Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

MEKENE 22

“Ka Loi Kö Troa Kuca La Aja i Iehova”

“Ka Loi Kö Troa Kuca La Aja i Iehova”

Aja i Paulo troa kuca la aja i Akötresie, me tro Ierusalema

Itre Huliwa 21:1-17

1-4. Pine nemen matre Paulo a tro Ierusalema, nge nemen la ka treqe angeic e cili?

 HACE catr koi Paulo troa inu memine la itre qatre thup e Mileto. Jole catr koi Paulo me Luka troa nue la itre trejin hnei nyidroti hna hnim! Nyidroti a cil ngöne la gaa draië ne la he, nge ka tiqa la itre trengetrenge i nyidro hnei kemej. Hnei nyidroti fe hna xometrongën la itre mani hna ithingën kowe la itre Keresiano ka aja ixatua e Iudra, nge tru la aja i nyidro troa canga thawa koi angatr.

2 Kola nango hnahna la eny, matre kola kötre trootro la he qa ngöne la hna xepe hnei he. Tru la hace koi Paulo me Luka memine la 7 lao sinatronge i nyidro, la angatr a goeën la kola treije pi angatr hnene la itre trejin ka lapa pe. (Itre hu. 20:4, 14, 15) Angatre pala hi a halehale uti hnyawa ha la kola patre la he.

3 Traqa koi köni macatre ne ce huliwa Paulo memine la itre qatre thup ne Efeso. Ngo ame enehila, hna upi angeic hnei uati hmitrötr a tro Ierusalema. Atre hnyawa hi angeic la ka troa traqa koi angeic e cili, ke eue hi lo, öni angeic kowe la itre qatre thup: “Uati hmitrötr a troxomi ni a tro Ierusalema, nge thatre kö ni la ewekë ka troa traqa koi ni e cili. Ngo ame pe, ngöne la itre traon, eje pala hi a anyipicine koi ni ka hape, kola treqe ni hnei kalabusi me akötr.” (Itre hu. 20:22, 23) Ngacama jole ju hë, ngo drenge hi Paulo la “uati hmitrötr a troxomi” angeic, me thue aja i angeic troa tro Ierusalema. Maine nyipici laka, ka tru koi angeic la mel, ngo ame la ka nyipiewekë koi angeic ke troa kuca la aja i Akötresie.

4 Ngo ame eö ke, ceitune kö la mekuna i eö me Paulo? Ame la easa nue la mele së koi Iehova, ke easë lai a qaja koi Nyidrë ka hape, ame hi la ka nyipiewekë ngöne la mele së, ke troa kuca la aja i Nyidrë. Haawe, tro lai a hetre thangan koi së, e tro sa inin la aqane mele nyipici i Paulo aposetolo.

Ase Hë Sasaith La Hnapet Ne “Kupero” (Itre Huliwa 21:1-3)

5. Nemene la gojeny hna xom hnei Paulo me itre sinatronge i angeic matre troa traqa e Turo?

5 Ame la he i Paulo me itre sinatronge i angeic, ke ka “ea meköt.” Matre canga traqa hi angatr e Koso ngöne la drai cili, ke hnei angatr hna ce tro me eny. (Itre hu. 21:1) Maine jë, hnei angatr hna pane kuië iuhni e cili ngöne la jidr, qëmeken troa tro hmaca a tro Rodo me Patara. Nge ame e Patara, ngöne la götran kolojë ne Asie Mineure, hnei angatr hna tithe la ketre he ka tru ka tro meköt a tro Turo, e Foinike. Nge hnei angatre pë hë hna sasaith la hnapet ne “Kupero . . . ngöne la götrane mi” ne la he. (Itre hu. 21:3) Pine nemen matre kola qeje Kupero hnei Luka?

6. (a) Hnauëne laka, kola ithuecatre koi Paulo la angeic a goeën e Kupero? (b) Nemene la mekuna i eö la eö a öhne la aqane xatua eö me amanathithi eö hnei Iehova?

