1. Thenge la Heberu 12:1, nemene la nyine tro sa kuca matre traqa kowe la hna ie?

 TUSI HMITRÖTR a aceitunëne la mele ne la keresiano memine la ketre iwaja. Ame la itre ka traqa kowe la hna ie, ke tro angatr a kapa la mele ka pë pun. (2 Tim. 4:7, 8) Matre nyipiewekë tro sa catre nyinyap, ke easenyi hë tro sa traqa kowe la hna ie. Ase hë Paulo aposetolo afenesine la iwaja, matre angeic a qaja koi së la aqane tro fe sa traqa koi la hna ie. Öni angeic, loi e tro sa ‘unatrije la itre ehnef me . . . catre nyinyap ngöne la iwaja hna amë qëmeke së.’​—E jë la Heberu 12:1.

2. Kola hapeu la troa ‘unatrije la itre ehnef’?

² Ame la Paulo a upi së troa ‘unatrije la itre ehnef,’ kolo kö lai a hape, pëhë ehnef nyine tro sa thu? Waea. Angeic pe a upi së troa unatrije la itre ehnef ka tha nyipiewekë. Kolo itre ehnefe ka troa ajolë së, me akucakucanyi së. Maine aja së troa traqa kowe la hna ie, ke nyipiewekë tro sa canga öhne me unatrije la itre ehnef cili. Ngo ame la itre xaa ehnef, ke tha nyine tro kö sa unatrij, wanga troa upi së qa ngöne la iwaja. (2 Tim. 2:5) Tro sa ce wange itre ej.

3. (a) Thenge la Galatia 6:5, nemene la nyine tro sa isa thu? (b) Nemene la hne së hna troa wange ngöne la tane mekune celë, nge pine nemen?

³ E jë la Galatia 6:5. Öni Paulo, hnëqa së troa “isa thu ehnefen.” Kola qaja la itre hnëqa hnei Akötresie hna upi së troa eatrën, nge tha qanyi ketre kö thu koi easë. Ame ngöne la tane mekune celë, tro sa ce wange la itre hnëqa së nyine tro sa isa thu, memine la aqane tro sa eatrën. Nge tro fe  sa wange la itre ehnef ka tha nyipiewekë, memine la aqane tro sa unatrije itre ej. Maine tro sa eatrën hnyawan la itre hnëqa së, me unatrije la itre ehnef ka tha nyipiewekë, ke tro së lai a traqa kowe la hna ie.

4. Pine nemene matre tha ka hace kö la troa metrötrëne la hne së hna sisiny? (Wange ju fe la iatr.)

⁴ Hne së hna sisinyi troa nyihlue i Iehova. Ame lo ijine easa nue mele koi Iehova, hne së hna sisinyi troa nyihlue i Nyidrë me kuca la aja i Nyidrë. Nyipiewekë tro sa metrötrëne la hne së hna sisiny. Ketre hnëqa ka tru lai, ngo tha ka hace kö troa thu. Pine nemen? Pine laka, hna xupi së troa kuca la aja i Iehova. (Hna ama. 4:11) Hnei Nyidrëti hna amë e kuhu hni së la aja troa atre Nyidrë me nyihlue i Nyidrë. Ketre, hnei Nyidrëti hna xupi së hnaiji Nyidrë. Celë hi matre easa easenyi Nyidrë, me madrine troa kuca la aja i Nyidrë. (Sal. 40:8) Maine tro sa kuca la aja i Nyidrë, me xötrethenge la tulu i Iesu, ke ‘tro hë së lai a catr.’​—Mat. 11:28-30.

5. Nemene la ka troa xatua së troa metrötrëne la hne së hna sisinyi koi Iehova? (1 Ioane 5:3)

 ⁵ Nemene la ka troa xatua epun troa thu la ehnef cili? Hane hi la lue ewekë ka troa xatua epun. Ame la hnapan, ke troa akökötren la ihnimi epun koi Iehova. Lapa mekune jë la itre ewekë hnei Nyidrëti hna kuca ha, me itre hnei Nyidrëti hna kuca enehila, memine la itre hnei Nyidrëti hna troa kuca elany. Maine ka tru la ihnimi epun koi Iehova, ke tro lai a hmaloi koi epun troa drengethenge Nyidrë. (E jë la 1 Ioane 5:3.) Ame la hnaaluen, ke troa nyitipu Iesu. Hnei nyidrëti hna sipo ixatua koi Iehova, matre troa eatrëne hnyawane la hnëqa i nyidrë. Nge hnei nyidrëti fe hna goeëne hutine la thupen hna amë qëmeke i nyidrë. (Heb. 5:7; 12:2) Tui Iesu, sipo ixatua jë koi Iehova, nge lapa mekune jë la mejiune i epun troa mel epine palua. Maine tro epun a akökötrene la ihnimi epun koi Iehova, me nyitipu Iesu, ke tro hë epuni lai a metrötrëne la hnei epun hna sisiny.

