1, 2. Pine nemene matre kola seseu hnene la itre xa keme me thin la kola sa xepu me xomi bapataiso hnene la nekö i angatr?

E NÖJEI macatre, itre thauzane lao atr ka ini Tusi Hmitrötr a sa xepu koi Iehova, me xomi bapataiso. Alanyimu thei angatr la itre thöth hna hian ngöne la nyipici. (Salamo 1:1-3) Maine jë, epone fe la lue kem me thin ka hane treqene la ijine troa xomi bapataiso hnene la nekö i epon.—Wange ju fe 3 Ioane 4.

² Hnene la itre xa thöth hna xomi bapataiso, ngo ame hë e thupen, hnei angatre hna trotrije la nyipici. Angatr a ujë tun ke, ame koi angatr, pëkö eloin e troa mele thenge la itre trepene meköti Iehova. Matre epon a seseu laka, tro fe la nekö i epon a nyiqaane nyihlue i Iehova, nge e thupen, troa nanazije la ihnimi angeic kowe la nyipici. Tro la itre nekö i epon a tune la itre keresiano ne Efeso ekö. Öni Iesu koi angatr: “Hnei ’ö hna nue tije la [ihnim] i ’ö hnapan.” (Hna Amamane 2:4) Nemene la aqane tro epon a xatuane la nekö i epon matre tro palahi a catrecatre la  ihnimi angeic, me ‘kökötr matre mel’? (1 Peteru 2:2) Hetre ini nyine tro sa kapa qa ngöne la tulu i Timoteo.

3. (a) Eu la ijine kola atre hnei Timoteo la nyipici, nge nemene la aqane ujë i angeic kowe la itre ini hnei angeic hna kapa? (b) Nemene la köni ewekë hnei Paulo hna qaja koi Timoteo?

³ Ame lo macatre 47, hnei Paulo hna tro Lusetara. Kolo ijin Timoteo a thöth, nge ketre keresiano hë angeic. Angeic a thel troa trongëne la itre ini hnei angeic hna kapa. Lue macatre thupene lai, angeice fe hë a ce tro me Paulo. Thupene la 16 lao macatre, öni Paulo koi Timoteo: “Cile huti ju eö ngöne la nöjei ewekë hna ini ’ö me hna kapa hnei ’ö, ke ate hë eö la itete ini ’ö. Nge ate hë eö la ite hna cinyihane ka hmitöt e nekönate pete kö lo ka ateine troa ainamacanë eö kowe la mele hnene la lapaune koi Keriso Iesu.” (2 Timoteo 3:14, 15) Hanawang la hna qaja hnei Paulo koi Timoteo, (1) “ate hë eö la ite hna cinyihane ka hmitöt,” (2) me “hna kapa hnei ’ö,” nge (3) “troa ainamacanë eö kowe la mele hnene la lapaune koi Keriso Iesu.”

4. Nemene la nyine tro epuni a xome matre troa inine la nekönatr? (Wange ju la pane iatr.)

⁴ Itre keme me thine fe, loi e tro la nekö i epun a atre la itre hna cinyihane ka hmitrötr, ene la Tusi Hmitrötr (kola qaja la Itre Hna Cinyihan Qene Heberu, me Qene Heleni). Tro fe la nekönatr a hane atrepengöne la itre atr, me itre hna melën hna qaja e hnine la Tusi Hmitrötr. Nyimutre la itre itus, me itre boroshür, me itre video hna kuca hnene la organizasio i Iehova thatraqane la itre keme me thin, matre troa xatuane la itre nekönatr. Hetrenyi kö itre ej ngöne la qene hlapa i epun? Nyipiewekë tro la itre nekönatr a atrepengöne hnyawa la Tusi Hmitrötr, matre troa hetre imelekeu i angatr me Iehova.

5. (a) Nemene la aliene la hna hape, “hna kapa”? (b) Nemene la ka amamane ka hape, hnei Timoteo hna jelenyipicine la maca ka loi göi Iesu?

⁵ Tha tro hmekuje kö epuni a qejepengöne la itre atr, me itre hna melën hna qaja e hnine la Tusi Hmitrötr kowe la nekönatr. The thëthëhmine kö laka, hnei Timoteo “hna kapa” la itre ewekë hna ini angeic. Ame la hnëewekë qene Heleni hna xom hnei Paulo göi “hna kapa” tre, kola hape, “ka xecie hnyawa,” maine hna jelenyipicine hnei Timoteo. Atre hnyawa hi Timoteo la itre Hna Cinyihane Qene Heberu lo “nekönate pete kö.” Ame hë e thupen, xecie hnyawa koi angeic ka hape, Iesu hi la Mesia. Hnene laka, ka catre la lapaune i Timoteo, ame hnei angeic hna xomi bapataiso, me xome la huliwa ne mesinare me Paulo.

