1. Qejepengöne jë la ijine feetën la Penetekos.

 KOLA enij me iluilu e hnine la traon e Ierusalema! a Kola so draië qa ngöne la ita ne huuj ne la uma ne hmi, nge kola mexem e caha la nin ne la angetre Levi, angatr a nyimane la Hallel. (Salamo 113 koi 118) Nge itre ka ngenu kö e cahu a traqa qa ngöne la itre nöj gaa nany, tune la angetre Elama, Mesopotamia, Ponoto me angetre Aigupito me Roma. b Angatr a traqa göne la Penetekos, hna hëne fe ka hape “drai ne la pane wen.” (Num. 28:26) Ketre feete lai ngöne la macatre ka nyipune la kola menuën la bali, nge kolo fe a nyiqane menuën la qitr. Celë hi ketre drai ne madrin.

2. Nemene la iamamanyikeu ka traqa lo Penetekos macatre 33?

² Ame ju hi la ketre hmakany ne la macatre 33, hna traqa la ketre iamamanyikeu laka, thatreine kö troa thëthëhmin. Drenge jë hi angatr la “ketre mejene qaa hnengödrai, kösë eny ka hnahna catr.” (Itre hu. 2:2) Kola mexem e hnin la uma, hnë icasikeu hnene la 120 lao itretre drei Iesu. Nge öhne jë hi angatr la ketre ewekë. Kola të hui itre xan la ukahlokine eë, kösë itre thinem. c Ame hna të hune la he i ketre matre ketre uti hë angatr asë, “tiqa pi hi angatr hnei uati hmitrötr,” nge angatre hë lai a qaja la itre xaa qene hlapa! Ame hë la angatr a tro qa hnine la uma, kola sesëkötr la itre atr ka ixelë me angatr laka, itrotrohni hi angatr la angatr a porotrik. Eje hi, nöjei atr a dreng “la kola ithanatane la qene hlapa i angatr hnene la itretre dreng.”—Itre hu. 2:1-6.

3. (a) Pine nemen matre ketre ijine ka tru ne la nyipi hmi la Penetekos macatre 33? (b) Pine nemene matre ka ce tro la cainöje i Peteru memine la aqane huliwan angeic “la itre kii ne la Baselaia”?

³ Ame la iamamanyikeu ka traqa, ke celë hi ketre ijin ka tru ne la nyipi hmi. Kolo hi lo ijine kola acil la Isaraela i Akötresie, lo itre keresiano hna  iën. (Gal. 6:16) Ngo tha ase pala kö. Ame la Peteru a cile fë cainöj la ijine cili, ke angeice hi lai a huliwan la pane “kii ne la Baselaia.” Tro la itre kii cili a aijijëne la itre xan troa kapa la ketre pengöne manathith. (Mat. 16:18, 19) Hnene la pane kii hna aijijën la angetre Iudra memine la itre trenyiwa ka kapa la hmi angetre Iudra d troa atre la maca ka loi. Celë hi ka hane aijijë angatr troa kapa la uati hmitrötre i Akötresie. E cili, tro hë angatr a hane nyiatrene la Isaraela i Akötresie. Nge tro mina fe angatr a hane joxu me itretre huuj ngöne la Baselaia. (Hna ama. 5:9, 10) Ame hë lo thupen, kolo fe a aijijën la angetre Samaria me itre atre ne fen troa hane kapa la manathith ka tru cili. Nemene la ini hne së hna xom enehila qa ngöne la itre hna melën lo Penetekos macatre 33?

4. Nemene la ka amamane ka hape, easa sisedrëne la huliwa hna kuca ekö lo macatre 33?

⁴ Hna nyiqane la ekalesia hnene la 120 lao itretre drei Iesu “ka ce icasikeu ngöne la ketre götran,” ngöne lo hnahag e koho. Nge e cili, lo kola ië angatr hnei uati hmitrötr. (Itre hu. 2:1) Heji pë hë, nge traqa koi itre thauzan lao atr hna bapataison ngöne la drai cili. Ngo kolo petre hi a nyiqane kökötre la organizasio. Tune pala hi enehila, itre trahmanyi me föe ka xou Akötresie a traqa kowe la itre ekalesia. Nge angatre hi la ka “cainöjëne la maca ka loi ne la Baselaia e cailo fen nyine anyipicine kowe la nöjei nöj,” qëmeken troa traqa la pune la fen celë.—Mat. 24:14.

