1. Nemene la hna ajane hnene la itre keme me thin kowe la itre neköi angatr?

 TRU la aja i epun itre kem me thine troa xatuane la itre neköi epun troa atre Iehova me hnimi Nyidrë. Ngo, tha öhnyi Nyidrëti kö hne së. Nemene la nyine tro epuni a kuca matre troa xeci koi nyudren ka hape, hetre Akötresie, nge tro fe nyudren a easenyi Nyidrë?—Iako. 4:8.

2. Tro la itre keme me thine a xatuane tune kaa la itre neköi angatr troa atre Iehova?

² Ame la ketre aqane tro la itre kem me thine a xatuane la itre neköi angatr troa easenyi Iehova, ke ene la troa ce ini Tusi Hmitrötr me angatr. (2 Tim. 3:14-17) Ngo kola mama e hnine la Tusi Hmitrötr la ketre aqane troa ini nyudren. Ame ngöne la tusi Ite Edomë, ketre kem a ithuecatr kowe la neköi angeic troa thel la itre thiina i Iehova ka mama ngöne la itre hna xup. (Ite edomë 3:19-21) Ame ngöne la tane mekune celë, tro sa ce wange la aqane tro la itre kem me thine a huliwane la itre hna xup, matre troa qejepengöi Iehova kowe la itre neköi angatr.

3. Nemene la nyine tro la itre kem me thine a kuca?

³ Öni Tusi Hmitrötr, “kola mama cile la itre thiina i [Akötresie] qaane lo kola xupe la fen, ke itre ej a mama jëne la itre ewekë hna xup.” (Rom. 1:20) Maine jë, aja i epun itre kem me thin troa ce ngenu memine la itre neköi epun me goeëne la itre hna xup. Haawe, xomi ijine jë troa qaja kowe la itre neköi  epun la itre thiina i Iehova, ka mama ngöne “la itre ewekë hna xup.” Tro sa ce wang la aqane kuca i Iesu.

4. Hnei Iesu hna huliwane tune kaa la itre hna xup matre hamë ini kowe la itretre dreng? (Luka 12:24, 27-30)

⁴ Tro sa ce wange la aqane huliwane i Iesu la itre hna xup matre hamë ini kowe la itretre dreng. Ame la ketre ijin, hnei nyidrëti hna upi angatr troa goeëne la itre halo me itre lili. (E jë la Luka 12:24, 27-30.) Maine ju, tro hi Iesu a iëne la ketre öni maine ketre iengen menu. Ngo hnei nyidrëti hna iëne la waco me iengen hna atre hnyawa hnene la itretre dreng. Matre, ame la nyidrëti a hamë ini, ma öhne hi angatr la itre halo a sesë me itre lili ka cia ezi angatr. Pane mekune jë la Iesu a köjane lue ej koi angatr. Nemene la hnei nyidrëti hna kuca e thupen? Hnei nyidrëti hna qaja la lue thiina i Iehova, ene la aqane ham me ihnimi Nyidrë. Eje hi, tro kö Iehova a ithuan me heetrëne la itre hlue i Nyidrë, tune la aqane kuca i Nyidrë kowe la itre halo me itre lili.

5. Tro la itre kem me thine a huliwane tune kaa la itre hna xup matre inine la itre neköi angatr troa atre Iehova?

⁵ Itre kem me thine fe, tro epuni a xötrethenge tune kaa la tulu i Iesu? Qaja jë kowe la neköi epun la ketre öni maine ketre feja hnei epuni hna piin. Nge qaja jë la pengöi Iehova ka mama ngöne lai öni maine feja. Nge hane jë hnyingëne koi nyën la ketre öni maine feja hnei nyën hna piin. Canga tro hi a ketri nyën hnene la itre thiina i Iehova, e tro epun a ithanatane la ketre öni maine feja hnei nyën hna piin.

