1. Nemene la hnei Iehova hna ahnith kowe la itre kem me thin?

HNEI Iehova hna xupe la lue pane atr memine la aja troa hetre nekönatr. Öni Tusi Hmitrötr: “Edö shë qa thei Iehova la ite nekönat.” (Sal. 127:3) Kola hapeue lai? Pane mekune jë laka, ketre sinee së a ahnithe koi së la trenge manie ka tru. Nemene la nyine tro sa kuca? Maine jë, tro sa madrin ke, angeic a mejiune koi së. Ngo tro fe sa hnehengazone la aqane troa thupën la trenge manie. Iehova la sinee së. Nyidrëti a ahnith kowe la itre kem me thin, la ketre edrö ka sisitria catre kö hune la manie, ene la itre nekönatr. Nyipiewekë tro angatr a thupëne hnyawa, matre lolo me madrin la mele i nyudren.

2. Nemene la itre hnying hne së hna troa ce wang?

² Ame göi troa hnaho me ijin, drei la ka troa axeciën? Nemene la hna troa kuca hnei kem me thin, matre troa mele madrin la itre nekönatr? Tro sa ce wang la itre trepene meköt ka troa xatuane la lue trefën troa axeciëne mekun.

3. (a) Ame göi troa hnaho, drei la ka troa axeciën? (b) Nemene la trepene meköti nyine troa trongën hnene la itre sinee me hnepe lapa ne la lue trefën?

³ Ame ngöne la itre xaa nöj, kola ajane tro la itre ka xötrei faipoipo a canga hnaho. Kola iele angatr hnei itre fami me itre sinee. Öni Jethro, trejine me easë qa Asia: “Ame ngöne la ekalesia, itre trejin ka trene kuku a ielene la itre trefën ka pë nekön troa hane hnaho.” Öni Jeffrey  qa Asia: “Ame itre xan, angatr a qaja kowe la itre ka pë nekönatr ka hape, pëkö ka troa hane thupë angatr elany, ngöne la angatr a troa qatr trootro.” Ngo isa qanyine kö la itre trefën troa iën. Sipu hnëqa i angatr kö lai. (Gal. 6:5, ftn.) Nyipici laka, aja ne la itre sinee me itre hnepe lapa, tro la lue trefën ka xötrei faipoipo a mele madrin. Ngo ame pe, loi e tro kö la lue trefën a isa axecië mekun göne lai.—1 Thes. 4:11.

4-5. Nemene la lue mekun hna troa canga ithanatane hnene la lue trefën, nge eu la ijine troa ithanatane lai? Qejepengöne jë.

⁴ Nyipiewekë troa ithanatane la lue mekun ka tru celë, hnene la lue trefën ka ajane troa hnaho: Ame la hnapan, eu la ijin ka ijij troa hnaho? Ame la hnaaluen, ije nekönatr hnei nyidroti hna ajan? Eu la ijine tro la lue trefën a ithanatane lai? Pine nemene matre nyipiewekë catre la lue hnying celë?

⁵ Qëmekene troa faipoipo, hnene la itre xaa trefën hna ithanatan göi troa hetre nekönatr. Pine nemen? Pine laka, loi e troa caasi hi la mekuna i nyidro. Nyipiewekë tro nyidroti a atre ka hape, ijiji nyidroti hë troa hetre nekönatr. Ame la itre xaa trefën, angatr a treqene la caa macatre maine luetre, thupene la hna faipoipo. Ame hë la nyidroti a hetre nekönatr, nyidroti ha xomi ijin me nue trengecatr, matre troa thupë nyudren. Nyidroti a ajane troa pane ce mele trefën me acatrene la aqane imelekeu i nyidro.—Efe. 5:33.

6. Nemene la hna mekun troa kuca hnene la itre xaa trefën enehila?

⁶ Ame la itre xaa Keresiano, angatr a nyitipune lo köni nekö i Noa memine la itre föe i angatr. Tha hnei angatre kö hna canga hnaho ekö. (Gen. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Pet. 2:5) Hnei Iesu hna aceitunëne la hneijine së me “hneijine i Noa.” Eje hi, easa melëne “la itre ijin akötr hna thatreine xomihnin.” (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1) Celë hi matre, tha hnene kö la itre xaa trefën hna hnaho. Angatr a ajane troa catre huliwa i Iehova.

