1-2. Nemene la ini hna kapa hnene la trejin göne la aqane troa hamë eamo?

 ITRE macatre hë, hnene la lue qatre thup hna tro troa wang la ketre trejine föe ka tha sine hë la itre icasikeu. Hnene la qatre thup ka xomiujine la porotrik hna ce thawa la itre xötr ne la Tusi Hmitrötr, ka qaja la enyipiewekëne troa sine la itre icasikeu. Mekuna i nyidro ka hape, ka loi hi la porotrike i angatr, ngo qëmekene tro nyidroti a tro, önine la trejine föe: “Thatre fe kö epon la itre hnenge hna melën.” Hnene la lue trejin hna hamëne la itre eamo, ngo tha hnei nyidroti pe hna thele troa atre la jol ka ej thene la trejine föe. Matre ame koi eahlo, tha ka nyipiewekë kö la itre eamo hna hamën.

² Önine lo trejin ka xomiujine lo porotrik ka hape: “Ame ngöne la ijine cili, hnenge hna mekune ka hape, ka pë metrötr la trejine föe. Ngo ame la eni a goeën ke, hnenge hna hnëkëne la itre xötr, ngo tha mekune pe la itre hnying ka ihmeku tune la kola hape, ‘Nemene la ewekë ka traqa koi nyipo? Tro ni a xatua nyipo tune kaa?’ ” Hnene la qatre thup hna xomi ini qa ngöne la hna melëne cili. Ame hë enehila, nyidrëti la ketre qatre thup ka ixatua me trotrohnine la itre xan.

3. Drei la ka ijij troa hamë eamo e hnine la ekalesia?

 ³ Hnëqa ne la itre qatre thup troa hamëne la itre eamo ngöne la nyipi ijin. Ngo ijije fe kowe la itre xaa atrene la ekalesia troa hane hamë eamo, tune la ketre trejin a hamë eamo jëne la Tusi Hmitrötr kowe la sinee i angeic. (Sal. 141:5; Ite Edomë 25:12) Ijije fe tro la trejine ‘föe ka qatre hë’ a xatuane la itre föe ka co, göne la itre hna qaja ngöne Tito 2:3-5. Nge tune fe la itre kem me thin a hamë eamo me hajine la itre nekö i angatr. Eje hi, hna kuca la tane mekun celë thatraqane  la itre qatre thup. Ngo ijije fe tro sa xomi ini qa ngön, matre tro sa atreine hamë eamo ka troa hetre thangan me “amadinëne la hni.”—Ite Edomë 27:9.

4. Nemene la hne së hna troa ce wang ngöne la tane mekun celë?

⁴ Ame ngöne la tane mekun celë, tro sa ce wang la foa lao hnying ka troa xatua së troa hamë eamo: (1) Nemene la nyipi kepin? (2) Ka nyipiewekë kö troa hamëne la eamo? (3) Drei la ka troa hamë eamo? (4) Nemene la aqane troa hamë eamo ka loi?

5. Nemene la ka troa xatuane la itre qatre thup troa hamë eamo ka troa ketr la hni ne la atr? (1 Korinito 13:4, 7)

⁵ Tru catre la ihnimine la itre qatre thup kowe la itre trejin. Ame itre xaa ijin, angatr a amamane la ihnimi angatr ngöne la kola eamone la ketre trejin ka nyiqaane kei. (Gal. 6:1) Ngo qëmekene troa wang lai trejin, nyipiewekë tro la qatre thup a wang la igötranene la ihnim hna qaja hnei Paulo aposetolo. “Ame la ihnim, tre ka xomihni me menyik. . . . Nge ihnim a xomihnine la nöjei ewekë asë, me kapa la nöjei ewekë asë, me mejiune la nöjei ewekë asë, me cile huti ngöne la nöjei ewekë asë.” (E jë la 1 Korinito 13:4, 7.) Maine tro la qatre thup a lapa mekune la itre xötre celë, tro lai a xatua nyidrë tro wang la kepin, matre hamëne jë nyidrëti la eamo, memine la aqane troa ithanata kowe la trejin. E cili, canga tro hi la trejin a kapa la eamo e hna hamëne cememine la ihnim.—Rom. 12:10.

