Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

HNA MELËN

Hnenge Hna Nue Iehova Troa Iujine La Meleng

Hnenge Hna Nue Iehova Troa Iujine La Meleng

AME lo eni a nekötrahmany, hnenge hna iëne troa xome la ketre gojeny, ene la troa xome la ketre huliwa ka troa amadrinë ni. Ame pe, hnei Iehova hna upi ni troa xome la ketre gojeny, nge öni Nyidrëti koi ni: “Tro ni a ini ’ö me köjane koi ’ö la jëne qâ i ’ö troa trongën.” (Sal. 32:8) Jëne la hnenge hna nue Iehova troa iujine la meleng, hnenge hna kapa la itre manathith ka tru. Tune hi la troa huliwa koi Iehova e Afrik, koi 52 lao macatre.

QA AGELE A TRO AFRIK

Hna hnaho ni lo 1935 e Darlaston (Agele) hna hëne ka hape, Pays noir. Hna hëne tun la götrane cili pine laka, tru la itre so ne la itre usine. Ame lo kola 4 lao macatreng, hnei kaka me nenë hna nyiqane ini Tusi Hmitrötr me itre Temoë Iehova. Ame hë lo eni a nekötrahmany, xecie hnyawa koi ni ka hape, eni ngöne la nyipi hmi. Matre hna bapataiso ni lo 1952, lo kola 16 lao macatreng.

Ame ngöne la itre macatre cili ke, hnenge hna sine la ketre formasio, ngöne la ketre usine ne kuci zuti me pies koi moteur ne loto. E thupen, hnenge hna sine la formasio ne secrétaire d’entreprise. Ketre huliwa lai ka amadrinë ni, nge hnenge hna pi kuca.

Hna pane traqa koi ni la luelu, pine laka, hnene la atre thupëne la sirkoskripsio hna sipo ni troa iujine la ini Tusi Hmitrötr ne la ekalesia ne Willenhall. Ame ngöne la ijine cili, eni a icasikeu memine la lue ekalesia. Ame e nyipine wiik, eni a tro kowe la ekalesia ezine la hnë huliwang e Bromsgrove. Traqa jë kö koi 32 lao kilomet qaathei kaka me nenë a tro e cili. Nge ame pena e pune wiik, eni a ce sine la itre icasikeu me kaka me nenë e koilo e Willenhall.

Ngacama jole koi ni troa nue lo formasiong, ngo hnenge hna kapa la sipo ne la atre thupëne la sirkoskripsio, ke tru la ajange troa xatuane la organizasio Iehova. Jëne la hnenge hna nue Iehova troa iujine la meleng, hnenge hna kapa la itre manathithi ka tru.

Ame lo eni ngöne la ekalesia ne Bromsgrove, hnenge hna iatre memine la ketre trejine föe ka mingöming, nge ka hnimi Iehova, Anne la ëje i angeic. Hnei nyio hna faipoipo lo 1957, nge hnei nyio hna ce xome la huliwa ne pionie ka ixatua, me pionie hut, me xome la huliwa ne thupë sirkoskripsio, me huliwa ngöne la Bethela. Madrine catre ni ngöne la meleng, ke ce eni palahi me Anne.

Ame lo 1966, hnei nyio hna sine la 42ème ini ne Gileada. Matre hna upi nyio a tro Malawi, lo hna hëne ka hape, “le Grand Cœur de l’Afrique.” Kolo ke, ame la itre atr e cili, ke ka ihnimi catr me ikep. Tha mekune pi kö nyio ka hape, troa xele ma wai nyio e cili.

KOLA HULIWA IEHOVA NYIPINE LA IAXÖSISI E MALAWI

Kolo Jeep Kaiser ka nyape sai nyio e Malawi

Traqa nyio e Malawi lo 1 Febuare 1967. Hnei nyio hna pane inine la qene hlapa i angatr, nge e thupen, nyio a wang asë la itre ekalesia e Malawi. Ame la loto nyio ke, ketre Jeep Kaiser. Kola mekune ka hape, ijije fe hi tro lai Jeep a nyape ngöne la itre gojenyi ka jol me thupa la itre rivières. Ngazo pe, eje hi a nyape hune la itre tim gaa tëtë. Ame itre xaa ijin, nyio a meköle hnine la itre neköi uma hna kuca hnei dro la xötrezin, nge ame la ihune uma ke, hna hla hnei jez. Ngo e trotro hë la mani, loi e troa hakuthe la ihune uma hnei bâche. Celë hi aqane nyiqane nyio la huliwa e cili. Ame pe, madrine catre nyio!

