qeje jole hmaca kö angatr, nge angatr a atrunyi Akötresieti jë me hape: ‘Haawe, Akötresieti fe a aijijëne la itre atre ne fen troa ietra matre mel.’ ” (Itre hu. 11:18) Hnene la aqane ujë i angatr hna acatrene la cas ne la ekalesia.

18 Tha ka hmaloi kö troa acatrene la casi së, pine laka, ame la itre hlue i Iehova, ke “angatr a isa xulu qa ngöne la nöjei nöj, me nöjei tribu, me nöjei hane ngönetrei, me nöjei qene hlapa.” (Hna ama. 7:9) Eje hi, hetrenyi e hnine la itre ekalesia la nyimu hane ngönetrei, me isa aqane mel, me isa aqane hia së. Matre isa hnyinge jë ka hape: ‘Hapeu, hnenge kö hna xometrije qaathenge la imethinë? Itre atre ne fen a pi mama fë la nöje i angatr, me tribu, me catre fë la qenenöje i angatr, me ixele ma iwai. Hapeu, eni kö a isine matre tha tro kö a ujë tune kowe la itre trejin?’ Mekune kö lo ka traqa koi Peteru (Kefa), itre macatre thupene lo kola ha kapa la itre atre ne fen. Hnei angeic hna xouene la itre xan, ene pe, tha ce xeni ju hi angeic me itre atre ne fen, nge goi “ananyi angatr” fe. Celë hi matre Paulo a ameköti angeice ju. (Gal. 2:11-14) Haawe, thupëne kö së la ië hna hnim.

“Ala Nyimu La Itre Atr Ka Hane Lapaun” (Itre Huliwa 11:19-26a)

19. Hnene la itre keresiano ne Iudra hna nyiqane cainöje koi drei, nge nemene hë la thangan?

19 Hnene kö la itretre drei Iesu hna cainöj kowe la itre hna tha xötrehatren? Hane hi la ka traqa ekö e Anetioka e Suria. d Ame ngöne la nöje cili, ke nyimutre catr la angetre Iudra. Ame pe, tha ka imethinë kö angatr me itre atre ne fen. Matre tha ka jole kö troa cainöje kowe la itre atre ne fen. E cili hi la angetre Iudra a nyiqane tro fë la maca ka loi kowe la “angetre ithanatane la qene Geres.” (Itre hu. 11:20) Tha angatre hmekuje kö a cainöje kowe la angetre Iudra ka qene Geres, ngo kowe fe la itre hna tha xötrehatren. Eje hi, hnei Iehova hna amanathithi angatr pine laka, “ala nyimu la itre atr ka hane lapaun.”—Itre hu. 11:21.

20, 21. Hnei Banaba hna ipië tune kaa, nge tune kaa la aqane tro sa nyitipu angeic?

20 Hnene la ekalesia ne Ierusalema hna upi Banaba troa kuca la teritoar e Anetioka. Tru palaha hnei atr ka kapa la maca, matre thatreine hnyawa ha angeic. Drei jë la ka atreine troa xatua angeic? Saulo, lo ka troa aposetolo kowe la itre nöj. (Itre hu. 9:15; Rom. 1:5) Tro kö Banaba goeë Saulo ceitu me ketre atr ka atreine ju kö hui angeic? Waea! Hnei angeic hna ipië. Goi qai angeic fe hna thele Saulo e Taraso me bëeke sai Saulo, matre troa xatua angeic e Anetioka. Matre ca macatre hnei nyidro hna pane ithuecatre kowe la ekalesia ne Anetioka.—Itre hu. 11:22-26a.

21 Tune kaa la aqane tro sa ipië ngöne la huliwa ne cainöj? Tro la thiina cili a amekunë së ka hape, hetre ifego së. Eje hi, isa hetre trengecatre së me atreine së. Ame la itre xan, ke ka atreine catre angatr cainöj ngöne la gaa tru atr, me ngöne la itre hnalapa trootro. Ame pe koi itre vizit me ini tus, ke loi e troa xatua angatr. Haawe, maine easa ajane troa maca ngöne la itre xaa götrane la huliwa ne cainöj, loi e tro sa sipo ixatua. E cili, tro ha hetre thangane la huliwa së, nge tro sa madrine troa kuca la huliwa ne cainöj.—1 Kor. 9:26.

