1, 2. (a) Nemene la hnei Iesu hna ithanatane memine la itretre dreng lo jidr qëmekene tro nyidrëti a mec? (Wange ju la pane iatr.) (b) Pine nemene matre nyipiewekë koi së troa mekun la kepin matre easa cainöj? (c) Nemene la hne së hna troa ce ithanatan?

AME lo jidr qëmekene tro Iesu a mec, hnei nyidrëti hna ithanata aqeanyi memine la itre aposetolo. Hnei nyidrëti hna qaja la etrune la ihnimi nyidrë koi angatr. Nge, e cili fe hi lo ijine nyidrëti a hamën la ceitun göi vin, lo hne së hna ce ithanatane ngöne la tane mekun ka ase hë. Iesu a ajan troa thuecatrene la itretre drei nyidrë matre tro palahi angatr a “wa atrun,” ene la troa catre cainöjëne la maca ne Baselaia.—Ioane 15:8.

² Ngo, tha hnei Iesu hmekuje kö hna qaja kowe la itretre dreng la nyine tro angatr a kuca, hnei nyidrëti fe hna qaja la kepin matre, loi e tro angatr a wa atrun. Ame la nyidrëti a upi angatr troa catre cainöj, nyidrëti fe a qaja la itre kepin. Loi e tro fe së enehila a mekun la itre kepin matre nyipiewekë tro sa catre cainöj. Celë hi ka troa thue aja së troa cainöj “kowe la nöjei nöj.” (Mataio 24:13, 14) Ame ngöne la tane mekun celë, tro sa ce wang la foa lao kepin qa hnine la Tusi Hmitrötr ka upi së troa cainöj. Tro  fe sa ce ithanatane la foa lao ahnahna qaathei Iehova. Itre ahnahna ka troa xatua së troa wa wen.

3. (a) Thenge la hna qaja ngöne Ioane 15:8, nemene la kepin ka tru matre easa cainöj? (b) Nemene la wene vin ngöne la ceitune i Iesu, nge pine nemene matre ka ihmeku?

³ Ame la kepin ka tru matre easa cainöj tre, easa ajan troa atrunyi Iehova, me ahmitrötrëne la ëje i Nyidrë. (E jë la Ioane 15:1, 8.) Ame la Iesu a qaja la ceitun göi vin, hnei nyidrë hna aceitunë nyidrëti kö memine la vin, nge Iehova memine la atre eëny, ka aciane la wene vin. Ame la itre ka xötrethenge nyidrë tre, itre umen. (Ioane 15:5) Matre, ame ngöne la ceitune celë, ame la itre wene vin tre, kola qaja la aqane wa wen la itretre drei Iesu, ene la aqane cainöje i angatr. Öni Iesu kowe la itre aposetolo: “Nyine atrunyi Kaka la tro nyipunie a wa atrun.” Ame la kola uthe lolo la itre wene vin tre, kola atrune la atre eëny. Ketre tune mina fe, ame la easa kuca asë la hne së hna atrein troa cainöjëne la maca ne Baselaia, easë hi lai a atrunyi Iehova.—Mataio 25:20-23.

4. (a) Nemene la aqane tro sa ahmitrötrëne la ëje i Akötresie? (b) Nemene la ka ej e kuhu hni epun la epuni a atre laka, epuni a ahmitrötrëne la ëje i Akötresie?