6. Nemene la aqane tro epuni a xatuane la nekönatr troa acatrene la lapaune i nyën kowe la Tusi Hmitrötr?

⁶ Nemene la aqane tro epuni a xatuane la nekö i epun matre tro fe nyën a hane jelenyipicine la itre ewekë hna ini nyën? Loi e troa hetrenyi thei epuni la atreine xomihni. Tro lai a hetre hnepe ijin matre catre jë la lapaune i nyën. Maine epuni a lapaune kowe la ketre  ini, tha kolo kö lai a qaja ka hape, tro fe a lapaune kow hnene la nekö i epun. Loi e tro la nekönatr a “huliwane la hni [nyën] troa wangate hmekune la loi me ngazo.” Ame e cili, tro hë angeice lai a lapaun kowe la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr. (E jë la Heberu 5:14.) E hetre hnying ne la nekö i epun, xome jë la itre ijine cili troa acatrene catrëne la lapaune i nyën. Tro sa ce wang la hna kuca hnene la ketre kem.

7, 8. (a) Nemene la aqane xomihni hnene la ketre kem la kola inine la nekö i angeic? (b) Eu la ijine tro epuni a xomihnine la nekö i epun?

⁷ Hnene la nekö i Thomas jajinyi ka 11 lao macatre hna hnying koi angeic ka hape: “Hnei Iehova kö hna nyijëne la évolution matre hetrenyi jë la nöjei ewekë ka mel e celë fen?,” “Hnauëne laka, tha hane kö së vot memine la nöj ngöne la ijine vot, göi troa tro loi la mele së?” Ame e cili, tha hnei Thomas kö hna sa mekötin, me qaja la nyine tro nyën a lapaune kow. Atre hnyawa hi Thomas laka, tha jëne kö la ketre nyipici ka tru matre lapaune jë la atr, ngo jëne pe la itre hnepe ithuemacanyi ka co hi, nge ka troa anyipicin.

⁸ Ketre, atre hi Thomas laka, loi e tro angeic a atreine xomihni la angeic a inine la nekönatr. Loi e tro la itre keresiano asë a atreine xomihni. (Kolose 3:12) Trotrohnine hnyawa hi Thomas laka, nyipiewekë troa hetre hnepe ijin, me anyimua porotrike memine la nekönatr matre jelenyipicine jë nyën la itre hnei nyën hna inin. Nge, nyipiewekë tro Thomas a ce ithanatane me nyën la itre ini ne la Tusi Hmitrötr. Öni Thomas: “Hetre itre mekun ka tru laka, hneng me föeng hna thel troa atre la mekuna ne la nekö i nyio. ‘Ka xecie hnyawa kö koi nyëne laka, ka nyipici la itre hnei nyën hna inin, nge ka hetre aliene kö koi nyën?’ Ka loi koi ni e hetre hnyinge i nyën. Ngo, tha lapa hnyawa kö ni e tro nyën a kapa thaupune la ketre ini.”

9. Nemene la aqane tro epuni a xatuane la nekönatr troa mejiune kowe la Tusi Hmitrötr?

⁹ Ame la kola inine la nekönatr hnene la keme me thin, nyën a nyiqaane trotrohnine la pengöne la “eishaishan, me ehoean, me edraiën, me ejuin” ne la lapaun. (Efeso 3:18) Loi e tro sa hamëne la ini thenge la macatre, me aqane trotrohnine i nyën. Nge, e xecie hë koi nyën laka, nyipici la itre hnei nyën hna inin, tro hë nyën a atreine isigöline la lapaune i nyën qëmekene la itre atr, ene mina fe la itre sine ce ini me nyën. (1 Peteru 3:15) Atreine kö la nekö i epun troa qejepengön, jëne la Tusi Hmitrötr, la ewekë ka traqa kowe la atr ka meci hë? Trotrohnine kö nyëne la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr? * (Wange ju la ithuemacany.) The thëthëhmine kö laka, loi e troa atreine xomihni la epuni a inine la nekönatr troa hane lapaun kowe la Tusi Hmitrötr, nge tro lai a hetre thangan.—Deuteronomi 6:6, 7.