6. Nemene la hna ini së hnene la thine i Christopher?

⁶ Hapeu, tro kö la itre kem me thine a pane ithel qëmeken troa qejepengöne kowe la itre neköi angatr la pengöi Iehova ka mama ngöne la ketre öni maine feja? Waea. Tha hnei Iesu kö hna qejepengöne kowe la itretre dreng, la aqane xen la itre halo maine aqane cia la itre lili. Ame itre xaa ijin, madrine la neköi epun troa atre la aqane xup la ketre ewekë. Ngo tro fe a ketri nyën hnene hi la ketre hnying maine mekun. Mekune palahi Christopher la aqane kuca la thine i angeic lo angeic a co. Öni angeic: “Hnei nenë hna qaja la itre hnepe ithanata ka xatua hun troa wangatrune la itre hna xup. Ame la eahun a eli wetr, öni eahlo: ‘Goeëne la aqane draië me mingöming la itre wetr! Hapeu, tha ka ketrepengöne kö Iehova?’ Nge ame pena la eahun ezine hnagejë, öni eahlo: ‘Goeëne la ecatrene la itre gejë! Hapeu, tha ka trene men kö Akötresie?’ ” Öni Christopher hmaca jë hi: “Hna ketri hun hnene la hnei nenë hna qaja nge thatreine kö hun troa thëthëhmin.”

7. Tro epuni a xatuane tune kaa la itre neköi epun troa lapa mekune la itre hna xup?

⁷ Ame hë la kola tru trootro la neköi epun, ini nyën jë troa lapa mekun me xomi ini qa ngöne la itre hna xup. Amamane jë koi nyën la ketre ewekë hnei Iehova hna xup, nge hnyinge jë ka hape, “Nemene la thiina Iehova ka mama e celë?” Maine jë, tro epun a sesëkötr pine la aqane sa i nyën.—Mat. 21:16.

8. Nemene la hna kuca hnene la itre kem me thin ne Isaraela ngöne la angatr a tro “e kuhu gojeny” memine la itre neköi angatr?

⁸ Hna amekötine kowe la itre keme me thin ne Isaraela troa inine la itre neköi angatr la wathebo i Iehova la angatr a ce tro me nyudren “e kuhu gojeny.” (Deu. 11:19) Ka tiqa hnei hmene gojeny e Isaraela nge ame e cili, tru hnei öni, me waco, me  itre iengen. Matre ame la itre fami ne Isaraela a trongëne la itre gojenyi cili, itre ijine hi lai tro la itre kem me thin a amamane kowe la itre neköi angatr la itre hna xup. Itre kem me thine fe, thele jë la itre ijine ka tun matre inine la itre neköi epun. Tro sa ce wange la hna kuca hnene la itre xaa kem me thin.

9. Nemene la ini hne së hna xom qa ngöne la hna melëne hnei Punitha me Katya?

⁹ Öni Punitha ketre thin ka mel ngöne la ketre traon ka tru e Inde, ka hape: “Ame la eahuni a tro troa iöhnyi memine la fami hun ka lapa tribu, ke eni me föeng a xatuane la itre neköi nyio troa xomi ini qa ngöne la itre hna xup hnei Iehova. Canga trotrohnine hi nyudren la aqane xupe la itre ewekë, ngöne la nyudren a lapa tribu.” Itre kem me thin, tha tro kö la itre neköi epuni a thëthëhmine la itre ijin hnei epuni a ce ngenu. Öni Katya, ketre trejin ne Moldavie, ka hape: “Thatreine kö ni thëthëhmine lo itre ijin eni a ce ngenu me kaka me nenë. Eni a olene koi nyidro la hna ini ni qaane lo eni a co, troa xomi ini qa ngöne la itre hna xup me atre Iehova hnyawa.”

10. Nemene la nyine tro la itre keme me thin a kuca e tha ijiji angatre kö troa ce tro me itre neköi angatr kowe la ketre tribu? (Wange ju la hna eköhagen hna hape, “ Ixatua Kowe La Itre Kem Me Thin.”)

¹⁰ Nemene la nyine tro epuni a kuca e tha ijiji epuni kö troa ce tro ngöne la ketre tribu memine la fami epun? Öni Amol qa Inde, ka hape: “Ame la itre atr ka mele e celë, ke ka huliwa drai ka pexej, nge ka tru thupëne la troa tro kowe la ketre tribu. Ngo, ijije hi tro sa tro kowe la ketre parc maine elë ngöne la hune uma, matre goeëne la itre hna xup.” Eje hi, maine tro epuni a goeën xötreithe la uma i epun, ke hetre itre ewekë hna xup ka mingöming nyine tro epuni a amamane kowe la itre neköi epun. (Sal. 104:24) Tune la itre waco, me itre neköi öni, me itre feja, me itre xaa ewekë ju  kö. Öni Karina qa Alema, ka hape: “Ka pi kuci iengen nenë. Ame ekö la eahuni a ngenu, hnei eahlo palahi hna amamai ni la itre iengen ka mingöming.” Ketre, hnene la organizasio hna hnëkën la itre video me itre itus ka amamane la itre hna xup, matre xatua epun troa inin la itre neköi epun. Ngacama ka mele ju hë epun ngöne la ketre traon ka tru maine ngöne tribu, ngo ijije hi tro epuni a xatuane la itre neköi epun troa goeëne la itre hna xup. Tro pena sa ce wange la itre thiina i Iehova nyine tro epuni a ithanatan memine la neköi epun, matre tro nyën a easeny koi Nyidrë.

