1-2. Eu la itre ijine easa treij?

 HNEI easë asë hna hane treij ngöne la mele së. Nge kolo fe a traqa koi së la itre ewekë ka lolo, matre easë fe a hane treij hnei madrin. Tune la kola mala la ketre nekönatr, maine easë hmaca mekun la ketre ewekë ka lolo, maine iöhnyi memine la ketre sinee së.

² Ngazo pe, tru catre kö la itre ijin easa treij hnei akötr. Maine jë, hna akötrë së hnei ketre, maine easa hace fë la ketre mec, maine pena hna mecitriji së. Ame ngöne la itre ijine cili, easa mekun tui Ieremia lo kola thapa la traone Ierusalema hnene la angetre Babulona. Öni angeic: “Kola neni la itre tim qa ngöne la luemekeng . . . Tha mano kö treije la luemekeng, nge pëkö pune la treijeng.”​—It. t. Iere. 3:​48, 49.

3. Tune kaa Iehova la Nyidrëti a goeëne la itre hlue i Nyidrëti a akötr? (Isaia 63:9)

³ Atre Iehova la etrune la itre trenge timidra së la easa treij hnei akötr. Öni Tusi Hmitrötr, atre catre Iehova la itre jol ka traqa kowe la itre hlue i Nyidrë, nge drenge hi Nyidrë “la angatr a sipo ixatua.” (Sal. 34:15) Ngo tha Nyidrëti hmekuje kö a dreng me goeën. Ceitu Nyidrëti hi memine la ketre kem maine thin ka ihnim. Ame la kola treij la itre nekö i Nyidrë, tru la akötre i Nyidrë, nge aja i Nyidrë troa xatua angatr.​—E jë la Isaia 63:9.

4. Nemene la hna ini së göi Iehova hnene la hna melën hnei itre hlue i Nyidrëti ekö?

 ⁴ Hnei Iehova hna qaja e hnine la Tusi Hmitrötr, la hnei Nyidrëti hna kuca la kola treij la itre hlue i Nyidrëti ekö. Tro sa ce wang la hna melën hnei Hana, me Dravita, me Hezekia joxu. Hnauën la angatr a treij? Nemene la hnei Iehova hna kuca la angatr a sipo ixatua? Nge tro la tulu i angatr a xatua së tune kaa la easa treij hnei hleuhleu, maine ngöne la kola akötrë së hnei ketre, maine ngöne la easa dekurag?

LA KOLA HACE LA HNI SË

5. Nemene la ka traqa koi Hana?

⁵ Tru la itre jol ka traqa koi Hana, nge ka atreijë angeic. Lue föe i Elekana, Hana me Penina. Ngo hna lapa qanangazo Hana hnei Penina. Ketre, pëkö nekö i Hana, nge ame kö Penina ke, ka hnaho. (1 Sam. 1:​1, 2) Celë hi matre, Penina pala hi a hnyimasai Hana. Maine eö ju lae Hana, nemene la hnei eö hna troa kuca? “Atraqatr la akötre i Hana” matre angeic a “treij me tha xen.”​—1 Sam. 1:​6, 7, 10.

6. Nemene hnei Hana hna kuca matre troa akeukawanyi angeic?

⁶ Nemene la hnei Hana hna kuca, matre troa akeukawanyi angeic? Ame la ka xatua angeic, ke troa tro kowe la uma hnë hmi koi Iehova. Tha nanyi kö angeic qa ngöne la hnë lö ne la itat, hnei angeic hna ‘thithi koi Iehova, nge tha mano kö angeic treij.’ Angeic a xëwe koi Iehova ka hape: ‘Ekölöhini Iehova, . . . pane goeëne ju la akötreng. Epi tro nyipëti a meku ni.’ (1 Sam. 1:​10b, 11) Hnei Hana hna fe la hni angeic koi Iehova jëne la thith. Drei jë kö la kola ketri Iehova hnene la itre trenge timidra i Hana, nekö i Nyidrë!

7. Tune kaa Hana thupene la angeic a fe la hni angeic koi Iehova?

⁷ Hnei Hana hna fe la hni angeic koi Iehova, nge hna ithuecatre koi angeic hnei Eli, Atre Huuj Ka Sisitria. Matre tune kaa Hana e thupen? Öni Tusi Hmitrötr: “Angeic a tro ju me xen, nge tha hleuhleu hë la iqëmeke i Hana.” (1 Sam. 1:​17, 18) Ngacama tha patre kö la jol ka ej thei Hana, ngo lolo hë la hni angeic. Hnei angeic hna nue la akötre i angeic koi Iehova. Hnei Iehova hna öhne la akötre i Hana, me dreng la itre thithi angeic. E thupen, hnei Nyidrëti hna amanathithi angeic, me aijijë angeic troa hetre nekönatr.​—1 Sam. 1:​19, 20; 2:​21.