7. Nemene la aqane troa xatuane la lue trefën hnene la hna qaja ngöne Luka 14:28, 29 me Ite Edomë 21:5?

⁷ Qëmekene tro la lue trefën a mekun troa hnaho, loi e tro nyidroti a inamacan me pane “mekune hnyawa la thupen.” (E jë la Luka 14:28, 29.) Atre hi la itre trefën ka hnaho laka, tha ka hmaloi kö  troa hetrune la itre nekönatr. Tru catre la thupen, nge kolo fe a xome la traem me trengecatre së. Celë hi matre, loi e tro la lue trefën a hnying ka hape: ‘Hapeu, tro kö nyiso a isa huliwa matre troa itön la ka nyipiewekë kowe la fami? Hapeu, caasi hi la mekuna i nyiso göne la itre ewekë cili? Maine nyiso a isa huliwa, drei la ka troa thupëne la itre nekönatr? Drei la ka troa ini nyudren la aqane troa mekun me ujë?’ Maine tro la lue trefën a ithanatane la itre hnying celë, tro hë nyidroti a trongëne la hna qaja ngöne Ite Edomë 21:5.—E jë.

8. Nemene la itre jol hna troa cile kow hnene la itre trefën, nge nemene la hna troa kuca hnene la trahmanyi ka ihnim?

⁸ Aja ne la nekönatr tro la kem me thin a nue la traem me trengecatre i nyidro koi nyën. Celë hi matre, maine tru hnei nekönatr, troa jol kowe la kem me thin troa isa hamëne koi nyudren la hna ajan. Önine la itre trefën ka hnaho atruny nge iasenyi hi la itre nekönatr, ka hape, pëhë ihneimek i angatr. Kola kucakuca hnei thin, matre pëhë trengecatre i eahlo troa ini tus me thith me cainöj. Ketre tune fe ngöne la hna icasikeu. Thatreine kö eahlo troa lapa hnyawa, me kepe thangane qa ngön. Maine ka ihnimi la trahmany, tro angeic a xatuane la föe i angeic ngöne la hnalapa me ngöne hna icasikeu. Maine jë, troa ixatua nyihnyawane la uma, maine thele troa eatrëne palahi la Hmi Ne Hnepe Lapa, me ce cainöj memine la fami angeic.

9-10. Nemene nyine troa kuca hnene la kem me thin matre troa xatuane la itre nekönatr?

⁹ Nemene la nyine tro la itre kem me thin a kuca matre inine la itre nekönatr troa hnimi Iehova? Nemene la aqane tro angatr a thupëne la itre nekönatr qa ngöne la itre ewekë ka ngazo ne la fen celë? Hane hi la itre xaa nyine troa kuca.

¹⁰ Troa sipo ixatua koi Iehova ngöne la thith. Tro sa ce wang la tulu i Manoa me ifënekö i angeic, kem me thine i Samasona. Ame ngöne lo Manoa a atre ka hape, troa hetre nekö i nyidroti trahmany, hnei angeic hna sipo ielene koi Iehova matre troa xatua nyidro göi Samasona.

11. Tune la hna qaja ngöne Angete Amekötin 13:8, nemene la aqane troa nyitipu Manoa hnene la itre kem me thin?

¹¹ Hnei Nihad me Alma, qa Bosnie-Herzégovine, hna xomi ini qa ngöne la tulu i Manoa. Öni nyidro: “Tui Manoa, hnei nyio hna iele Iehova troa ini nyio la aqane troa hetrune hnyawa la itre nekö i nyio. Hnei Iehova hna sa la itre thithi nyio, jëne la Tusi Hmitrötr me itre itus  me ekalesia me asabele katru.”—E jë la Angete Amekötin 13:8.