11. Tro la itre kem me thin a xatuane tune kaa la itre neköi angatr troa öhne la ihnimi Iehova ngöne la itre hna xup?

¹¹ Maine epuni a ajane tro la neköi epun a öhne laka, ka ihnim Iehova, ke amamane jë koi nyën la aqane hnim me thupën la itre öni la itre neköi nyudren. (Mat. 23:37) Nge amamai nyën jë fe la nöjei pengöne ewekë hna xup, nge ka hamë madrine koi së. Öni Karina, hna qaja ha e caha, ka hape: “Ame la eahuni a ngenu, nenë a upi ni troa pane cile me goeëne la emingömingöne la itre iengen, me lapa mekun la ihnimi Iehova. Eni palahi enehila a haine la nöjei pengöne iengen memine la eisapengönene itre ej. Ame la eni a goeëne la ketre iengen, ke eni a mekune la ejuine la ihnimi Iehova koi së.”

12. Tro la itre kem me thin a xatuane tune kaa la itre neköi angatr troa öhne la inamacane i Iehova ngöne la itre hna xup? (Salamo 139:14) (Wange ju fe la iatr.)

¹² Xatuane jë la itre neköi epun troa öhne laka, ka inamacane Iehova. Sisitria catre kö la inamacane i Nyidrë hui easë. (Rom. 11:33) Qaja jë kowe la neköi epun la pengöne la itre iaw. Ngacama itre ej a xometrongë tim, ngo itre ej a nyinyape kano e caha hnengödrai. (Iobu 38:36, 37) Qejepengöne jë fe koi nyën la aqane xupi së hnei Iehova. (E jë la Salamo 139:14.) Tro sa ce wange la aqane kuca i Vladimir kowe la neköi angeic trahmany. Öni angeic: “Ame lo ketre ijin, hna hna la neköi nyio qa ngöne velo. Tha qea ju kö, nge canga meu hi la eatre i nyën. Matre hnenge me föeng hna qejepengöne koi nyën la aqane xupe Iehova la ngönetrei së laka, atreine hi ej ketre ameune la itre eatre së. Nge tha ka ceitu kö  memine la itre ewekë hna kuca hnei atr. Tune la loto ka aksida, thatreine kö eje troa nyinyape xane hmaca. Celë hi ka xatuane la neköi nyio troa öhne laka, ka inamacane Iehova.”

13. Tro la itre kem me thin a xatuane tune kaa la itre neköi angatr troa öhne la mene i Iehova ngöne la itre hna xup? (Isaia 40:26)

¹³ Iehova a upi së troa goeëne la itre wëtresij me lapa mekune la mene i Nyidrë, ngöne la Nyidrëti a isa amë itre ej ngöne la isa göhne ne ej. (E jë la Isaia 40:26.) Haawe, ithuecatre jë kowe la neköi epun troa lapa mekune la itre hnei nyën hna öhne e koho hnengödrai. Öni Tingting qa Taiwan: “Qai eni me nenë hna camper ngöne la ketre götrane ka pë laam, matre mama hnyawa hi la itre wëtresij. Ame ngöne la ijine cili, kola qanangazo ni e koilo hna ini matre jole koi ni troa mele nyipici koi Iehova. Hnei nenë hna ithuecatre koi ni troa lapa mekune la aqane huliwane Iehova la mene i Nyidrë troa xupe la itre wëtresij. Hnei eahlo fe hna qaja koi ni troa lapa mekun laka, atreine hi la mene i Iehova troa xatua ni troa cile kowe la nöjei pengöne jol. Itre ijine hi lai ka xatua ni troa atrepengöi Iehova hnyawa, me thue aja koi ni troa catre nyihlue i Nyidrë.”

