Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

TANE MEKUN 46

The Xou Kö Ke Iehova a Xatua Eö

The Xou Kö Ke Iehova a Xatua Eö

“Tha tro jë kö ni a triji eö, nge tha tro jë kö ni a nuaxöji eö.”​—HEB. 13:5.

NYIMA 55 The Xoue Angatre Kö!

MEKUN KA TRU *

1. Drei la ka troa xatua së troa cile kowe la ketre jol hne së hna thatreine xomihnin? (Sal. 118:5-7)

 HAPEU, hnei epuni kö hna cile kowe la ketre jol nge pëkö ka xatua epun? Alanyimu la itre hlue i Akötresie ka hane melëne la jole cili. (1 Ite jo. 19:14) Maine tro fe a hane traqa koi epuni la jole cili, mekune jë la hna qaja hnei Iehova ka hape: “Tha tro jë kö ni a triji eö, nge tha tro jë kö ni a nuaxöji eö.” Celë hi matre, ijije tro sa qaja ka hape: “Iehova la ixatuang, tha tro kö ni a xou.” (Heb. 13:5, 6) Hnei Paulo aposetolo hna cinyihane la itre trengewekë celë kowe la itre Keresiano ne Iudra lo 61 M.K. Celë hi hna qaja ngöne Salamo 118:5-7.​—E jë.

2. Nemene la hne së hna troa ce wang ngöne la tane mekun celë, nge pine nemen?

2 Tune la atre cinyihane la Salamo, hnei Iehova hna anyimua xatua Paulo, matre xecie koi angeic laka, tro palahi Nyidrëti a ceme angeic. Lue macatre qëmekene tro Paulo a cinyany koi angetre Heberu, hnei angeic hna cile kowe la ketre jol e kuhu hnagejë. (Itre hu. 27:4, 15, 20) Eje hi, hnei Iehova palahi hna xatua angeic. Tro sa ce wang la köni aqane xatua Paulo hnei Iehova. Hnei Nyidrëti hna upi Iesu troa xatua angeic, me itre angela, memine la itre atr ka hetre hnëqa ka tru me itre Keresiano. Ame la easa ce wang la itre hna melën hnei Paulo, kola acatrene la mejiune së laka, tro palahi Iehova a xatua së.

IXATUA I IESU ME ITRE ANGELA

3. Nemene la hnei Paulo hna mekun, nge pine nemen?

3 Hna traqa la ketre jol koi Paulo. Ame lo 56 M.K., hnene la itre atr hna huli Paulo tröne la uma ne hmi e Ierusalema, matre troa humuthi angeic. Ame la drai thupen, hna utisai Paulo kowe la Hnakotre Ka Tru i Angetre Iudra me thele troa humuthi angeic. (Itre hu. 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Maine jë hnei angeic hna mekun ka hape, ‘Uti hë eu la tro ni a xomihnine la itre jol celë?’

4. Nemene la aqane xatua Paulo hnei Iehova jëne Iesu?

4 Nemene la ixatua hna kapa hnei Paulo? Ame ngöne la jidr thupene la hna othi Paulo, hnei Iesu hna ceme angeic me qaja ka hape: “Catre pi! Ke tune la aqane anyipici ni hnei eö e Ierusalema, tro fe eö a hane anyipici ni e Roma.” (Itre hu. 23:11) Drei la ketre ixatua ka tru koi Paulo! Hnei Iesu hna qaja aloinyi angeic ke, hnei angeic hna catre cainöj e Ierusalema. Nge hnei nyidrëti fe hna qaja ka hape, pëkö ewekë ka troa ajolëne la tronge i angeic uti hë la kola traqa e Roma, matre troa cainöj. E cili, tingeting me lolo la mele i Paulo tune la ketre nekönatr hna xepe hnei kem.

Ame lo Paulo hune la he nge kola enije la hnagejë, hnene la ketre angela hna akeukawanyi angeic ka hape, pëkö ka troa mec (Wange ju la paragarafe 5)

5. Nemene la aqane xatua Paulo hnei Iehova jëne la ketre angela? (Wange ju la pane iatr.)

5 Nemene la itre xaa jol hna cile kow hnei Paulo? Thupene la lue macatre, lo 58 M.K., hnei Paulo hna ti he a tro Italie nge hna traqa la wene. Pine laka catrehnine palaha la wene, matre itre atrene la he a mekun ka hape, angatre hë a troa mec. Ngo tha hnei Paulo kö hna xou. Pine nemen? Öni angeic koi angatr: “Ngöne la jidri celë, hnene la ketre angela ne la Akötresie hnenge hna mejiune kow, me nyihlue kow hna mama koi ni me hape: ‘The xou kö Paulo, tro kö eö a cil qëmeke i Kaisara. Nge hanawang! Tro Akötresie a amele eö me nöjei atr ka ce me eö.’ ” Hnei Iehova hna upe la ketre angela matre troa xatua Paulo, nge hnei angeic hna traqa hnyawa e Roma.—Itre hu. 27:20-25; 28:16.