Ame ju hi lo Eiperem, eni a drenge ka hape, kola ha tro jole la nöj. Hnene la perezida ne Malawi Hastings Banda, hna ithanata ngöne radio. Nge hnei nyidrë hna qaja ka hape, ame la itre Temoë Iehova ke, itre ka tha nyithupei impôts, nge ka icilekeu me mus. Kola silitrengathoi së hnei angatr. Ame la ka ajolë angatr ke hnene laka, ame easë, ke tha itre ka kuci politik kö. Nge xele fe së ma itöne la itre cartes ne la parti politik i angatr.

Ame hë lo Semitrepa, eahuni a öhne ngöne journal la perezida a upezöne la itre trejin, pine angatr amejëne la gomegom ngöne la nöj. Thupene ju hi lai, ame ngöne la ketre cainöje i nyidrë, öni nyidrë ka hape, tro nyidrë a apëne la gomegom me wathebone la hmi ne la itre Temoë Iehova. Hna ej la wathebo cili lo 20 Okotropa 1967. Tha qea ju kö, nge traqa pi hi la itre polis me itre agents de l’immigration troa helëne la itre mesinare me thing la Bethela.

Kola othi nyio me upi nyio qaa Malawi lo 1967 me lue xaa mesinare, Jack me Linda Johansson

Thupene la 3 lao drai ne lapa kalabus, hna helë nyio qa cili. Matre, trotro lapa hi nyio e Île Maurice, ketre hnapet hna musinëne hnene la musi Agele. Ngazo pe, tha hnene kö la itre mus hna kapa matre tro nyio a mesinare e cili. Matre hna upi nyio pena troa mesinare e Rhodésie (kolo Zimbabwe enehila). Ame la nyio a traqa e cili, itronyi ju hi nyio memine la ketre agent de l’immigration ka ngazo thiina. Öni nyidrë koi nyio: “Hna helë epon qa Malawi. Nge xele fe la angetre Île Maurice troa wai epon. Ame pena la, epone hë e ce!” Treije ju hi Anne e cili. Mama hnyawa hi ka hape, pëkö ka pi kepe nyio! Eni hnyawa pi bëeke kowe la nöjeng e Agele. Ame pe, hnei angatr hna nue nyio matre ca jidr ngöne la filial, nge tro hmaca kö nyio a bëeke elanyi hmakany troa wai angatr. Ngacama kucakuca catre nyio, ngo hnei nyio palahi hna mejiune koi Iehova. Ame hë lo hnaipajö, nyio a sesëkötr, ke hnene la itre mus hna kapa matre tro kö nyio a lapa ngöne la nöj, ngo tro hi nyio a tune lo itre ka ihamë ngöne la ketre nöj. Thatreine jë kö tro ni a thëthëhmine la drai cili! Xecie hnyawa koi ni laka, Iehova a iujine la meleng.

HNËQA KA HNYIPIXE: TROA HULIWA QAA ZIMBABWE KOWE LA ITRE TREJIN NE MALAWI

Eni me Anne ngöne la Bethela e Zimbabwe lo 1968

Ame ngöne la filial e Zimbabwe ke, hnenge hna huliwa ngöne la Biero Thatraqane La Huliwa Ne Cainöj göne la teritoar ne Malawi me Mozambique. Catrehnine catre la iaxösisi e Malawi. Nge ame la ketre hnëqang ke, tro ni a ujëne la itre rapor hna iupi fë hnene la itre atre thupëne la sirkoskripsio ne Malawi. Ame ngöne la ketre hej, hnenge hna treij la eni a e la aqane axösisine la itre trejin e Malawi. * Ngacama kola axösisi angatr, ngo hnei angatr palahi hna idrengethenge me lapaun, me catr.—2 Kor. 6:4, 5.

Hnei eahuni hna isine matre tro palahi a kapa la itre ini qaathei Iehova hnene la itre trejine e Malawi, me itre ka kötre mel a tro Mozambique. Hnene la ekip ne ujë qene hlapa ne Chichewa, lo qene hlapa i angetre Malawi, hna lapa ngöne la götrane hnë axö öni ne la ketre trejin ne Zimbabwe. Hnei nyidrë hna xupe la itre uma, me itre biero kowe la itre trejin. Celë hi lai matre tha cile pi kö la huliwa ne iamele, ene la huliwa ne ujëne la itre itus qene Chichewa.

Hnei eahuni fe hna isine matre tro la itre atre thupëne la sirkoskripsio e Malawi, a hane sine la asabele ne distrik qene Chichewa e nöjei macatre e Zimbabwe. Matre hnei angatr e cili hna kapa la itre pepa ne cainöj hna cile fë ngöne la asabele. Ame hë la angatr a bëek a tro Malawi, hnei angatr hna hamëne hmaca la itre ini cili kowe la itre trejin. Ketre, ngöne la ketre macatre lo angatr a traqa e Zimbabwe, hnei eahuni hna acile koi angatr la ketre Ini Ne Cainöj.