6. Nemene la ini nyine tro sa xome qa ngöne la tulu i Paulo aposetolo?

⁶ Ame Paulo aposetolo ke, ketre qatre thup nge hnei nyidrëti hna amamai tulu ka loi. Ame lo kola aja ixatua hnene lo itre trejin ne Thesalonika, hnei Paulo hna hamë eamo koi angatr. Ngo qëmekene troa hamë eamo koi angatr, hnei Paulo hna pane qaja aloine la itre huliwa i angatr, me ihnimi angatr, me aqane mele nyipici angatr. Hnei nyidrëti fe mekune la aqane mele i angatr laka, tha ka hmaloi kö ke, angatr a cile kowe la iaxösisi me itre jol. (1 Thes. 1:3; 2 Thes. 1:4) Ketre, hnei nyidrëti fe hna qaja koi angatr ka hape, itre tulu angatre kowe la itre xaa trejin. (1 Thes. 1:8, 9) Madrine catre angatr ngöne lo Paulo a qaja aloinyi angatr! Eje hi, tru la ihnimi Paulo kowe la itre trejin. Celë hi matre, ijiji nyidrëti hi troa hamë eamo ngöne la lue tusi nyidrë kowe la angetre Thesalonika.—1 Thes. 4:1, 3-5, 11; 2 Thes. 3:11, 12.

7. Pine nemene matre tha kapa kö la ketre atr la eamo hna hamën?

⁷ Nemene la thangan e tha hna hamëne hnyawane kö la eamo? Önine la ketre qatre thup ka hape, “Ame la itre xan ke, tha kapa kö angatr la itre eamo, tha hnene kö la aliene ej, ngo hnene pe la aqane hamën.” Nemene la ini koi së? Hmaloi troa kapa la eamo e hna hamëne cememine la ihnim, ngo tha ngöne kö la kola elëhni.

8. Nemene la nyine tro la itre qatre thup a mekune qëmekene troa hamë eamo kowe la ketre atr?

⁸ Tha tro kö la itre qatre thup a canga hamë eamo. Qëmekene troa hamë eamo, loi e tro la ketre qatre thup a pane hnying ka hape: ‘Hapeu, ka ngazo kö la hna kuca hnene lai trejin? Hnei angeice kö hna ena la ketre wathebo e hnine la Tusi Hmitrötr? Maine isapengöne kö la aqane waiewekëng me angeic?’ Tha tro kö la itre qatre thup a canga “ewekë nyimenyim.” (Ite Edomë 29:20) Maine tha xecie kö kowe la qatre thup troa hamë eamo kowe la ketre trejin, loi e tro nyidrëti a tro troa wang la ketre qatre thup. E cili, tro nyidroti a ce wang  ka hape, ka ngazo kö la hna kuca hnene lai trejin, matre hamë eamo koi angeic.—2 Tim. 3:16, 17.

9. Tui Paulo, nemene la aqane tro sa hamë eamo göne la aqane troa heetr? (1 Timoteo 2:9, 10)

⁹ Pane mekune jë laka, ketre qatre thup a goeëne la aqane heetr ne la ketre trejin. Loi e tro la qatre thup a hnying ka hape, ‘Angeice kö a ena la ketre wathebo e hnine la Tusi Hmitrötr?’ Pine laka, tha aja i nyidrëti kö troa hamëne la sipu mekuna i nyidrë, matre nyidrëti a hnyingëne la mekuna ne la ketre qatre thup maine ketre trejine pena ka macaj. E cili, angatr a ce wang la itre eamo hna hamëne hnei Paulo aposetolo göne la aqane troa heetr. (E jë la 1 Timoteo 2:9, 10.) Hnei Paulo hna hamëne la itre trepene meköt göne la aqane troa heetr. Öni nyidrëti ka hape, loi e tro la itre Keresiano a heetre hnyawa cememine la metrötr me atreine tulu ewekë. Tha hnei Paulo kö hna ami wathebo göne la aqane troa heetr. Atre hi nyidrëti laka, isa qanyi së kö iëne la aqane tro sa heetr, ngo thenge palahi la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr. Haawe, qëmekene troa hamë eamo, loi e tro la itre qatre thup a pane wang laka, ketre trejin a heetre hnyawa cememine la metrötr me atreine tulu ewekë.

