Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

“The Thëthëhmine Kö Troa Hnimi Ite Tenyiwa”

“The Thëthëhmine Kö Troa Hnimi Ite Tenyiwa”

“The thëthëhmine kö troa hnimi ite tenyiwa.”​—​HEBERU 13:2

NYIMA: 12479

1, 2. (a) Nemene la itre jole hna cile kow hnene la itre trenyiwa enehila? (Wange ju la pane iatr.) (b) Nemene la ixatua hna hamëne hnei Paulo, nge nemene la itre mekune hne së hna troa ce ithanatan?

TRAQA koi 30 hë lao macatre enehila ne trotrije Osei la nöje i angeic, Ghana a tro Europe. Tha ka nyihlue i Iehova kö Osei. [1] (Wange ju la ithuemacanyi e kuhu pun.) Öni angeic: “Tha qea ju kö nge eni a öhne laka, tha nyipi ewekë ni kö hnene la itre atr e cili. Ketre, isapengöne catre la drai e Ghana me e celë. Ame la eni a lö qa hnine la hnë kei avio, eni hi lai a xötrei drenge la hnötr, nge eni fe hi lai a treij e cili.” Hnene laka, jole catre koi angeic troa inine la qene hlapa e cili, matre traqa jë kö koi ca macatre nge sine ne thele huliwa angeic. Ketre, iananyi catre angeic memine la hnepe lapa i angeic, nge pëkö ca sinee i angeic.

2 Pane mekune jë: Maine epuni ju fe lai, aja i epuni kö tro la itre atr a ujë tune koi epun? Eje hi laka, tro së lai a madrine la kola kepe së hnyawa ngöne la Uma ne Baselaia hnene la itre atr ka isa nöje kö me easë, nge ka isa hane ngönetrei kö me easë. Tusi Hmitrötr a thuecatrene la itre keresiano ka hape, “the thëthëhmine kö troa hnimi ite tenyiwa.” (Heberu 13:2) Haawe, tro sa ce wange la itre hnying celë: Nemene la mekuna i Iehova göi itre trenyiwa? Tro kö sa amekötine la aqane goeëne së la itre trenyiwa? Nemene la aqane tro sa xatuane la atr ne la ketre nöje matre tha tro kö angeic a cile hnö ngöne la ekalesia?

MEKUNA I IEHOVA GÖI ITRE TRENYIWA

3, 4. Tune la hna qaja ngöne Esodo 23:​9, nemene la aja i Iehova göi angetre Isaraela, nge pine nemen?

3 Ame hë la kola lö la nöje i Iehova qa Aigupito, hetre itre wathebo hnei Nyidrëti hna hamëne koi angatr. Itre ej a upi angatr troa thiina ka loi kowe la itre trenyiwa ka ce tro me angatr. (Esodo 12:​38, 49; 22:21) Hnene laka, tha ka hmaloi kö la mele ne la itre trenyiwa, ame hnei Iehova hna hnimi angatr, me thue a i angatr. Hnei Nyidrëti hna aijijë angatr troa hleme la munëne la hna menu.​—Levitiko 19:​9, 10.

4 Hnei Iehova hna amekötine koi angetre Isaraela troa wange atrune la itre trenyiwa. Nge hnei Nyidrëti fe hna amekunë angatr laka, hnei angatr hna hane trenyiwa ekö. (E jë la Esodo 23:⁠9.) Nanyi petre kö matre thahluëne jë la angetre Isaraela e Aigupito, nge hna wange angazonyi angatre hë e cili ke, itre trenyiwa angatr. (Genese 43:32; 46:34; Esodo 1:​11-​14) Tha ka hmaloi kö la mel ne la angetre Isaraela e cili. Matre, ame la aja i Iehova tre, tha tro kö angatr a thëthëhmine lai, nge tro angatr a thiina ka loi kowe la itre ka mele trenyiwa thei angatr.​—Levitiko 19:​33, 34.

Hnei Iehova hna thiina ka loi kowe la itre trenyiwa

5. Nemene la ka troa xatua së troa thiina ka loi kowe la itre trenyiwa?

5 Tha saze kö Iehova, matre e hetre trenyiwa ka traqa ngöne la ekalesia së, tha tro kö sa thëthëhmine laka, hnei Iehova pala hi hna thiina ka loi kowe la itre atr cili. (Deuteronomi 10:​17-​19; Malaki 3:​5, 6) Pane mekune ju la itre jole hna cile kow hnene la itre trenyiwa. Thatre kö angatr la qene lapa së, nge tha hna wange aloinyi angatr kö. Haawe, catre pi së xatua angatre me thiina ka loi koi angatr.​—1 Peteru 3:8.