14. Tro la itre kem me thin a xatuane tune kaa la itre neköi angatr troa öhne ngöne la itre hna xup laka, Akötresie ka madrine Iehova?

¹⁴ Itre hna xup a amaman ka hape, Akötresie ka madrine Iehova. Önine la itre ka inamacan ka hape, ka elo fe la itre öni tune la itre waco me itre i. (Iobu 40:20) Hapeu, madrine kö la neköi epun la nyën a öhne la ketre öni a elo? Tune la neköi bus a nyimone la wene drela maine pena, itre neköi kuli a ce elo? Ame la epuni a öhne la neköi epun a madrin troa goeën la ketre öni a elo, ijine hi lai tro epuni a qaja koi nyën ka hape, ame la Akötresie hne së hna nyihluen ke, ka madrin.—1 Tim. 1:11.

15. Nemene la nyine tro la itre kem me thin a kuca matre hmaloi tro la itre neköi angatr a fe la hni nyudren? (Ite Edomë 20:5) (Wange ju fe la iatr.)

¹⁵ Tha ka hmaloi kö kowe la kem me thin troa ithanata kowe la neköi nyidro, matre atre la aliene hni nyën. Maine celë hi ka traqa  koi epun, isine jë troa xatuane la neköi epun troa fe la hni nyën koi epun. (E jë la Ite Edomë 20:5.) Önine la itre xaa kem me thin ka hape, hmaloi hi koi angatr troa ce ithanata me itre neköi angatr ngöne la angatr a ce ngenu. Pine nemen? Pine laka, pëkö ka ajolëne la nekönatr memine la kem me thin. Öni Masahiko qa Taïwan: “Ame la eni me föeng a ngenu memine la itre neköi nyio, tune la eahuni a eli wetr, maine tro koi hnagejë, ke madrine catre nyudren. Celë hi matre hmaloi hi koi nyio troa porotrik me nyudren, me dreng la nyudren a fe la aliene hni nyudren.” Celë fe hi mekuna i Kathya, lo hna qaja ha e caha, öni angeic: “Thupen la eni a ase ini, hnei nenë hna lapa tro sai ni kowe la ketre parc. Nge ame e cili, hmaloi hi koi ni troa qaja koi eahlo la hnenge hna kuca ngöne la drai, memine la itre jol ka traqa koi ni.”

16. Nemen la nyine tro la itre fami a kuca matre madrin?

¹⁶ Ame la itre fami a ce ngenu me goeëne la itre hna xup, ke angatr a madrin nge kola acatrene la aqane imelekeu i angatr. Öni Tusi Hmitrötr, hetre “ijine hnyima” me “ijine fiafia.” (Ate cai. 3:1, 4) Hnei Iehova hna acile la paradraiso, matre tro sa mele madrin ngöne la ihnadro ka mingöming. Celë hi matre, madrine catr la itre fami troa xomi ijine troa eli wetr maine ce tro koi hnagejë. Nge, pi tro catr la itre nekönatr a nyiap me elo ngöne parc, maine goeëne la itre öni, maine sië an me hnagejë. Tru catre la madrin hne së hna troa kapa, e tro sa ngenu ngöne la itre götrane ka mingöming, me goeëne la itre hna xup!

17. Pine nemene matre loi e tro la itre kem me thin a inine la itre neköi angatr troa wangatrune la itre hna xup?

¹⁷ Ame ngöne la fen ka hnyipixe, tro la itre kem me thine me itre nekönatr a madrine troa goeën la itre hna xup. Tha tro hmaca kö sa xouene la itre öni, nge ketre tui nyudreni fe. (Is. 11:6-9) Nge, tro sa madrine kowe la itre hnei Iehova hna xup, uti hë epine palua. (Sal. 22:26) Ngo itre kem me thine fe, the treqene kö la fene ka hnyipixe matre troa inine la itre neköi epun troa wangatrune la itre hna xup. Huliwane jë pe la itre ewekë cili, matre xatua nyudren troa atrepengöi Iehova hnyawa. Tro hë nyudren e cili a qaja tui Dravita joxu ka hape: “Joxu fe, . . . pëkö huliwa ka tune la ite huliwa i [nyipë].”—Sal. 86:8.