1. Pine nemene matre ka nyipiewekë la itre trejin nekötrahmanyi e hnine la ekalesia?

 ITRE trejin nekötrahmany, ka nyipiewekë epuni e hnine la ekalesia. Eje hi, hetre trengecatre i epun. (Ite Edomë 20:29) Maine jë, epuni a ajane troa xome la hnëqa ne atre ixatua. Ngo epuni a mekun laka, tha ajane kö itre xan troa hamë hnëqa i epun pine laka, co petre kö epun maine pëkö hnei epuni hna atreine pena. Ame pe, hetre nyine tro epuni a kuca, matre tro la itre atrene la ekalesia a mejiune me metrötrë epun.

2. Nemene la hne së hna troa ce wang ngöne la tane mekun celë?

² Ame ngöne la tane mekun celë, tro sa ce wang la tulu i Dravita joxu. Thupene lai, tro sa ce wang la tulu i Asa me Iehosafata, lue joxu ne Iudra. Tro fe sa ce wang la itre jol hnei angatr hna cile kow, me itre aqane ujë i angatr, memine la itre ini hna troa xom hnene la itre trejin nekötrahmany.

3. Nemene la aqane tro la itre trejin nekötrahmany a xatuane la itre trejin ka qatre hë?

³ Ame lo Dravita a nekötrahmany, ka catre lapaune angeic koi Iehova. Ketre, atreine angeic elo miuzik, matre hnei angeic hna lepelepe la kitara koi Saulo, joxu hna acile hnei Akötresie. (1 Sam. 16:16, 23) Haawe itre trejin  nekötrahmany, hetre hnei epuni kö hna atreine kuca? Ijiji epuni kö troa huliwane itre ej thatraqane la itre trejin? Maine jë, tro epuni a amamane kowe la itre trejin ka qatre hë, la aqane troa ini tus me hnëkëne la itre icasikeu jëne la tablet me mobilis. Celë hi ketre aqane tro epuni a huliwane la itre hnei epuni hna atrein.

4. Tui Dravita, nemene la nyine troa kuca hnene la itre trejin nekötrahmany? (Wange ju la icetrön.)

⁴ Ngacama ketre nekötrahmanyi Dravita, ngo alanyimu la itre ka mejiune koi angeic. Ketre, hnei angeic hna thupëne hnyawa la itre mamoe ne la keme i angeic, ngacama hetre ejolene la huliwa cili. Öni angeic koi Saulo joxu: “Hnenge hlue i cilie hna thupëne la ite mamoe i kaka, nge xulu hë la liona me bea, me xome la nekö i mamoe qa ngöne la hna axö öni; ame hnenge hna weji nyën, me lep, me amelen’ eje qa ngöne la qe i nyën.” (1 Sam. 17:34, 35) Atre hi Dravita laka, ketre hnëqa ka tru la troa thupëne la itre mamoe ne la keme i angeic. Celë hi matre, tha hnei angeice kö hna xouene la itre öni cili. Itre trejin nekötrahmany, tui Dravita, loi e tro epuni a eatrëne hnyawa la itre hnëqa i epun.

5. Thenge la Salamo 25:14, nemene la nyine troa kuca hnene la itre trejin nekötrahmany nge ka nyipiewekë catr?

⁵ Hnei Dravita palahi hna acatrene la aqane imelekeu i angeic me Iehova. Celë hi ka sisitria catre koi Dravita hune la trengecatre i angeic me atreine elo miuzik. Eje hi laka, Iehova la Akötresi Dravita, ngo Nyidrëti fe la Sinee i angeic. (E jë la Salamo 25:14.) Haawe itre trejin nekötrahmany, maine epuni a ajane troa xome la ketre hnëqa, nyipiewekë catr tro epuni a acatrene la aqane imelekeu i epuni me Iehova.

6. Nemene la aqane wangaconyi Dravita hnei itre xan?

⁶ Hnei Dravita hna cile kowe la ketre jol ka tru. Ame lo angeic a mekun troa isi me Goliatha, hna wangaconyi angeic hnei itre xan. Öni Saulo: “Nekönat’ eö.” (1 Sam. 17:31-33) Nge hnene la ketre trejin me angeic hna jele pë hnë nyö ngönë angeic. (1 Sam. 17:26-30) Ngo tha celë kö mekuna i Iehova. Atrepengöi Dravita hnyawa hi hnei Nyidrë. Celë hi matre,  ame lo Dravita a cile koi Goliatha, hnei angeic hna mejiune koi Iehova, sinee i angeic.—1 Sam. 17:45, 48-51.