10. Nemene la ka troa xatua së troa metrötrëne la itre mekuna ne la itre xan?

¹⁰ Tha tro kö sa thëthëhmine laka, ame la lue trejin ke, isapengöne kö la aqane axecië mekune i nyidro, ngo ka loi asë hi. Haawe, tha tro kö sa musinëne la itre xaa trejin troa kapa la aqane waiewekë së göne la loi memine la ngazo.—Rom. 14:10.

11-12. Nemene la itre hnyinge nyine tro la qatre thup a pane mekun qëmekene troa hamë eamo, nge pine nemen?

¹¹ Maine nyipiewekë troa hamë eamo kowe la ketre atr, loi e troa pane iëne hnyawane la trejin ka troa hamëne la eamo. Qëmekene troa hamë eamo kowe la ketre trejine föe ka faipoipo, maine ketre trejin ka co, loi e tro la qatre thup a pane wang la he ne la fami. Maine jë, tro la kem a hamëne la eamo. * Maine pena, tro nyidrëti a sine la kola hamë eamo hnene la qatre thup. Nge tune lo hna qaja ngöne lo  paragarafe 3, ame itre xaa ijin, loi e troa sipone la ketre trejine föe ka macaj matre troa hamë eamo kowe la ketre trejine jajiny.

¹² Ketre, loi e tro la itre qatre thup a isa hnying ka hape, ‘Hapeu, tro kö ni a hamëne la eamo, maine tro ni a nue kowe la ketre qatre thup?’ Ame la ketre trejin ka kucakuca me wangaconyi angeice kö ke, tro angeic a kapa madrine la eamo e hna hamën hnene la ketre qatre thup ka melëne fe la jole cili. Tro la qatre thup cili a trotrohnine  la hna melëne hnene la trejin matre, hmaloi koi angeic troa kapa la hnei nyidrëti hna qaja. Ame pe, hnëqa ne la itre qatre thup asë troa ithuecatr kowe la itre trejin, me upi angatr troa saze, me trongëne la itre hna qaja hnei Tusi Hmitrötr. Eje hi, ame la ka nyipiewekë ke, ene la troa hamë eamo ngöne la nyipi ijin.

13-14. Pine nemene matre nyipiewekë tro la qatre thup a dreng?

¹³ Loi e troa dreng. Ame la ketre qatre thup a hnëkë troa hamë eamo, loi e tro nyidrëti a pane hnyinge ka hape, ‘Nemene la hna melëne hnene lai trejin? Nemene la ka traqa ngöne la mele i angeic? Hapeu, angeice kö a cile kowe la ketre jole hnenge hna thatre? Nemene la hnei angeic hna ajane enehila?’

¹⁴ Ame ngöne Iakobo 1:19, hetre ketre trepene meköt hna hamëne kowe la itre ka hamë eamo. Öni Iakobo: “Nyipiewekë troa saqe dreng, me hmitre ithanata, me hmitre elëhni.” Maine jë, ketre qatre thup a mekun laka, atre asë hi nyidrëti la jol ka traqa, ngo hapeu, nyipici kö lai? Kola qaja ngöne Ite Edomë 18:13 ka hape: “Ame la ate sa kowe la ewekë nge tha pane ate, te, angeic’ a hmo me hmahma.” Nyipiewekë tro sa tro troa wang lai trejin matre atre la jol hnei angeic hna melën. Ngo loi e troa pane dreng qëmekene troa ithanata. Mekune jë lo hna melëne hnene lo qatre thup hna qaja e caha hun. Öhne hi nyidrëti laka, tha tro kö nyidrëti a qaja la itre hnei nyidrëti hna hnëkën. Ngo maine ju, tro nyidrëti a hnyingëne kowe lo trejine föe ka hape, “Nemene la ka traqa koi nyipo?” “Nemene la aqane tro ni a xatua nyipo?” Maine tro la itre qatre thup a pane xomi ijine troa ithel me hnying, tro hë angatre lai a atreine xatuane me ithuecatre kowe la itre trejin.

15. Nemene la aqane tro la itre qatre thup a trongëne la hna qaja ngöne Ite Edomë 27:23?

¹⁵ Loi e troa atrepengöne hnyawa la itre mamoe. Tune lo hne së hna ce wang, maine easa ajane troa hamë eamo ka loi, tha tro hmekuje kö sa e la itre xaa xötre ne la Tusi Hmitrötr, maine qeje mekune pena. Loi e troa mama kowe la itre trejin laka, easa wangatrunyi angatr, easa trotrohni angatr, nge easa ajane troa xatua angatr. (E jë la Ite Edomë 27:23.) Ketre, loi e tro la itre qatre thup a acatrene la aqane imelekeu i angatr memine la itre xaa trejin.

