1, 2. Nemene la mekuna ne la itre atr göne la paradraiso?

NYIMUTRE la itre trejin ka traqa qa ngöne la nöjei nöj, matre troa sine la Asabele Katru e Seoul (Corée). Ame hë la kola isa ijei la itre atr, kola treije la itre trejin ne Corée. Angatr a iahni me hape: “Iöhnyi hë së ngöne la Paradraiso!” Nemene la paradraiso celë?

² Isapengöne kö la mekuna ne la itre atr enehila göne la paradraiso. Itre xan a mekun ka hape, pu ne jidr. Ame koi itre xan, ketre götrane gaa hetre madrin. Pane mekune jë la ketre atr ka mecijin. Angeic a lapa qëmekene la laulau hna atë la nöjei pengöne xen. E cili, angeic a mekun laka, angeice hë ngöne la paradraiso. Hnene la ketre föe ekö hna hane mekun laka, eahlo hë ngöne la paradraiso. Hnei eahlo hna öhne la ketre hnathup. Ka mingöminge la itre iengen. Eahlo a hain me hape, “Eni hë ngöne la paradraiso!” Ngacama kola sasaithe la 15 met la ehmekönine la kiona e nöjei macatre, ngo hna hëne palahi la götrane cili ka hape, Paradraiso. Nemene la mekuna i epun göne la paradraiso? Hapeu, ka xecie kö koi epun laka, troa hetre paradraiso?

3. Hna pane qaja ekaa la paradraiso e hnine la Tusi Hmitrötr?

³ Hnei Tusi Hmitrötr hna qaja la paradraiso ekö, memine la  paradraiso elany. Hna qaja la Paradraiso ngöne la pane tusi ne la Tusi Hmitrötr. Ame ngöne la Tusi Hmitrötr (version catholique de Douay) hna ujëne qa ngöne la qene latin, kola qaja ngöne Genese 2:8, ka hape: “Hnei Akötresieti hna eëne la hlapa gaa madrin; nge hnei nyidëti hna amë e cili la ate hnei nyidëti hna xup.” Kola qaja ngöne la qene Heberu, ka hape, ‘hlapa e kohië e Edena.’ Ame la hnaewekë, “Edena,” tre, kola qaja ka hape, “Gaa madrin.” Ketre götrane lai ka lolo me gaa hetre madrin. Kola mana la xen, nge kola mele tingeting la itre atr memine fe la itre öni.—Genese 1:29-31.

4. Pine nemene matre kola aceitunëne la gatran e Edena me paradraiso?

⁴ Ame la “hlapa,” qene Heberu, tre, hna ujëne qene Heleni, ka hape, pa·raʹdei·sos. Kola qaja hnene la ketre itus (Cyclopaedia by M’Clintock and Strong) ka hape, ame la atre Heleni a dreng la kola qeje, pa·raʹdei·sos, tre, angeic a canga mekun la ketre götrane ka mingöming me lolo. Pine laka, hetre timi e cili, matre kola wa la nöjei sinöe. Kola cia hlöeë la itre feja me haö, nyine a ne la itre öni, tune la itre drië me mamoe.—Wange ju fe la Genese 2:15, 16.

5, 6. Pine nemene matre hna helë Adamu me Eva qa ngöne la Paradraiso, nge nemene la hna hnyingëne thele hnene la itre xan?

⁵ Hnei Iehova hna ami Adamu me Eva ngöne la paradraiso, ketre gatran ka mingöming. Ngo tha hnei nyidroti kö hna drengethenge Iehova. Celë hi matre, tha ijiji nyidroti hmaca kö troa mel e hnine la Paradraiso, nyidroti me itre nekö i nyidro. (Genese 3:23, 24) Ngacama pëhë atr ka lapane la Paradraiso, ngo ame pe, tha paatre kö ej uti hë lo Iwë ne lo hneijine i Noa.

⁶ Hetre itre xan ka hnying, ka hape: ‘Tro hmaca kö a acile la Paradraiso e celë fen?’ Hetre ka jelenyipicine kö lai? Hapeu, ka xecie kö koi së laka, easa troa mel ngöne la Paradraiso memine la itre sinee së? Atreine kö së qejepengöne ka hape, tro hmaca kö a acile elany la Paradraiso e celë fen?