12. Nemene la tulu hna amamane hnei Iosefa me Maria kowe la itre nekö i nyidro?

¹² Troa amamai tulu. Ka nyipiewekë la hnei epuni hna qaja. Ngo ka hetre thangane catre kö la itre hnei epuni hna kuca. Hnei Iosefa me Maria hna amamai tulu koi Iesu, me itre xaa nekö i nyidro. Hnei Iosefa hna huliwa thatraqane la hnepe lapa i nyidrë, me ithuecatre koi nyudren troa nyihlue i Iehova. (Deut. 4:9, 10) Tha hna qaja kö ngöne la Wathebo ka hape, tro Iosefa a tro fë la hnepe lapa i nyidrë e Ierusalema “e nöjei macatre,” matre troa atrune la Paseka. Ngo hnei nyidrëti pe hna tro. (Luka 2:41, 42) Ame ngöne lo ijine cili, jol kowe la itre xaa kem troa tro fë la fami angatr ke, itre hawa ne tro nge ka hetre thupene fe. Ngo tha celë kö mekuna i Iosefa. Madrine catre nyidrëti la itre ini hna kapa qaathei Iehova. Celë hi la hnei nyidrëti hna inine kowe la itre nekönatr. Ketre, atre hnyawa hi Maria la Itre Hna Cinyihan. Jëne la aqane ithanata me aqane ujë, hnei eahlo hna inine la itre nekönatr troa hniin la itre trengewekë i Akötresie.

13. Nemene la aqane nyitipu Iosefa me Maria hnene la lue trefën?

¹³ Hnei Nihad me Alma hna thele troa nyitipu Iosefa me Maria. Caasi fe hi la nekö i nyidroti trahmany. Nemene la aqane ini nyën hnei nyidro, matre troa hnimi Iehova me nyihlue i Nyidrë? Öni nyidro: “Jëne la aqane mele i nyio, hnei nyio hna amamane koi nyën, la eloine troa trongëne la itre trepen meköti Iehova.” Öni Nihad: “Amamane jë kowe la nekönatr, la pengöne la atr hnei epuni hna ajane tro nyën a nyitipun.”

14. Pine nemene matre nyipiewekë tro la itre kem me thin a atre la itre sinee ne la itre nekö i angatr?

¹⁴ Troa inine la itre nekönatr la aqane troa iëne hnyawa la itre nyipi sinee. Loi e tro la kem me thin a atre la itre sinee ne la itre nekö i angatr memine la itre hnei nyudreni hna kuca. Loi e troa atre la itre hnei nyudreni hna ithanata memin jëne Ëternet maine telefon pena. Ijije hi tro la itre sinee cili a ajojezine la itre mekun me aqane ujë ne la itre nekönatr.—1 Kor. 15:33.

15. Nemene la aqane tro la kem me thin a xomi tulu thei Jesse?

¹⁵ Nemene la hna troa kuca hnei itre kem me thin, e thatre kö angatr la aqane troa huliwane la ordinatör me mobilis? Öni Jesse, ketre kem qa Philippines: “Thatre kö nyio la pengöne la itre mobilis me tablet. Ngo tha celë kö ka sewe nyio troa inine la sikisi lao nekö i nyio [faifi lao jajiny me ca nekötrahmany], la itre ethanyine la itre ewekë cili.” Tha hnei Jesse kö hna wathebone la itre nekö i nyidrë troa huliwane la itre ewekë cili. Öni nyidrë: “Hetre eloin troa huliwane la itre ewekë cili. Ijije hi tro sa inine la ketre qene hlapa me hnëkëne la itre icasikeu, me e la Tusi Hmitrötr e nöjei drai.” Maine itre kem me thin epun, hapeu, hnei epuni kö hna e me ithanatane la itre eamo ngöne sit jw.org^®, göne la troa iupi fë SMS me ami foto ngöne Ëternet, götran hna hape, “Itre Thöth”? Hnei epuni kö hna goeën me nyudreni la video hna hape, Drei La Ka Mus—Epun Maine Mobilis i Epun? memine lo hna hape, Thupëne Kö La Aqane Huliwane La Itre Réseaux Sociaux! *  Celë hi itre eamo ka troa xatua epun, troa inine hnyawa la itre nekönatr troa huliwan inamacanëne la itre jiane huliwa cili.—Ite edomë 13:20.

16. Nemene la hna kuca hnene la itre xaa kem me thin, nge nemene la thangane lai?

¹⁶ Ame la itre xaa kem me thin, angatr a nue la itre nekönatr troa ce tro memine la itre ka catre nyihlue i Iehova. Kola tune la lue trefën ne Côte d’Ivoire, N’Déni me Bomine. Hnei nyidroti palahi hna hëne la atre thupëne la sirkoskripsio, troa lapa thei nyidro. Öni N’Déni: “Hetre thangane catr kowe la pane nekö i nyio trahmany. Hnei angeic hna nyiqane xom la huliwa ne pionie, nge angeice fe hë enehila a xatuane la ka wang trongëne la itre ekalesia. Hapeu, ijiji epuni kö troa nyitipu nyidro?