7. Nemene la ini hnei epuni hna xome qa ngöne la tulu i Dravita?

⁷ Itre trejin nekötrahmany, nemene la ini hnei epuni hna xom qa ngöne la tulu i Dravita? Loi e troa xomihni aqeany. Ame koi itre xan, nekönatr petre kö epun. Ngo atrepengöi epuni hnyawa hi hnei Iehova. Nge atre hi Nyidrëti la itre hnei epuni hna atreine kuca. (1 Sam. 16:7) Haawe, acatrene jë la aqane imelekeu i epun me Iehova. Celë hi lai hna kuca hnei Dravita. Hnei angeic hna goeëne me lapa mekun la itre ewekë hnei Iehova hna xup. (Sal. 8:3, 4; 139:14; Rom. 1:20) Nyipiewekë mina fe troa sipo trengecatre koi Iehova. Maine jë, kola hnyimasai epun e koilo hna ini ke, ketre Temoë Iehova epun. Sipo ixatua jë koi Iehova. Nge thele jë la itre eamo e hnine la Tusi Hmitrötr, me itre itusi së, me itre video. Ame la epuni a öhne laka, Iehova a xatua epun, tro hë epuni lai a catre mejiune koi Nyidrë. Nge ame la itre trejin a öhne laka, epuni a mejiune koi Iehova, tro fe hë angatre lai a mejiune koi epun.

8-9. (a) Nemene la ka xatua Dravita troa xomihni aqeany? (b) Nge nemene la ini hna troa xom hnene la itre trejin nekötrahmany?

⁸ Hane hi la ketre jol hna cile kowe hnei Dravita. Ame lo kola ië angeic troa joxu e Iudra ke, tha hnei angeice kö hna canga mus. Nyimu macatre ne angeic a pane itreqe. (1 Sam. 16:13; 2 Sam. 2:3, 4) Nemene la ka xatua angeic troa xomihni aqeany? Ngacama kucakuca catre Dravita, ngo hnei angeic hna lapa mekun la hnei angeic hna atreine kuca. Ame lo Saulo a thele troa humuthi Dravita, hnei angeic hna pane lapa ngöne la nöje i angetre Filisiti. Hnei angeice fe hna thupëne la nöje Iudra me isi memine la itre ithupëjia.—1 Sam. 27:1-12.

⁹ Itre trejin nekötrahmany, nemene la ini hnei epuni hna xom e celë? Loi e tro epuni a catre huliwa koi Iehova me kowe la itre trejin. Celë hi hna kuca hnei Ricardo. * Ame lo kola 10 lao macatre i angeic, hnei angeic hna mekun troa xome la huliwa ne pionie lapa. Ngo önine la itre qatre thup ka hape, tha ijiji angeic palakö. Tha hnei angeice kö hna hace pine lai, hnei angeice pe hna catre cainöj. Öni angeic: “Hetre nyine tro palakö ni a kuca. Hnenge hna hnëkë hnyawa qëmekene troa wange hmaca la itre atr. E cili, hnenge hna nyiqane ini tus memine la ketre atr. Eje hi, hnenge hna catre cainöj, matre tha xounge hë troa ithanata.” Ame enehila, ketre pionie lapa ha Ricardo, nge hetre thangane catre la huliwa ne cainöje i angeic. Nge ketre atre ixatua hë angeic.

10. Nemene la hna kuca hnei Dravita qëmekene troa axecië mekun?

¹⁰ Ame la ketre ijin, hnei Dravita me itre sooce i angeic hna tro troa isi. Hnei angatre hna nue la itre fami angatr. E cili, hnene la itre ithupëjia hna lepe la traon, me thapa la itre fami angatr. Eje hi, ketre atre isi Dravita. Maine ju, tro angeic a thele aqane troa amelene la itre fami angatr. Ngo hnei angeice pe hna sipo ixatua koi Iehova. Hnei Dravita hna sipo Abiathara, ketre atre huuj, la efoda me hnyingë Iehova ka hape: “Tro ni a weje la ishi cili?” Hnei Iehova hna upi  Dravita troa weji angatr me qaja ka hape, tro kö angeic a amelene la itre fami angatr. (1 Sam. 30:7-10) Nemene la ini hne së hna xom e celë?