⁴ Ka hmitrötr la ëje i Akötresie. Pë hmaca kö nyine troa kuca e koho hun matre troa ahmitrötrëne ej. Matre, easa ahmitrötrëne tune kaa la ëje i Nyidrë ngöne la hna cainöj? Hanawang la hna qaja hnei Isaia perofeta. Öni angeic: “Tro nyipunie a ahmitötë Iehova ne sabaoth.” (Isaia 8:13) Easa ahmitrötrëne la ëje i Akötresie, ene Iehova, la easa amë la ëje cili hune la nöjei ëj, me ngöne la easa xatuane la itre atr troa trotrohnine la ehmitrötrene la ëje cili. (Mataio 6:9.) Ame la easa inine kowe la itre atr la nyipici göi Iehova, memine la aja i Nyidrë tro la itre atr a mel epine palua ngöne la Paradraiso, easë hi lai a amamai angatr laka, hnei Satana hna sili trenga thoi Iehova. (Genese 3:1-5) Easë fe a ahmitrötrëne la ëje i Akötresie la easa xatuane la itre atr troa trotrohnine laka, Iehova la ka ijij “troa kapa la nyine atrun, me nyine adraiën, me men.” (Hna Amamane 4:11) Rune la ketre trejin ka 16 hë lao macatre ne pionie. Öni angeic: “Ame la eni a atre laka, eni a anyipicine la Atre Xup la nöjei ewekë asë, tru catre la oleng koi Nyidrë. Nyidrëti la ka hamë ni la ajan troa catre cainöj.”

5. (a) Nemene la hnaaluene kepin ka mama ngöne Ioane 15:9, 10 matre easa cainöj? (b) Nemene la aqane amamane Iesu kowe la itretre dreng la enyipiewekëne troa xomihni?

⁵ E jë la Ioane 15:9, 10. Ame la hnaaluene kepin matre easa cainöjëne la maca ne Baselaia tre, tru la ihnimi së koi Iehova me Iesu. (Mareko 12:30; Ioane 14:15) Hnei Iesu hna upe la itretre drei nyidrë troa ‘cile hut ngöne la ihnimi nyidrë.’ Pine nemen? Pine laka, atre hnyawa hi nyidrë ka hape, nyipiewekë tro angatr a hetrenyi la xomihni matre troa xötrethenge nyidrëti hnyawa. Ame ngöne  Ioane 15:4-10, anyimua qaja Iesu la hnëewekë hna hape, “cile hut,” nyine amamane kowe la itretre dreng la enyipiewekëne troa xomihni.

6. Nemene la aqane tro sa amamane laka, easa cile hut ngöne la ihnimi Keriso?

⁶ Nemene la aqane tro sa amamane laka, easa cile hut ngöne la ihnimi Keriso, nge hna kepe së hnei nyidrë? Loi e tro sa drengethenge nyidrë. Iesu a upi së troa kuca la hnei nyidrëti hna kuca. Öni nyidrë: “Tunge hna trongëne la ite wathebo i Kaka, ame hna cile huti ngöne la ihnimi nyidë.” Hnei Iesu hna amamai tulu koi së.—Ioane 13:15.

7. Nemene la aqane ce tro la idrengethenge memine la ihnim?

⁷ Iesu a amamane hnyawa laka, ka ce tro la idrengethenge memine la ihnim. Öni nyidrë: “Ame la ate hetenyi la ite wathebong, me trongën’ it’ ej, angeice hi la ate hni ni.” (Ioane 14:21) Ame la itre hna amekötine hnei Iesu tre, qaathene la Keme i nyidrë. Celë hi matre, ame la easa kuca la hnei Iesu hna amekötin, ene la troa cainöj tre, easë hi lai a amamane la ihnimi së koi Iehova. (Mataio 17:5; Ioane 8:28) Ame la easa amamane la ihnimi së koi Iehova me Iesu , atraqatre fe la ihnimi nyidroti koi së.

8, 9. (a) Nemene la hnaakönine kepin matre easa cainöj? (b) Nemene la aqane thuecatre së troa cainöj hnene la hna qaja ngöne Ezekiela 3:18, 19 me 18:23?

⁸ Ame la hnaakönine kepin matre easa cainöj tre, aja së troa thuemacane la itre atr laka, calemi hë la drai Iehova. Ame ngöne la Tusi Hmitrötr, hna qeje Noa ka hape, “ate cainöjëne.” (E jë la 2 Peteru 2:5.) Qëmekene troa traqa la Iwë Atraqatr, hnei Noa hna thuemacane fe la itre atr laka, troa lepe apatrene la fen. Pine nemene matre qaja jë së lai? Öni Iesu: “Ngöne la ijine pate pete kö la iwë, angat’ a lapa xen, me ij, me faipoipo, me ihamë föeë, uti hë ngöne la drai hnei Noa hna lö hnine la aka, nge [tha drenge kö] angate uti hë traqa ha la iwë, me cengöne thei angat’ asë pi, kete troa tune la traqa hmaca la Nekö i at.” (Mataio 24:38, 39) Ngacama tha semesine Noa kö hnene la itre atr, ngo hnei angeic hna catre tro fë la maca ne iameköti Iehova.