8-9. Thenge la Heberu 10:​24, 25, pine nemene matre nyipiewekë catr koi së troa sine la itre icasikeu? (Wange ju fe la iatr.)

⁸ Itre ini koi së. Eö kö a melëne la ketre jol ka atreijë eö? Maine jë, eö a treije pine la ketre atrene la fami eö ka mec, maine ketre sinee i eö. Ame ngöne la itre  ijine cili, easa pi lapa cas. Ngo ame Hana, hna akeukawanyi angeic me ithuecatre koi angeic, la angeic a tro kowe la uma ne hmi. Ketre tune mina fe, troa akeukawanyi eö, e tro eö a sine la itre icasikeu, ngacama eö a kucakuca maine akötr. (E jë la Heberu 10:​24, 25.) Ame ngöne la itre icasikeu cili, easa dreng la itre xötr qa hnine la Tusi Hmitrötr ka ithuecatre koi së. Aqane kuca i Iehova lai matre troa nyihnane la itre mekuna së ka ngazo hnene la itre mekune ka loi. Ngacama tha saze pala kö la mele së, ngo tro la itre icasikeu a akeukawane la hni së.

⁹ Ketre, ame ngöne la itre icasikeu, easa iöhnyi memine la itre trejin. Nge tro la ihnimi angatr, me aqane nyipiewekë së hnei angatr, a ithuecatre koi së. (1 Thes. 5:​11, 14) Önine la ketre pionie hut ka meci föen ka hape: “Eni pala hi a treije pine la föeng. Ame itre xaa ijin, eni hi a pi lapa cas, me treij. Ngo ame la eni a sine la itre icasikeu, ke kola ithuecatre koi ni. Itre trenge ithanata ne la itre trejin me itre mekune hnei angatr hna hamën a akeukawane la hning. Ngacama eni a seseu, ngo ame la eni a traqa kowe la icasikeu, ke eni a lolo.” Tune la hna qaja hnene lai trejin, ame la easa sine la itre icasikeu, ke Iehova hi lai a akeukawanyi së jëne la itre trejin.

10. Tune kaa la aqane tro sa nyitipu Hana la kola akötre la hni së?

¹⁰ Hna akeukawanyi Hana la angeic a fe la hni angeic koi Iehova. Ketre tune mina fe, loi e tro eö a ‘nu asë koi Iehova la itre hnei eö hna hnehengazon,’ ke Nyidrëti a drei eö. (1 Pet. 5:7) Önine la ketre trejin föe laka, hna kuqane la föi eahlo hnene la itre ka atrekënö ka hape: “Kösë hna thupa anyilanyilan la wenethëhming, nge pëkö ka atreine iacatrenekeune hmaca. Ngo hna akeukawanyi ni la eni a thithi koi Iehova, Kemeng ka tru ihnimin. Ame itre xaa ijin, thatreine kö ni qaja koi Nyidrë, ngo öhne kö Nyidrë la aliene la hning. Nge kösë eni e kuhu hnine la ketre hnaop, matre eni a sipo Nyidrë troa akeukawanyi ni. E cili, kola tingeting la hning me mekunang, nge egöcatre hmaca ha ni.” Ame la eö a fe la hni i eö koi Iehova, ke kola ketr la hni Nyidrë. Nge trotrohnine hi Nyidrë la akötr ka ej e kuhu hni eö. Ngacama eje pala hi thei eö la akötr, ngo ijiji Nyidrë troa atingetingene la hni eö. (Sal. 94:19; Fil. 4:​6, 7) Ketre, tro kö Nyidrëti a amanathithi eö pine eö catre mele nyipici.​—Heb. 11:6.

