Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

HNA MELËN

Hnei Iehova Hna ‘Amekötine La Itre Jëng’

Hnei Iehova Hna ‘Amekötine La Itre Jëng’

AME la ketre ijin, hna hnyingë ni hnene la ketre trejin trahmany ka hape: “Hetre xötr hnei eö hna ajan?” Öninge jë hi e canga sa: “Ite Edomë 3:5, 6: ‘Lapauneju koi Iehova hnene la hni ’ö ka pexej, ngo the lapa qale kowe la hnei ’ö hna trotrohnin. Mekuneju koi nyidë ngöne la nöjei goje i ’ö asë, nge tro pena nyidëti a amekötine la ite jë i ö.’ ” Eje hi, hnei Iehova hna amekötine la itre jëng. Tune kaa?

HNEI KAKA ME NENË HNA XATUA NI TROA IËNE LA NYIPI GOJENY

Hnei kaka me nenë hna atre la nyipici qëmekene tro nyidroti a faipoipo, ngöne la itre macatre 1920. Hna hnaho ni lo 1939 nge hnenge hna tru e Agele. Hnenge hna sine la itre icasikeu me kaka me nenë me sine la Ini Ne Cainöj Qaathei Akötresie. Mekune palahi ni lo pane hnëqang. Hna amë la ketre ikes ke, draië catre palaha la ita ne cainöj. Sikisi hi lao macatreng, matre eni a xou troa kuca la hnëqang qëmekene la itre ka tru.

Eni a ce cainöj me kaka me nenë ngöne la traon

Hnei kaka hna hnëkëne la nyine tro ni a qaja ngöne la hna cainöj me cinyanyine hune pepa. Traqa hi koi 8 lao macatreng ngöne la eni a kuca la pane qënehlö. Hnene lai atr hna e la pepang me kapa la itus hna hape, “Que Dieu soit reconnu pour vrai !” Tru la madrineng matre hnenge hna nyenyape troa qaja koi kaka. Itre icasikeu me huliwa ne cainöj la ka hamë madrine koi ni, me thue ajang troa nyihlue i Iehova ngöne la drai ka pexej.

Hnei kaka hna sipone matre tro ni a kapa la Ita Ne Thup. Hna ketr la hning hnene la itre nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr. Ame la kola traqa la ketre zonal, eni hi lai a canga e. Celë hi ka acatrene la lapauneng koi Iehova, nge eni ha mekun troa nue la meleng koi Nyidrë.

Ame lo 1950, hnei eahuni hna sine la asabele e Neweyok hna hape, “Kola Kökötre La Huliwa i Iehova.” Ame la tane lai asabele ne Draikaco 3 Ogas, tre, “Drai Ne Mesinare.” Ame la drai cili, hnei trejin Carey Barber, ketre atrene la Lapa Ne Xomi Meköt, hna cile fë la cainöj koi bapataiso. Ame hë la nyidrëti a nyipune la cainöj me hnyingëne lo lue hnying, hnenge hna cil me hape, “Öö!” Ngacama 11 lao macatreng ngo atre hi ni laka, ka nyipiewekë la hnenge hna kuca. Ame pe, hnenge hna xou troa lö hnine ka tim ke, thatreine kö ni aj. Hnei hmihmi hna ce tro me eni me ithuecatre koi ni. Tha aje ju kö ni ke, hna bapataiso ni hnene la ketre trejin, nge ketre a xomi ni qa ngöne tim. Qane ju hi la drai cili ka sisitria, hnei Iehova hna amekötine la itre jëng.

ENI A MEJIUNE KOI IEHOVA

Ame la eni a afenesine la ining, hnenge hna mekun troa pionie. Ngo hnene la itre porofesör hna iele ni troa tro kowe la ketre uma ne ini ka tru. Hnenge hna kei thenge la mekuna i angatr. Canga öhne hi ni laka, maine tro ni a lapa mekun la ining, tro ha nanazije la lapauneng. Celë hi matre, hnenge hna nue la ini. Hnenge hna catre thithi koi Iehova me cinyanyi kowe la itre porofesör ka hape, ngacama caa macatreng petre hi ngöne la hna ini, ngo eni a tro. Catrecatre la mejiuneng koi Iehova, matre hnenge hna xome la huliwa ne pionie.