6. Pine nemene matre nyipiewekë tro sa eatrëne la hnëqa së ngöne la fami? (Wange ju fe la iatr.)

⁶ Itre hnëqa së ngöne la fami. Ame easë itre keresiano, loi e tro kö a tru la ihnimi së koi Iehova me Iesu, hune la itre atrene la fami së. (Mat. 10:37) Tha kolo kö lai a hape, tro sa nue la hnëqa së ngöne la fami, ke kola sewe së troa amadrinë Iehova me Iesu. Waea! Kolo pe a amadrinë nyidro la easa eatrëne hnyawane la hnëqa së ngöne la fami. (1 Tim. 5:4, 8) Ketre, tro fe easë lai a hane madrin. Atre kö Iehova la aqane troa madrin la itre fami. Maine tro la trahmanyi me föe a ihnimikeu me imetrötrekeu, tro itre kem me thin a hnime la itre nekö i angatr me ini nyudreni hnyawa, nge e tro la itre nekönatr a drengethenge la itre keme me thine i nyudren, ke tro ha madrine la fami.​—Efe. 5:33; 6:1, 4.

7. Tro epun a eatrën tune kaa la hnëqa i epun ngöne la fami?

⁷ Nemene la ka troa xatua epun troa thu la ehnef cili? E ka faipoipo, maine kem me thin, maine ketre nekönatr pena epun, ke mejiune jë kowe la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr. Nge the mejiune kö kowe la sipu inamacane epun, maine hna qaja hnei ketre, maine hnei itre ka inamacan pena. (Ite edomë 24:3, 4) Ithele jë pe ngöne la itre itusi së hna nyitrepene hnei Tusi Hmitrötr. Hetrenyi la itre eamo ka lolo ka troa xatua epun, troa trongëne la itre trepen meköt. Ame ngöne la site së jw.org, tro jë ngöne la götrane “De l’aide pour les familles,” tro epuni a öhne e cili la itre ixatua kowe la itre trefën, itre kem me thin, me itre jeunes enehila. b Catre jë trongëne la itre trepene meköt ne la Tusi Hmitrötr, ngacama tha trongëne kö hnene la itre xaa atrene la fami epun. Tro hë la fami epuni lai a kepe thangan, nge tro Iehova a amanathithi epun.​—1 Pet. 3:1, 2.

8. Ame la easa axecië mekun, nemene la isa hnëqa së?

⁸ Tro sa isa xeni pun la hne së hna axecië mekun. Hnei Iehova hna aijijë së troa isa ië ewekë, nge aja i Nyidrë tro sa xome la itre mekun ka troa amadrinë së. Ngo e tro sa xomi mekun ka ngazo, ke tro kö Iehova a nue easë troa xeni pun. (Gal. 6:7, 8) Matre e hne së hna axecië mekun menu, maine  ithanata angazone koi ketre maine huliwa menu pena, ke tha tro kö sa juetrëne la itre hne së hna kuca. Thupene la hne së hna kuca la ketre ewekë ka ngazo, ke tha loi kö së. Nge pine laka, xele së troa juetrëne la itre tria së, easa qaja amamane me ietran la ngazo së, me isine matre tha tro hmaca kö sa kuca lai. Celë hi lai ka xatua së troa cile catr ngöne la iwaja kowe la mel ka pë pun.

9. Nemene la nyine tro epuni kuca, e ngazo la aqane axecië mekune i epun? (Wange ju fe la iatr.)

⁹ Nemene la ka troa xatua epun troa thu la ehnef cili? Maine tha ijiji epun hmaca kö troa saze mekun, ke kapa ju pe. Thatreine kö epuni lai troa saze la hna kuca ha. The aluzine kö la trengecatre i epun, troa thele kepin, maine upezö epun kö maine itre xan. Kapa ju pe la itre tria i epun, nge goeëne catrëne jë la itre ewekë ka loi hnei epun hna kapa enehila. E hetre ngazo hnei epun hna kuca, nge thatreine kö epun thëthëhmin, ke thithi jë koi Iehova me sipo Nyidrë troa nue la ngazo i epun. (Sal. 25:11; 51:3, 4) Qeje menu jë kowe la itre hnei epun hna akötrën, nge thele ixatua jë thene la itre qatre thup. (Iako. 5:14, 15) Xomi ini jë qa ngöne la itre tria i epun, nge the kuca hmaca kö. E cili, tro hë lai a xecie koi epun laka, tro kö Iehova a utipi epun, me hamë epun la ixatua ka ijij.​—Sal. 103:8-13.