5. Nemene la eloin la troa sine la ekalesia?

⁵ Tro fe la ekalesia a ithuecatr kowe la itre keresiano, ene la itre hna iën  memine la itre “xa mamoe.” (Ioane 10:16) Hnei Paulo hna qaja ngöne la tusi angeic koi angetre Roma la madrine i angeic kowe la aqane ithuecatrekeu i angatr. Öni angeic: “Ke tru catre la ajange troa iöhnyi me nyipunie me xatuane la lapaune i nyipunie, matre tro nyipunie a catre huliwa koi Akötresie; ngo loi e tro sa itö ithuecatrekeu qa ngöne la isa lapaune së, lapauneng me lapaune i nyipunieti mina fe.”—Rom. 1:11, 12.

6, 7. Tune kaa la aqane cainöj enehila la itre ekalesia kowe la nöjei nöj?

⁶ Ame enehila, casi hi la hna isin hnene la ekalesia tune fe ekö, lo ijin ne lo itre pane keresiano. Hnei Iesu hna hamën kowe la itretre drei nyidrë la ketre huliwa ka tha hmaloi kö, ngo ame pe, ka hamë madrin. Öni nyidrë: “Inine jë la nöjei atr qa ngöne la nöjei nöj troa xötrethenge ni. Bapataiso angatre jë ngöne la ëje i Kaka, me ngöne la ëje ne la Nekön, memine la uati hmitrötr. Ini angatre jë troa trongëne lo nöjei ewekë hnenge hna amekötine koi nyipunie.”—Mat. 28:19, 20.

⁷ Kola cainöjëne la maca ka loi enehila, jëne hi la ekalesia ne la itre Temoë Iehova. Nyipici, tha ka hmaloi kö troa cainöj kowe la itre atr ka qaja la itre xaa qene hlapa. Ngo hnene la itre Temoë hna kuca la itre itus ngöne la 1 000 nge hetre munën lao qene hlapa. Maine epuni fe ngöne la ketre ekalesia, nge ka sine pala hi epuni la huliwa ne cainöj, me hamë ini kowe la itre ka ajan, haawe, madrine jë. Ke ala xalaithe hi e celë fen hna aijijëne troa anyipicine la ëje i Iehova!

8. Nemene la eloine la ekalesia koi së?

⁸ Iehova a xatua së enehila troa cile catr me madrin, jëne la fami së, ene la itre trejin ne la fen asë. Hnei Paulo hna cinyanyi kowe la itre keresiano ne Heberu ka hape: “Nge loi e tro fe sa imekunekeun, matre aciane la ihnim me itre huliwa ka loi, nge the tro kö a trije la itre icasikeu së, tune lo hna majemin hnei itre xan, ngo tro pe a ithuecatrekeu; nge pine laka, calemi hë la drai i Akötresie, catre pi së kuca tune lai.” (Heb. 10:24, 25) Ketre ahnahna i Iehova la ekalesia, matre tro epuni a ithuecatre koi  itre xan, nge troa thuecatre i epun hnei angatr. The ananyine pi kö epuni la itre trejin, nge the nuetrije kö la itre icasikeu!

9, 10. Nemene la aqane kuca itre xan matre troa cainöj kowe la itre atr ka qaja la ketre qene hlapa?

⁹ Pane mekune jë, kola sesëkötr la angetre Iudra memine la itre ka kapa la hmi angetre Iudra lo Penetekos macatre 33. Maine jë, angatr a qaja la ca qene hlapa matre troa itrotrohni, qene Geres maine qene Heberu. Ngo ame pena la, “angatr a isa dreng [la itretre dreng] kola qaja la isa qene hlapa i angatr.” (Itre hu. 2:6) Hna ketr la itre hni angatr la angatr a dreng la maca ka loi ngöne la sipu qene hlapa i angatr! Ame enehila, tha hna aijijëne kö la itre nyipi keresiano troa qaja la nöjei qene hlapa jëne iamamanyikeu. Ngo alaniymu catr la ka saen troa cainöjën la maca ne Baselaia ngöne la itre xaa nöj. Tune kaa? Itre xan a inin la ketre qene hlapa matre troa xatuan la ketre ekalesia ezi angatr, maine feke pena koi ketre nöj. Kola hain hnene la itre atr ka drei angatr, la itre trengecatre hnei angatr hna nu matre inine la ketre qene hlapa.