Hnenge hna nyiqane huliwa i Akötresie ngöne la drai ka pexej lo Julai 1957 e Wellingborough. Hnenge hna sipone la filial e Londres matre tro ni a ce huliwa memine la ketre pionie ka macaj. E cili, hnei angatr hna upi trejine Bert Vaisey troa xatua ni. Ka catre huliwa nyidrë, nge hnei nyidrëti hna xatua ni troa eköthe la ketre porogaram. Ame ngöne la ekalesia ke, 6 lao trejine föe ka qatre hë me trejin Vaisey me eni. Hnenge hna hnëkën me sine la itre icasikeu. Celë hi ka acatrene la mejiuneng koi Iehova me aijijë ni troa amamane la lapauneng.

Hna akalabusi ni pine laka, tha ajane kö ni troa sooc. Thupene lai, hnenge hna iöhnyi me Barbara, ketre pionie hut. Hnei nyio hna faipoipo lo 1959, nge tru la aja i nyio troa huliwa i Iehova. Hna upi nyio ngöne la götrane kolopi e Agele hna hape, Lancashire. Ame lo Januare 1961, hnenge hna sine la Ini Ne Cainöj Qaathei Akötresie ngöne la Bethela. Thupene la ini cili, eni a sesëkötre la kola acili ni troa atre thupëne la sirkoskripsio. Ame la lue pane wiik, hnene la ketre atre thupëne la sirkoskripsio e Birmingham, hna xatua ni troa maca ngöne la hnëqang ka hnyipixe. Hna aijijë Barbara troa ce tro me eni. Hna upi nyio e thupen kowe la itre ekalesia ne Lancashire me Cheshire.

MADRINE QA NGÖNE LA HNA MEJIUNE KOI IEHOVA

Ame lo Ogas 1962 ngöne lo ijine nyio a mano, hnei nyio hna kapa la ketre tusi qa ngöne la Bethela. Kola könë nyio troa hane sine la Ini Ne Gileada! Hnei nyio hna pane thithi koi Iehova. Thupene lai, hnei nyio hna nyialiene la itre pepa me canga iupi fë hmaca kowe la Bethela. Thupene la faifi lao treu, nyio a tro Brooklyn (Neweyok) matre troa sine la 38 lao kalas ne Ini Ne Gileada koi 10 lao treu.

Hnene la Ini Ne Gileada hna aijijë nyio troa sine ajuine la itre mekun qa hnine Tusi Hmitrötr, me atrepengöne hnyawa la organizasio i Iehova memine la lapa ka tru ne la itre Keresiano. Lue thupëtresiji ka co palakö nyio ke, 23 lao macatre i Barbara nge 24 lao macatreng. Celë hi matre, tru la itre ini hnei nyio hna kapa qa ngöne la itre xaa trejin ka ce sine me nyio la Ini Ne Gileada. Ketre, tru la madrineng ke, hnenge hna ce huliwa e nöjei drai me trejin Rusk, ketre atre hamë ini. Hnei nyidrëti palahi hna amexej ka hape, troa hetre thangane la eamo, e hna nyitrepen hnei Tusi Hmitrötr. Ketre, ame ngöne la ini, hnene la itre xaa trejin ka macaj hna cile fë cainöj, tui Nathan Knorr, Frederick Franz me Karl Klein. Hna ketri nyio hnene la aqane hni ne ipië i trejine Alexander Macmillan. Hnei nyidrëti hna qaja la aqane eatrongëne Iehova la nöje i Nyidrë qaane lo 1914 koi 1919.

KOLA SAZE GÖTRAN

Ame ngöne la pune la ini, hnei trejine Knorr hna thuemacanyi ni me Barbara laka, tro nyio a tro Burundi e Afrique. E cili, hnei nyio hna tro ngöne hnë ami tusi ne la Bethela me thele ngöne la Annuaire, la etrune la itre ka cainöj e cili. Nyio a sesëkötr ke, pëkö hna qaja e hnine la itre itus. Eje hi, pë palakö ka cainöj e cili. Ketre, nyio a hnehengazo me xou ke, thatre kö nyio la nöje cili. Ngo hnei nyio hna thithi koi Iehova matre tingeting me lolo la hni nyio.

