1. Nemene la ka tru kowe la atr enehila?

XALAITHE hi la itre ewekë ka nyipi ewekë kowe la atr, tune la xen, me ixetr, me hnalapa. Ngo kola mama laka, tru catre kö kowe la atr la itre xa ewekë hna ajan. Nge ame la itre xa atr, tre, tha nyipi mama kö koi angatr la ka nyipi ewekë kowe la mele i angatr me itre xa aja i angatr.

2. Nemene la hna thel hnene la itre atr?

² Ame la atr ka mele ngöne la nöje ka puafala tre, tha ceitu kö la hnei angeic hna ajan memine la hna ajan, hnene la ketre atr ka mel ngöne la nöj ka trenamo. Ame ngöne la itre xa nöj, itre atr a thele troa hetre mobilis me moto, maine ketre neköi hnepadro. Ame ngöne la itre xa götran, itre xan a thele la itre iheetr ka tru thupen, me itre iuma ka tru me itre loto ka nyinyape catr. Matre, mele ju hë së ngöne la ketre götrane la fen, nge maine ka trenamo maine ka puafala së, ngo tro fe a cia the së la aja mo.

3. Nemene la aja mo?

³ Nemene la aja mo? Kola qaja la thiina ne la atr ka nyipi ewekëne catrëne la itre mo nge co pë hë Akötresie. Tha mejihnine kö angeic kowe la hnei angeic hna hetreny, ngo angeice pala hi a thele mo. Ame mina fe la itre ka tha trena mo, ijiji fe tro angatr a aja mo. Nge tro fe lai a sewe angatr troa amë panëne la Baselaia ngöne la mele i angatr.—Heberu 13:5.

4. Nemene la hna kuca hnei Satana matre troa iaö së?

⁴ Aja i Satana tro sa mekune ka hape, tro hi sa mele madrin e hne së hna hetre mo. Matre angeic a iaö së troa aja mo jëne la fene i angeic, me jëne “la meciune ne la lue mek.” (1 Ioane 2:15-17; Genese 3:6; Ite Edomë 27:20) Easë pala hi a goeëne me drenge la itre publicité ka upi së troa itöne la itre mo ka hnyipixe. Hapeu, hnei epuni hë hna itöne la ketre ewekë ke hna goeëne la ketre publicité, maine hna öhne ngöne magasin? Maine jë, hna traqa tune lai koi epun, ngo e thupene hë epuni a öhne laka, tha ka nyipi ewekë kö koi epun. Maine hne së hna itöne pala hi la itre mo ka tha nyipi ewekë pe, tro lai a sewe së troa nyihlue i Iehova hnyawa. Maine jë troa pë traeme së troa ini Tusi Hmitrötr, me hnëkëne la itre icasikeu, me cainöje trootro. The thëthëhmine kö la ithuemacanyi nyine hmekë së hna hamën hnei Ioane aposetolo. Öni angeic: “Kola pate la fene hnengödrai, memine la hna aja kow.”

5. Nemene la ka traqa kowe la itre ka nyenyape thele la itre mo?

⁵ Aja i Satana tro sa nu asë la trenge catre së troa nyenyape thele mo me mani, ngo tha nue asë pe koi Iehova. (Mataio 6:24) E hne së hna nyenyape thele la itre sipu aja së kö, tro lai a pë aliene la mele së. Ketre, troa gomegome la mele së hnene la itre jole ka traqa koi së pi mani. Nge ame la pune lai, tha lapaune hë së koi Iehova me Baselaia i Nyidrë. (1 Timoteo 6:9, 10; Hna Amamane 3:17) Öni Iesu, ame la “meciune göi ite xa ewekë,” tre ceitu me ka ithinyi nge ka sawa la itine feja troa cia me wa wen.—Mareko 4:14, 18, 19.

6. Nemene la ini nyine tro sa xome qa ngöne la hna melën hnei Baruka?

⁶ Pane mekune jë la hna melën hnei Baruka atre cinyihane i Ieremia perofeta. Hnei Baruka hna nyiqaane “thele la ite ewekë ka tru” thatraqai angeic kö, ame hnei Iehova hna amexeje koi angeice ka hape, easenyi hë matre lepe apatrenyi Ierusalema pi. Haawe, hnei Nyidrëti hna thingehnaeane koi Baruka ka hape, tro pe kö angeic a mel. (Ieremia 45:1-5) Matre tha tro pi kö Baruka a mekune ka hape, troa mele pe la itre mo i angeic ngöne la ijine cili. (Ieremia 20:5) Easë a mel enehila ngöne la itre drai tixenuë ne la fene i Satana. Matre, tha ijine tro kö së a thele mo thatraqai së kö. Nge tha tro kö sa mekune ka hape, tro pala kö sa öhne la itre mo së thupene la akötr atraqatr, ngacama itre ewekë ju hë ka tru aliene koi së.—Ite Edomë 11:4, Mataio 24:21, 22; Luka 12:15.