10. Pine nemene matre ame la itre mekun ka iathixötrë, ke ka ahacenyi së ngöne la iwaja? (Galatia 6:4)

¹⁰ Itre mekune ka iathixötrë. E tro sa thele troa aceitunë së me itre xan, ke tro së lai a hetre mekune ka iathixötrë, nge ka troa ahacenyi së ngöne la iwaja. (E jë la Galatia 6:4.) Maine tro palahi sa goeëne la hna kuca hnei itre xan, ke tro hë së lai a pi tui angatr, me thele troa wej la atreine i angatr. (Gal. 5:26) Pine laka, easa ajan troa nyitipu angatr, tro së lai a sasaithe la hne së hna atreine kuca. Maine “ame la mejiune ka hmite, te, [ka akötrëne] la hni,” nga the qaja palaha la itre ewekë hne së hna thatreine eatrën! (Ite edomë 13:12) Nge tro së lai a pë trengecatr me kucakuca ngöne la iwaja.​—Ite edomë 24:10.

11. Nemene la ka troa xatua epun troa lepetrij la itre mekun ka iathixötrë?

¹¹ Nemene la ka troa xatua epun troa unatrije la ehnef cili? Aja i Iehova tro epuni a hamën la hnei epuni hna hetreny. Tha tro kö Nyidrëti lai a sipo epun la ka pë thei epun. (2 Kor. 8:12) Loi e troa xecie koi epun laka, tha Nyidrëti kö a xome ceitunëne la huliwa i epun me itre xan. (Mat. 25:20-23) Nyidrëti pe a wangatrune la huliwa i epun, la aqane mele nyipici epun, me aqane xomihni epun. Loi e tro epuni a ipië me kapa la itre ifego i epun, tune la etrune la macatre i epun, me trengecatr, me aqane mele i epun. Tui Bazilai, the kapa kö la itre xaa hnëqa e tha ijiji epuni kö. (2 Sam. 19:35, 36) Tui Mose, kapa ju la ixatua hna hamëne hnei itre xan. Nge maine tru palaha la itre hnëqa i epun ke, hamëne pi koi itre xan. (Eso. 18:21, 22) Maine tro epuni a atreine tulu ewekë, tha tro kö a ahacenyi epun hnene la itre mekune ka iathixötrë me sewe epun troa kapa la mele ka pë pun.

12. Tro kö sa hace fë la hna axecië mekune hnei itre xan? Qejepengöne jë.

¹² Troa hace fë la hna axecië mekune hnei itre xan. Tha hnëqa së kö troa axecië mekune koi itre xan. Nge thatreine kö së thupë angatr qa ngöne la itre thangan ka ngazo ne la aqane ië ewekë i angatr. Akötre catre la kem me thin la kola trotriji  Iehova hnene la itre nekö i nyidro. Ketre ehnef ka tru kowe la kem me thin, e tro nyidroti a mekune ka hape, zöi nyidro la nekö i nyidroti a trotriji Iehova. Tha aja i Iehova kö tro nyidroti a thue la ehnefe cili.​—Rom. 14:12.

13. Nemene la nyine tro la kem me thine a kuca, e ngazo la aqane axecië mekun ne la nekö i nyidro?

¹³ Nemene la ka troa xatua epun troa unatrije la ehnef cili? Hnei Iehova hna aijijë së troa isa ië ewekë. Hnei Nyidrëti hna nue së troa isa iën troa nyihlue i Nyidrë. Atre hi Nyidrë ka hape, tha ka pexeje kö epun, ngo aja i Nyidrë tro epuni a kuca asë la hnei epuni hna atrein. Nekö i epun kö la ka troa xeni pun la huliwa i angeic, ngo tha epuni kö. (Ite edomë 20:11) Maine jë, epuni a mekun ka hape, tha hnei epuni kö hna hiane hnyawane la nekö i epun. Maine eje hi, ke fe pi la hni epun koi Iehova, nge sipo Nyidrëti jë troa nue la ngazo i epun. Atre hi Nyidrëti laka, tha ijiji epuni kö troa saze la hna kuca ha ekö. Tha aja i Iehova kö tro epuni a thu la hna axecië mekun ka ngazo ne la nekö i epun. Maine tro angeic a isine troa bëek hmaca koi Iehova, ke tro kö Nyidrëti lai a kepe angeic hnyawa.​—Luka 15:18-20.