LA KOLA MELE THOI KOI SË

11. Tune kaa Dravita la kola methinë angeic?

¹¹ Ame ngöne la mele i Dravita, nyimu ewekë ka atreijë angeic. Hna methinë angeic me mele thoi hnene la itre sipu sinee i angeic. (1 Sam. 19:​10, 11; 2 Sam. 15:​10-​14, 30) Ame la angeic a cil kowe la ketre jol, öni angeic: “Hmanono hë ni hna treij; ngöne la jidr ka pexej, eni a ahmuhmune la iling hnei trenge timidra; Cabi asë hë la igöhneng hnene la itre treijeng.” Hnauëne la Dravita a akötr? Öni angeic, ‘eni a akötr pine la itre ka methinë ni.’ (Sal. 6:​6, 7) Tru catr la itre atr ka methinë Dravita, matre tru la treije i angeic.

12. Thenge la Salamo 56:​8, nemene la ka xecie koi Dravita?

¹² Ngacama tru la itre ka methinë Dravita, ngo xecie koi angeic laka, Iehova a hnimi angeic. Öni Dravita: “Tro Iehova a  dreng la mejen la itre treijeng.” (Sal. 6:8) Ame lo ketre ijin, hnei angeic hna xome la ketre ceitun, ka mama ngöne Salamo 56:8. (E jë.) Kola amamane la aqane nyipiewekë së hnei Iehova. Kösë Iehova a thiane la itre trenge timidra i Dravita ngöne la ketre trengen, maine cinyanyine itre ej ngöne la ketre itus. Xecie koi Dravita laka, öhne hi Iehova la itre akötre i angeic, nge tha tro kö Nyidrëti a thëthëhmin. Ketre, öhne hi Iehova la itre jol hnei Dravita hna melën, me aqane akötrë angeic hnene la itre jole cili.

13. Troa akeukawanyi së tune kaa, e kola akötrë së maine mele thoi koi së? (Wange ju fe la iatr.)

¹³ Itre ini koi së. Hapeu, hna akötrë eö kö hnene la ketre sinee i eö? Maine jë hnei angeic hna mele thoi koi eö. Maine pena, hna nuetriji eö hnene la trejin hnei eö hna iatre memin, maine hna nuetriji eö hnene la föi eö, maine hnene la ketre sinee i eö hna nuetriji Iehova. Önine la ketre trejin trahmanyi hna nyixetë trij ka hape: “Eni a sesëkötr ke, tha mekune pi kö ni ka hape, troa traqa la ewekë ce. Kösë pëkö eloing, eni a hleuhleu me wesitr.” Maine hna akötrë eö, maine mele thoi koi eö, the luelue kö laka, tha tro kö Iehova a nuetriji eö. Önine lo trejin: “Trotrohnine hë ni enehila laka, ka canga patr la imelekeu së me itre atr, ngo ame Iehova, ke Giti ka catr. Traqa ju hë la nöjei jol, ngo ce Iehova pala hi me easë. Tha tro jë kö Nyidrëti lai a nuetrij la itre ka mele nyipici koi Nyidrë.” (Sal. 37:28) The thëthëhmine kö laka, sisitria catre kö la ihnimi Iehova hune la ihnimi ne la ketre atr. Ngacama akötr catre së la kola mele thoi koi së, ngo tha celë kö lai ka troa apatrene la ihnimi Iehova koi së. (Roma 8:​38, 39) Hane hi la ini ka tru: Ngazo thiina ju hë ketre koi eö, ngo Iehova pala hi a hnimi eö.

14. Thenge la Salamo 34:​18, nemene la ka xecie koi së?

¹⁴ Maine hna mele thoi koi së, troa akeukawanyi së hnene la itre trengewekë i Dravita ka mama ngöne Salamo 34:18. (E jë.) Önine la ketre itus, ame la hnaewekë “itre ka kucakuca” ke, kola qaja la itre atr ka tha hane kö “madrine ngöne la mele i angatr.” Tune kaa la aqane ujë i Iehova kowe la itre atr ka kucakuca thupene la hna akötrë angatr? Ceitu Iehova memine la keme me thin ka ihnim, nyidro a haluth la nekö i nyidro me akeukawanyi nyën. Ame la kola mele thoi koi së, ce Iehova me easë. Nge Nyidrëti a utipi së me ithuecatre koi së. Aja i Nyidrë troa  akeukawanyi së me hamë madrine koi së. Ketre, Nyidrëti a hamë mejiune koi së, nge celë hi ka xatua së troa xomihnine la itre itupath enehila.​—Isa. 65:17.

