1. Nemene la nyine troa kuca hnene la itre trejin ka qatre hë?

AME la easa uti ipië trootro, easa mekun laka, thatreine hë së huliwa koi Iehova tune ekö ke, pëhë trengecatre së. Ame pe, ijije hi tro sa huliwane la inamacane së matre troa xatuane la itre xötr ka co troa xome la itre xaa hnëqa e hnine la ekalesia. Önine la ketre qatre thup ka qatre hë: “Thatreine hë ni xome hnyawa la hnëqang. Ngo eni a madrin ke, hetre itre xaa trejine thöth ka maca troa sisedrëne la huliwa.”

2. Nemene la hne së hna troa ce wang ngöne la tane mekun celë?

² Ame ngöne la tane mekun hnapan, hne së hna ce wang la itre eloin e tro la itre nekötrahmany me neköjajinyi a nyisineene la itre trejin ka qatre hë. Ame ngöne la tane mekun celë, tro pena sa ce wang la itre thiina ka troa xatuane la itre trejin ka qatre hë ngöne la angatr a ce huliwa memine la itre xötr ka co, tune la hni ne ipië, atreine waiewekë, hni ne ole, me hni ne ham. E cili, tro ha lolo me madrine la ekalesia.

3. Thenge la Filipi 2:3, 4, nemene la hna troa kuca hnene la trejin ka hetre hni ne ipië?

³ Nyipiewekë tro la itre trejin ka qatre hë a hetre hni ne ipië ngöne la angatr a xatuane la itre xötr ka co. Ame la atr ka hetre hni ne ipië ke, ame koi angeic, ka sisitria kö la itre xan hui angeic. (E jë la Filipi 2:3, 4.) Ame la itre trejin ka qatre hë nge ka hetrenyi la thiina cili, atre hi angatr laka, nyimutre la itre aqane troa huliwa nge ka ihmeku memine la itre trepene meköt. Tha angatre kö a upe la itre xan troa  huliwa tui angatr ekö. (Ate cai. 7:10) Nyipici laka, tru catre la itre ini hnei angatr hna troa hamën kowe la itre xötr ka co. Ngo tha tro kö a thëthëhmine laka, “kola saze la pengöne la fene celë,” matre tro fe a saze la itre xaa ewekë.—1 Kor. 7:31.

4. Nemene la aqane ujë ne la itretre thupëne la sirkoskripsio tune la itretre Levi ekö?

⁴ Trotrohnine hi la itre trejin ka hetre hni ne ipië laka, angatr a uti ipië trootro. Hanawang la tulu ne la itre atre thupëne la sirkoskripsio. Ame la kola traqa koi 70 lao macatre i angatr, kola sipo angatr troa saze hnëqa. Tha ka hmaloi kö ke, tru catre koi angatr la hnëqa cili. Madrine catre angatr troa xatuane la itre trejin. Ngo atre hi angatr laka, nyipiewekë troa nue la hnëqa cili kowe la itre xötr ka co. Angatr a nyitipune la itretre Levi. Ame la kola traqa koi 50 lao macatre i angatr, itretre Levi a nyipune la huliwa ngöne la uma ne heta. Tha hnëqa i angatre kö la ka hamë madrine koi angatr. Angatre pe a madrin troa xatuane la itre ka nyihnai angatr. (Num. 8:25, 26) Ketre tune enehila, ame la itre trejin ka xom ekö la huliwa ne atre thupëne la sirkoskripsio, tha angatre hmaca kö a iwai trootro ngöne la itre ekalesia. Ame pe, angatr a catre huliwa ngöne la ekalesia.

5. Nemene la ini hne së hna xom qa ngöne la tulu i Dan me Katie?

⁵ Hanawang la hna melën hnei Dan, ka xome la huliwa ne sirkoskripsio koi 23 lao  macatre. Ame la kola 70 lao macatre i Dan, hnei nyidrëti me Katie hna xome la huliwa ne pionie hut. Nemene la hnei nyidro hna kuca matre tro palahi a madrin? Öni Dan ka hape, tru catre la huliwa i nyidrë e hnine la ekalesia. Nyidrëti a xatuane la itre trejin trahmanyi troa xome la hnëqa ne atre ixatua me inine la itre trejin troa cainöj ngöne la itre traon me kalabus. Haawe, itre trejin qatr, ijiji epuni fe troa xatuane la itre atrene la ekalesia. Tune kaa? Loi e tro epuni a wangatrune la hnëqa i epun ka hnyipixe me lapa mekun la hnei epuni hna atreine kuca.