¹⁰ Hnei Christine me 7 lao xaa Temoë hna inin la qene Gujarati. Ame ngöne la ketre drai, hnei angeic hna ibozu qene Gujarati memine la sine huliwa i angeic jajiny. Kola sesëkötre lai jajiny laka, hnei Christine hna inin la qene Gujarati, nge ketre qene hlapa lai ka jol. Ame hnei Christine hna cainöj koi angeic. Nge önine jë hi lai jajiny: “Ma ka nyipiewekë catr la maca hnei epuni hna tro fë.”

11. Nemene la ka troa xatua së troa cainöj kowe la itre atr ka ithanatane la itre xaa qene hlapa?

¹¹ Nyipici laka, tha ijiji së asë kö troa inin la ketre qene hlapa. Ame pe, ijije hi tro sa hnëkë matre cainöjëne la maca ne la Baselaia kowe la itre atr ka ithanatane la itre xaa qene hlapa. Tro sa kuca tune kaa? Huliwane  jë lo application JW Language^®. Ej a amamane la aqane troa ibozu me nyiqane porotrik ngöne la ketre qene hlapa hna ithanatan ngöne la nöje së. Amamane jë la itre video me itre itus ka mama ngöne la site jw.org, ngöne la sipu qene hlapa i angatr. Ame la easa amamane la itre jia ne huliwa cili ngöne la hna cainöj, tro së lai a madrine tune lo itre pane keresiano ekö, lo angatr a öhne la kola isa sesëkötr la itre trenyiwa ka dreng la maca ka loi “ngöne la sipu. . . qene hlapa i angatr.”

12. (a) Nemene la ka amamane ka hape, hna eatr lo hna perofetan hnei Ioela ngöne lo ijine lo Penetekos 33? (b) Hnauëne laka, ame kowe la itre pane keresiano, troa eatr la hna perofetan hnei Ioela?

¹² “Mejë jë hi Peteru” troa ithanata kowe la nöjei atr ka alanyim ka ithanatane la itre xaa qene hlapa. (Itre hu. 2:14) Angeic a qejepengöne ka hape, ame la atreine i angatr troa ithanatane la nyimu qene hlapa, ke qaathei Akötresie. Celë hi hna perofetan hnei Ioela ka hape: “Tro ni a nenge la [u]nge hune la nöjei ate asëjëihë.” (Ioela 2:28) Qëmeken tro Iesu a elë hnengödrai eë, hnei nyidrëti hna qaja amë kowe la itretre dreng ka hape: “Tro ni a xëwe sai nyipunie koi Kaka, nge tro nyidrëti a hamëne la ixatua koi nyipunie,” ene la uati hmitrötr.—Ioane 14:16, 17.

13, 14. Nemene la aqane kuca i Peteru matre ketr la hni ne la itre atr, nge nemene la aqane tro sa nyitipu Peteru?

¹³ Hnei Peteru hna afenesin la cainöj me hape: “Haawe, loi e xecie hnyawa kowe la nöjei hnalapa ne Isaraela ka hape, hnei Akötresieti hna acili nyidrë troa Joxu me Keriso, lo Iesu hnei nyipunieti hna jei faon.” (Itre hu. 2:36) Nyipici, tha angetre Iudra asë kö la ka axösisi Iesu me humuthi nyidrë. Ngo angetre Iudra asë hi angatr, matre zöi angatr asë la meci Iesu. Ngo ame pe, Peteru a metrötrë angatr matre angeic a thele troa ketr la itre hni angatr. Tha  angeic kö a upezö angatr, ngo angeice pe a upi angatr troa ietra. Hapeu, hnei angatre kö hna drengakötrën? Waea. Kolo pe a “ketr la itre hni angatr.” Matre öni angatr: “Nemene ju hë la nyine tro huni a kuca?” Pine laka, hnei Peteru hna hnëkën hnyawane la itre mekun ngöne la cainöje i angeic, matre ietra ju fe kö angatr e cili.—Itre hu. 2:37.

