1-2. (a) Nemene la hna qaja hnei Iehova kowe la köni aposetolo i Iesu, nge nemene la hnei angatr hna kuca? (b) Nemene la hne së hna troa ce wang?

 THUPENE la Penetekos 32 M.K., hnei Peteru, Iakobo, me Ioane hna meköl goeëne la ketre ewekë ka ketrepengön. Ame lo angatr hune la Wetr e Heremona, hnei Iesu hna saze me ketrepengön. Kola “hudrume la qëmeke i nyidrë tune la jö, nge ame la itre iheetre i nyidrë, tre kola hudrum tune la lai.” (Mat. 17:1-4) E cili, hnei Iehova hna qaja kowe la itre aposetolo ka hape: “Hane hi la Nekönge hniminang, eni a madri nyën. Drei nyëne ju.” (Mat. 17:5) Hnene la itre aposetolo hna drengethenge Iesu ngöne la mele i angatr. Nge loi e tro sa nyitipu angatr.

² Ame ngöne la tane mekun hnapan, hne së hna ce wang la lue ewekë hnei Iesu hna upi së troa thipetrij. Nge ame ngöne la tane mekun celë, tro sa ce wang la lue ewekë hnei Iesu hna upi së troa kuca.

3. Nemene la hna upi së hnei Iesu troa kuca ngöne Mataio 7:13, 14?

³ E jë la Mataio 7:13, 14. Hnei Iesu hna qaja la lue qëhnelö. Ame la hnapan, kola eatrongë së kowe la “gojenyi ka isaisa,” nge ame la hnaaluen, kola eatrongë së kowe la “gojenyi ka co.” Pëkö hnaakönine gojeny. Celë hi matre,  loi e tro sa iëne hnyawa la gojenyi nyine tro sa xom ke, jëne mele së hi lai.

4. Tune kaa la “gojenyi ka isaisa”?

⁴ Loi e tro sa atre la eisapengönene la lue gojeny. Ame la “gojenyi ka isaisa” ke, tha jole kö troa trongën ej. Nge alanyimu la ka trongëne la gojenyi cili. Thatre kö angatr laka, Satana la ka upi angatr troa lapa ngöne la gojenyi cili ka tro kowe la mec.—1 Kor. 6:9, 10; 1 Ioane 5:19.

5. Nemene la hna kuca hnei itre xan, matre tro ngöne la gojenyi ka ilitr?

⁵ Ame la hnaaluene gojeny ke, ka co, nge öni Iesu ka hape, ala xalaithe hi la ka trongën ej. Pine nemen? Tune la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr, hnei Iesu hna hmekëne la itretre drei nyidrë göne la itre perofeta thoi. (Mat. 7:15) Nyimutre la itre hmi enehila ka qaja ka hape, angatr a trongëne la nyipici. Ame la itre xan, angatr a luelu matre tha aja i angatr hmaca kö troa thele la nyipi gojeny. Öni Iesu: “Maine tro pala hi nyipunieti a lapa ngöne la itre trengewekëng, nyipunieti hnyawa hi la itretre drei ni. Nge tro hë nyipunieti a atre la nyipici, nge tro la nyipici a nuamele nyipunie.” (Ioane 8:31, 32) Ngo ame easë itre Keresiano, tha easë kö a xötrethengene la ka alanyim, easë pe a thele la nyipici. Hne së hna catre inine la Tusi Hmitrötr, matre atre la aja i Akötresie me trongëne la itre ini qaathei Iesu. Iehova a ajane tro sa thipetrije la itre ini ka thoi, tune la itre feet me itre hna majemine ka isazikeu memine la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr. Eje hi, tha ka hmaloi kö troa kuca la hna upi së hnei Iehova me thipetrije la itre ewekë cili. (Mat. 10:34-36) Ketre, jole koi së troa saze la aqane mele së. Ngo pine laka, easa hnimi Iehova nge easa ajane troa amadrinë Nyidrë, matre easa thipetrije la itre ini ka thoi.—Ite Edomë 27:11.

6. Thenge la Salamo 119:9, 10, 45, 133, nemene la ka troa xatua së troa lapa ngöne la gojenyi ka co?

⁶ Ame hë la easë ngöne la gojenyi ka co, nemene la ka troa xatua së troa lapa ngöne la gojenyi cili? Hanawang la ketre ceitun. Ame hune la itre wetr, hna acile la itre hag ezine la itre neköi gojeny. Kola thupëne la itre loto wanga tro angatr a mala qa hune la wetr. Tha tro kö sa wesitr pine la hna xupe la itre hage cili! Ame la itre trepene meköti Iehova ke, ceitu hi memine la itre hag. Itre ej a thupë së matre tro sa lapa ngöne la gojenyi ka co.—E jë la Salamo 119:9, 10, 45, 133.