6 Maine jë, Paulo a köjan e Kupero, nge angeic a qaja la hnei angeic hna melën e cili. Ame lo 9 lao macatre qëmeken, ngöne lo pane trongene mesinare i Paulo me Banaba, me Ioane Mareko, hnei angatr hna iöhnyi me Eluma, ketre trene iöni ka icilekeu memine la huliwa ne cainöj. (Itre hu. 13:4-12) Maine jë, ame la Paulo a goeën la hnapet, me mekun la itre hnei angeic hna kuca e cili, ke celë hi ka ithuecatr koi angeic göne la itre ewekë ka troa traqa e thupen. Haawe, loi e tro fe sa mekune hnyawa la aqane xatua së, me amanathithi së hnei Akötresie troa xomihnin la itre jol. Celë hi lai ka troa xatua së troa mekun tui Dravita, lo öni angeic: “Nyimu aköte ne la ate ka meköt; ngo hna amele angeic qa ngön’ it’eje asë hnei Iehova.”—Sal. 34:19.

“Hne Huni Hna Thele Me Öhne La Itretre Dreng” (Itre Huliwa 21:4-9)

7. Nemene la hnei Paulo, me Banaba, me Ioane Mareko hna kuca la angatr a traqa e Turo?

7 Hna ketri Paulo hnene la ihnimi ne la itre Keresiano, matre pi tro catr angeic a iöhnyi memine la itre atr ka lapaun tui angeic. Ame la angatr a traqa e Turo, öni Luka, “hne huni hna thele me öhne la itretre dreng.” (Itre hu. 21:4) Atre hi angatr laka, hetre itre Keresiano e cili, matre hnei angatr hna thele me öhne la itre trejin, nge maine jë, hnei angatr hna pane lapa e cili. Ame la ketre manathith ka tru ngöne la nyipici, ke easë ju hë ngöne la ketre götran, ngo tro pala hi sa öhne la itre trejin ka mekun tu së, me kepe së. Maine tro sa hnimi Akötresie me melën la nyipici, tro fe lai a hane tiqa hnei sinee së ngöne la fene hnengödrai asë.

8. Tune kaa la aqane tro sa trotrohnine la hna qaja ngöne Itre Huliwa 21:4?

8 Hnei Paulo me itre sinatronge i angeic hna lapa koi 7 lao drai e Turo. Nge hnei Luka hna qaja ka hape, hna traqa la ketre ewekë e cili, öni angeic: “Hnene la uati hmitrötr matre angatr a anyimua hmekë Paulo ka hape, tha tro kö a tro Ierusalema.” (Itre hu. 21:4) Hapeu, saze hë la mekuna i Iehova? Nyidrëti kö lai a sewe Paulo troa tro Ierusalema? Waea. Uati hmitrötre hi a amaman ka hape, troa axösisi angeic, ngo tha kolo kö a sewe angeic troa tro cili. Ej a atrotrohninën la itre trejin ne Turo ka hape, hetre jol ka troa traqa koi Paulo e Ierusalema. Ngo ihnimi angatr pë hë la ka uku angatr troa alapa Paulo. Nge trotrohnine hi së la aja i angatr troa amele Paulo. Ngo pine laka, catre kö la aja i Paulo troa kuca la aja i Iehova, matre angeic pë hë a tro pi a tro Ierusalema.—Itre hu. 21:12.

9, 10. (a) Drei la hnei Paulo hna mekun lo kola hnehengazo angeic hnene la itre trejin? (b) Nemene la itre mekun ka mama thene la itre atr enehila, ngo hnauëne laka, ka isazikeu memine la mekuna i Iesu?

9 Ame la Paulo a öhne la kola hnehengazo angeic hnene la itre trejin, maine jë, kola amekunë angeic lo Iesu a qaja kowe la itretre dreng ka hape, tro nyidrëti a tro Ierusalema, nge tro ha akötrë nyidrë me humuthi nyidrë. Ngo hnene la etrune la ihnimi angatr koi Iesu, matre öni Peteru: “Waea Joxu, the nue nyipëti kö troa akötr. Tha tro kö a traqa lai koi nyipë.” Ame hnei Iesu hna sa ka hape: “Eö e hutröng Satana! Eö a pi sewe ni, ke tha eö kö a mekune la itre mekuna i Akötresie, ngo mekuna i atre pe.” (Mat. 16:21-23) Xecie hë koi Iesu troa huujëne la mele i nyidrë thenge la aja i Iehova. Nge celë fe hi aqane goeëne Paulo la itre ewekë ka troa traqa koi angeic. Ngo ame Peteru me itre trejin ne Turo, tha nyipi trotrohnine kö angatr la aja i Akötresie.

