Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

Lefèvre d’Étaples​—Aja i Angeice Tro La Nöjei Atr a Atre La Wesi Ula i Akötresie

Lefèvre d’Étaples​—Aja i Angeice Tro La Nöjei Atr a Atre La Wesi Ula i Akötresie

AME ngöne la ketre hmakanyi ne Sabath ngöne lo itre macatre 1520, kola sesëkötre hnene la itre atrene ne la neköi traon e cili e Meaux e Paris, ngöne la angatr a drenge la hna qaja e hnine la uma hmitrötr. Hnei angatr hna drenge la kola e la itre Evangelia ngöne la sipu qene hlapa i angatr, qene Wiwi ngo tha qene Latë kö!

Jacques Lefèvre d’Étaples la ketre atr ka ujëne la Tusi Hmitrötr. Hnei angeice hna cinyanyi kowe la ketre sinee i angeic, ka hape: “Nyine haine la aqane xatuan Akötresie la nöjei atr, matre troa trotrohnine la Wesi Ula i Nyidrë.”

Ame ngöne lo ijine cili, hnene la hmi katolik memine la itre atr ka thele troa qejepengöne la hmi e Paris, hna xele ma hane ujëne la Tusi Hmitrötr ngöne la itre qene hlapa hna qaja hnene la nöjei atr. Matre nemene la ka uku Lefèvre troa ujëne la Tusi Hmitrötr kowe la qene Wiwi? Nge nemene la aqane xatuane nyidrë la itre atr, matre troa trotrohnine la Wesi Ula i Akötresie?

KOLA THELE LA NYIPI ALIENE LA ITRE HNA CINYIHAN

Qëmekene tro Lefèvre a ujëne la Tusi Hmitrötr, hnei angeice hna catre nyihnyawane me sija hmaca la itre hna cinyihane ekö, hnene la itre ka inamacane me itre ka thele troa qejepengöne la hmi. Hnei angeice hna öhne la itre xa hnepe ejolen, ngöne la itre hna cinyihan hnapan. Ame ngöne la angeic a thele troa atre pengöne hnyawa la nyipi aliene la itre hna cinyihan ekö, hnei angeic hna nyiqane thele ajuine la itre hna cinyihane ngöne la pane Tusi Hmitrötr katolik, lo hna hape, Latin Vulgate.

Pine laka hnei Lefèvre hna inine hnyawa la Itre Hna Cinyihan, hnei angeice hna qaja ka hape, “Maine tro sa inine la nyipici qaathei Akötresie tre, . . . tro hë sa mele madrin.” Celë hi matre, hnei Lefèvre hna trotrije la itre ini philosophie me catre ujëne la Tusi Hmitrötr.

Ame ngöne lo macatre 1509, hnei Lefèvre hna fejane la ketre itus ka qaja la eisapengönene la faifi lao aqane cinyihane la tusi Salamo, qene Latë, * nge hnei angeice hna saze itre ej ngöne la tusi hna hape, Vulgate. Tha ceitui Lefèvre kö memine lo itre ka inamacan, hnei angeice pe hna tupathe troa atre la “nyipi aliene” la itre xötr ne la Tusi Hmitrötr. Ka hlemu la aqane huliwa i angeice thene la itre ka thele troa inine la Tusi Hmitrötr me itre ka icilekeu memine la hmi katolik.—Goeëne jë la itre mekun hna eköhagen, “ Aqane Saze La Mekuna i Martin Luther Hnei Lefèvre.”

Tabolo ne la itre tane mekune ka tru ka qeje Akötresie ngöne la tusi Salamo, hna öhne ngöne la ketre itus hna hape, Fivefold Psalter, 1513 Edition

Hnei Lefèvre hna tru ngöne la hmi katolik, matre xecie koi angeic laka, ijije hi troa saze la hmi e hna trongëne hnyawa hnene la itre atr la itre hna qaja e hnine la Tusi Hmitrötr. Ngo, nemene la aqane tro la itre atr a kepe thangan, qa ngöne la Itre Hna Cinyihan ngöne la ijine cili, nge hna cinyihane pe itre ej ngöne la qene Latë?

KETRE TUSI HMITRÖTR THATRAQANE LA NÖJEI ATR

Hna amamane ngöne la kola nyiqane fejane la itre Evangelia, la aja ka tru ka ej thei Lefèvre, troa hetrenyi la Tusi Hmitrötr hnene la nöjei atr, ngöne la sipu qene hlapa i angatr

Tru la hnei Lefèvre hna wangatrune me hnin la Wesi Ula i Akötresie, celë hi matre hnei angeice hna isin, matre tro la nöjei atr a hetrenyi la Tusi Hmitrötr. Hnei angeice hna eatrëne la aja i angeic, pine laka ame ngöne lo treu Juun macatre 1523, hnei angeice hna fejane qene Wiwi lo Itre Hna Cinyihan, me xawane itre ej hnine la lue neköi itus. Ame lai neköi itusi cili, tre, co hi la thupen, matre hmaloi kowe la nöjei atr troa hane itön ej.

Atraqatr la madrinene la itre atr. Tru la aja thene la itre trahmanyi me föe troa canga e la itre trengewekë i Iesu ngöne la sipu qene hlapa i angatr. Ame lo 1 200 lao itusi hna pane fejan, tre, canga pë hi itre ej.

HNA CATR PINE LA TUSI HMITRÖTR

Ame ngöne la angeic a nyiqane ujëne la itre Evangelia qene Wiwi, hnei Lefèvre hna qaja ka hape, hnei angeice hna ujën itre ej, matre “ijije hi troa atre la nyipici tune ngöne la itusi qene Latë” hnene la “itre atren” la uma hmitrötr. Ngo hnauëne laka, atraqatr la aja i Lefèvre, tro la nöjei atr asë a atre hnyawa la hna inine hnei Tusi Hmitrötr?