7, 8. (a) Nemene la hna thingehnaeane hnei Akötresie koi Aberahama? (b) Nemene la hna mekune hnei Aberahama göne lai?

⁷ Tusi Hmitrötre hi la ka troa sa la itre hnyinge së göne la Paradraiso. Itusi lai qaathei Iehova, lo Atre Xup la Paradraiso ekö. Hanawang la hnei Akötresieti hna qaja koi Aberahama, enehmu i Nyidrë. Hnei Akötresieti hna thingehnaeane koi Aberahama ka hape, tro Nyidrëti a amanathithi angeic, nge troa “tune la ngöni ne ngöne gejë” la itre matra i angeic. Öni Iehova koi Aberahama: “Tro ha manathithi qa thene la matra i ’ö la nöjei nöje asëjëihë e celë fen; qa ngöne la hnei ’ö hna denge thenge la tenge ewekëng.” (Genese 22:17, 18) Hnei Akötresieti hna amexej la hna thingehnaeane celë kowe la nekö i Aberahama me kowe la api angeic.—E jë la Genese 26:4; 28:14.

⁸ Tha hnei Tusi Hmitrötre kö hna qaja ka hape, tro sa kapa la itre manathithi cili e koho hnengödrai. Ketre, tha mekuna i Aberahama fe kö. Hnei Iehova hna thingehnaean laka, troa manathithi “la nöjei nöje e celë fen.” Celë hi matre, ka xecie hnyawa koi Aberahama laka, easa troa kapa la itre manathithi cili e celë fen. Ngo hapeu, eje hmekuje hi la ka amaman e hnine la Tusi Hmitrötr laka, troa acile hmaca elanyi la paradraiso e celë fen?

9, 10. Nemene la itre hna perofetane ekö ka acatrene la mejiune së kowe la paradraiso elany?

⁹ Hnei Akötresieti hna thingehnaean jëne  Davita, ketre matra i Aberahama, ka hape, troa traqa la ijine troa ‘patre la atr ka ngazo.’ (Salamo 37:1, 2, 10) Nge “tro la ange ka menyike a hetenyi la nöj, nge tro angat’ a madine la tingetinge atraqat.” Öni Davita mina fe: “Tro ha la ange ka meköti a hetenyi la nöj, me lapa palua kö ngön’ ej.” (Salamo 37:11, 29; 2 Samuela 23:2) Nemene la thangane la itre hna thingehnaeane celë, kowe la itre ka thele troa kuca la aja i Akötresie? Angatr a mejiune laka, troa traqa la ijine tro la itre atr ka meköti a mel e celë fen ngöne la paradraiso, tune ekö e Edena.

¹⁰ Nyimutre la itretre Isaraela ekö, ka trotriji Iehova me nuetrije la nyipi hmi. Celë hi matre, hnei Akötresieti hna nue angetre Babulona troa thapa me lepe me thahluëne la nöje i Nyidrë. (2 Aqane lapa ite Joxu 36:15-21; Ieremia 4:22-27) Ngo, hnene la itre perofeta i Akötresie hna perofetane ka hape, thupene la 70 lao macatre, tro hmaca la nöje i Nyidrë a bëeke kowe la nöje i angatr. Nge hna eatrëne hnyawa la itre hna qaja. Ka hetre aliene fe koi së enehila la itre hna perofetane celë. Tro sa ce wang la itre xaa hna perofetan, ka acatrene la mejiune së kowe la paradraiso hna troa acil elany.

11. Hna pane eatr eu la hna perofetan ngöne Isaia 11:6-9, nge nemene la nyine tro sa isa hnyingën?

¹¹ E jë la Isaia 11:6-9. Hnei Akötresieti hna perofetane jëne Isaia, ka hape, troa tingetinge la nöje Isaraela ngöne la angatr a troa bëeke hmaca qa Babulona. Tha tro kö angatr a xouene la itre atr maine itre öni pena. Tro la itre qatr me itre nekönatr a mele tingeting. Hapeu, tha celë kö lai aqane mel ekö e Edena? (Isaia 51:3) Ketre, hnei Isaia hna perofetan, ka hape, troa tiqa la fene hnengödrai “hnene la ate hmekunyi Iehova, tune la hnagejë a hetëne la tepen’ ej.” Ngo tha e Isaraela hmekuje kö. Matre, troa eatr eu la hna perofetane celë? Troa eatr elany.