7. Nemene la hne së hna troa ce wang, nge pine nemen?

⁷ Nemene la aqane tro sa huliwa thatraqa  së me hnepe lapa së, me amë panëne fe la Baselaia ngöne la mele së? Nemene la aqane tro sa thipetrije la aja mo? Nemene la nyine tro sa kuca matre tha tro kö sa hnehengazone menune pala ha la itre ka nyipi ewekë kowe la mele së? Hetre eamo ka sisitria hnei Iesu hna hamëne thatraqane lai ngöne la cainöje i nyidrë hune la wetr. (Mataio 6:19-21) Tro sa e me ce ithanatane la Mataio 6:25-34. Tro hë lai a xeci e kuhu hni së ka hape, nyipi ewekë tro sa catre thele la Baselaia, ngo tha ketre ewekë kö.—Luka 12:31.

8, 9. (a) Pine nemene matre tha tro kö a hnehengazone menun göi itre ka nyipi ewekë kowe la mele së? (b) Nemene la hnei Iesu hna atre göne la itre ewekë cili?

⁸ E jë la Mataio 6:25. Tha sihngödri kö koi Iesu laka, tru la hna hnehegnazo hnene la itretre drei nyidrë göi nyine xen, me nyine ij, me nyine heetr, matre öni nyidrë koi angatr ngöne la cainöje i nyidrë hune la wetr ka hape: “The kuke hnine kö la mele i nyipunie.” Aja i Iesu tro angatr a trotrohnine la kepine matre tha tro kö angatr a hnehengazone menune la itre ewekë cili. Atre hnyawa hi nyidrë ka hape, ka nyipi ewekë lai kowe la mele i angatr, ngo e tro angatr a hnehengazone menune pala ha itre ej, tro angatre lai a thëthëhmine la ewekë nyine troa tro pa ngöne la mele i angatr. Tru catre la hnei nyidrëti hna mekune la itretre drei nyidrë, matre ame ngöne la cainöje i nyidrë, afoa lao hmekë angatr hnei Iesu göne la ewekë cili.—Mataio 6:27, 28, 31, 34.

⁹ Pine nemene matre qaja jë Iesu ka hape, tha tro kö sa hnehengazone menune göi nyine xen, me nyine ij, me nyine heetr? Eje hi laka, nyipi ewekë tro sa xeni me heetr! Nge maine pëkö manie së troa itöne la itre ewekë cili, tro hë së lai a hnehengazon. Atre hnyawa hi Iesu ka hape, ka nyipi ewekë lai kowe la mele ne la atr. Ketre, tha sihngödri kö koi nyidrë ka hape, troa akötre la mele ne la itretre drei nyidrë ngöne la itre drai ne la pun. (2 Timoteo 3:1) Ala nyimu la itre atr enehila ka pë huliwan nge tru la thupene mo. Nge ame ngöne la itre xa nöj, kola puafala la atr me jiinë xen. Ngo atre fe hi Iesu laka, ka sisitria catre kö la “mele hune la xen, me ngönetei hune la ixet.”

10. Ame koi Iesu, nemene la ka nyipi ewekë göne la mel?

¹⁰ Hnei Iesu hna pane amamane kowe la itretre drei nyidrë ka hape, e angatr a thith, loi e tro angatr a sipone la Keme i angatr e koho hnengödrai troa hamëne koi angatr la ka ijiji kowe la mele i angatr. Tro angatr a thithi me hape: “Epi hamëne pi la göxeni ka ijiji koi hun la drai celë.” (Mataio 6:11, MN) Ame ngöne la ketre ijine öni Iesu, loi e tro angatr a sipo Iehova troa hamë angatre la ‘xötrönëti ka ijije ngöne la nöjei drai.’ (Luka 11:3) Ngo tha kolo kö a hape, tro pala hi sa mekune la itre ewekë cili. Öni Iesu koi angatr, ka sisitria catre kö troa sipone matre traqa pi la Baselaia i Akötresie, hune la troa thithi  thatraqane la itre sipu aja i angatr. (Mataio 6:10; Luka 11:2) Iesu pë hë a amexeje jë koi angatr la aqane hnime Iehova la itre xupuana i Nyidrë, matre tha tro kö angatr a hnehengazo menu.

11, 12. Nemene la ini koi së qa ngöne la aqane thupëne Iehova la itre waco? (Wange ju la pane iatr.)