“Angatr a Iupi Fë Jë La Itre Ewekë” (Itre Huliwa 11:26b-30)

22, 23. Tune kaa la aqane amamane la ihnimi trejine hnene la itre trejin ne Anetioka, nge tune kaa fe enehila?

22 “Jëne la ixatua i Akötresie, kola xötrei ati ëjene la itretre dreng e [Anetioka] ka hape, itre Keresiano.” (Itre hu. 1:26b) Ame la ëj e cili hna kapa hnei Akötresie, ke thatraqai angatr hnyawa hi, ke hetrenyi thei angatr la itre thiina i Keriso. Mama kö la ihnimi trejin thene la angetre Iudra me itre atrene ne fen? Hane hi la ka traqa ngöne lo jiine ka tru lo macatre 46 M.K. e Ame la itre hna ketr catrën ekö hnene la jiin, ke kolo itre ka pë ewekë, ke pëkö mani angatr, me nyine xen. Goi ketr fe la itre trejine ne Iudra, ke tru hnei itre ka pë ewekë, nge ka pëkö xen thei angatr. Ame e cili, hnene la itre trejine ne Anetioka [ame la itre xan, ke itre atre ne fen], hna “iupi fë ewekë kowe la itre trejine ne Iudra.” (Itre hu. 11:29) Hane hnyawa hi lai ihnimi trejin!

23 Casi palahi la aqane ujë ne la trejine enehila. Ame la easa drenge ka hape, kola aja ixatua ne la itre trejine me easë ngöne la nöje së, me ngöne la itre xaa nöj, easa canga xatua angatr. Itre Komite Ne Filial a acil la itre Komite Ne Ixatua, matre troa xatuane la itre trejine ka mele ngöne la itre nöje hna lepe hnei hulö (itre iudreli, me sa, me tsunami, me itre xaa hulö ju kö). E cili hi la kola mama la ihnimi trejin.—Ioane 13:34, 35; 1 Ioane 3:17.

24. Tro sa amamane tune kaa ka hape, ka tru koi së la hna meköle goeëne hnei Peteru?

24 Ame fe së itre keresiano, ke easë fe a wangatrune la hna meköle goeëne hnei Peteru ngöne la hune uma e Iopa. Easa nyihluene la Akötresie ka tha ië hna hnim. Ame la aja i Nyidrë, ke tro sa cainöjëne la maca ne la Baselaia koi nöjei atr, ngacama isa hane ngönetrei së kö, maine ka xulu ju hë qa ngöne la ketre nöj, me cilën la ketre göhnë ka tru. Haawe, catre pi së cainöjëne la maca ka loi, ke matre tro fe la itre xan a hane dreng me kapa.—Rom. 10:11-13.

Ame la itre trejine a aja ixatua, easa canga xatua angatr

a Xele catr la angetre Iudra ma wai Simona, ke angeic a huliwane la itre zuti, me itre kupeine ne la itre öni ka mec, itre ka pupui pi. Ame la itre ka kuca la huliwa cili ke, tha ijiji angatre kö troa hane lö hnine la uma ne hmi. Ketre, loi troa nanyi la hnë huliwa i angatr qa ngöne la uma ne hmi. Ame la enanyine ke, loi e troa traqa koi 50 lao kubit, kola hape, 20 lao met qa ngöne la ketre traon. Ma celë hi matre, ame la uma i Simona, ke ej e cili “ezine hnagejë.”—Itre hu. 10:6.

b Wange ju la hna eköhagen, “ Konelio Me Trongene Isi Roma.”

c Kolo hna hape, “Des conseils fiables pour éduquer les enfants,” ka mama lo 1 Nofeba 2006, götrane 4 koi 7.

d Wange ju la hna eköhagen “ Anetioka Ne Suria.”

e Flavius Josèphe, historien ne Iudra a qaja ka hape, hna traqa lo “jiin atraqatr” ngöne lo ijine musi Kalaudio (41-54 M.K.).