MEKUNA SË GÖI ITRE TRENYIWA

6, 7. Nemene la ka amamane ka hape, hnene la itre pane keresiano ekö hna elë hune la iwangatrehmekunyi atr?

6 Hnene la itre pane keresiano ekö hna thele troa elë hune la iwangatrehmekunyi atr, thiina lai ka eje thene la angetre Iudra. Ame lo ijine Penetekos macatre 33, hnene la itre trejin ne Iudra ka mele e Ierusalema hna kapa me hnim la itre ka xötrei lö kowe la hmi, itre ka traqa qa ngöne la itre xa nöj. (Ite Huliwa 2:​5, 44-​47) Celë hi ka amamane ka hape, trotrohnine hnyawa hi la itre trejin ne Iudra la aliene la “hnimi ite tenyiwa.”

7 Ngo ame la ijine cili, hetre ewekë ka traqa. Hnene la itre trejin ne Iudra ka qene Heleni hna eetr ke, hna wange acone la itre sine föe thei angatr. (Ite Huliwa 6:1) Hnene la itre aposetolo hna iëne la 7 lao trejin trahmanyi matre tro angatr a nyinyine lai jol, me thupëne hnyawa matre pëkö sine föe hna wange acon. Hnene la itre aposetolo hna iëne la itre trejin ka trene ej qene Heleni. Kola mekune laka, hnei angatr hna axeciëne tune lai matre tha tro kö a xou hnene la itre sine föe.​—Ite Huliwa 6:​2-6.

8, 9. (a) Nemene la lue hnying ka troa qajaqaja koi së ka hape, ka iwangatrehmekunyi atre së? (b) Nemene la nyine tro sa lepe trij? (1 Peteru 1:​22)

8 Ka hetre thangane catre koi së asë la qenenöj. (Roma 12:2) Ketre, easa drenge la itre ka lapa easenyi së memine la itre sine huliwa së, me itre sine ini së a qaja la itre ithanata ka ngazo göi itre atr ne la ketre tribu, maine ka ketre hane ngönetrei kö, maine ka ketre aqane mele kö. Hapeu, easë kö a drenge akötrën la itre mekune cili ka iangazo? Nge tune kaa la aqane ujë së e hnyima fë jë la nöje së, maine qenenöje së?

9 Hetre ketre ijine Peteru a iwangatrehmekunyi atr; hna ujë tune lai kowe la itre atr ka tha atre Iudra kö. Ngo hnei angeic hna thele troa lepe trij la itre mekune ka tria thei angeic. (Ite Huliwa 10:​28, 34, 35; Galatia 2:11-​14) Ketre tune mina fe, e mama koi së laka, easë a iwangatrehmekunyi atr, maine pi mama fë la nöje së, loi e tro sa isine troa lepe trij la itre mekune cili. (E jë la 1 Peteru 1:​22.) Nemene la ka troa xatua së? Loi e tro sa lapa mekune laka, itre atr asë hi së ka tha pexeje kö, ngacama ka traqa ju hë së qa ngöne la ketre nöj. Nge ketre, pëkö ka ijij e easë troa hetrenyi la mel. (Roma 3:​9, 10, 21-​24) Matre, tha tro kö sa mekune ka hape, ka sisitria kö së hui ketre! (1 Korinito 4:7) Loi e tro sa mekune tui Paulo, öni angeic kowe la itre trejin, “tha ite tenyiwa hmaca kö nyipunie” ngo itre ‘sinee ne la lapa i Akötresie.’ (Efeso 2:​19) Loi e tro asë hi së a isine matre tha tro kö sa iwangatrehmekunyi atr, ene la troa lepe trij la nöjei mekune ka tria. Tro hë së lai a xetrëne la atr ka hnyipixe.​—Kolose 3:​10, 11.

AMAMANE JË LA THIINA KA LOI

10, 11. Nemene la aqane goeëne Boaza la itre trenyiwa?