¹¹ E jë la Mataio 6:26. Loi e tro sa ‘mekune la nöjei öni ka sesë e caha.’ Maine nyipici laka, ka coco pi hë la itre waco ngo nyudreni a xeni hnyawa. Maine troa ceitune la hmae ne la waco memine la atr, tru catre kö la hnei nyëne hna troa xeni hune la atr. Atre hi së laka, itre waco a xeni wene sinöe, me itre itine feja, me itre wanak. Tha nyudreni fe kö a eëny, Iehova kö la ka hamëne la ka nyipi ewekë kowe la mele i nyudren. (Salamo 147:9) Eje hi laka, tha Nyidrëti kö a thue a i nyudren, ngo tro pe nyudreni a tro me thele xen, ke tru la xeni e cili.

¹² Ka xecie hnyawa koi Iesu laka, tro Iehova a thupëne hnyawane la atr, ke Nyidrëti a thupëne hnyawane la itre waco. (Wange ju la ithuemacanyi e kuhu pun.) (1 Peteru 5:6, 7) Ngo eje hi laka, tune la waco tha tro pi kö sa geny. Loi e tro sa catre eëny, maine catre huliwa göi troa hetre xen. Nge tro kö Iehova e cili a amanathithine la trenge catre së. Nge maine troa traqa la ijine pë mani me pë xen, tro kö Nyidrëti lai a hamë së la ka nyipi ewekë kowe la mele së. Maine jë, tro la ketre atr a ce thawa me easë la hnei angeice hna hetreny. Ketre, hnei Iehova hna aijijëne la itre waco troa hetre uma i nyudren. Hnei Iehova hna xupi nyudreni memine la atreine troa kuca la itre uma i nyudren, matre hetre itre ewekë hnei Nyidrëti hna hnëkën göi troa nyi uma i nyudren. Haawe, ijiji Iehova hi troa hamë së la ketre hnë mel koi së me hnepe lapa së.

13. Nemene la ka anyipicine laka, ka sisitria kö së hune la itre waco?

¹³ Thupene lai, Iesu a hnying kowe la itretre dreng me hape: “Hape u, tha sisitia kö nyipunie hun’ it’ ej ?” (Wange ju fe la Luka 12:6, 7.) Nyidrëti e cili a mekune la aqane tro nyidrëti a nue la mele i nyidrë kowe la nöjei atr. Eje hi laka, tha hnei Iesu kö hna meci thatraqane la itre waco maine öni pena, ngo hnei nyidrëti pe hna mec thatraqa së matre tro sa mele epine palua e celë fen.—Mataio 20:28.

14. Nemene la nyine tro sa thupën?

¹⁴ E jë la Mataio 6:27. Nemene la aliene lo Iesu a hape: ‘Dei e nyipunie ate kuke hnine a atreine troa nyi xa draine la mele i nyën?’ Ame koi nyidrë, tha hnene kö laka easë a hnengazone menune göi itre ka nyipi ewekë kowe la mele së, ke tro hë së lai a mel aqeany. Kola mama laka, e hne së hna hnehengazo menu pala ha, tro së lai a wezipo me mec.

15, 16. (a) Nemene la hne së hna inine qa ngöne la aqane nyipi ewekëne Iehova la itre hnitr? (Wange ju la pane iatr.) (b) Nemene lue hnying nyine tro sa isa mekun, nge pine nemen?

¹⁵ E jë la Mataio 6:28-30. Madrine catre së la easë a heetrëne la ketre iheetre ka mingöming göi troa cainöje trootro, maine göi troa tro koi hna icasikeu, maine hna asabele pena. Ngo hapeu, tro kö sa “kuke hnine göi ixet”? Iesu hmaca enehila a amexeje kowe la itretre drei nyidrë la aqane thupëne Iehova la itre xupuana i Nyidrë. Hnei Iesu hna xome “la hnite” nyine hamë ceitun. Ame la “hnite” e celë, tre kola qaja la itre iegen tune la latana, me engene potr, me iengene weg, me a i  fenifen. Tha itre ka cai mano kö itre ej, ngo mingöminge catre itre ej, matre öni Iesu, “Ame Solomona ngöne la nöjei lolo i nyidë, te, tha hna xete kö tune lai”!

¹⁶ Iesu a qaja jë ka hape: ‘Maine Akötresieti a xetrëne la hnitr tune lai . . . hape u, tha tro kö Nyidrëti lai a xetrë nyipunie, itretre lapaune acon ?’ Eje hi laka, tro Iehova lai a ujë tune lai, ngo nyipi ewekë tro la itretre drei Iesu a lapaune atruny. (Mataio 8:26; 14:31; 16:8; 17:20) Loi e xecie hnyawa koi angatre laka, aja i Iehova troa thupëne la mele i angatr, nge tro pala kö Nyidrëti a eatrëne lai. Hapeue fe së? Lapaune kö së laka, tro Iehova a thupëne la mele së?