6. Nemene la hnei Iesu hna qaja ka akeukawanyi së, nge pine nemen?

6 Nemene la ixatua hne së hna kapa? Tro Iesu a xatua së tune la aqane xatua Paulo hnei nyidrë. Öni nyidrë kowe la itretre dreng: “Tro pala hi ni a ce me nyipunie uti hë la troa nyipune la fene celë.” (Mat. 28:20) Kola akeukawanyi së hnene la hna qaja hnei Iesu. Pine nemen? Pine laka, easa cile kowe la nöjei pengöne jol. Maine jë, hna mec la ketre sinee së. Nyipici, tha tro kö a canga paatre la akötre së. Itre macatre ne hleuhleu me akötre la mele së. Maine pena, hace la mele së ke, easa qatre trootro. Nge ame itre xan, hace la mele i angatr ke, tha loi kö la itre mekuna i angatr. Ngo ame pe, hetre trengecatre së troa xomihnine la itre jol ke, ce Iesu “pala hi” me easë e nöjei drai.—Mat. 11:28-30.

Itre angela a xatua së me eatrongë së ngöne la easa cainöj (Wange ju la paragarafe 7)

7. Thenge la Hna Amamane 14:6, nemene la aqane xatua së hnei Iehova?

7 Tusi Hmitrötr a amamane laka, Iehova a xatua së jëne la itre angela. (Heb. 1:7, 14) Itre angela a xatua së me eatrongë së ngöne la easa cainöjëne la “maca ka loi ne la Baselaia” “koi nöjei nöj, me nöjei tribu, me nöjei qene hlapa.”—Mat. 24:13, 14; e jë la Hna Amaman 14:6.

IXATUA NE LA ITRE ATR KA HETRE HNËQA KA TRU

8. Nemene la aqane xatua Paulo hnei Iehova jëne la gavena ne Roma?

8 Nemene la ixatua hna kapa hnei Paulo? Tune la hne së hna ce wang, ame lo 56 M.K., hnei Iesu hna qaja koi Paulo ka hape, tro angeic a traqa e Roma. Ngo hnene la itre xaa atre Iudra hna thele troa humuthi Paulo. E cili, hnei Kalaudio Lusia, tane isi angetre Roma, hna xatua angeic. Hnei nyidrë hna upe la itre sooc troa xomi Paulo a tro Kaisaria (105 km qa Ierusalema). Nge ame e Kaisaria, hnei Filiki gavena hna iup “troa tro sai Paulo hnine la hnalapa i Herodra, me thupë angeic e cili.” Eje hi, pëkö jole ka traqa koi Paulo.—Itre hu. 23:12-35.

9. Nemene la aqane xatua Paulo hnei Feso?

9 Lue macatre thupen, hna akalabusi Paulo e Kaisaria, nge Feso pena la gavena. Hnei angetre Iudra hna upi Feso troa xomi Paulo a tro Ierusalema matre troa ameköti angeic, ngo hnei nyidrë hna thipën. Atre hi nyidrë laka, tro la angetre Iudra a “tra thethi Paulo me humuthi angeice ngöne la gojeny.”—Itre hu. 24:27–25:5.

10. Nemene la hna qaja hnei Feso ngöne la Paulo a sipone troa tro sai angeic koi Kaisara?

10 Thupene lai, hna ameköti Paulo e Kaisaria. Ngo Feso a thele “troa wangaloinyi angeic hnei angetre Iudra,” matre öni nyidrë koi Paulo: “Eö kö a hane pi tro Ierusalema matre tro ni a kotrë eö pine la itre ewekë hna upe zö eö?” Atre hnyawa hi Paulo laka, maine tro angeic a tro Ierusalema, tro ha humuthi angeic. Ketre, hetre nyine tro angeic a kuca matre mel. Loi e tro angeic a tro Roma matre troa cainöj. Öni Paulo: “Eni a hë koi Kaisara!” E cili, hnei Feso hna ithanata me ange atresi, me hape: “Hnei eö hna hë koi Kaisara, tro ha tro sai eö koi Kaisara.” Hnene la aqane axecië mekune i Feso hna thupëne la mele i Paulo. Angeice ha tro e Roma me iananyi memine la itre ithupëjia me angeic.—Itre hu. 25:6-12.