14. Pine nemene matre ka ngazo e tro palahi sa nyizö së?

¹⁴ Easë palahi a nyizö së. Thupene la hne së hna kuca la ngazo, tro lai a upezö së hnene la hni së. Ngo e tro palahi sa nyizö së, ke tro lai a ahacenyi së. Ketre ehnef lai nyine tro sa unatrij, nge tha nyine tro kö sa thu. Nemene la ka amamane ka hape, tru palaha la hne së hna nyizö së? Maine ase hë së ietrane la ngazo së, nge easa isin matre tha tro hmaca kö sa kuca la ngazo cili, ke the luelue kö laka, ase hë Iehova nue la ngazo së. (Itre hu. 3:19) Tha aja i Iehova kö tro palahi sa nyizö së. Atre hi Nyidrë laka, tro lai a hetre thangane ka ngazo kowe la mele së. (Sal. 31:10) Maine tro palahi sa lapa fë la akötre cili, ke tro hë së lai a nuetrije la iwaja.​—2 Kor. 2:7.

15. Nemene la ka troa xatua epun matre tha tro kö epun a nyizö epuni lapa? (1 Ioane 3:19, 20) (Wange ju fe la iatr.)

 ¹⁵ Nemene la ka troa xatua epun troa unatrije la ehnef cili? Maine kolo palahi a nyizö epun hnene la hni epun, ke lapa mekune jë la aqane ‘senge trij’ Iehova la itre ngazo së. (Sal. 130:4) Thupene la Nyidrëti a nue la ngazo ne la itre ka ietra, ke tha Nyidrëti hmaca kö a mekun la hnei angatr hna kuca. (Iere. 31:34) Kolo lai a hape, thëthëhmine hë Nyidrë la itre ngazo i epuni ekö. The mekune pi kö ka hape, ame la epuni a xeni pune la itre ngazo i epun, ke tha hnei Nyidrëti kö hna nue la itre ngazo i epun. The hleuhleu kö, e tha ijiji epuni hë troa huliwa catre koi Iehova enehila, pine la itre huliwa ka ngazo hnei epuni hna kuca ekö. The mekune lapane kö la itre ngazo i epun, ke tha Iehova hmaca fe kö a mekun itre ej.​—E jë la 1 Ioane 3:19, 20.

16. Ame easë itre ka iwaja, nemene la nyine tro sa trotrohnine hnyawan?

¹⁶ Loi e tro sa ‘nyinyape matre troa kapa la thupen.’ (1 Kor. 9:24) Easa trotrohnine e celë laka, hetre ehnef nyine tro sa thu, nge hetre ehnef nyine tro sa unatrij. Ame ngöne la tane mekune celë, hne së hna ce wange la itre hnëqa me itre ehnef. Ngo hetre itre xan palakö. Öni Iesu ka hape, ijije hi troa ‘hace la itre hni së hnene la hna xeni atruny, me iji atruny, me hnehengazone la itre ewekë thatraqane la mel.’ (Luka 21:34) Tro la xötre celë me itre xane ju kö, a xatua epun troa atre la itre xaa nyine saze, matre cile catr ngöne la iwaja.

17. Pine nemene matre ijije hi tro sa traqa kowe la hna ie?

¹⁷ Loi e troa xecie koi së laka, ijije hi tro sa traqa kowe la hna ie, ene la mel ka pë pun. Pine nemen? Pine laka, tro kö Iehova a hamë së la trengecatr ka ijij. (Is. 40:29-31) Haawe, the huli hmitre kö! Nyitipu Paulo aposetolo jë pe, ke hnei angeic hna isine troa kapa la thupen. (Fil. 3:13, 14) Pëkö ka troa nyinyapëne la iwaja koi epun, ngo tro epuni lai a atrein, e hnei Iehova hna xatua epun. Tro kö Nyidrëti lai a xatua epun troa eatrëne hnyawane la itre hnëqa i epun, me unatrije la itre ehnef. (Sal. 68:19) Jëne la ixatua i Nyidrë, tro hë epuni lai a cile catr ngöne la iwaja, me traqa kowe la hna ie!