10 Hnei Boaza, ketre atr ka lapaune hna wange aloine la itre trenyiwa tune la hna kuca hnei Iehova. Ame la Boaza a wange trongëne la itre hlapa i nyidrë ngöne la ijine menu, öhnyi Rutha ju hi, föe trenyiwa qa Moaba. Rutha a huliwa catre göi troa hleme trongëne la itre qitr. Meköt koi angeic troa hleme trongëne ke, celë hi hna amekötine hnene la Trenge Wathebo i Mose. Ngo, hna ketri Boaza la nyidrëti a drenge ka hape, hnei Rutha hna sipone troa hleme trongëne la itre qitr ka mala. Nge, hnei nyidrëti hna nue angeic fe troa huliwa ngöne la hlapa i nyidrë, nyipine la itre qitr hna thupa.​—E jë la Rutha 2:​5-7, 15, 16.

11 Kola mama hnyawa laka, tru la hnei Boaza hna meku Rutha ke, trenyiwa angeic matre tha ka hmaloi kö la mele i angeic. Ame hnei Boaza hna upi angeic troa lapa nyipine la itre jajinyi ka huliwa i nyidrë, matre tha tro kö a qenahmo angeic hnene la itre trahmanyi ka huliwa ngöne la hlapa. Hnei nyidrëti fe hna thupëne matre tro pala hi a hetre a i angeic me nyine iji angeic, tune la ketre ka huliwa i nyidrë. Hnei Boaza hna wange atrune la föe trenyiwa celë, ka pë ewekë me xatua angeic.​—Rutha 2:⁠8-​10, 13, 14.

12. Nemene la thangane la hna thiina ka loi kowe la itre trenyiwa?

12 Hnei Boaza hna thiina ka loi koi Rutha ke, hnei angeic hna hnim me nyipici koi Naomi, treetre i angeic. Ngo, Boaza fe a ujë tune lai koi angeic ke, hnei angeic hna thele troa nyihlue i Iehova, me thele ixatua thei Nyidrë. Matre, Boaza a xötrethenge la ihnimi nyipici i Iehova la nyidrëti a thiina ka loi koi Rutha. (Rutha 2:​12, 20; Ite Edomë 19:17) Ketre tune mina fe, e hne së hna thiina ka loi enehila, easë hi lai a xatuane “la nöjei ate asëjëihë” troa atre la nyipici me öhne laka, atraqatr la ihnimi Iehova koi angatr.​—1 Timoteo 2:​3, 4.

Hne së kö hna kapa hnyawa ngöne la Uma ne Baselaia la trejin ka hnyipi traqa ngöne la nöj? (Wange ju la paragarafe 13, 14)

13, 14. (a) Pine nemene matre tro sa kapa hnyawa la itre trenyiwa ngöne la Uma ne Baselaia? (b) Nemene la ka troa xatua së troa ithanata kowe la atr ne la ketre nöj?

13 Easë a thiina ka loi kowe la itre trenyiwa ngöne la easa kepe angatre hnyawa ngöne la Uma ne Baselaia. Ame itre xa ijin, pëkö mejene la itre ka nyipi traqa ngöne la nöj, nge angatre kö a ketre lapa cas. Hnene laka, hetre ketre qene nöje i angatr kö me aqane mele i angatr, tro angatr lai a mekune ka hape, ka sisitria kö la itre atr ne la nöj hui angatr. Matre nyipi ewekë tro sa pane kepe angatr hnyawa, me thiina ka loi koi angatr, me wange atrunyi angatr. Maine hetrenyi la JW Language app ngöne la qene lapa i epun, thele jë la aqane troa ibozu ngöne la qene lapa i angatr.​—E jë la Filipi 2:​3, 4.

14 Eje hi laka, tha ka hmaloi kö troa ithanata kowe la atr ne la ketre nöj. Ngo, loi e tro epuni a pane qejepengöi epuni kö koi angeic. Tro hë epuni lai a öhne laka, nyimu ewekë ka mama thei epuni nge ka eje fe thei angeic. The thëthëhmine kö laka, isa hetrenyi asë hi ngöne la itre nöj la itre götrane ka loi me ka ngazo.

KAPA HNYAWA JU LA NÖJEI ATR

15. Nemene la ka troa xatua së troa trotrohnine la itre ka xötrei traqa ngöne la nöje së?

15 Maine aja së troa hetre madrinene la itre atr hnine la ekalesia, loi e tro sa isa wai pengö së, me hape, ‘Maine eni ju ngöne la ketre nöje trenyiwa, nemene la hnenge hna ajan, göne la aqane tro la itre xan a kepe ni?’ (Mataio 7:​12) Loi e tro sa atreine xomi hni, me ce mele memine la itre ka xötrei traqa ngöne la nöj. Eje hi laka, tha nyipi trotrohnine kö së la aqane waiewekë i angatr, me aqane ujë i angatr, ngo loi e tro sa kapa la pengöi angatr. Tha tro pi kö sa thele matre tro angatr a mekune me ujë tune la itre atr ne la nöje së.​—E jë la Roma 15:​7.