11. Nemene la itre trengewekë i Isaia hnei Paulo hna lapa mekun?

11 Hnei Isaia perofeta hna hmekën la itre ka icilekeu me Iehova, ka hape: “Ithanatajë, ngo tro pe a gufa; qajajë la tenge ewekë, ngo tha tro pe a eat; ke the shë Akötesie.” (Is. 8:10) Maine jë, hnei Paulo hna lapa mekun la itre trengewekë i Isaia, qëmekene troa tro Italie. Xecie koi Paulo laka, tro Akötresie a xatua angeic. Celë hi ka aegöcatrenyi angeic kowe la itre jol ka troa traqa.

Tune ekö, Iehova a upe la itre ka trene hnëqa ka tru troa thupëne la mele ne la itre hlue i Nyidrë (Wange ju la paragarafe 12)

12. Nemene la aqane ujë i Iulio koi Paulo, nge nemene la ka xecie koi Paulo?

12 Ame lo 58 M.K., hnei Paulo hna tro Italie. Pine laka, hna othi angeic, matre hna upi Iulio, tane isi angetre Roma, troa thupë angeic. Maine ju, tro Iulio a qanangazo Paulo. Nemene la aqane huliwane Iulio la hnëqa i nyidrë? Ame la drai thupen, hnei angatr hna xep ngöne la ketre götran, nge “lolo la thiina i Iulio koi Paulo, matre Iulio a nue Paulo pi troa tro kowe la itre sinee i angeic, nge e cili, tro angatr a pane kepe angeice hnyawa.” Ketre, hnei Iulio hna amele Paulo. Tune kaa? Hnene la itre sooc hna thel troa humuthe la itre hna oth, ngo hnei Iulio hna sewe angatr. Pine nemen? Pine laka, nyidrëti a ajane “troa amele Paulo.” Xecie koi Paulo laka, Iehova la ka upi Iulio troa xatua angeic.—Itre hu. 27:1-3, 42-44.

Wange ju la paragarafe 13

13. Nemene la thangane la uati hmitrötr kowe la itre ka hetre hnëqa ka tru?

13 Nemene la ixatua hne së hna kapa? Jëne la uati hmitrötr, Iehova a upe la itre atr ka hetre hnëqa ka tru matre troa eatrëne la aja i Nyidrë. Öni Solomona joxu: “Ame la hni ne la joxu, te, hna musinëne hnei Iehova tune la ite jëne tim; tro anganyidëti a ujën’ eje kowe la hnei anganyidëti hna ajan.” (Ite Edomë 21:1) Nemene la aliene la edromë celë? Ame itre xaa ijin, hnene la itre atr hna ajeane la tim qa ngöne la hneopegejë. Ketre tui Iehova, jëne la uati hmitrötr, Nyidrëti a saze la mekuna ne la itre ka hetre hnëqa ka tru, matre troa eatrëne la aja i Nyidrë. E cili, angatr a axecië mekun thatraqane la nöje i Iehova.—Wange ju fe la Ezera 7:21, 25, 26.

14. Thenge la Itre Huliwa 27:3, tro sa thith thatraqai drei?

14 Nemene la nyine tro sa kuca? Ijije hi tro sa thith “thatraqane la itre joxu, me itre trene hnëqa ka tru” ngöne la angatr a axecië mekun thatraqane la huliwa i Akötresie. (1 Tim. 2:1, 2, ftn.; Neh. 1:11) Tune la itre pane Keresiano, easa thith thatraqane la itre trejin hna akalabusin. (E jë la Itre Huliwa 12:5; Heb. 13:3) Loi e tro fe sa thithi koi Iehova matre troa saze la mekuna ne la itre atre thup. Tui Iulio, tro ha “lolo la thiina” i angatr kowe la itre trejin hna akalabusin.—Itre hu. 27:3.

IXATUA NE LA ITRE TREJIN

15-16. Nemene la aqane xatua Paulo hnei Iehova jëne Aritako me Luka?

15 Nemene la ixatua hna kapa hnei Paulo? Ame lo Paulo a tro Roma, hnei Iehova hna upe la itre xaa Keresiano troa xatua angeic. Tro sa ce wang la itre xaa ceitun.

16 Hnei Aritako me Luka, lue sinee i Paulo, hna ce tro me angeic a tro Roma. * Hnei nyidroti hna nue mel koi Paulo. Eje hi, tha hnei Iesu kö hna hane qaja koi nyidro ka hape, troa pë ejolene la tronge i nyidro. Nyidroti pë hë a atre e thupen laka, tha tro kö nyidroti a mec. Celë hi matre, hnei Paulo hna olene koi Iehova la hna hamë angeic la lue sinee ka catr matre troa ce tro me angeic a Kaisaria.—Itre hu. 27:1, 2, 20-25.

