1, 2. Pine nemene matre cinyianyine jë Paulo la ketre tus kowe la itre keresiano ne Heberu?

AME lo macatre 61, tingetinge asë hi la itre ekalesia e Isaraela. Hna akalabusi Paulo aposetolo e Roma, me lapa treqene troa lö sai angeic qaa cili. Tha ekö catre kö Timoteo lö qa hnine la kalabus, matre nyidroti ha ce mekune troa wange la itre trejine ne Iudra. (Heberu 13:23) Ngo, faifi lao macatre thupene lai, hetre ewekë nyine troa canga kuca hnene la itre keresiano ne Iudra ka mel e Ierusalema. Ase hë Iesu lo ahnithe kowe la itretre drei nyidrë ka hape, e öhne hë angatr la kola cile xötreithe Ierusalema hnene la itre soc, tro angatr a canga kötr.—Luka 21:20-24.

² Taqa ha koi truedri eitre lao macatre thupene la hnei Iesu hna ahnithe la ewekë celë kowe la itretre drei nyidrë. Ame ngöne la itre macatre cili, hna traqa koi angatr la itre icilekeu, me itupathe ka nyimutre e Isaraela, ngo hnei angatre pala hi hna cile catr. (Heberu 10:32-34) Ngo aja i Paulo troa hnëkë angatr kowe la itre ewekë ka troa traqa. Hetre itupathe ka tru catre hmaca kö hnei angatre hna troa qëmeke kow. (Mataio 24:20, 21; Heberu 12:4) Nyipi ewekë koi angatr e cili troa cile  catr, me lapaun matre atreine angatre drengethenge la hna ahnith hnei Iesu, ke jëne iamele hi lai. (E jë la Heberu 10:36-39.) Celë hi matre, hnei Iehova hna upi Paulo troa cinyianyi kowe la itre trejine cili, trahmanyi me föe. Hna hëne la tusi cili ka hape, tusi Paulo koi angetre Heberu; nge hna kuca hi lai nyine troa acatrene la lapaune i angatr kowe la itre ewekë ka troa traqa.

3. Pine nemene matre tro sa nyipiewekëne la tusi Heberu?

³ Pine nemene matre tro la itre hlue i Iehova enehila a nyipiewekëne la tusi Heberu? Pine laka, ceitune hi la itre ewekë hne së hna melën memine lo hna melën hnene la itre keresiano ne Iudra. Easa melëne “la nöjei ijine ka aköte,” nge easa cile kowe la itre icilekeu me itre itupath ka tru. (2 Timoteo 3:1, 12) Ngo ala nyimu the së la itre ka tha hane kö melëne la itre icilekeu. Haawe, tune lo itre keresiano ngöne la hneijine i Paulo, nyipi ewekë tro sa isa hnëkë. Pine nemen? Pine laka, easenyi catre hë matre qëmeke jë së kowe la ketre itupath ka tru catre hmaca kö!—E jë la Luka 21:34-36.

4. Nemene la topik ne la macatre 2016, nge pine nemene matre ka ihmeku hnyawa memine la hneijine së?

⁴ Nemene la ka troa xatua së troa hnëkë kowe la itupathi cili? Ame ngöne la tusi Heberu, hnei Paulo hna qaja la itre ewekë ka troa acatrene la lapaune së. Ame la ketre, tre hna qaja ngöne Heberu 13:1. Kola xatua së ka hape: “Loi e cile huti la ihnimi tejin.” Hna iëne la xötre celë matre nyi topikene la macatre 2016.

5. Nemene la aliene la ihnimi trejin?

⁵ Nemene la aliene la ihnimi trejin? Ame la ihnimi trejin, tre kola qaja la otretre ka catr ka othe la itre atrene la hnepe lapa, me itre enehmu. (Ioane 11:36) Haawe, itre nyipi trejine hi së, ngo tha göi qaja hmekuje hi. (Mataio 23:8) Öni Paulo: “Ihnimikeune ju tune la aqane ihnimi tejin ; Amamai tulu jë troa atrune la kete.” (Roma 12:10, MN) Kola mama jëne la itre hnaewekë celë la ecatrene la aqane ihnimikeu së, itre trejin. Hnene la ihnimi trejin, memine la ihnim ka eje thene la itre nyipi keresiano, hna xatua angatre troa imelekeu hnyawa me cas.