⁹ Ame enehila, easa cainöjëne la maca ne Baselaia, maca ka aijijëne la itre atr troa atre la aja i Iehova thatraqane la itre atr elany. Easa ajane tui Iehova tro la itre atr a kapa la maca, “mate mel.” (Ezekiela 18:23) Ame la easa cainöj ngöne la itre hnalapa trootro, me  ngöne la gaa tru atr, easë hi lai a thel troa thuemacanyine la itre atr asë laka, calemi hë la Baselaia i Akötresie, nge tro ej a lep apatrene la fene celë.—Ezekiela 3:18, 19; Daniela 2:44; Hna Amamane 14:6, 7.

10. (a) Nemene la hnaafoane kepin matre easa cainöj thenge la hna qaja ngöne Mataio 22:39? (b) Nemene la aqane xatuane la atre thupëne la kalabus hnei Paulo me Sila?

¹⁰ Ame la hnaafoane kepin matre easa cainöj tre, tru la ihnimi së kowe la itre atr. (Mataio 22:39) Celë hi ka troa xatua së troa catre cainöj. Atre hi së laka, troa saze la aqane ujë ne la itre atr ngöne la kola traqa la itre ewekë ngöne la mele i angatr. Hnene la itre ka icilekeu hna akalabusi Paulo me Sila e Filipi. Ngo e nyipine la jidr, hna traqa la ketre sa, me fe angangane la itre qanahage ne la kalabus. Hna traqa la xou kowe la atre thupëne la kalabus ke, angeic a mekun laka, kötre asë hë la itre hna akalabusin. Ame hnei angeic hna thel troa hnöjua. Ngo hnei Paulo hna sewe angeic, me hape: “The angazo eö kö.” Önine la atre thupëne la kalabus ka hape: “Nemene la qânge troa kuca mate melepi ni?” Ame hnei Paulo me Sila hna sa ka hape: “Lapauneju koi Joxu Iesu, nge tro ha eö a mele.”—Ite Huliwa 16:25-34.

11, 12. (a) Nemene la ini koi së qa ngöne la hna melën hnene la atre thupëne la kalabus? (b) Nemene la ka upi së troa catre cainöj?

¹¹ Nemene la ini koi së qa ngöne la hna melën hnene la atre thupëne la kalabus? Thupene la sa, hna saze la aqane ujë ne la atre thupëne la kalabus, nge hnei angeic hna sipo ixatua. Ceitune hi lai memine la itre atr ka xele ma dreng la maca ne la Tusi Hmitrötr. Ame la kola traqa la ketre ewekë ka ngazo koi angatr tre, saze pi hi la aqane ujë i angatr, nge angatr fe hi lai a sipo ixatua. Alanyimu la itre atr ka hleuhleu hnene la pë huliwa, maine hna sei hna cile pena. Ame itre xan, hnene la hna tithi angatr hnene la ketre mec ka pëkö nyin, maine pena ngöne la kola mec la ketre sinee i angatr. Hnene la itre ewekë cili, matre hane jë angatr hnyinge göne la pengöne la mel. Maine jë, tro angatr a hape, ‘Nemene la nyine tro ni a kuca matre troa mel?’ Ame e cili, tro hë angatr a hane ajan troa dreng la maca ne mejiun.