12. (a) Nemene la itre manathithi hna kapa hnei angetre Isaraela ngöne lo angatr a bëeke qa Babulona? (b) Nemene la ka amamane laka, tro fe a eatr elany la hna qaja ngöne Isaia 35:5-10?

¹² E jë la Isaia 35:5-10. Hnei Isaia hna perofetan, ka hape, tha tro kö la angetre Isaraela ka bëeke qa Babulona, a xoue atr maine öni pena. Hnei angeice fe hna qaja ka hape, troa mana la xen ke, kola cia ezine la tim, tune e Edena. (Genese 2:10-14; Ieremia 31:12) Hapeu, hna eatre hmekuje kö la hna perofetan celë ngöne lo ijine i angetre Isaraela? Hna thingehnaeane fe laka, troa aloine la itre ka timek me itre sinatr me itre ka simi hnangenyë. Ngo tha eatre kö ngöne lo ijine angetre Isaraela a bëeke qa Babulona. Hnei Akötresieti hna qaja ka hape, tro Nyidrëti a apatrene la itre sine mec elany.

13, 14. Nemene la aqane eatre la hna perofetan ngöne Isaia 65:21-23, ngöne lo kola bëeke hnei angetre Isaraela qa Babulona, nge nemene palakö la hna troa eatrën elany? (Wange ju la pane iatr.)

¹³ E jë la Isaia 65:21-23. Ame lo kola bëeke hnei angetre Isaraela qa Babulona, tha hnei angatre kö hna canga lapane la itre uma ka lolo me menuëne la itre vine. Ngo hnei Akötresieti hna amanathithi angatr, matre kola saze trootro la mele i angatr. Pane mekune jë së la madrine ka eje thei angatr, lo  angatr a xupe la itre uma me lapan, me xeni wene la itre sinöe hnei angatr hna traan!

¹⁴ Tune la hna perofetan celë, troa “tune la ite drai ne la sinöe” la hneijine së. Kola elë koi thauzane lao macatre ne mele la itre xaa sinöe. Maine easa ajane troa mel aqeany, nyipiewekë tro sa thupëne la mele së. Drei la ketre manathithi ka tru, e tro sa mele ngöne la nöj ka tingeting, tune lo hna perofetan hnei Isaia! Tro kö a eatr elany la hna thingehnaeane celë!

15. Nemene la itre manathithi hna qaja ngöne la tusi Isaia?

¹⁵ Kola amamane hnene la itre hna thingehnaeane celë laka, troa acile hmaca elanyi la paradraiso e celë fen. Tro la itre atr hna kapa hnei Akötresie a lapane la fene hnengödrai. Pë hmaca kö ketre atr ka troa xouene la itre öni ka ihej maine itre atr ka isi pena. Tro fe a aloine la itre ka timek me simi hnangenyë, me itre sinatr. Tro kö la itre atr a isa xupe la itre uma i angatr me madrine troa isa xeni wene la hnei angatr hna zihnu, me mel aqeany. Kola amamane hnei Tusi Hmitrötr laka, troa acile la paradraiso e celë fen. Ngo maine jë, tro la itre atr a qaja ka hape, tha hna anyipicine kö hnene la itre hna perofetan laka, troa acile la paradraiso e celë fen. Nemene la hne së hna troa qaja koi angatr? Pine nemene matre easa mejiune laka, troa acile hmaca la paradraiso e celë fen? Hnei Iesu, atr ka tru ne la fene hnengödrai, hna hamëne la ketre kepin.

16, 17. Eue la Iesu a qaja la Paradraiso?