6. Pine nemene matre loi e tro sa atreine waiewekë? Qaja jë la ketre ceitun.

⁶ Ame la atr ka atreine waiewekë ke, atre hi angeic la itre ifego i angeic. (Ite edomë 11:2) Trotrohnine hi angeic laka, hetre hnei angeice hë hna thatreine kuca. E cili, angeic a madrin troa kuca la hnei angeic hna atrein. Ijije hi tro sa aceitunëne la atr ka atreine waiewekë memine la ketre atr ka elëne la sasala me loto. Loi e tro angeic a nyenyape hmidra matre troa elë hnyawa. Ketre tune fe la atr ka atreine waiewekë, atre hi angeic la ijine troa “nyenyape hmidra” matre tro palahi a catre huliwa koi Iehova.—Fil. 4:5.

7. Tune kaa la aqane amamane Bazilai laka, ka atreine waiewekë nyidrë?

⁷ Hanawang la tulu i Bazilai. Ngacama 80 lao macatre i nyidrë, ngo hnei Dravita joxu hna sipo Bazilai troa huliwa ngöne la hnanyijoxu. Ka atreine waiewekë Bazilai matre hnei nyidrëti hna thipëne la sipo i Dravita joxu. Atre hi nyidrë laka, qatre hë nyidrë nge hetre hnei nyidrëti hna thatreine kuca. Ngo hnei Bazilai pe hna sipo Dravita troa nyihnai nyidrë hnei Kimeama. (2 Sam. 19:35-37) Tui Bazilai, nyipiewekë tro la itre trejin ka qatre hë a ahnith la itre xaa hnëqa kowe la itre trejin trahmanyi ka co.

8. Tune kaa la aqane amamane Dravita laka, ka atreine waiewekë nyidrë?

⁸ Hnei Dravita joxu hna atreine waiewekë. Aja i nyidrëti ekö troa xupe la uma ne hmi i Akötresie. Ngo öni Iehova ka hape, Solomona, nekö i nyidrë, la ka troa xup ej. Hnei Dravita hna sajuëne la mekuna i Iehova me hnëkëne la itre ewekë thatraqane la uma ne hmi. (1 A. l. ite jo. 17:4; 22:5) Tha hnei Dravita kö hna mekun laka, nyidrëti hmekuje hi la ka ijij troa xupe la uma ne hmi ke, “nekönate ka pujepuje” Solomona. (1 A. l. ite jo. 29:1) Atre hi Dravita laka, tha hnene kö la itre macatre maine atreine kuca la ka troa xatua angatr troa xupe la uma ne hmi. Ngo hnene pe la ixatua qaathei Iehova. Tui Dravita joxu, itre trejin ka qatre hë a catre nyihlue i Iehova, ngacama saze hë la hnëqa i angatr. Xecie koi angatr laka, tro kö Iehova a amanathithine la itre xötr ka co ka nyihnai angatr.

9. Tune kaa la aqane amamane Shigeo laka, ka atreine waiewekë nyidrë?

⁹ Ame enehila, nyimutre la itre trejin ka atreine waiewekë. Hane hi la hna melën hnei Shigeo. Ame lo 1976, hna ië nyidrë troa ketre atrene la filial nge 30 lao macatre i nyidrë. Ame lo 2004, hna acili nyidrë troa kordinatör. Ngo thupene la itre macatre, Shigeo a öhne laka, pëhë trengecatre i nyidrë tune ekö matre troa eatrëne la itre hnëqa. E cili, hnei Shigeo hna fe la aliene hni nyidrë koi Iehova, me lapa mekun la itre kepin matre nyipiewekë troa ahnith la itre hnëqa kowe la itre xötr ka co. Ame hë enehila, Shigeo palahi ngöne  la komite ne filial, ngo tha nyidrëti hmaca kö la kordinatör. Tui Bazilai me Dravita joxu me Shigeo, loi e troa hetre hni ne ipië me atreine waiewekë. E cili, tha tro hë sa goeëne la hna thatreine kuca hnene la itre xötr ka co ne la ekalesia, ngo tro pe sa mejiune koi angatr. Tha tro kö sa goeë angatr ceitu me itre ka thapa la hnëqa së, ngo itre ka ce huliwa pe me easë.—Ite edomë 20:29.

10. Nemene la aqane tro la itre trejin ka qatre hë a goeëne la itre xötr ka co?

¹⁰ Itre trejin ka qatre hë a goeëne la itre xötr ka co ne la ekalesia ceitu me itre ahnahna qaathei Iehova. Angatr a madrine la itre hnei nyudreni hna kuca. Ngacama angatr a uti ipië trootro, ngo angatr a mejiune laka, itre xötr ka co a catre huliwa me ixatua ngöne la ekalesia.