10. Nemene la ewekë ka nyipiewekë catr la easa inine la nekönatr?

¹⁰ Loi e tro epuni a amamai tulu kowe la nekö i epun, matre troa catre la lapaune i  nyën. Öni Stephanie, ketre thin ka 3 lao nekönatr jajiny ka hape: “Qaane lo nyudren a nekönatr, hnenge palahi hna ketre sipu hnying ka hape, ‘Hnenge kö hna ce thawa me nyudren la kepin matre xecie jë koi ni ka hape, ka mele Iehova, nge ka hnimi ni, nge ka meköt palahi la itre jë i Nyidrë? Öhne kö nyudreni laka, ka catre la ihniming koi Iehova?’ Loi e troa pane ej e kuhu hning la itre mekune cili, matre tro fe angatr a hane jelenyipicin.”

11, 12. Nemene la aliene la inamacan, nge nemene la ka amamane ka hape, tha thenge kö la macatre ne la atr?

¹¹ Hne së hna ce wange laka, ame Timoteo, (1) atre hnyawa hi angeic la Itre Hna Cinyihan, nge (2) angeic a jelenyipicine la itre hna ini angeic. Ngo, nemene la aliene la ithanata i Paulo lo kola qaja ka hape, tro la itre hna cinyihan a “ainamacanë eö kowe la mele”?

¹² Hnene la itus Étude perspicace des Écritures, volume 2 hna qejepengöne la aliene la inamacan e hnine la Tusi Hmitrötr ka hape, “Atreine troa huliwane la itre ithuemacanyi hne së hna atre, memine la hne së hna trotrohnin, matre troa nyinyine la itre jol, me traqa kowe la hne së hna ajan, maine eamo itre xan pena. Ame la atr ka inamacan, tha ka qenehmo kö.” Öni Tusi Hmitrötr, “Hna atuthe la qene hmo hnine la nekönat.” (Ite Edomë 22:15) Haawe, ame la ka inamacan tre, ka macaj angeic. Ame la atr ka macaj, angeic a drengethenge Iehova ke, angeic a ajan troa amadrinë Nyidrë, ngo tha hnene kö laka, angeic a nyipi atr trootro.—E jë la Salamo 111:10.

13. Nemene la aqane tro la thöth ka macaj a amamane ka hape, ka inamacan angeic “kowe la mele”?

¹³ Ame la thöth ka macaj tre, tha kolo kö a huli angeic hnene la itre sipu aja i angeic, maine hnene la ihulin ne la itre xa thöth, tune lo hna qaja ka hape, “hna iufekeune me [xomagön] hnene la enyine’ asë.” (Efeso 4:14) Ngo, angeic a “huliwane la hni” angeic troa “wangate hmekune la loi me ngazo.” (Heberu 5:14) Kola mama jëne la aqane axecië mekune i angeic laka, ka macaj angeic, ngacama patre ju hë keme me thin, maine ketre atr ka tru. (Filipi 2:12) Jëne mele la inamacane cili. (E jë la Ite Edomë 24:14.) Nemene la aqane tro epuni a xatuane la nekönatr troa inamacan? Loi e tro angatr a trotrohnine hnyawa la ka nyipiewekë koi epun. Loi e troa mama koi nyudren jëne la aqane ujë, me aqane ithanata i epun laka, epun a isine troa mele thenge la itre trepene meköt ne la Tusi Hmitrötr.—Roma 2:21-23.

14, 15. (a) Nemene la nyine tro la nekönatr a pane thel troa atre qëmekene troa xomi bapataiso? (b) Nemene la itre hnying nyine troa ce ithanatane me nekö i epun matre xatua angeic troa drengethenge Akötresie?

¹⁴ Ngo, e aja i epun tro la nekönatr a lapaun, tha tro kö epuni lai a qaja hi koi angeice la ka loi me ngazo. Loi e tro fe epuni a ce ithanatane me angeic la itre xa mekun, hna hape: ‘Hnauëne laka, Tusi Hmitrötr a wathebone la itre ewekë hne së hna pi kuca? Tro ni  a atre tune kaa ka hape, nyine loi koi ni la itre hna amekötine hnei Tusi Hmitrötr?’—Isaia 48:17, 18.

¹⁵ E hetre aja thene la nekö i epun troa xomi bapataiso, xatua angeice jë troa trotrohnine la itre hnëqa ka ej thene la atr hna bapataison. Nemene la mekuna i angeic göne lai? Nemene la itre manathith, me itre ejolene mina fe ka xulu qa ngön? Pine nemene matre qaja jë së ka hape, sisitria kö la itre manathith hune la itre jol? (Mareko 10:29, 30) Nyipiewekë troa pane ce ithanatane la itre hnyinge celë qëmekene troa xomi bapataiso. Xatuane jë la nekö i epun troa mekun ajuine la itre manathith hnei angeic hna troa kapa e hna idrengethenge, memine la itre ethan e troa tha idrei. Tro hë angeic a trotrohnine laka, nyine loi palahi koi angeic la troa trongëne la itre hna amekötine hnei Tusi Hmitrötr.—Deuteronomi 30:19, 20.