¹⁶ Hna athipi Iesu hune la sinöe ne iaxösisi, ngo pëkö ngazo i nyidrë. Hna ce athipi nyidrëti memine la lue atr ka ngazo, casi ngöne la götrane maca nge casi ngöne la götrane mi. Hnene la ketre e nyidro hna wangatrehmekune laka, ketre joxu Iesu. Öni angeic: “Mekuneju koi ni e traqa ha cilieti kowe la baselaia i cilie.” (Luka 23:39-42) Kola acatrene la mejiune së, hnene la hnei Iesu hna thingehnaeane koi angeic. Hna cinyihane la itre trengewekë i Iesu ngöne Luka 23:43. Ame la itre xaa ka inamacan, angatr a sija la koma (virgule) qëmekene la hna hape, “ngöne la drai celë.” Celë hi matre, angatr a ujëne la xötr, ka hape: “Nge nyidëti a ulatine koi angeic, ka hape, Nyipici ini a qaja koi ’ö, ngöne la drai celë tro eö a ce me ini ngöne la paradaiso.” Ngo nyimutre la itre hna qaja göne la göhnene la koma ngöne la xötr. Ngo nemene la aliene la hnaewekë i Iesu, lo nyidrëti a qaja ka hape, “ngöne la drai celë”?

¹⁷ Ame ngöne la itre qene hlapa enehila, tre, kola xome la koma, matre troa amamane la aliene la itre hnaewekë. Ngo ame ngöne la itre hna cinyihan ekö qene Heleni, tre, tha hna xome kö la koma. Celë hi matre, easa isa hnying, ka hape: Iesu kö a qaja ka hape, “Nyipici ini a qaja koi ’ö, ngöne la drai celë tro eö a ce me ini ngöne la paradaiso”? Maine pena, nyidrëti a hape, “Nyipici ini a qaja koi ’ö ngöne la drai celë, tro eö a ce me ini ngöne la paradaiso”? Ame la itre ka ujëne la xötre celë, tre, angatr a amë la koma qëmekene maine pena e thupene la hnaewekë hna hape, “ngöne la drai celë.” Angatr a sija thenge la aqane trotrohnine angatr la hna qaja hnei Iesu. Celë hi ka mama ngöne la itre Tusi Hmitrötr enehila.

18, 19. Nemene la ka troa xatua së, troa trotrohnine la aliene la hna qaja hnei Iesu?

¹⁸ Nyipiewekë tro sa pane mekune lo hna qaja hnei Iesu kowe la itretre drei nyidrë, göne lo ijine tro nyidrëti a mec. Öni nyidrë: “Tro la Nekö i ate a lapa hnine la hnadro köni lai me köni jid.” Öni nyidrëti fe: “Kolo ha troa wanaxoeëne la Nekö i ate kowe la ite  iwanakoime i ate, nge tro ha angat’ a humuthi angeic, nge tro angeic’ a mele hmaca ngöne la drai hnaakönin.” (Mataio 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mareko 10:34) Hnei Peteru aposetolo hna anyipicine lai. (Itre Huliwa 10:39, 40) Celë hi matre, tha hnei Iesu kö hna ce tro memine lo atr ka ngazo kowe la Paradraiso, ngöne la ijine nyidroti a mec. Tusi Hmitrötr a qaja ka hape, köni drai ne Iesu e hnine la “Hedis,” qëmekene troa amele nyidrëti hmaca hnei Akötresie.—Itre Huliwa 2:31, 32. * (Wange ju la ithuemacany.)

¹⁹ Ame lo Iesu a qaja, ka hape, “Nyipici ini a qaja koi ’ö ngöne la drai celë,” tre, hetre hnei nyidrëti hna troa thingehnaean kowe la atr ka ngazo. Hna majemine ekö qaja la itre trengewekë celë, ngöne lo hneijine i Mose. Öni Mose: “Nge tro ha eje e kuhu hni ’ö la nöjei tenge ewekë celë ini a ahnithe koi ’ö ngöne la drai celë.”—Deuteronomi 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15.