Ame la nyio a traqa e Burundi, kola saze la mele i nyio. Ame e cili, isapengöne kö la itre hnedrai, me aqane mel, me qene hlapa. Loi e tro nyio a inine troa qene Wiwi me thele hnalapa. Thupene hi la lue drai ne traqa nyio, hnei Harry Arnott ka ce sine me nyio la Ini Ne Gileada, hna traqa troa wai nyio qëmekene tro angeic a tro Zambie, nöje hna upi angeice kow. Hnei angeic hna xatua nyio troa thele uma. E cili, hnene la itre mus hna icilekeu me nyio ke, thatre kö angatr la itre Temoë Iehova. Ngacama majemine hë nyio kowe la aqane mel e cili, ngo öni angatr ka hape, maine tha nyio kö a traqa koi huliwa, tro nyio a tro. E cili, hnei nyio hna feke kowe la ketre nöj hna hape, Ouganda.

Ngacama pëkö pepa i nyio, ngo hnei nyio hna traqa hnyawa e Ouganda. Catrecatre la lapaune i nyio koi Iehova, matre tha hnehengazo menu kö nyio. Hnene la ketre trejin qa Canada ka traqa troa cainöj e cili, hna qaja la pengöi nyio kowe la ketre ka huliwa i mus. E cili, hna nue nyio koi itre treu matre troa kuca la itre pepa göi troa lapa e cili e Ouganda. Mama hnyawa koi nyio laka, ce Iehova me nyio.

Tha ceitu kö la aqane mel e Ouganda me e Burundi. Hetre ka cainöje hë e Ouganda ngacama 28 hi lao Temoë Iehova. Eje hi laka, alanyimu la ka qene Papale, ngo atre hi nyio laka, maine aja i nyio troa xatuane la itre atr troa atre la nyipici, loi e tro nyio a inine la ketre qene hlapa e cili. Hnei nyio hna nyiqane cainöj e Kampala, nge alanyimu la itre ka qene Luganda, matre hnei nyio hna mekun troa inine la qene hlapa cili. Itre macatre thupen, nyio ha qene Luganda hnyawa. Madrine catre nyio ke, kola aijijë nyio troa catre cainöj. Trotrohnine hë nyio la aqane troa xatuane la itre ka ini tus. E cili, hnei angatr hna qaja la mekuna i angatr göne la itre nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr.

ITRE NÖJE HNA IHAMË NGÖNE LA KOLA IWAI TROOTRO

Nyio a ihamë e Ouganda

Tru catre la madrineng me Barbara troa inine la itre nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr memine la itre atr. Ngo the qaja palaha la madrine i nyio ngöne la kola sipo nyio troa hane pionie hut. Hnene la filial ne Kenya hna upi nyio troa trongëne la nöje Ouganda, matre troa upe e thupen la itre xaa pionie hut. Hnene la itre atr hna kepe nyio hnyawa me kuci xen, ngacama thatre hnyawa kö angatr la itre Temoë Iehova.

Thupene lai, hna upi ni troa ihamë ngöne la ketre götran. Hnenge hna ti train koi lue drai qa Kampala a tro Mombasa e Kenya, ketre traon hna xepe hnei he. E cili, hnenge hna ti he a tro kowe la itre hnapet hna hape, Seychelles. Qaane lo macatre 1965 koi 1972, hnei Barbara hna ce tro me eni e Seychelles. Ame lo xötrei, lue trejine hi ka cainöj e cili. Ngo thupene lai, hna eköthe la ketre gurup. Nge ame enehila, hetre ekalesia hë e cili. Hnenge fe hna tro ngöne la itre xaa nöj, matre troa xatuane la itre trejin, tune e Érythrée, Éthiopie me e Soudan.

Ame e Ouganda, hna thapa la mus hnene la ketre gurup ne sooc. Itre macatre ne akötr me xou fene la musi angatr. Öhne hnyawa hi ni e cili la enyipiewekëne troa trongëne la wathebo i Iehova ka hape, “hamëne pi koi Kaisara la ewekë i Kaisara.” (Mar. 12:17) Ame la ketre drai, hna upe la itre trenyiwa troa sija la itre ëje i angatr ngöne la biero ne polis. Hnei nyio hna canga drengethenge. Itre drai thupen, eni a nyinyape ngöne loto memine la ketre mesinare, ngöne la kola acilë nyio hnei polis. Nyio a xou ke, hnei angatr hna qaja ka hape, lue ithupëjia nyio. Hnei angatr hna xomi nyio kowe la biero ne polis. E cili, hnei nyio hna qaja koi angatr ka hape, lue mesinare nyio. Ketre, ase hë nyio sija la lue ëje i nyio. Ngo tha pi drei nyio kö hnei angatr. Hnene la ketre polis hna tro sai nyio kowe la biero ne polis ka easenyi qa ngöne la hnalapa. Eloine pe, traqa huni a öhne la ketre polis, ka öhne la nyio a sija la ëje i nyio, matre hnei nyidrëti hna upi angatr troa nue nyio.