11. Nemene la nyine troa pane kuca qëmekene troa axecië mekun?

¹¹ Haawe itre trejin nekötrahmany, qëmekene troa axecië mekun, loi e troa pane sipo ixatua. Koi drei? Kowe la itre kem me thin. Ketre, ijije hi tro la itre qatre thup a xatua epun. Iehova a mejiune koi angatr ke, itre “ahnahna” angatr e hnine la ekalesia. Ijije fe tro epuni a mejiune koi angatr. (Efe. 4:8) Eje hi, maine tro epuni a nyitipune la aqane lapaune i angatr, me drengethenge la itre eamo hna hamën, tro hë epuni a axecië mekune hnyawa. Tro pena sa ce wang la tulu i Asa joxu.

12. Nemene la lue thiina ka mama thei Asa ngöne lo angeic a nyiqane mus?

¹² Ame Asa, tre, ketre nekötrahmany ka hetre hni ne ipië me catr. Ame la Asa a joxu thupei Abia, keme i angeic, hnei angeic hna apatrene la itre idrola qa ngöne la nöj. Hnei angeice fe hna upi angetre Iudra troa “thele Iehova Akötesi ne la ite xötapane i angat, me kuca la wathebo memine la hna ahnith.” (2 A. l. ite jo. 14:1-7) Nge ame lo kola lepe la nöje Iudra hnei Zera, atre Aithiope, memine la 1 milio lao sooce i angeic, hnei Asa hna canga sipo ixatua koi Iehova. Öni angeic: “Iehova fe, tha nyipëti kö a goeëne laka, atr ka catr maine ka kucakuca. Iehova fe, Akötresi hun, xatua huni jë ke, eahuni a lapaune koi nyipë.” Xecie hnyawa koi Asa laka, tro kö Iehova a amele angeic memine la nöj. Hnei angeic hna catre lapaune koi Iehova, matre hnei Nyidrëti hna lepe la angetre Aithiope.—2 A. l. ite jo. 14:8-12, MN.

13. Nemene la ka traqa koi Asa, nge pine nemen?

¹³ Ngacama hnei Asa hna xouene la trongene isi Zera, ngo hnei angeic hna inamacan. Ngazo pe, ame lo kola thele troa thapa la nöj hnei Baasa joxu ne Isaraela, tha hnei Asa kö hna thele ixatua thei Iehova. Hnei angeice pe hna sipo ixatua kowe la joxu ne Suria. Hetre ethane catr la aqane axecië mekune i Asa!  Qane ju la ijine cili, hetre nöje palahi ka isi me Asa uti hë la pune la musi angeic. Pine nemen? Hnei Iehova hna upi Hanani troa qaja ka hape: “Hnei nyipëti hna qale kowe la joxu ne Suria, nge tha lapa qale koi Iehova Akötesi nyipë.” (2 A. l. ite jo. 16:7, 9; 1 Ite jo. 15:32) Nemene la ini koi së?

14. (a) Nemene la hna kuca hnene la trejin nekötrahmany ka mejiune koi Iehova? (b) Thenge la 1 Timoteo 4:12, nemene la thangan e tro angeic a mejiune koi Iehova?

¹⁴ Haawe itre trejin nekötrahmany, loi e troa hetre hni ne ipië me catre mejiune koi Iehova. Celë hi lai hnei epuni hna amamane ngöne lo epuni a xomi bapataiso. Nge madrine catre Iehova troa kepe epun ngöne la lapa i Nyidrë. Ngo loi e tro palahi a catre lapaune koi Iehova. Eje hi, easa canga sipo ixatua koi Iehova qëmekene troa axecië mekun ka tru. Ngo tune kaa ngöne la itre xaa götrane la mel? Nyipiewekë tro epuni a mejiune koi Iehova ngöne la epuni a axecië mekun göi huliwa me nyine iamadrinë. Nge tha tro kö a mejiune kowe la sipu inamacane i epun. Thele jë la itre eamo e hnine la Tusi Hmitrötr, nge trongëne jë. (Ite Edomë 3:5, 6) E cili, tro hë epuni a amadrinë Iehova, nge tro ha metrötrë epun hnene la itre trejin.—E jë la 1 Timoteo 4:12.