6. Nemene la aqane trotrohnine la itre nyipi keresiano la aliene la ihnimi trejin?

⁶ Kola mama lapa la hna ewekë “ihnimi tejin” ngöne la itre itusi hna cinyianyin ekö hnene la itre ka hmi. Ame kowe la angetre Iudra ekö, tre ame la hnaewekë “tejin,” tre kola qaja la ketre atrene la lapa së maine ketre atre Iudra hi. Tha kolo fe kö a qaja la ketre trenyiwa. Ngo ame kowe la itre nyipi keresiano, ame la “tejin,” tre, kola qaja la itre nyipi keresiano asë, ngacama trenyiwa ju hë. (Roma 10:12) Hnei Iehova hna ini së, itre trejin, troa ihnimikeu. (1 Thesalonika 4:9) Ngo pine nemene matre nyipi ewekë tro së a catre ihnimi trejin?

7. (a) Nemene la kepine ka tru matre nyipi ewekë tro sa ihnimi trejin? (b) Qaja jë la ketre kepine matre nyipi ewekë troa acatrene la ihnimikeu i ketre me ketre.

⁷ Ame la kepine ka tru matre nyipi ewekë tro sa ihnimi trejin, tre hnene laka, Iehova la ka upi së troa ujë tune lai. Thatreine kö së troa hnimi Iehova, e tha hnime kö së la itre trejin. (1 Ioane 4:7, 20, 21) Ame la ketre kepin, tre nyipi ewekë koi së  la ixatua ne la itre trejin ngöne la itre ijine jol. Ame la Paulo a cinyianyi kowe la itre keresiano ne Heberu, atre hnyawa hi nyidrë laka, easenyi hë matre tro angatr a nue la itre uma me itre mo i angatr. Ase hë Iesu qaja amë la ijine cili, laka ketre ijine ka troa jole catr. (Mareko 13:14-18; Luka 21:21-23) Celë hi matre, nyipi ewekë tro la itre keresiano a acatrene la ihnimikeu i angatr qëmekene troa traqa kowe la ijine cili.—Roma 12:9.

8. Nemene la nyine tro sa kuca enehila qëmekene troa nyiqaane la akötre atraqatr?

⁸ Easenyi hë matre traqa pi la ketre akötre laka, tha hane kö traqa tun kowe la fen. (Mareko 13:19; Hna Amamane 7:1-3) Nyipi ewekë tro së elanyi a drengethenge la eamo, kola hape: “Trojë fe, nöjeng ; löjë kowe la hnahage i ’ö, nge thingeju la qëhnelö thupe i ’ö, nge zaju kösë une meke, pane patë hë la elëhni.” (Isaia 26:20) Ame la itre “hnahage” celë, tre kola qaja la itre ekalesia së. E cili hi la hnë ce atrunyi Iehova së me itre trejine me easë, trahmanyi me föe. Ngo, tha easë hmekuje kö a traqa ne icasikeu lapa. Hnei Paulo hna amexeje kowe la itre keresiano ne Heberu ka hape, tro fe angatr a ihnimikeu me ikucakeune la loi. (Heberu 10:24, 25) Nyipi ewekë tro sa acatrene la ihnimi trejine së enehila, ke, tro eje lai a xatua së troa cile huti ngöne la nöjei itupathe ka troa traqa koi së elany.

9. (a) Eue la itre ijine tro sa amamane la ihnimi trejine së? (b) Qaja jë la itre ceitun göne la aqane amamane la itre hlue i Iehova la ihnimi trejine i angatr.

⁹ Nyimu ijine koi së troa amamane la ihnimi trejine së enehila, qëmekene troa traqa la akötre atraqatr. Nyimu trejin ka akötr hnene la hna traqa koi angatre la itre sa, me itre di, me itre wene, me gejëmadra, me itre xa hulö ju kö. Nge itre xa trejin a qëmeke kowe la iakötrë. (Mataio 24:6-9) Nge the qaja kö la itre jole göi mani o drai hnene la aqane huliwa qene atrekënöne la fene celë. (Hna Amamane 6:5, 6) Ame pena ngöne ketre götran, kolo pala hi a traqa la itre jol kowe la itre trejin, nge itre ijine lai koi së troa amamane pala hi la etrune la ihnimikeu së. Ngacama pëkö ihnimi ne la fene celë, ngo ame së, loi e tro pala hi sa amamane la ihnimi trejine së. (Mataio 24:12) [1]—Wange ju la ithuemacanyi e kuhu pun.