¹⁴ Ijije fe hi tro sa nyitipune la aqane kuca i Peteru,me thel troa ahlën la itre aliene hni ne la itre atr. Ame la easa ithanata Tusi Hmitrötr memine la ketre atr, tha tro kö sa amekötine asë la itre mekune i angeice ka isazikeu memine la Tusi Hmitrötr. Tro pe sa ce ithanatan la itre mekune ka loi hnei angeic hna qaja. E tro sa öhne la ketre mekun hnei angeic hna kapa, ke ijije hi tro sa ce wange me angeice la mekuna i Akötresie e hnine la Tusi Hmitrötr. Ame la easa huliwane la Tusi Hmitrötr matre ithuecatr, ke canga tro hi a kapa hnene la itre atr ka thele Akötresie.

15. (a) Nemene la hnei Peteru hna qaja, nge nemene la thangane lai? (b) Hnauëne laka, ijije hë troa xomi bapataiso hnene la itre thauzane lao atr ka drenge la maca lo Penetekos?

¹⁵ Öni Peteru kowe la angetre Iudra memine la itre trenyiwa ka kapa la hmi angetre Iudra ngöne la ijine Penetekos 33, ka hape: “Ietra ju, nge bapataiso jë.” (Itre hu. 2:38) Matre traqa koi 3 000 lao ka xomi bapataiso, maine jë hnine la itre piscines ne Ierusalema, maine e cili pena ezin. e Hapeu, hnei angatre hi hna axeciën tune la? Kolo kö lai a hape tro la itre ka ini Tus, me itre nekö ne la itre keme me thin keresiano a canga xomi bapataiso, nge tha trotrohnine hnyawa palakö la itre nyipici? Waea. Atre hi së la pengöne la angetre Iudra memine lo itre ka kapa la hmi angetre Iudra, ka bapataiso lo Penetekos 33.  Itre ka hmi hë angatr qane ekö koi Iehova me catre inine la trengewekë i Nyidrë, nge angatre hi lo nöje hna iën hnei Iehova. Ketre, itre ka lapaune catr angatr, ke itre xan a traqa qa gaa nany troa hane sine la Penetekos. Thupene la angatr a trotrohnine la hnëqa i Iesu ngöne la aja i Akötresie, hnei angatr hna catre kuca palahi la huliwa i Nyidrë, nge itretre drei Keriso hë angatr.

16. Nemene la aqane amaman ekö hnene la itre pane keresiano la enyipiewekëne troa pa troa kuca la loi koi itre xan?

¹⁶ Eje hi, hna amanathithi angatr hnei Iehova ngöne la ijine cili. Öni Tusi Hmitrötr: “Nge hnene la itre ka xötrei bapataiso hna cas me ce thawa la itre ewekë i angatr, me salemëne la itre mo me itre hlapa i angatr, me ce thawa me itre xan thenge la ka pë thei angatr.” f (Itre hu. 2:44, 45) Kola amamai së itre nyipi keresiano la aqane tro sa ihnimekeu, me pa troa kuca la loi koi itre xan.

17. Nemene la itre nyine troa kuca qëmeken troa bapataiso?

¹⁷ Thenge la Tusi Hmitrötr, hetre itre nyine troa kuca qëmekene troa nue mel me xomi bapataiso. Troa pane inine la Tusi Hmitrötr. (Ioane 17:3) E thupen, troa amamane la lapaun me ietran la itre hna kuca ekö. (Itre hu. 3:19) Nge thupene lai, troa saze me kuca la itre ewekë ka loi thenge la aja i Akötresie. (Rom. 12:2; Efe. 4:23, 24) E ase hë epun kuca asë lai, ijiji epuni hë troa nue mele koi Akötresie jëne la thith, me bapataiso.—Mat. 16:24; 1 Pet. 3:21.

18. Nemene la manathithi hna kapa hnene la itretre drei Iesu?

¹⁸ Hapeu, ka bapataiso hë epun? Maine eje hi, epuni hë la ketre atre drei Iesu. Madrine jë, ke tune la itre pane keresiano ekö hna atiqane hnei uati hmitrötr, ijiji epuni hë troa hane kapa la men matre troa catr anypici Iehova, me kuca la aja i Nyidrë!