15. Thenge la 2 Aqane lapa ite joxu 18:1-3 me 19:2, nemene la itre tria i Iehosafata joxu?

¹⁵ Eje hi laka, itre atr ka tha pexeje kö së, matre easa tria. Ngo tha tro kö lai a sewe së troa huliwa koi Iehova. Tro sa ce wang la tulu i Iehosafata joxu. Nyimutre la itre thiina ka lolo i angeic. Ame ngöne lo angeic a nyiqane mus, hnei angeic ‘hna thele la Akötresi ne la keme i angeic, me xötrethenge la itre wathebo i Nyidrë.’ Ketre, hnei Iehosafata hna upe la itre tane i angeic e Iudra, matre troa inine la nöj la wathebo i Iehova. (2 A. l. ite jo. 17:4, 7) Ngacama ajane catre angeic troa amadrinë Iehova, ngo hnei angeice fe hna tria ngöne la aqane axecië mekun. Celë hi matre, hna haji angeic hnene la ketre perofeta i Iehova. (E jë la 2 Aqane lapa ite joxu 18:1-3; 19:2.) Nemene la ini koi së?

16. Nemene la ini hna xom hnene la itre trejin nekötrahmany qa ngöne la tulu i Rajev?

 ¹⁶ Itre trejin nekötrahmany, loi e troa kapa me trongëne la itre eamo hna hamën. Nyipici laka, tha ka hmaloi kö troa axecië mekune hnyawa. Ngo the hnehengazo menu kö. Hane hi la ka traqa koi Rajev. Öni angeic: “Ame la eni a nekötrahmany, thatre kö ni la hnenge hna troa kuca ngöne la meleng. Tui itre xan, tru kö koi ni troa elo hune la troa sine la itre icasikeu me cainöj.” Nemene la ka xatua Rajev troa saze? Hnene la ketre qatre thup hna hamë eamo koi angeic. Öni Rajev: “Hnei nyidrëti hna xatua ni troa lapa mekun la hna qaja ngöne 1 Timoteo 4:8.” Hnei Rajev hna kapa la eamo me thele la ka nyipiewekë ngöne la mele i angeic. Öni angeic: “Hnenge hna amë panëne la huliwa i Iehova. Nge itre macatre thupen, hnenge hna xom la hnëqa ne atre ixatua.”

17. Nemene la aqane goeëne la itre trejin nekötrahmany ka catre huliwa koi Iehova?

¹⁷ Itre trejin nekötrahmany, madrine catre la itre trejin troa ce nyihlue i Iehova me epun! (Zef. 3:9) Angatr a madrin ngöne la epuni a wangatrune la itre hnëqa i epun e hnine la ekalesia. Nge eje hi, tru la ihnimi angatr koi epun!—1 Ioane 2:14.

18. Thenge la Ite Edomë 27:11, nemene la aqane goeëne Iehova la itre trejin nekötrahmany?

¹⁸ Haawe itre trejin nekötrahmany, the thëthëhmine kö laka, Iehova a hnimi epun me mejiune koi epun. Hnei Nyidrëti hna perofetan laka, ame ngöne la itre drai hnapin, tro la itre nekötrahmany me itre neköjajiny a “hujë angate xane kö.” (Sal. 110:1-3) Atre hi Iehova laka, tru la ihnimi epun koi Nyidrë, nge aja i epun troa catre nyihlue i Nyidrë. Celë hi matre, loi e tro epuni a xomihnine la itre xan me xomihni aqeany. Maine tro epuni a tria, loi e tro epuni a kapa la itre eamo hna hamën ke, Iehova a ini epun. (Heb. 12:6) Ketre, loi e tro epuni a eatrëne hnyawa la itre hnëqa i epun. Ngo ame la ka sisitria, tre, troa amadrinë Iehova, Keme së e hnengödrai.—E jë la Ite Edomë 27:11.