¹² Haawe, e tro sa catre cainöj, tro hë së lai a traqa ijij la itre atr a aja ixatua, nge tro angatr e cili a kapa la maca hne së hna tro fë. (Isaia 61:1) Öni Charlotte, ketre trejin ka 38 hë lao macatre ne pionie, ka hape: “Jole catre la mele ne la itre atr enehila. Nyipiewekë koi angatr troa hane dreng la maca ka loi.” Öni Ejvor, ketre trejin ka 34 hë lao macatre ne pionie, ka hape: “Hleuhleu catre la itre atr enehila. Celë hi ka upi ni troa catre cainöj, me xatua angatr.” Nyipici, hnene la ihnimi së kowe la itre atr matre easa catre cainöj!

13, 14. (a) Nemene la ahnahna hna qaja ngöne Ioane 15:11? (b) Nemene la aqane tro sa madrine tui Iesu? (c) Nemene la aqane xatua së hnene la madrine ngöne la hna cainöje trootro?

¹³ Ame lo jidr qëmekene tro Iesu a mec, hnei nyidrëti hna amexeje la itre ahnahna ka troa xatuan la itretre dreng matre tro palahi a wa wen. Nemene la itre ahnahna cili, nge tro itre ej a xatua së tune kaa enehila?

¹⁴ Madrin. Hapeu, ketre ehnefe kö la troa cainöj? Ohea. Thupene la hnei Iesu hna qaja lo ceitun göi vine, öni nyidrë, tro sa madrine tui nyidrë e hne së hna catre cainöj. (E jë la Ioane 15:11.) Kola hapeue lai? Ame ngöne lo  ceitune i Iesu, hnei nyidrëti hna aceitunë nyidrëti memine la vin, nge itretre drei nyidrë memine la itre umen. Tro la itre umen a hetrenyi palahi la tim memine la ka ijij troa cia lolo, e tro itre ej a xöle hnyawa ngöne la vin. Ketre tune mina fe, tro sa madrin tui Iesu, e tro sa cas me nyidrë me xötrethenge la itre thupaca i nyidrë. Tro hë sa hetrenyi la madrine i nyidrë, kola qaja la madrin ka xulu qa ngöne la hna kuca la aja i Akötresie. (Ioane 4:34; 17:13; 1 Peteru 2:21) Öni Hanne, ketre trejin ka 40 lao macatre ne pionie, ka hape, “Ka madrine palahi ni thupene la hna cainöj, nge celë hi ka upi ni troa catre huliwa koi Iehova.” Hnene la madrine së matre hetre trengecatre së troa catre cainöj, ngacama tha pi drei së kö hnene la itre atr.—Mataio 5:10-12.

15. (a) Nemene la ahnahna hna qaja ngöne Ioane 14:27? (b) Nemene la aqane tro la tingeting a xatua së tro palahi sa wa wen?

¹⁵ Tingeting. (E jë la Ioane 14:27.) Ame lo hej qëmekene tro Iesu a mec, öni nyidrë kowe la itre aposetolo: “Tingetingenge kö la hnenge hna hamë nyipunie.” Nemene la aqane tro la tingetinge i Iesu a xatua së troa catre cainöj? Ame la easa catre cainöj, kola tingetinge la hni së ke, atre hi së laka, easë hi lai a amadrinë Iehova me Iesu. (Salamo 149:4; Roma 5:3, 4; Kolose 3:15) Öni Ulf, ka 45 lao macatre ne pionie ka hape, “Tha ka hmaloi kö la huliwa ne cainöj. Ngo celë hi ka hamë madrine koi ni, nge hetre aliene hë la meleng.” Tru la ole së ke, hetrenyi hë së la tingetinge ka cile hut!

16. (a) Nemene la ahnahna hna qaja ngöne Ioane 15:15? (b) Nemene la nyine tro la itre aposetolo a kuca matre tro palahi angatr a itre sinee i Iesu?