10. Nemene la hne së hna troa ce wang enehila?

¹⁰ Ngacama traqa ju hë koi së la itre jol, ngo nemene la nyine tro sa kuca matre tro pala hi sa ihnimi trejin? Tro sa amamane tune kaa la ihnimi cili kowe la itre trejin? Thupene la hnei Paulo aposetolo hna qaja ka hape, “Loi e cile huti la ihnimi tejin,” hnei nyidrëti hna amë wengëne la itre ewekë nyine kuca hnene la itre keresiano matre troa amamane la ihnimi cili. Tro sa ce wange hi la sikis.

11, 12. Nemene la aliene la kola hape, “hnimi ite tenyiwa”? (Wange ju la pane iatr.)

 ¹¹ “The thëthëhmine kö troa hnimi ite tenyiwa.” (E jë la Heberu 13:2.) Kolo lai a amekunë së lo ewekë ka traqa koi Aberahama me Lota. Hnei nyidroti hna amamai thiina ka loi kowe la itre trenyiwa ka traqa koi nyidro. Nyidroti pë hë a atre e thupen, ka hape, itre angela lo itre trenyiwa ka traqa koi nyidro. (Genese 18:2-5; 19:1-3) Hnene la lue ceitune celë hna xatuane la itre keresiano ne Heberu troa hnimi itre trenyiwa, ene la troa ikep. Aqane tro fe hi angatre lai a amamane la hnimi trejin thei angatr.

¹² Ngo tune kaa fe së enehila? Loi e tro sa könëne la itre trejine kowe la hnalapa së matre troa ce xen me ithuecatrekeu. Maine eje hi laka, thatre hnyawa kö së la atre thupëne la sirkoskripsio me föi nyidrë, ngo loi e tro sa könë nyidro la kola traqa ne wange la ekalesia së. (3 Ioane 5-8) Tha nyipi ewekë kö troa tru la mani göi troa kuci xeni atrun. Ame la aja së, tre ene la troa ithuecatrekeu, ngo tha tro kö a nyiwaina i atr fë la itre hne së hna hetreny. Ketre, tha tro kö sa könëne hmekuje hi la itre atr ka atreine troa të hmaca koi së elany. (Luka 10:42; 14:12-14) Ame la ka sisitria catr, tre ene laka tha tro pi kö sa thëthëhmine troa hnimi itre trenyiwa ngacama tru ju hë la itre jole së!

13, 14. Nemene la nyine tro sa kuca matre tro sa “mekune la itre hna oth”?

¹³ “Meku angate ju ite hna oth.” (E jë la Heberu 13:3.) Ame la Paulo a cinyianyine la mekune celë, tre, nyidrëti a qaja lo itre trejin hna akalabusin hnene la lapaune i angatr. Hnei Paulo hna qaja aloine la ekalesia, ke, hnei angatre hna “hnime la itre hna oth.” (Heberu 10:34, MN) Hnene la itre xa trejin hna xatua Paulo lo nyidrëti a lapa kalabus koi foa lao macatre, ngo ame itre xa trejin, nanyi catre angatr qaa lai. Nemene la aqane xatua Paulo hnei angatr? Hnei angatre hna catre thith thatraqai nyidrë.—Filipi 1:12-14; Heberu 13:18, 19.

¹⁴ Ala nyimu la Itretre Anyipici Iehova hna akalabusin hnene la lapaune i angatr enehila. Hetre ixatua hna hamën hnene la itre trejin ka mele ngöne la itre götrane cili. Eje hi laka, ala nyimu the së la itre ka mel e gaa nany. Haawe, nemene la nyine tro sa kuca matre tha tro kö sa thëthëhmi angatr? Tro la ihnimi trejin a upi së troa catre thith thatraqai angatr. Ame Erythrée, hetrenyi la itre trejin trahmany, me föe, me itre nekönatre fe hna akalabusin. Ame itre xan e angatr, tui Paulos Eyassu, Isaac Mogos, me Negede Teklemariam, tre ase hë sasaithe enehila la 20 lao macatre ne lapa kalabus angatr.

15. Tro sa nyipine tune kaa la faipoipo së?

¹⁵ “Loi e tro nöjei ate asë a nyipine la troa luetefën.” (E jë la Heberu 13:4.) Loi e tro fe sa pë ethan ngöne la thiina së, ke aqane tro fe hi së lai a amamane la ihnimi trejine së. (1 Timoteo 5:1, 2) Maine traqa ju së kei kowe la kuci ngazo memine la ketre trejin, tro së lai a akötrë angeic memine la hnepe lapa i angeic. Nge tro fe ha ngazo la aqane imelekeu së me itre trejin.  (1 Thesalonika 4:3-8) Pane mekune ju fe la aliene la hni ne la ketre föe e tro eahlo a atre ka hape, föi eahlo a goeëne la itre iatr ka sis. Tro kö eahlo a mekune ka hape, kola hnimi eahlo me nyipine la faipoipo hnene la trahmany?—Mataio 5:28.