Eni a cile fë cainöj qene Chichewa ngöne lo ijine ne asabele koi angetre Chichewa me Shona e Zimbabwe

Ame hë lo Febuare 1975, qa eni hna wange la itre trejin ne Malawi ka mel ngöne la itre camps e Mozambique. Lolo catr angatr ke, hnei angatr palahi hna drengethenge la itre hna amekötine hnene la itre qatre thup me organizasio i Iehova. Hnene la itre ka xötrei xome la hnëqa ne qatre thup, hna kuca la itre icasikeu, me cile fë la itre cainöj, me ce ithanatane memine la itre trejin la topik, me ita ne thup. Nge göi kuca fe angatre la itre asabele. Ketre, hnei angatre fe hna kuca matre tro la itre camps a tune la ketre asabele katru. Hetre atrekë hnëqane troa nyidrawane la camps, troa thewe xen me sécurité. Hnene la itre trejin hna atreine kuca lai hnene la ixatua Iehova. Ase petre hi angatr thuecatre koi ni la eni a tro qa cili.

Ame hë lo pune lo macatre 1970, hnëqane pëhë la filial ne Zambie troa thupëne la teritoar ne Malawi. Ngo eni palahi a mekune la itre trejin e Malawi, nge tui itre xan, eni palahi a thithi sai angatr. Nge pine laka, eni ngöne la Komite Ne Filial ne Zimbabwe, anyimua iöhnyi ni memine la itre hna up hnene la Lapa Ne Xomi Meköt, me itre trejin qaa Malawi me Zambie me Afrique du Sud, itre ka hetre hnëqa. Nge eahuni palahi a hnying ka hape: “Nemene la itre xaa nyine tro huni a kuca kowe la itre trejine ne Malawi?”

Kola tro la itre drai, nge kola ae trotro la iaxösisi. Hna bëeke hmaca la itre xaa trejine e Malawi. Nge ame pe lo itre ka lapa ke, angatr a öhne laka, kolo ha puje trotro la iaxösisi. Hnene la itre mus ne la itre nöje ezine e Malawi, hna kapa la hmi Temoë Iehova. Nge hnei angatr fe hna apëne lo itre hna amekötine ka wathebone la hmi së. Hna tune fe e Mozambique lo 1991. Ngo, eue la troa hane tune e Malawi?

KOLO HMACA BËEKE A TRO E MALAWI

Ame lo 1993, hnene la mus e Malawi hna kapa la hmi Temoë Iehova. Thupene hi lai, önine jë hi la ketre mesinare koi ni: “Eö hmaca kö a bëeke a tro Malawi?” Traqa ha koi 59 lao macatreng la ijine cili. Matre öning jë hi: “Waea! Qatre hë ni la!” Ngo ame ju kö lai drai cili, hnei nyio hna kapa la tus qathene la Lapa Ne Xomi Meköt. Nge kola sipo nyio tro bëeke hmaca a tro Malawi.

Tha ka hmaloi kö koi nyio troa tro qa Zimbabwe ke, madrine catre nyio troa ce huliwa memine la itre trejin e cili. Tru hnei sinee i nyio, nge kösë zi nyio e cili. Ame lo tus i Lapa Ne Xomi Meköt ke, kolo hi a sipo nyio troa fek e ajane i nyio. Maine ju ke, ijiji nyio hi troa ketre iujine la mele i nyio, ene la troa lapa kö e cili e Zimbabwe. Ngo mekune jë hi ni lo tulu i Aberahama me Sara. Ngacama qatre hë nyidro, ngo hnei nyidro hna nue la uma ka tru, nge ka mingöming, me drengethenge Iehova.—Gen. 12:1-5.

Matre hnei nyio hna kapa la itre hna amekötine hnene la organizasio i Iehova. Traqa nyio e Malawi lo 1 Febuare 1995. Traqa koi 28 lao macatre thupen lo nyio a xötrei traqa e cili. E cili, hna acile la ketre komite ne filial, laka eni, me lue xaa trejin la atren. Haawe, hnei eahuni hna catre huliwa matre tro hmaca acile la itre huliwa Iehova ngöne la nöj.

IEHOVA A ATRUNYI NI

Ketre manathithi ka tru la troa öhne la aqane kökötre nyimenyime la huliwa ne cainöj! Ame lo 1993 koi 1998 hna a ca elë la etrun ne la itre ka cainöj, traqa koi 30 000 koi 42 000 *. E thupen, hnene la Lapa Ne Xomi Meköt hna axeciëne troa atrune la filial, ke tru hnei hna ketr hnene la maca ka loi. Matre, hna itöne la ketre hnepadro ka 12 hectare e Lilongwe. Ame e cili ke, hna acili ni troa sine la komite ne xupi uma.