17-18. Eu la ijin tro la kem me thin a inine la itre nekönatr?

¹⁷ Loi e troa canga inine la itre nekönatr e co petre kö nyudren. Hetre eloin e tro la kem me thin a canga inine la itre nekönatr. (Ite edomë 22:6) Pane mekune jë lo tulu i Timoteo. Ame lo angeic a tru, hnei angeic hna ce tro me Paulo aposetolo. Hnei Enis, thine i Timoteo me Lois qaaqa i angeic, hna ini angeic “qaane lo co petre kö [angeic].”—2 Tim. 1:5; 3:15.

¹⁸ Ame Jean-Claude me Peace, lue trefën qa Côte d’Ivoire ke, sikisi lao nekö i nyidro. Lue nekötrahmanyi nge foa lao jajiny. Hnei nyidroti hna ini nyudren troa hnimi Iehova me nyihlue i Nyidrë. Nemene la ka xatuane la lue trefën? Hnei nyidroti hna nyitipu Enis me Lois. Öni nyidro: “Hnei nyio hna ini nyudreni la Tusi Hmitrötr, qaane lo nyudreni a co.”—Deut. 6:6, 7.

19. Nemene la aliene la hna hape, troa inine la itre trengewekë i Akötresie kowe la nekönatr?

¹⁹ Nemene la alien la hna hape, troa “inine” la itre trengewekë i Akötresie kowe la itre nekönatr? Kola qaja ka hape, troa “inin me amexeje palahi.” Nyipiewekë tro la itre kem me thin a nue ijine troa cememine la itre nekönatr. Ame itre xaa ijin, angatr a kucakuca ke, angatr palahi a amexeje la itre hna amekötin koi nyudren. Ngo aqane tro hi angatre lai a inine  la itre nekönatr, troa trotrohnin me trongëne la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr.

20. Thenge la Salamo 127:4, nemene la aqane tro la kem me thin a hetrun la itre nekönatr?

²⁰ Troa atrepengöne hnyawa la itre nekönatr. Ame ngöne Salamo 127, kola aceitunëne la nekönatr me uke pehna. (E jë la Salamo 127:4.) Nyimutre la itre ewekë hna xom matre troa kuca la uke pehna, nge isa eqeane kö itre ej. Ceitune hi lai memine la itre nekönatr. Isapengöi nyudreni kö, matre isapengöne fe la aqane troa ini nyudren. Önine la lue trefën qa Israël, göne la lue nekö i nyidroti trahmany me jajiny: “Hnei nyio hna isa kuca la ini tusi nyidro.” Qanyine kö la itre he ne hnepe lapa troa axeciëne la aqane troa ini tus.

21. Nemene la aqane tro Iehova a xatuane la itre kem me thin?

²¹ Ame itre xaa ijin, jol kowe la itre kem me thin troa inine la itre nekönatr. Ngo ame pe, itre ahnahna i Iehova nyudren. Tro kö Nyidrëti a xatua angatr, me drenge la itre thithi angatr. Tro Nyidrëti a sa la itre thithi angatr, jëne la Tusi Hmitrötr me itre itus, me jëne la itre tulu me itre eamo qaathene la itre xaa kem me thin ka macaj e hnine la ekalesia.

22. Nemene la ka sisitria kowe la itre nekönatr?

²² Ame koi itre xan, troa hetrun la itre nekönatr utihë la nyudreni a 20 lao macatre. Ngo pëkö pune la hnëqa ne kem me thin. Ame la ka sisitria kowe la itre nekönatr, tre, tro la itre kem me thin a hnimi nyudren me xomi ijin matre troa ini nyudreni la Tusi Hmitrötr. Isapengöne kö la aqane tro la itre nekönatr a kapa la ini hna hamën. Ngo caasi hi la mekuna i nyudren me Joanna Mae, ketre trejin me easë qa Asie hna hetrun e hnine la nyipici. Öni angeic: “Eni a olene koi kaka me nenë ke, hnei nyidroti hna haji ni me ini ni troa hnimi Iehova. Hnei nyidroti hna hnaho ni me xatua ni matre hetre aliene la meleng.” (Ite edomë 23:24, 25) Celë fe hi mekuna ne la itre trejin e cailo fen.