¹⁶ Troa nyisinee Iesu. Thupene la hnei Iesu hna qaja kowe la itretre dreng la aja i nyidrë tro angatr a madrin, nyidrëti a qaja jë la enyipiewekëne troa ihnimikeu. (Ioane 15:11-13) Thupene lai, öni nyidrë: “Hnenge hna hape, ate sinenge nyipunie.” Drei la ketre ahnahna ka tru, e tro sa enehmu i Iesu! Ngo, nemene la nyine troa la itre aposetolo a kuca matre tro palahi angatr a itre sinee i Iesu? Öni Iesu: “Tro nyipunie a wa, me cile huti la wene i nyipunie.” (E jë la Ioane 15:14-16.) Kösë kola ithuecatre koi së troa catre cainöj. Lue macatre qëmekene lai, öni Iesu kowe la itre aposetolo ka hape: “Troja cainöj, me hape, Eashenyi hë la baselaia ne hnengödrai.’ ” (Mataio 10:7) Celë hi matre, ame lo hej qëmekene tro Iesu a mec, hnei nyidëti hna thuecatrene la itretre drei nyidrë troa  cile hut ngöne la huliwa ne cainöj. (Mataio 24:13; Mareko 3:14) Atre hnyawa hi Iesu laka, tha ka hmaloi kö troa trongëne lai. Ngo, ijiji angatre hi troa kuca la huliwa cili, matre tro palahi angatr a itre sinee i nyidrë. Hna tune kaa? Hna jëne la ixatua ne la ketre ahnahna.

17, 18. (a) Nemene la ahnahna hna qaja ngöne Ioane 15:7? (b) Nemene la aqane xatuane la itretre drei Iesu hnene la ahnahna cili? (c) Nemene la itre ahnahna ka xatua së enehila?

¹⁷ Kola sa la itre thithi së. Öni Iesu: “Tro nyipunie a sipone la hnei nyipunie hna ajan, nge tro ha kuca thatraqai nyipunie.” (Ioane 15:7, 16) Hnene la itre trengewekë i Iesu hna hamë trengecatre kowe la itre aposetolo! * (Wange ju la ithuemacany.) Tha nyipi trotrohnine kö la itre aposetolo laka, calemi hë la ijin tro Iesu a mec. Ngo tha kolo kö lai a hape, e meci hë nyidrë ke, pëhë ixatua. Aja i Iehova troa sa la itre thithi angatr, me xatua angatre troa cainöj. Nge, celë hi hnei Nyidrëti hna kuca. Thupene la meci Iesu, hnene la itre aposetolo hna sipo iele Iehova troa ithuecatre i angatr. Ame hnei Iehova hna sa la itre thithi angatr.—Ite Huliwa 4:29, 31.

¹⁸ Celë hi ka mama enehila. Ame la easa catr cainöj tre, easë hi lai a amamane laka, itre sinee i Iesu së. Nge, loi e troa xecie koi së laka, tro kö Iehova a sa la itre thithi së. Tro Nyidrëti a xatua së ngöne la easa cil kowe la itre jol ngöne la hna cainöj. (Filipi 4:13) Easa olen atraqatr koi Iehova la hnei Nyidrëti hna sa la itre thithi së, me aijijë së troa itre sinee i Iesu. Kola hamë trengecatre së hnene la itre ahnahna qaathei Iehova matre, tro palahi sa wa wen.—Iakobo 1:17.

19. (a) Pine nemen matre easa catre cainöj? (b) Nemene la ka xatua së troa umuthe la huliwa hnei Iehova hna ahnith koi së?

¹⁹ Ame ngöne la tane mekune celë, hne së hna ce wang la foa lao kepin matre easa catre cainöj. Ame la hnapan, troa atrunyi Iehova me ahmitrötrëne la ëje i Nyidrë. Ame la hnaaluen, troa amamane la ihnimi së koi Iehova me Iesu. Ame la hnaakönin, troa thuemacane la itre atr, nge ame la hnaafoan, troa hnime la itre atr. Hne së mina fe hna ce wang la foa lao ahnahna, ene la madrin, me tingeting, me troa nyisinee Iesu, memine la aqane sa Iehova la itre thithi së. Kola thuecatrenyi së hnene la itre ahnahna cili troa umuthe hnyawa la huliwa hnei Akötresie hna ahnith koi së. Atraqatre la madrine i Iehova ngöne la Nyidrëti a öhne laka, easa catre huliwa matre troa “wa atrun”!