7. Nemene la aqane tro la itre trejin nekötrahmany me neköjajiny a goeëne la gojenyi ka co?

⁷ Itre nekötrahmanyi me neköjajiny, epuni kö a mekun laka, itre trepene meköti Iehova a hnöthe la mele i epun? Satana a ajane tro epuni a mekun tun. Angeic a ajane tro epuni a piine la mele ne la itre ka tro ngöne la gojenyi ka isaisa, tune la itre sine ini epun, maine itre atr ngöne Ëternet. Ame la aja i Satana ke, tro epuni a mekun laka, kola hnöth la mele i epun hnene la itre trepene meköti Iehova. * Ngo the thëthëhmine kö  laka, Satana a juetrëne la pune kowe la itre ka tro ngöne la gojenyi ka isaisa. Ngo ame Iehova ke, Nyidrëti a amamane la itre manathithi hna troa kapa hnene la itre ka tro ngöne la gojenyi ne mel.—Sal. 37:29; Is. 35:5, 6; 65:21-23.

8. Nemene la ini nyine tro la itre nekötrahmany me neköjajiny a xom qa ngöne la tulu i Olaf?

⁸ Hanawang la ini hna hamën hnene la hna melën hnei Olaf, * ketre trejin nekötrahmany. Hnene la itre sine ini angeic hna uku angeic troa kuca la itre huliwa ka sis. Ngo hnei angeic hna qaja koi angatr ka hape, ketre hlue i Iehova angeic, nge angeic a trongëne la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr. E cili, hnene la itre neköjajinyi hna thele troa ce meköl me angeic. Ngo hnei Olaf hna catre kuca la loi. Nge hetre ketre jol hnei angeic hna cile kow. Öni Olaf: “Hnene la itre porofesör hna upi ni troa ini aqeany. Öni angatr ka hape, celë hi jëne mele madrin me mele ka loi.” Nemene  la ka xatua Olaf troa mele nyipici? Öni angeic: “Hnenge hna easenyi kowe la itre trejin ne la ekalesia, matre kösë itre nyipi sineeng angatr. Ketre, hnenge fe hna catre inine la Tusi Hmitrötr, matre xecie koi ni laka, eni hnyawa hi ngöne la nyipici. Celë hi ka thue ajang troa catre nyihlue i Iehova.”

9. Nemene la nyine tro sa kuca e aja së troa lapa ngöne la gojenyi ka co?

⁹ Satana a ajane tro sa trotrije la gojenyi ne mel, me xötrethenge la itre ka tro ngöne la gojenyi ka isaisa, “jë ne tro kowe la mec.” (Mat. 7:13) Ngo maine tro palahi sa drengethenge Iesu, tro hë së lai a lapa ngöne la gojenyi ne mel. Haawe, tro sa ce wang la ketre ewekë hna upi së troa kuca hnei Iesu.

10. Thenge la Mataio 5:23, 24, nemene la hna upi së troa kuca hnei Iesu?

¹⁰ E jë la Mataio 5:23, 24. Iesu e celë a qaja la ketre ewekë hna majemine kuca hnei angetre Iudra. Pane mekune jë la ketre atre Iudra ka tro fë la huuje i angeic kowe la atre huuj ka tru. Mekune jë hi angeic laka, hnei angeic hna iwesitrë memine la trejin me angeic. Nemene la nyine tro angeic a kuca? Angeic a pane amë la huuje i angeic me “tro.” Ngo nemene la ka sisitria hune la troa huuje koi Iehova? Öni Iesu: “Tro jë troa pane iloi memine la trejin me eö.”

11. Nemene la hna kuca hnei Iakobo matre troa iloi me Esau?

¹¹ Hnei Iakobo hna amamai tulu göne la aqane troa iloi. Jëne la ketre angela, hnei Iehova hna upi Iakobo troa bëeke kowe la nöj hnei nyidrëti hna trotrij ngöne lo nyidrëti a nekötrahmany. (Gen. 31:11, 13, 38) Ngo hnei Esau lo hna qaja ka hape, tro angeic a humuthi Iakobo. (Gen. 27:41) Matre, “qou atraqate Iakobo me pate un.” (Gen. 32:7) Nemene la hna kuca hnei Iakobo matre troa iloi me Esau? Hnei nyidrë hna pane qaja koi Iehova la jole cili. Thupene lai, hnei nyidrë hna iupi fë la itre ahnahna ka tru. (Gen. 32:9-15) Nge ame hë la Iakobo a iöhnyi me Esau, hnei nyidrë hna sa iwatingöneca; tha hna acaas maine alu, ngo traqa koi 7 lao sa iwatingöneca nyidrë! Eje hi, hnei Iakobo hna hetre hni ne ipië me metrötr, matre troa iloi memine la trejin me nyidrë.—Gen. 33:3, 4.