16. Nemene la ka troa xatuane la itre qatre thup troa hamëne la itre eamo ka loi?

¹⁶ Tha ajane kö la itre qatre thup tro sa mekune laka, angatr a traqa troa wai së göne hi matre troa hamë eamo. Ngo angatre pe a ithanata memine la itre trejin me wangatrunyi angatr ngöne la angatr a cile kowe la itre jol. Önine la ketre qatre thup ka hape: “Maine celë hi hne së hna kuca, tro hë easë lai a easenyi catre kowe la itre trejin. E cili, hmaloi hë koi easë troa hamë eamo koi angatr.” Nge ketre, hmaloi fe hë  kowe la trejin troa kapa la eamo hna hamën hnene lai qatre thup.

17. Eu la ijine tro la itre qatre thup a xomihni aqeany me loi thiina?

¹⁷ Loi e troa xomihni aqeany me loi thiina. Loi e tro la itre qatre thup a xomihni aqeany me loi thiina, e tha kapa kö la ketre trejin la eamo hna nyitrepene hnene la Tusi Hmitrötr. Ketre, tha tro kö angatr a elëhni, e tha trongëne kö la ketre trejin la eamo hna hamën. Ame göi Iesu, hna perofetan ka hape: “Tha tro kö nyën a waja fica la hainy ka pej, nge tha tro kö nyën a apin la wik ka so nge ka ae trootro.” (Mat. 12:20) Haawe, loi e tro la qatre thup a thith koi Iehova, me sipo Nyidrëti troa amanathithine la trejin ka kapa la eamo. Nge loi fe troa xatua angeice troa trotrohnine la kepin, matre hna hamë eamo koi angeic, me xatua angeic troa trongëne ej. Loi e troa nue ijine koi angeice troa mekun la hna ce ithanatan. Ngo e tro la qatre thup a xomihni aqeany me loi thiina, tha tro kö la trejin a goeëne la aqane hamëne nyidrëti la eamo, ngo tro pe angeic a trongëne ej. Eje hi, loi e tro palahi a nyitrepene la itre eamo hnene la Tusi Hmitrötr.

18. (a) Nemene la nyine tro sa mekune ngöne la easa hamë eamo? (b) Nge thenge la iatr me hna eköhagen, nemene la itre mekun nyine troa ithanatane hnene la itre kem me thin?

¹⁸ Loi e tro sa xomi ini qa ngöne la itre tria së. Itre atr ka tha pexeje kö së matre, thatreine kö së trongëne hnyawa la itre mekun hna hamëne ngöne la tane mekune celë. (Iako. 3:2) Tro palahi së lai a tria, ame pe, loi e tro sa xomi ini qa ngöne la itre tria së. Loi e tro sa amamane la ihnimi së kowe la itre trejin. E cili, tro ha hmaloi koi angatr troa nue la ngazo së ngöne la easa akötrë angatr, jëne la hne së hna qaja maine kuca.—Wange ju fe la hna eköhagen hna hape, “ Thatraqane La Itre Kem Me Thin.”

19. Nemene la nyine tro sa kuca matre troa amadrinëne la hni ne la itre trejin?

¹⁹ Tune lo hne së hna ce wang, tha ka hmaloi kö troa hamëne la itre eamo ka lolo.  Itre atr ka tha pexeje kö së, ketre tune fe la itre trejin hne së hna xatuan. Celë hi matre, tha tro kö sa thëthëhmine la itre trepene meköt hna hamëne ngöne la tane mekune celë. Loi e troa hetre nyipi kepine matre easa hamë eamo. Ketre, loi e troa wang ka hape, ka nyipiewekë kö la eamo, nge easë hi la ka ijije troa hamëne la eamo. Nge qëmekene troa hamëne la eamo, loi e troa pane hnyinge me drenge hnyawa, matre trotrohnine la jole ka traqa kowe lai trejin. Loi e tro sa thele troa trotrohnine la aqane waiewekë ne la itre trejin, me thiina ka menyik, me easenyi catr koi angatr. Ame la aja së ke, ene la troa hamë eamo ka lolo, nge ka “amadinëne la hni.”—Ite Edomë 27:9.