E troa xötrethenge Iesu loi e tro sa hetrenyi la aqane mekuna i nyidrë

10 Ame enehila, pi tro kö la itre atr a iëne la ka loi koi angatr, nge xele angatr ma hetre ehnef. Itre atr enehila a thele la itre hmi ka ahmaloinyi angatr. Ngo ka isazikeu hnyawa memine la mekuna i Iesu, ke öni nyidrë: “Maine tro la ketre atr a pi xötrethenge ni, loi e tro angeic a pane xele angeice kö, me ajöne la sinöe ne iaxösisi i angeic, me xötrethenge ni fë o drai pala hi.” (Mat. 16:24) Ka inamacan nge ka loi la troa xötrethenge la itre jë i Iesu. Ngo tha kolo kö a hape, ka hmaloi troa trongën.

11. Tune kaa la aqane amaman la itre trejin qaa Turo la ixatua me ihnimi angatr koi Paulo?

11 Ijine hë koi Paulo, me Luka, me itre sinatronge i nyidro troa tro qaa lai. Easa pi treij la kola qaja la angatr a isa ijei. Kola amamane la ihnimin ne la itre trejin koi Paulo, memine la aqane isigölin angatr la huliwa i angeic. Hnene la itre trejin trahmany, me föe, me itre nekönatr hna ce tro me Paulo me itre sinatronge i angeic uti hë ngöne la hnangöni. E cili, hnei angatr hna sa iwatingöneca, me ce thith, me iahni. Matre hnei Paulo hë me Luka me itre sinatronge i nyidro hna xome la ketre he a tro Tolemai, me ce lapa memine la itre trejin e cili koi ca drai.—Itre hu. 21:5-7.

12, 13. (a) Tune kaa la aqane catre Filipo cainöj? (b) Nemene la tulu hnei Filipo hna amaman kowe la itre kem?

12 Thupene lai, öni Luka ka hape, hnei Paulo me itre sinatronge i angeic hna tro Kaisaria. Nge ame la angatr a traqa e cili, hnei angatr hna “lö hnine la hnalapa i Filipo atre tro fë la maca ka loi.” a (Itre hu. 21:8) Madrine catre angatr troa iöhnyi hmaca me Filipo. Ame ekö e Ierusalema, a 20 hë lao macatre, ke Filipo fe lo hna hane up troa thewe xen kowe la ekalesia ka hnyipixe. Nge ka catre cainöj pala hi angeic qaan ekö. Atre hi së laka, ame lo kola isa ijen la itretre dreng pine la icilekeu, hnei angeic hna tro Samaria me cainöj e cili. E thupen, hnei angeic hna cainöj kowe la eunuka ne Aithiope, me bapataiso angeic. (Itre hu. 6:2-6; 8:4-13, 26-38) Hnei Filipo hna huliwa nyipici koi Iehova ngöne la nyimu macatre!

13 Ka catr pala hi Filipo ngöne la huliwa ne cainöj. Enehila, angeice hë e Kaisaria, nge angeic pala hi a catre cainöj, ke hnei Luka hna hë angeic ka hape, “atre tro fë la maca ka loi.” Nge atre hi së laka, ka perofeta la 4 lao nekö i angeice jajiny, nge maine jë, hnei angatr hna xötrethenge la tulu ne la keme i angatr. b (Itre hu. 21:9) Eje hi laka, huliwa ka tru la hna kuca hnei Filipo troa acatrene la lapaun ne la fami angeic. Hane hi la ketre tulu enehila kowe la itre kem, ene la troa catre cainöj, me inine la itre nekö i angatr troa hetre aja kowe la huliwa cili.