20. Nemene la itre xaa hna qaja ka troa xatua së, matre troa trotrohnine la itre trengewekë i Iesu?

²⁰ Önine la ketre ka ujë Tusi Hmitrötr e Moyen-Orient: “Ame la ka nyipiewekë ngöne la xötre celë, tre, ene la hnaewekë hna hape, ‘ngöne la drai celë.’ Celë hi matre, hetre aqane tro sa e la xötre celë, kola hape, ‘Nyipici ini a qaja koi ’ö ngöne la drai celë, tro eö a ce me ini ngöne la paradaiso.’ Eje  hi, Iesu a thingehnaeane ngöne lai drai cili, ngo tro pë hë a eatr e thupen.” Önine la ka ujë Tusi Hmitrötr ka hape, ka ithanata tune lai la itre atr ekö. Öni nyidrë, “ame la hna thingehnaean, tha tro kö a gufa.” Ame fe ngöne lo itre macatre 400 M.P.K., hna ujën la xötr celë qene syriaque, ka hape: “Amen, ini a qaja koi ’ö ngöne la drai celë, tro eö a ce me ini ngöne la Hlapa e Edena.” Ketre ithuecatre ka tru koi së la hna thingehnaeane celë!

21. Nemene la hna thatre hnene la atr ka ngazo, nge pine nemen?

²¹ Ame lo Iesu a qeje Paradraiso kowe lo atr ka ngazo, tha nyidrëti kö a mekune la ketre paradraiso e koho hnengödrai. Nemene la kepin? Ame la pane kepin, ke, thatre kö lai atr ka ngazo, laka, hnei Iesu hna isisinyikeu me itre aposetolo i nyidrë, matre troa ce musi me nyidrëti e koho hnengödrai. (Luka 22:29) Ketre, tha hna bapataiso angeice petre kö. (Ioane 3:3-6, 12) Celë hi matre, ame la Iesu a qaja la hna thingehnaeane celë, nyidrëti hi lai a qaja la paradraiso e celë fen. Itre macatre thupen, hnei Paulo aposetolo hna meköle goeëne la ketre trahmany, nge “hna xomi angeice kowe la paradaiso.” (2 Korinito 12:1-4) Ngacama hna ië Paulo memine la itre xaa aposetolo troa mel e koho hnengödrai me ce musi me Iesu, ngo hnei nyidrëti hna qaja, ka hape, troa acile la paradraiso elany. * (Wange ju la ithuemacany.) Hapeu, tro kö a acil e celë fene la paradraiso cili? Tro kö sa hane mele ngön?

22, 23. Nemene la hne së hna lapa treqen?

²² Mekune hi epuni lo hna qaja hnei Davita, lo ijine tro “la ange ka meköti a hetenyi la nöj.” (Salamo 37:29; 2 Peteru 3:13) Hnei Davita hna qaja lo ijine tro la itre atr e celë fen, a trongëne la itre trepene meköti Akötresie. Kola qaja ngöne Isaia 65:22, ka hape: ‘Ame la itre drai ne la nöjeng, troa tune la itre drai ne la sinöe.’ Eje hi, tro la itre atr ka nyihlue i Iehova a mele ngöne la fene ka hnyipixe. Tro angatr a mele koi itre thauzane lao macatre. Eje fe kö the së la mejiune cili? Eje hi, celë hi hna qaja ngöne Hna Amaman 21:1-4. Tro Akötresieti a amanathithine la itre atr, nge “pa hmaca kö mec.”

²³ Tha jole kö troa trotrohnine la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr, göne la Paradraiso. Nyipici laka, hnei Adamu me Eva hna aluzine la mele i nyidroti ekö ngöne la Paradraiso. Ngo easa lapa treqene la kola troa acile hmaca la Paradraiso e celë fen. Hnei Akötresieti hna thingehnaean, laka, tro Nyidrëti a amanathithine la itre atr. Hnei Davita lo hna qaja, ka hape, tro la itre ka hetre hni ne ipië me ka meköti a mel uti hë epine palua e celë fen. Ame ngöne la itre hna perofetan hnei Isaia, tre, kola amamane la mel ka lolo elany ngöne la paradraiso e celë fen. Eue la troa acile la paradraiso cili? Kola troa acile la paradraiso cili ngöne la kola troa eatr elany, lo hnei Iesu hna thingehnaeane kowe la atr ka ngazo. Ijije hi tro sa hane mel ngöne la Paradraiso. Celë hi ijine kola troa eatre lo hna qaja hnene la itre trejin e Corée, ka hape: “Iöhnyi hë së ngöne la Paradraiso!”