Tro sa atreine xomi hni, me atreine ce mele memine la itre trenyiwa

16, 17. (a) Nemene la nyine tro sa kuca matre tro sa easenyi kowe la itre trejin ne la ketre nöj? (b) Nemene la ixatua ka ijij nyine tro sa hamëne kowe la itre ka hnyipi traqa ngöne la ekalesia?

16 Maine hne së hna xomi ijine troa atrepengöne la nöje me qenenöje ne la itre trenyiwa, tha tro kö lai a jole koi së troa easenyi koi angatr. Ame ngöne la ijin ne hmi hnepe lapa, loi e tro sa ithel göi qenenöje ne la itre ka xötrei traqa ngöne la ekalesia së maine ngöne la teritoare së. Ame la ketre aqane tro sa easenyi koi angatr tre, ene la troa könë angatr troa ce xen me easë. Hnei Iehova ‘hna thawa la qëhnelö ne la lapaune koi angetre ethen,’ matre loi e tro sa nyitipu Nyidrë me fe la hnalapa së kowe la itre trenyiwa, ene la itre “ate ne la lapa i angete lapaun.”​—Ite Huliwa 14:27; Galatia 6:​10; Iobu 31:32.

Hne së kö hna kapa hnyawa ngöne la hnalapa së la itre trejin ka hnyipi traqa ngöne la nöj? (Wange ju la paragarafe 16, 17)

17 E hne së hna xomi ijine troa ce lapa memine la ketre hnepe lapa ka hnyipi traqa ngöne la nöj, tro së lai a trotrohnine me nyipiewekëne la itre aqane catre i angatr troa trotrohnine la qenenöje së. Tro lai a mama koi së ka hape, tha hmaloi kö koi angatr troa inine la ketre qene lapa, nge tro hë së lai a xatua angatr. Loi e tro fe sa xatua angatre troa thele huliwa me uma. Tro angatre lai a madrine la kola xatua angatr, me ahmaloeëne la mele i angatr.​—Ite Edomë 3:​27.

18. Nemene la tulu nyine tro la itre ka hnyipi traqa a nyitipune enehila?

18 Eje hi laka, loi e tro la itre ka hnyipi traqa a thele troa trotrohnine la qenenöj e cili. Rutha la ketre tulu ka lolo ngöne la götrane cili. Hnei angeic hna sipone troa hleme trongëne la itre qitr, matre angeic hi lai a amamane la metrötre i angeic kowe la itre hna majemine kuca ngöne la nöje hna hnyipi traqa kow. (Rutha 2:⁠7) Tha hnei angeic kö hna mekune ka hape, meköti koi angeic troa kuca lai, nge qane pe la itre atr troa xatuane la itre atr ka tui angeic. Ame la ketre, canga nyimenyime hi angeic qaja la ole i angeic kowe la itre atr pine la loi hna kuca koi angeic. (Rutha 2:​13) E hna ujë tune lai hnene la itre ka hnyipi traqa, eje hi lai laka, tro hë la itre trejin me itre atrene la teritoare së a metrötrë angatr.

19. Pine nemene matre tro sa kapa hnyawa la itre trenyiwa?

19 Atraqatr la madrine së laka, hnei Iehova hna amamane la ihnimi gufa i Nyidrë, me aijijëne la nöjei atr troa drenge la maca ka loi. Maine jë, tha ijiji angatre kö troa ini Tusi Hmitrötr me tro koi hna icasikeu. Ngo ame hë enehila, angatre ha icasikeu me easë matre loi e tro sa xatua angatr matre tha tro kö angatr a cile hnö tune la trenyiwa. Maine jë, tha tru kö la manie së matre troa atreine xatua angatr, ngo e hne së hna loi thiina kowe la itre trenyiwa, easë hi lai a xötrethenge la ihnimi Iehova koi angatr. Haawe, catre pi së “nyi tupu Akötesieti,” me isine troa kapa hnyawa la itre trenyiwa ka mele nyipi së!​—Efeso 5:​1, 2.

^ [1] (paragarafe 1) Hna saze la ëj.