16. Tune kaa la aqane tro la mejihnin a aijijë së troa ihnimi trejin?

¹⁶ “Meji hnine ju nyipunie la ite ewekë hna heteny.” (E jë la Heberu 13:5.) Maine tro sa mejiune koi Iehova, tro hë sa atreine mejihnin la itre ewekë, kola hape, tro hi sa kapa madrine la itre hne së hna hetreny. Tro lai a aijijë së tune kaa troa ihnimi trejin? Maine tro sa mejihnin la itre ewekë hne së hna hetreny, tro së lai a lapa mekune ka hape, ka nyipi ewekë catre kö la itre trejine hune la mani maine itre mo. (1 Timoteo 6:6-8) Tha tro kö së lai a mekuhnine la itre trejin me qeje engazone la aqane mele i angatr. Nge tha tro fe kö sa piine la itre ewekë i angatr, me pi hetreny. Ngo, e tro sa mejihnine la itre ewekë hne së hna hetreny, tro së lai a ham.—1 Timoteo 6:17-19.

17. Nemene la aqane tro la mejiune së a aijijë së troa ihnimi trejin?

¹⁷ Mejiune ju. (E jë la Heberu 13:6.) Tro la mejiune së koi Iehova a hamë së la catre matre tro sa cile hut ngöne la itre itupath ka tru. Nge e tro sa catr, tro pala hi së lai a goeëne aloine la mele së ngacama traqa ju hë la itre jole ka tune lai. Nge e loi la aqane goeëne së la itre ewekë, tro së lai a atreine xatuane me akeukawane la itre trejin, ketre jëne tro fe hi së lai a ihnimi trejin. (1 Thesalonika 5:14, 15) Ame mina fe elanyi ngöne lo ijine akötre atraqatr, tro fe së lai a catr e cili, ke atre  hnyawa hi së ka hape, easenyi hë la iamele.—Luka 21:25-28.

18. Nemene la ketre aqane tro sa amamane la ihnimi trejin?

¹⁸ “Mekuneju kowe la ite mekene i nyipunie.” (E jë la Heberu 13:7, 17.) Tru catre la traeme me trenge catre hna nue hnene la itre qatre thup kowe la itre ekalesia. Matre, e tro sa mekune la nöjei huliwa hnei angatre hna kuca thatraqai së, kola kökötre la ihnimi me hni ne ole së koi angatr. Tha ajane kö së matre troa patre la madrine i angatr, maine hleuhleu pena hnene la ketre ewekë hne së hna kuca. Aja së pe troa drengethenge angatre hnyawa. Celë hi aqane tro së lai a ‘anyipiewekë angatre catr me hnimi angatr pine la huliwa i angat.’—1 Thesalonika 5:13.

19, 20. Nemene la nyine tro sa kuca matre tro pala hi a mama catre the së la ihnimi trejin?

¹⁹ Kola mama la itre hlue i Iehova hnene la ihnimi trejin thei angatr. Kola mama fe ngöne lo hneijine i Paulo. Ngo hnei Paulo hna xatuane la itre trejine matre tro pala kö angatr a catre amamane la ihnimi angatr. Öni nyidrë: “Eëhuni a eamo nyipunie, ange tejine, troa amanamanane pala hi.” (1 Thesalonika 4:9, 10) Haawe, hetre nyine tro pala hi sa kuca!

²⁰ Ame la easa goeëne la topik ne la macatre celë ngöne la Uma Ne Baselaia, loi e tro sa lapa mekune la itre hnyinge celë: Nemene la nyine tro hmaca kö ni a kuca matre troa mama catre theng la ihnimi trenyiwa? Tro ni a hane xatuane tune kaa la itre trejine hna akalabusin? Eni kö a nyipine la faipoipo hna acile hnei Akötresie? Nemene la ka troa xatua ni troa mejihnine la itre ewekë hnenge hna hetreny? Nemene la nyine tro ni a kuca matre troa acatrene catrëne hmaca kö la mejiunenge koi Iehova? Nemene la nyine tro ni a kuca matre tro pala hi a mama catre ka hape, eni a drengethenge la itre ka elemeken? E tro sa thele troa huliwane la sikisi lao götrane celë, tro lai a xatua së troa drengethenge pala hi la hna qaja hnei Paulo, ka hape: “Loi e cile huti la ihnimi tejin.”—Heberu 13:1.