Ame ngöne la ijine cili, itre sooc a thinge la itre gojeny. Ame itre xaa ijin, eahuni a xou ke, kola acilë huni hnei itre sooc ka hmo hnei kahaitr. Ame pe, hnei huni palahi hna thith matre tingeting la hni hun nge lolo la tronge hun. Ngo ame hë lo 1973, hna amekötine kowe la itre mesinare trenyiwa troa tro qa Ouganda.

Eni a fejane la Huliwa Ne Baselaia jëne la ketre masin ngöne la Bethela e Abidjan, Côte d’Ivoire

E cili, hna upi nyio a tro Côte d’Ivoire. E cili, hnei nyio hmaca hna saze aqane mel. Hnei nyio hmaca hna inine troa qene Wiwi, me ce mel memine la itre xaa mesinare ka traqa qa ngöne la itre xaa nöj. Ngo canga mama hi koi nyio laka, ce Iehova palahi me nyio. Eje hi, alanyimu la itre atr ka kapa la nyipici. Öhne hi ni me Barbara laka, hnei Iehova palahi hna amekötin la itre jë i nyio ke, catrecatre la lapaune i nyio koi Nyidrë.

Ngazo pe, hna tithi Barbara hnene la ketre meci ka pë nyin. Anyimua tro nyio e Europe matre troa nyinyine la meci angeic. Ngo ame hë lo 1983, hnei nyio hna nue la huliwa i Iehova e Afrique. Hace me hleuhleu la mele i nyio.

ITRE EWEKË KA SAZE NGÖNE LA MELE I NYIO

Hnei nyio hna huliwa ngöne la Bethela e Agele. Ngazo pe, hna hace catre la meci Barbara uti hë la angeic a mec. Hnene la itre trejin ngöne la Bethela hna xatua ni, tune la lue xaa trefën. Hnei nyidroti hna xatua ni troa catre mejiune koi Iehova. Thupene lai, hnenge hna iöhnyi me Ann, ketre trejin ka traqa troa ixatua ngöne la Bethela, nge ketre pionie huti angeic ekö. Tru la hnimi angeic koi Iehova. Hnei nyio hna faipoipo lo 1989, nge nyio a ce huliwa ngöne la Bethela.

Eni me Ann ngöne la Bethela ka hnyipixe e Agele

Qane lo 1995 uti hë 2018, hnenge hna xome la hnëqa ne atre ixatua ne la Lapa Ne Xomi Meköt. Hnenge hna ihamë me iwai ngöne la 60 lao nöj. Öhne hi ni laka, Iehova palahi a amanathithine la itre hlue i Nyidrë, ngacama angatr a cile kowe la nöjei pengöne jol.

Ame lo 2017, hnenge hmaca hna bëek e Afrique. Eni a madrine troa amamai Ann la nöj e Burundi. Nyio a sesëkötr ke, tru catre hë hnei itre ka atre la nyipici. Ame ngöne la ketre götran hnenge hna cainöj ekö lo 1964, hetrenyi hë la Bethela nge traqa koi 15 500 lao trejin ka cainöj.

Ame lo 2018, eni a kapa la porogaram ne iwai trootro. Tru la madrineng ke, eni a troa iwai trootro e Côte d’Ivoire. Ame la nyio a traqa e Abidjan, kösë eni hmaca bëeke koi hnalapang. Ame ngöne la Bethela, hnenge hna canga goeëne la pepa ne telefon, matre troa goeëne la itre ka lapane la itre hnahag ezi nyio. Eni a wangatrehmekune la ëje i trejine Soussou, ketre atre thupëne la sirkoskripsio e Abidjan ekö. Ngo tha nyidrëti kö, nekö i nyidrëti pe.

Eje hi, hnei Iehova hna eatrëne la itre hnei Nyidrëti hna qaja. Ngacama nyimutre la itre jol hnenge hna cile kow, ngo hnei Nyidrëti palahi hna amekötine la itre jëng ke, eni a mejiune koi Nyidrë. Eni a ajane troa lapa ngöne “la jëne la itre ka meköt,” ketre gojenyi ka lai trootro, nge ka eatrongë së kowe la fene ka hnyipixe.—Ite edomë 4:18.