12. Nemene la ini hne së hna xom qa ngöne la tulu i Iakobo?

¹² Hetre ini hne së hna xom qa ngöne la tulu i Iakobo. Qëmekene tro nyidrë a iloi me Esau, hnei nyidrë hna hetre hni ne ipië me sipo ixatua koi Iehova. Thupene lai, hnei nyidrë hna thele aqane troa iloi me Esau. Ame hë la Iakobo a iöhnyi me Esau, tha hnei nyidrëti kö hna upezö Esau me qaja ka hape, ka tria la mekuna i angeic. Ame la aja i Iakobo, tre, troa iloi me angeic. Tune kaa la aqane tro sa nyitipu Iakobo?

13-14. Nemene la nyine tro sa kuca ngöne la easa akötrëne la ketre trejin?

¹³ Ame easë, itre ka trongëne la gojenyi ne mel ke, easa ajane troa mele tingeting memine la itre trejin. (Rom. 12:18) Ngo nemene la nyine tro sa kuca ngöne la easa akötrëne la ketre trejin? Tui Iakobo, loi e tro sa pane thith koi  Iehova, me sipo Nyidrë troa amanathithine la itre trengecatr hne së hna kuca, matre troa iloi memine la trejin.

¹⁴ Loi e tro sa xomi ijine troa sipu waipengö së. Isa hnyinge jë ka hape: ‘Tro kö ni a hetre hni ne ipië matre iloi memine la trejin? Nemene la mekuna i Iehova me Iesu e tro ni a iloi me angeic?’ E cili, tro hë sa öhne la enyipiewekëne troa drengethenge Iesu, me hetre hni ne ipië matre iloi memine la trejin. Celë hi aqane ujë i Iakobo, nge loi e tro sa nyitipu angeic.

15. Nemene la aqane tro la tusi Efeso 4:2, 3 a xatua së troa iloi memine la ketre trejin?

¹⁵ Maine tha hnei Iakobo ju hna hetre hni ne ipië, tro ha jole koi nyidrë troa iloi me Esau! Celë hi matre, ame la easa iloi memine la ketre trejin, loi e tro sa hetre hni ne ipië. (E jë la Efeso 4:2, 3.) Kola qaja ngöne Ite Edomë 18:19, ka hape: “Sisitia la iwesitë i lue tejine hune la lapa ka cat; nge ite ikelikelë a tune la ite ecatene la hnapo.” Haawe, loi e tro sa hetre hni ne ipië ngöne la easa qeje menu. E cili, tro hë sa iloi memine la trejin.

16. Nemene la nyine tro sa lapa mekun, nge pine nemen?

¹⁶ Loi e tro sa pane lapa mekun la itre hne së hna troa qaja memine la aqane tro sa ithanata. Thupene lai, loi e tro sa xomi ijin matre troa porotrik memine la trejin hne së hna akötrën me qeje menu koi angeic. Maine jë, tro angeic a pane ithanata akökötrenyi koi së. Maine ju, ijije hi tro sa elëhni me sa koi angeic. Ngo hapeu, tro kö lai a xatua së troa iloi me angeic? Waea. Ame la ka sisitria, tre, troa iloi memine la trejin hune la troa upezö angeic me thele kepin.—1 Kor. 6:7.

17. Nemene la ini hne së hna xom qa ngöne la hna melën hnei Gilbert?

¹⁷ Hnei Gilbert, ketre trejin, hna thele troa iloi memine la nekö i nyidrë jajiny. Öni nyidrë: “Traqa koi lue macatre ne thele ni troa iloi me angeic.” Nemene la hna kuca hnei Gilbert? “Qëmekene troa ithanata, eni a pane thith me hnëkë, matre troa atreine xomihni ngöne la angeic a qaja la itre trengewekë ka akötr. Öhne hë ni laka, tha tro kö ni a hune fë la mekunang, ngo loi e tro pe ni a thele tingeting.”  Nemene hë la thangan? Öni Gilbert: “Ame enehila, lolo hë me tingeting la aqane imelekeung memine la neköng.”

18-19. Nemene la nyine tro sa kuca e tro sa akötrëne la ketre atr, nge pine nemen?

¹⁸ Nemene la nyine tro sa kuca e hne së hna akötrëne la ketre trejin? Loi e tro sa drengethenge Iesu me thele tingeting. Loi e tro fe sa qaja koi Iehova la jole së, me sipone la uati hmitrötre i Nyidrë matre xatua së troa iloi memine la trejin. E cili, tro hë sa madrin me amamane laka, easa drengethenge Iesu.—Mat. 5:9.

¹⁹ Tru la hni ne ole së koi Iehova ke, hnei Nyidrëti hna hnimi së, me hamë së la itre eamo ka lolo jëne Iesu Keriso, “he ne la ekalesia.” (Efe. 5:23) Tui Peteru aposetolo me Iakobo me Ioane, loi e tro sa drengethenge Iesu. (Mat. 17:5) Ame ngöne la tane mekun celë, hne së hna ce wang laka, easa drengethenge Iesu ngöne la easa iloi memine la itre trejin hne së hna akötrën. Haawe, catre jë së iloi memine la itre trejin me lapa ngöne la gojenyi ne mel, matre kapa la itre manathith ka nyimutre nge ka epine palua.