LA EASA DEKURAG

15. Hnauëne la Hezekia a treij?

¹⁵ Ame lo Hezekia joxu ne Iudra a 39 lao macatre, hna thuemacanyi angeic laka, hna tithi angeic hnene la ketre mec ka pë nyin. Jëne Isaia perofeta, hnei Iehova hna qaja koi angeic laka, easenyi hë tro angeic a mec. (2 It. Jo. 20:1) Akötre catr angeic, matre angeic a treij hleuhleu me catre thith koi Iehova.​—2 It. Jo. 20:​2, 3.

16. Nemene la hnei Iehova hna kuca la kola treij hnei Hezekia?

¹⁶ Hna ketri Iehova hnene la sipo me itre treije i Hezekia, matre öni Nyidrë: “Drenge hë ni la thithi ö, nge öhne hi ni la itre trenge timidra i ö. Ame enehila, tro ni a aloine la meci ö.” Tru la utipine i Iehova matre, öni Nyidrë jëne Isaia, tro Nyidrëti a ahuëne la mele i Hezekia me thapa la traone Ierusalema qaathene la angetre Asuria.​—2 It. Jo. 20:​4-6.

17. Tune kaa la aqane xatua së hnei Iehova la kola tithi së hnene la ketre mec ka pë nyin? (Salamo 41:3) (Wange ju fe la iatr.)

¹⁷ Itre ini koi së. Nemene la nyine tro eö a kuca e hna tithi eö hnene la ketre mec ka pë nyin? Catre jë thith koi Iehova, nge the xou kö troa treij. Öni Tusi Hmitrötr, tro la “Keme ka tru trenge utipin, me Akötresie ne iakeukawany” a akeukawanyi së ngöne la nöjei akötre së. (2 Kor. 1:​3, 4) Eje hi laka, tha tro kö Iehova a apatrene asë la itre jole së. Ngo tro kö Nyidrëti a xatua së. (E jë la Salamo 41:3.) Eje hi, jëne la uati hmitrötr, tro Nyidrëti a hamë së la trengecatr me inamacan me tingeting matre tro sa cile catr. (It. Ed. 18:14; Fil. 4:​13) Ketre, Nyidrëti a hamë mejiune koi së laka, easenyi hë troa apatrene asë la itre sine mec.​—Isa. 33:24.

18. Ame la eö a cil kowe la ketre jol ka tru, nemene la xötr ka akeukawanyi eö? (Wange ju la hna eköhagen “ Itre Trengewekë Ka Loi Ka Aupune La Itre Treije Së.”)

¹⁸ Hna akeukawanyi Hezekia hnene la itre trengewekë i Iehova. Ketre tun, tro fe la Tusi Hmitrötr a akeukawanyi së. Hnei Iehova hna qatreng e kuhu hnine la itre trengewekë ka iakeukawany, matre troa ithuecatre koi së la easa cil kowe la itre jol. (Roma 15:4) Ame la kola thuemacanyine la ketre trejin föe qa Afrique de l’Ouest laka, hetre cancer i eahlo, tru catr la hnei eahlo hna treij. Öni eahlo: “Ame la xötr ka xatua ni, ke Isaia 26:3. Kola amamane hnene la xötre celë laka, ngacama thatreine kö së cil kowe la itre itupath, ngo tro kö Iehova a hamë së la  tingeting matre xomihnine la itre jol.” Nge ame la eö a cil kowe la ketre jol ka tru, nemene la xötr ka xatua eö?

19. Nemene la mel ka mingöminge koi së elany?

¹⁹ Easenyi hë la pun la fene celë, matre tro pala hi a traqa la itre xaa jol ka troa atreijë së. Ngo tune la hne së hna ce wang ngöne la hna melën hnei Hana, me Dravita, me Hezekia joxu, öhne hi Iehova la itre treije së. Nge kola ketri Nyidrë la kola neni la itre trenge timidra së. Ka nyipiewekë la itre trenge timidra së koi Nyidrë. Celë hi matre, ame la easa cil kowe la ketre jol, fe pi la hni së koi Iehova. The ananyine kö la itre trejin ne la ekalesia. Nge thele ixatua jë ngöne la itre trengewekë i Iehova ka ej ngöne la Tusi Hmitrötr. The luelue kö laka, e tro sa catr, tro kö Nyidrëti a amanathithi së. Maine easa treij ke, easa hleuhleu, maine hnene laka, hna mele thoi koi së, maine easa dekurag pena, ke tro kö Iehova a köletrij la nöjei trenge timidra së. (Hna Am. 21:4) Tro pe easë e cili a treij hnei madrin.