17. Nemene la aqane xatua Paulo hnei Iehova jëne la itre trejin?

17 Ame ngöne la tronge i Paulo, hna anyimua xatua angeic hnene la itre trejin. Ame e Sidona, hnei Iulio hna “nue Paulo . . . troa tro kowe la itre sinee i angeic, nge e cili, tro angatr a pane kepe angeice hnyawa.” Thupene lai e Potioli, hnei Paulo me itre sinatronge i angeic ‘hna iöhnyi memine la itre trejin, nge hnei angatr hna upi angeic troa lapa thei angatr koi sevene lao drai.’ Hnene la itre Keresiano e cili hna nyihnyawane la mele i Paulo me itre sinatronge i angeic. Jëne la itre hnei Paulo hna melën, hnei angeic hna ithuecatre me hamë madrine koi angatr. (Wange ju fe la Itre Huliwa 15:2, 3.) Thupene lai, hnei Paulo me itre sinatronge i angeic hna sisedrëne la tronge i angatr.—Itre hu. 27:3; 28:13, 14.

Tune la aqane xatua Paulo hnei Iehova, tro fe Nyidrëti a xatua së jëne la itre trejin (Wange ju la paragarafe 18)

18. Pine nemene matre hnei Paulo hna olene koi Akötresie me cile catr?

18 Ame ngöne la Paulo a tro Roma, hnei angeic hna mekun lo itre hnei angeic hna cinyihan köni macatre qëmeken. Öni angeic kowe la ekalesia ne Roma: “Nyimu macatre ne pi tro hë ni koi nyipunie.” (Rom. 15:23) Ame la ijine cili, tha mekune kö Paulo laka, troa akalabusi angeic e Roma. Hna akeukawane la hni Paulo ngöne la kola traqa troa iöhnyi me angeic hnene la itre trejin! “Ame hë la Paulo a öhnyi angatr, hetre trengecatre i angeice hmaca jë hi, nge angeic a ole jë koi Akötresie.” (Itre hu. 28:15) Eje hi, ame lo Paulo a öhne la itre trejin, hnei angeic hna canga olene koi Akötresie. Pine nemen? Pine laka, xecie koi angeic laka, Iehova la ka upe la itre trejin troa xatua angeic.

Wange ju la paragarafe 19

19. Thenge la 1 Peteru 4:10, nemene la aqane xatua së hnei Iehova jëne la itre trejin?

19 Nemene la nyine tro sa kuca? Hapeu, hetrenyi kö e hnine la ekalesia la itre trejin hna tithi hnei mec maine ka cile kowe la itre jol? Hetre itre xane kö ka meci sineen? Maine easa öhne laka, kola aja ixatua hnene la ketre trejin, loi e tro sa sipo Iehova troa xatua së troa atreine hamë ithuecatre koi angeic. E cili, tro hë sa akeukawane la hni angeic jëne la itre hne së hna qaja me kuca. (E jë la 1 Peteru 4:10.) * Nge tro hë angeic a mejiune kowe la hna qaja hnei Iehova ka hape: “Tha tro jë kö ni a triji eö, nge tha tro jë kö ni a nuaxöji eö.” Drei la ketre manathith ka tru koi së!

20. Pine nemene matre easa qaja ka hape: “Iehova la ixatuang”?

20 Tui Paulo me itre sinatronge i angeic, easa cile kowe la itre jol ka tru ceitu me wene ka catr. Ngo ijiji së hi troa xomihnine itre ej ke, ce easë me Iehova. Nyidrëti a xatua së jëne Iesu me itre angela. Nyidrëti fe a upe la itre ka trene hnëqa ka tru troa eatrëne la aja i Nyidrë. Nge jëne la uati hmitrötr, Iehova a upe la itre hlue i Nyidrë troa xatuane la itre trejin. Celë hi matre, tui Paulo, easa qaja ka hape: “Iehova la ixatuang, tha tro kö ni a xou. Nemene la hna troa kuca koi ni hnei atr?”—Heb. 13:6.

NYIMA 38 Tro Nyidrëti a Aegöcatrenyi Së

^ Tha ka hmaloi kö la mele i Paulo aposetolo, ngo hnei Iehova hna xatua nyidrë. Tro sa ce wang ngöne la tane mekun celë la köni aqane xatua Paulo hnei Iehova. Tha tro kö sa thëthëhmine laka, Iehova la Akötresie ka amelene la itre hlue i Nyidrë. E cili, tro hë sa mejiune laka, tro palahi Iehova a xatua së troa xomihnine la nöjei pengöne jol.

^ Majemine hë Aritako me Luka troa ce tro me Paulo ngöne la nöjei tronge i angeic. Nge hnei nyidroti fe hna ceme Paulo ngöne la kola akalabusi angeic e Roma.—Itre hu. 16:10-12; 20:4; Kol. 4:10, 14.