Ame hë lo Mei 2001, hna traqa hnei trejin  Guy Pierce, ketre atrene la Lapa Ne Xomi Meköt, troa cile fë la ketre cainöj thatraqane la filial ka hnyipixe. Matre traqa jë kö koi 2 000 lao Temoë Iehova ka sine la icasikeu cili. Ame la itre xan e angatr ke, 40 hë lao macatre ne mele nyipi angatr koi Iehova. Kolo itre trejine lai hna axösisine ekö, me wathebone troa hmi. Ngacama itre ka pë ewekë, ngo itre hna amanathithine hnei Iehova. Pane mekune jë la madrine i angatre troa vizitëne la Bethela ka hnyipixe. Nge the qaja palaha la mejene la itre nine ka mingöming ngöne la ijine cili. Kola thinge la itre nyima së ngöne la aqane nyima i angatr e cili e Afrik. Thatreine kö ni troa thëthëhmin lai drai cili. Celë hi lai ka anyipicine laka, Iehova a amanathithine la itre ka cile catr kowe la itre iaxösisi.

Thupene ju hi la kola ase xup la filial, madrine catre ni troa cile fë cainöj kowe la itre ekalesia thatraqane la itre Uma Ne Baselaia i angatr ka hnyipixe. Eje hi, hna hane fe kapa hnene la itre ekalesia ne Malawi la ixatua qaathei organizasio, ene la troa xupe nyimenyimëne la itre Uma Ne Baselaia. Ame ekö, angatr a icasikeu fene la itre ihmelekap. Ame lai hun ke, hna hla hnei jez, nge ame pena la itre ita göi troa lapa, ke hna kuca hnei dro ka fedr. Ame hë enehila ke, tru la madrinene la itre trejin troa xup la Uma Ne Baselaia i angatr jëne la itre briques hnei angatr hna dreuth e hnine la itre four. Ame pe, pi tro kö angatr a lapane la itre ita hna kuca hnei dro ka fedr, ke tune lo hna qaja hnene la ketre edromë, ‘munë ju pe kö la göhnë!’

Madrine catre ni troa öhne la aqane xatuane Iehova la itre hlue i Nyidrë. Hna ketri ni catre hnene la tulu ne la itre trejin nekötrahmany. Angatr a nue xanë angatre kö kowe la itre huliwa Iehova. Matre celë hi ka xatua angatr troa catre huliwa koi Nyidrë. Ame hë lo thupen, angatre fe hë a hane xome la itre hnëqa ka tru ngöne la Bethela, me ngöne la itre ekalesia. Kolo fe a kökötre lolo la itre ekalesia, ke hna acile la itre atre thupëne la sirkoskripsio, nge alanyim thei angatr la ka faipoipo. Ngacama jole ju hë koi fami me qenenöj, hnene la itre trejine cili hna iën troa tha hnaho matre catre huliwa koi Iehova.

LOLO CATR LA HNENG HNA AXECIË MEKUN

Eni me Anne ngöne la Bethela e Grande-Bretagne

Hna traqa la mec koi ni, thupene la 52 lao macatre ne lapa ni e Afrik. Matre hnene la Lapa Ne Xomi Meköt hna kapa la sipo ne la komite ne filial, ene la tro hmaca nyio a bëeke a tro Grande-Bretagne. Akötre catre nyio troa fek, ke tru catre la hnei nyio hna ce huliwa memine la itre trejin e cili. Ngo hnene la fami ne la Bethela ne Grande-Bretagne hna thupë nyio hnyawa ngöne la nyio utipië trootro.

Eni a jelenyipicine laka, jëne manathith la hnenge hna nue Iehova troa iujine la meleng. Ma hnenge ju ekö hna mejiune kowe la sipu inamacaneng, ke patre kö eni enehila. Atre kö Iehova la aqane troa amekötine la ‘itre jëng.’ (Ite edomë 3:5, 6) Ame ekö, eni a haine la aqane trongene la itre entrepise ka tru. Ngo ame ngöne la organizasio Iehova, hnei eni hna huliwane la ketre huliwa ka ketre pengöne kö. Haawe, hnei eni hna iëne troa nyihlue i Iehova, nge ame koi ni, kolo hi lo nyipi mele lai!

^ Kola qaja la hna melëne hnene la itre trejin e Malawi ngöne la Annuaire 1999 des Témoins de Jéhovah, g. 148-223 (qene Wiwi).

^ Ame enehila e Malawi, traqa koi 100 000 lao ka cainöj.