17. Nemene la ka troa angazone la aqane imelekeu së me Iehova?

¹⁷ E jë la Mataio 6:31, 32. Ala nyimu la itre atr ka thatre Iehova, nge angatr a nyenyape thele mo me mani. E aqane ujë së fe hi lai, tro lai a hetre ethane kowe la aqane imelekeu së me Iehova. Tha sihngödri kö koi së laka, Iehova hi la Keme së nge ka hnimi së. Nge xecie hnyawa koi së laka, e tro sa kuca la aja i Nyidrë me amë panëne la Baselaia ngöne la mele së, tro kö Nyidrëti lai a hamëne la ka nyipi ewekë kowe la mele së, me nyixane fe. Ketre, atre hnyawa hi së laka, ame la ka troa hamë madrine koi së tre, ene la troa imelekeu hnyawa me Iehova. Celë hi lai ka troa xatua së troa mejihnine la hne së hna hetreny göi “xeni me ixete”.—1 Timoteo 6:6-8.

18. Nemene la hnei Iehova hna atre göi së isa ala cas, nge nemene la hnei Nyidrë hna troa kuca thatraqa së?

¹⁸ E jë la Mataio 6:33. E hne së hna amë panëne la Baselaia ngöne la mele së, tro hë së a kapa qaathei Iehova la itre hne së hna ajan. Öni Iesu: ‘Ate kö la Tetetro i nyipunie e koho hnengödrai laka, ka nyipi ewekë koi nyipunie la nöjei ewekë cili.’ Matre atre hnyawa kö Nyidrëti la itre aja së. (Filipi 4:19) Atre fe hë Nyidrë la iheetr hne së hna troa heetrën elany, memine fe la xen. Ketre, atre fe hi Nyidrë laka, nyipi ewekë koi së me hnepe lapa së troa hetre uma. Tro Nyidrëti lai a thupën matre tro pala hi së a kapa la ka ijij.

19. Pine nemene matre tha tro kö sa hnehengazo menu göi elany?

¹⁹ E jë la Mataio 6:34. Öni Iesu hmaca kowe la itretre dreng: “The kuke hnine kö.” Tro pala kö Iehova a hamëne la ka ijije koi së e nöjei drai. Haawe, tha tro kö sa hnehengazo menu göi elany. E hnehengazo menu hë së, easë hë lai a nyiqaane mejiune kowe la sipu inamacane së, nge tro hë lai a angazone la aqane imelekeu së me Iehova. Loi e tro pe sa mejiune hnyawa koi Nyidrë.—Ite Edomë 3:5, 6; Filipi 4:6, 7.

20. (a) Nemene la ketre mekun hnei epuni hna ajane troa eatrën ngöne la huliwa i Iehova? (b) Nemene la nyine tro epuni a kuca göi troa ahmaloeëne la mele i epun?

²⁰ Hleuhleu pi hë la mele së e troa  nutriji Iehova pine la itre mo! Matre, loi e tro sa nue asë la hne së hna atreine koi Iehova. Hapeu, ijiji epuni kö troa feke kowe la ketre götrane ka aja ka cainöj? Ijije kö tro epuni a pionie? Nge maine ka pionie epun, hnei epuni kö hna hane mekune troa nyialiene la pepa ne sipo troa sine la Ini koi Itre Ka Cainöj? Ijije kö tro epuni a xome la itre xa drai ne la wiik göi troa ixatua ngöne la Bethela? Maine pena tro epuni a hane ixatua xupi Uma Ne Baselaia. Pane mekune ju la itre nyine tro epuni a kuca göi troa ahmaloeëne la mele i epun, matre troa nue la traem me trengecatre i epuni kowe la itre huliwa i Akötresie. Kola hamëne la itre xa ixatua ngöne la itre mekune hna eköhagene hna hape, “Aqane Troa Ahmaloeëne La Mele i Epun.” Sipo Iehova jë troa xatua epuni troa axecië mekune hnyawa, nge eatrëne jë fe hë.

21. Nemene la ka troa xatua së troa qale catre koi Iehova?

 ²¹ Hnei Iesu hna ini së troa thele panëne la Baselaia. E aqane ujë së hi lai, tha tro kö së lai a hnehengazone menune göi itre ka nyipi ewekë kowe la mele së. Easa qale catre koi Iehova ke, easë a lapaune laka, tro kö Nyidrëti a thupëne la mele së. Ketre, easë a inine troa xome hnöthe la itre aja së, matre tha easë kö a itöne menune la itre ewekë hna amamane atrun hnene la fen. Maine easa thele troa ahmaloeëne la mele së enehila, tro lai a xatua së troa mele nyipici koi Iehova me “xölehuje la nyipi mel,” lo hnei Nyidrëti hna thingehnaeane koi së.—1 Timoteo 6:19.