Atre hnyawa hi Lefèvre laka, hnene la itre ini ne la itre atr memine la itre ini inamacane i atr, hna angazone la hmi katolik. (Mareko 7:7; Kolose 2:8) Ketre, ame koi angeice ke, loi e tro la itre Evangelia “a qaja e cailo fen, matre tha tro kö a ajojezine la itre atr hnene la itre ini inamacane i atr.”

Hnei Lefèvre hna catre amamane la engazone la itre ka icilekeu memine la huliwa ne ujëne la Tusi Hmitrötr ngöne la qene Wiwi. Hnei angeice hna qaja amamane la thina ka ngazo i angatr, me hape: “Tro la itre atr a trongëne tune kaa la itre hna amekötine hnei Iesu Keriso, e tha hna aijijëne pe hnene la itre hene ne hmi, tro la nöjei atr a hane goeëne me e la itre Evangelia i Akötresie, ngöne la sipu qene hlapa i angatr?”—Roma 10:14.

Tha sesëkötre kö së laka, hnene la itre ka qejepengöne la itre hmi e Sorbonne, ëjene la ketre Université e Paris, hna thele troa sewe Lefèvre troa ujëne la Tusi Hmitrötr. Ame ngöne lo treu Ogas ne la macatre 1523, hnei angatre hna icilekeu memine la itre ka ujëne ngöne la nöjei qene hlapa, me kowe la itre hna qaja göne la Tusi Hmitrötr, me qeje itre ej ka hape, itre ka “angazone la hmi.” Maine paatre ju lo Joxu ne France, Francis I, tro ha akalabusi Lefèvre tune la ketre atr ka icilekeu memine la hmi.

NGACAMA HNA THELE TROA “SAWA” NGO HUNE JU KÖ

Tha hnei Lefèvre kö hna nue la itre ka qaja angazone la huliwa i angeic, troa sewe angeice troa ujëne la Tusi Hmitrötr. Ame ngöne lo macatre 1524, thupene la hnei angeice hna apexejene hna ujëne la Itre Hna Cinyihane Qene Heleni (hna hëne fe ka hape, Isisinyikeu Ka Hnyipixe), hnei angeice hna fejane la tusi Salamo ngöne la qene Wiwi, matre troa aijijëne la itre atr troa thithi “cememine la hni ka ajan me qaja asë la itre aliene hni angatr.”

Hnene la itre ka qejepengöne la hmi e Sorbonne hna canga inin ajuine la itre itus hna ujëne hnei Lefèvre. Hnei angatr hna upe troa dreuthetrije qëmekene la nöjei atr, la Itre Hna Cinyihane Qene Heleni hna ujëne hnei Lefèvre, nge hnei angatr hna qajaqaja la itre xa itus hna cinyihane ka hape, itre ka “sajuëne la itre mekuna i Luther.” Ame la kola hë angeice hnene la itre ka qejepengöne la hmi matre troa qejepengöne la mekuna i angeic, hnei Lefèvre hna “lapa thaup” me kötr a tro Strasbourg. Ame hë e cili, hnei angeice hna huliwa juetrë, me sisedrëne la huliwa ne ujëne la Tusi Hmitrötr. Ngacama kola qaja hnene la itre atr ka hape, tha ka catr kö angeic, ngo xecie koi angeice ka hape, celë hi aqane troa sa kowe la itre atr ka tha nyipiewekëne kö la itre “penina” ka tru alameken, ene la nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr.—Mataio 7:6.

Thupene la ca macatre ne kötr angeic, hnei Francis I Joxu hna ami Lefèvre matre troa thupë Charles, lo neköi nyidrë ka foa lao macatre. Hnene la hnëqa cili hna aijijë Lefèvre troa afenesine la huliwa ne ujëne la Tusi Hmitrötr. Ame ngöne lo macatre 1530, hnei Charles V hna nue troa fejane apexejene la Tusi Hmitrötr hna ujëne qene Wiwi hnei Lefèvre, tha e France kö ngo e Antwerp pe. *

ITRE HNA MEJIUNE KOW, NGO THA EATRE JU KÖ

Tru pala hi la aja i Lefèvre tro la hmi a nuetrije la itre hna majemine kuca hnei atr, me bëeke hmaca kowe la inamacan ka sisitria ne la Itre Hna Cinyihan. Xecie hnyawa koi angeice ka hape, “ka meköt, nge loi e tro la nöjei Keresiano a isa e me inine la Tusi Hmitrötr.” Celë hi matre, hnei angeice hna huliwa catr, matre tro la nöjei atr a hetrenyi la Tusi Hmitrötr. Ngacama tha eatre ju kö la aja i Lefèvre göne la hmi, ngo ame pe, hnei angeice hna aijijëne la nöjei atr troa atre la Wesi Ula i Akötresie.

^ par. 8 Ame e hnine la itusi hna hape, Fivefold Psalter, tre, hna cinyihane la faifi lao aqane fejane la tusi Salamo, nge hna isa eköthe me amë la itre tane mekune ka tru göi Akötresie. Kolo fe a mama la Tétragramme, ene lo foa lao matai tusi qene Heberu, kolo aqane cinyihane la ëje i Akötresie.

^ par. 21 Thupene la faifi lao macatre, ngöne lo macatre 1535, hnei Olivétan, ketre ka ujë qene hlapa ne France, hna fejane la Tusi Hmitrötr jëne la itre Tusi Hmitrötr hnapan ka hetrenyi hë ngöne la itre xa qene hlapa. Tru la mejiune angeice kowe la huliwa hna kuca hnei Lefèvre, ngöne la angeic a ujëne la Itre Hna Cinyihan Qene Heleni.