14. Nemene la thangan qa ngöne la hnei Paulo hna wange trongëne la itre trejin, nge tro sa nyitipu angeic tune kaa?

14 Ame la itre götran hnei Paulo hna traqa ngön, hnei angeic hna thele la itre ka ce hmi me angeic matre troa ce lapa me angatr. Ajane catr la itre trejin troa kepe Paulo me itre sinatronge i angeic, ngöne la itre hnalapa i angatr. Nge itre ijine hi lai, angatr a itö ithuecatrekeu. (Rom. 1:11, 12) Ka tune fe hi enehila, ngacama ka co maine ka tru la hnalapa së, ngo ketre manathith la troa kapa la atre thupëne la sirkoskripsio me föi nyidrë.—Rom. 12:13.

‘Maine Troa Humuthi Ni Ngo Ka Hnëkë Hë Ni’ (Itre Huliwa 21:10-14)

15, 16. Nemene la maca hna traqa fë hnei Agabo, nge nemene hë la thangan kowe la itre ka dreng?

15 Ame ngöne lo ijine Paulo thei Filipo, hna traqa hnei Agabo, ketre atr hna metrötrën. Atre hi la itre atr ka traqa koi Filipo laka, perofeta lae Agabo, ke hnei angeic hna perofetan la jiin fene la mus i Kalaudio. (Itre hu. 11:27, 28) Maine jë, hnene la itre atr hna hnying ka hape: ‘Hnauën laka, angeice pi la? Nemen la maca hnei angeic hna tro fë?’ Qëmekei angatr hnei Agabo hna xome la beletre i Paulo, ketre sine maano ka qea nyine otrene gö me ami mani, me itre xa ewekë ju kö. Ame hnei angeic hna sipu othe la lue ca me wanakoime i angeic, me qaja la maca ka catre celë: “Önine la uati hmitrötr: ‘Ame la atrekë beletren, tro ha othi angeice tune la hnei angetre Iudra e Ierusalema. Nge tro angatr a nue angeic kowe la ime ne la itre atre ne fen.’ ”—Itre hu. 21:11.

16 Hnene la hna perofetan celë hna anyipicin laka, tro Paulo a tro Ierusalema. Nge tro fe a qanangazo angeic hnene la angetre Iudra e cili, ke tro angatr a nue angeic kowe la “itre atre ne fen.” Kola asesëkötrën la itre atr hnene la hna perofetan celë. Öni Luka: “Ame ju hi la eahuni a drenge lai, hne huni me itre ka ce me eahuni hna nyiqaane sipone iele Paulo, matre tha tro kö angeic a tro Ierusalema. Öni Paulo jë hi: ‘Hnauëne la nyipunieti a treij me thele troa ahacene la hning? Loi e tro nyipunie a atre laka, othi ni ju hë maine humuthi ni pena pine la ëje i Iesu Joxu, ngo ka hnëkë hë ni.’ ”—Itre hu. 21:12, 13.

17, 18. Tune kaa la aqane catre fë Paulo la aja i angeic, nge tune kaa la aqane ujë ne la itre trejin?

17 Pane mekune jë së: Itre trejin tui Luka a iele Paulo troa lapa me angatr, nge itre xan a treij. Ketri Paulo pi hë hnene la aqane hnehengazo angeic hnei angatr. Ngo cememine la hni ka menyik, hnei angeic hna qejepengöne koi angatr laka, angatr a “ahacen la hni [angeic],” maine tune la hna qaja ngöne la qene Geres, hnei angatr hna “thë la hni [angeic].” Eje hi laka, ka catr pala hi ngöne la mekuna i angeic troa tro Ierusalema. Nge tune lo ijin ce angeic memine lo itre trejin ne Turo, tha hna acilë angeice kö hnene la itre trenge timidra i angatr. Hnei angeice pe hna qaja la kepin matre loi e tro angeic a tro. Nyine hain la aqane catre i Paulo! Tui Iesu, xecie hnyawa ha koi angeic troa tro Ierusalema. (Heb. 12:2) Nge maine nyipici laka, tha aja i angeice kö troa axösisi angeic pine la hmi, ngo e traqa ju hë, ka madrine angeic troa meci pi Iesu.