16. Nemene la nyine tro la keme me thin a kuca e luelue hë la hni ne la nekönatr?

¹⁶ Nemene la nyine tro epuni a kuca, e luelue hë la hni ne la nekö i epun thupene la bapataiso? Maine jë, tro la nekö i epun a nyiqaane ajane la itre ewekë ne fen. Ame e cili, tha xecie hë koi nyën ka hape, nyine loi la troa mele thenge la itre trepene meköti ne la Tusi Hmitrötr. (Salamo 73:1-3, 12, 13)  Jëne la aqane ujë i epun, tro palahi angeice lai a nyihlue i Iehova, maine hmaca pena. Nekönatre ju hë, maine thöth, ngo the isi ithanata pi kö me nyën. Ngo, amamane jë pe la ihnimi epun koi nyën, memine la aja i epun troa xatua nyën.

17, 18. Nemene la aqane tro la keme me thin a xatuane la nekönatr ka luelu?

¹⁷ Ame la nekönatr hna bapataison, hnei angeice hë hna sa xepu koi Iehova. Hnei angeic e cili hna sisinyi koi Iehova ka hape, Nyidrëti hi la hna troa hnim me nyihluen, nge pine pë hë la itre xa ewekë. (E jë la Mareko 12:30.) Ka nyipiewekë catre koi Iehova la hna sisiny, matre loi e tro fe sa nyipiewekëne lai. (Ate Cainöj 5:4, 5) Amexeje jë kowe la nekö i epun la hnei angeic hna sisinyi kow. Ame la pane nyine tro epuni a kuca tre, ene la troa e me inine la itre jia ne huliwa hna hamëne hnene la organizasio i Iehova thatraqane la keme me thin. Thupene lai, thele jë la nyipi ijin, nge ithanata amenyikenyi jë kowe la nekö i epun. Nge qaja jë hë koi angeic ka hape, ka nyipiewekë catr lo hnei angeic hna sisinyi koi Iehova, me xomi bapataiso, nge tro kö angeic a kepe manathith qa ngön.

¹⁸ Tro epuni a öhne la itre ixatua ngöne la hna eköhagen hna hape, “Les parents s’interrogent” ka mama ngöne la pune la itus Les jeunes s’interrogent. Réponses pratiques, volume 1. Kola qaja e kuhu hnin laka, tha tro kö la keme me thin a canga mekun ka hape, kola nuetrije la nyipici hnene la nekönatr, ngo loi e tro pe nyidroti a thele la qaane la jol ka ej thei nyën. Nge ame itre xa ijin tre, hna ajojezi nyën hnene la itre sine ce elo i nyën. Ame la ketre kepin tre, ame koi nyën, pëkö ka hnimi nyën. Maine pena, nyën a mekun ka hape, co hi la hnei nyën hna kuca koi Iehova hune la hna kuca hnene la itre xa thöth ne la ekalesia. Kolo fe a qaja hnene la hna eköhagen ka hape, tha hnene kö la itre kepine cili matre nyën a icilekeu memine la itre ini hnei epon hna lapaune kow. Nyën a ujë tune lai ke, kola traqa koi nyën la itre xa jol. Tro la hna eköhagen a amamane la aqane tro la keme me thin a xatuane la nekönatr ka luelu.

19. Nemene la aqane tro la keme me thin a xatuane la nekönatr matre “ainamacanë [nyën] kowe la mele”?

¹⁹ Keme me thine fe, hnëqa i epun troa hiane la nekö i epun ngöne “la ini me ihaji [Iehova].” (Efeso 6:4) Tune la hne së hna ithanatan, tro epuni a ini nyudren la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr, me xatua nyudren matre troa xecie e kuhu hni nyudren ka hape, nyipici la itre ini cili. E catre hë la lapaune i nyudren, nyudreni ha sa xepu koi Iehova, me kuca asë la hnei nyudreni hna atrein ngöne la huliwa i Nyidrë. Tro la Wesi Ula i Iehova, me uati hmitrötr, memine la trengecatr hnei epuni hna nue a “ainamacanë [nyudren] kowe la mele.”