18 Tune kaa la aqane ujë ne la itre trejin? Hnei angatr hna metrötrën la mekuna i angeic, ke öni Luka: “Pine laka, xele kö angeic ma tro huni a cipa angeic, eahuni a kei thenge ju me hape: ‘Ka loi kö troa kuca la aja i Iehova.’ ” (Itre hu. 21:14) Ame la itre ka tupath troa sewe Paulo, ke tha hnei angatre kö hna catre fë troa alapa angeic. Hnei angatre pe hna kei thenge la mekuna i angeic, ke maine jole ju hë koi angatr, ngo aja i Iehova kö. Paulo hë enehila a xötrën la gojenyi ka troa xomi angeic kowe la mec. Nge maine tha hna sewe Paulo ju hnene la itre ka hnimi angeic, tro hi ekö a hmaloi koi angeic.

19. Nemene la ini hne së hna xom qa ngöne la hna melën hnei Paulo?

19 Ketre ini ka lolo catr la hna qaja e celë: The tro pi kö sa sawa la itre xan troa kuca la aja i Akötresie. Ijije hi tro sa trongëne la ini celë ngöne la nöjei götrane la mele së, ngo tha ngöne hmekuje kö la easa qëmek kowe la mec. Ketre tun, maine hace ju hë kowe la itre kem me thin troa nue la itre nekö i angatr troa nyihlue i Iehova e gaa nany, ngo tha hnei angatre kö hna cipa nyudren. Mekune pala hi Phyllis, ketre trejine föe qaa Agele, lo kola tro lo nekö i eahlo jajiny troa mesinare e Afrik. Öni eahlo: “Tha loi kö la hning. Xele ni ma mekun ka hape, nekönge hë a troa lapa ananyi ni! Ngacama kola hace la hning ngo hetre madrineng. Hnenge pala hi hna catre thith. Nge pine laka, ase hë angeice mekun troa tro, matre tha hnenge kö hna thele troa ajolëne la mekuna i angeic. Nge eje hi laka, hnenge pala hi lo hna ini angeic tro amë panën la itre huliwa ne la Baselaia! Matre traqa ha koi 30 lao macatre enehila ne xom angeic la huliwa ne mesinare e gaa nany. Nge eni a olen e nöjei drai koi Iehova laka, angeic pala hi a mele nyipici.” Haawe, loi e tro fe sa ithuecatr kowe la itre trejin ka catre huliwa koi Iehova!

Loi e troa ithuecatr kowe la itre trejin ka catre huliwa i Iehova

“Atraqatre La Madrine Ne La Itre Trejin Troa Kepe Hun” (Itre Huliwa 21:15-17)

20, 21. Nemene la ka amaman laka, aja i Paulo troa ce memine la itre trejin, nge pine nemen matre aja i angeic troa ce me angatr?

20 Ase jë hi Paulo hnëkë, angeic a ce tro ju memine la itre trejin ka catr xatua angeic. Ame ngöne la tronge i angeic a tro Ierusalema, hnei Paulo pala hi me itre sinatronge i angeic hna thel troa iöhny memine la itre trejin. Ame e Turo, hnei angatr lo hna lapa memine la itre trejin koi 7 lao drai. Nge ame e Tolemai, hnei angatr hna lapa memine la itre trejin e cili koi ca drai. Nge ame pena e Kaisaria, ke nyimu drai ne ce lapa angatr me Filipo. Thupene lai, hna ce tro me angeic hnene la itre xa trejin qaa Kaisaria a tro Ierusalema, e cili hnei angatr hna lapa thei Nasona, ketre Keresiano ka hekö hë. Nge öni Luka: “Ame hë la eahuni a traqa e Ierusalema, atraqatre la madrine ne la itre trejin troa kepe hun.”—Itre hu. 21:17.

21 Nyipici, aja i Paulo pala hi troa ce tro memine la itre ka catr lapaun tui angeic. Hnei angeic pala hi hna xomi trengecatr qaathene la itre trejin, nge ka tu së fe enehila. Eje hi laka, ame la itre ithuecatr cili, ke hna xatua angeic troa cile kowe la itre ithupëjia ka elëhni, me ka thele troa humuthi angeic.

a Wange ju la hna eköhagen, “ Kaisaria—Kapital Ne La Provës Ne Iudra.”

b Wange ju la hna eköhagen, “ Tro Fe Kö La Itre Föe a Hane Cainöj?