11. Thenge la Rutha 4:13-16, nemene la thangan e tro la itre trejin ka qatre hë a kapa la ixatua ne la itre xötr ka co?

¹¹ Tusi Hmitrötr a qaja la tulu i Naomi. Ngacama qatre föe hë Naomi, ngo hnei eahlo hna nue la ketre föe ka co troa xatua eahlo. Thupene la kola meci la nekö i Naomi trahmany, hnei eahlo hna pane upi Rutha, tresi eahlo, troa bëek kowe la fami angeic. Ngo xele kö Rutha ma nue eahlo. Hnei angeice pe hna iele Naomi troa ce tro me eahlo e Bethelema. Nge hnei Naomi hna kapa la mekuna i Rutha. (Rutha 1:7, 8, 18) Drei jë kö la madrine la lue föe! (E jë la Rutha 4:13-16.) Maine tro la itre trejin ka qatre hë a hetre hni ne ipië, tro hë angatr a nyitipu Naomi.

12. Tune kaa la aqane amamane Paulo aposetolo la hni ne ole i nyidrë?

¹² Hnei Paulo aposetolo hna amamane la hni ne ole i nyidrë kowe la ixatua ne la  itre trejin. Hnei nyidrëti hna olene kowe la itre Keresiano ne Filipi la itre ewekë hna iupi fë koi nyidrë. (Fil. 4:16) Hnei Paulo fe hna olene koi Timoteo la ixatua i angeic. (Fil. 2:19-22) Ketre, ame lo kola akalabusi Paulo e Roma, hnei nyidrëti hna olene koi Iehova ke, hna traqa hnene la itre trejin troa ithuecatre koi nyidrë. (Itre hu. 28:15) Nyipici laka, ketre atr ka catre huliwa Paulo. Hnei nyidrëti hna trongëne la itre milio lao kilomet matre troa cainöj me thuecatrene la itre ekalesia. Ngo hnei Paulo palahi hna hetre hni ne ipië me kapa la ixatua ne la itre trejin.

13. Tune kaa la aqane tro la itre trejin ka qatre hë a amamane la hni ne ole i angatr kowe la itre xötr ka co?

¹³ Itre trejin ka qatre hë, nyimu aqane tro epuni a amamane la madrine i epun kowe la itre xötr ka co. Maine nyudreni a ajane troa ati epun, maine komisio, maine kuca pena la itre xaa huliwa, loi e tro epuni a kapa madrin me olene la ixatua i nyudren. Celë hi ketre hatrene la ihnimi Iehova koi epun. Ketre, tro hë epuni lai a easenyi catr koi nyudren, me nyisinee i nyudren. Ketre, ijiji epuni troa xatua nyudren troa kökötr ngöne la nyipici. Qaja aloinyi nyudreni jë ke, nyudren palahi a thele troa ixatua e hnine la ekalesia. Nyipiewekë mina fe troa xomi ijin troa porotrik me angatr me qaja la itre hnei epuni hna melën. Celë hi aqane troa “amamane la hni ne ole” i epun koi Iehova, göne la ixatua ne la itre xötr ka co.—Kol. 3:15; Ioane 6:44; 1 Thes. 5:18.

14. Eu la ijine Dravita joxu a hetre hni ne ham?

¹⁴ Kola amamane hnene la tulu i Dravita joxu la enyipiewekëne troa hetre hni ne ham. Hnei Dravita hna hamëne la itre mo ka tru matre troa nyithupene la itre ewekë nyine xupe la uma ne hmi. (1 A. l. ite jo. 22:11-16; 29:3, 4) Hnei Dravita hna sajuëne la huliwa cili, ngacama atre hi nyidrë laka, Solomona nekö i nyidrë la ka troa xupe la uma ne hmi. Ketre tu së fe, ngacama tha ijiji së hë troa hane sine la huliwa ne xupi Uma Ne Baselaia, ngo easë palahi a sajuëne la huliwa cili jëne la itre ahnahna së. Ketre, ijije tro sa qaja kowe la itre xötr ka co, la itre hne së hna kuca ekö ngöne la huliwa i Iehova.

15. Tune kaa la aqane amamane Paulo la hni ne hame i nyidrë koi Timoteo?

¹⁵ Hnei Paulo aposetolo hna amamai tulu göne la troa hetre hni ne ham. Hnei Paulo hna hë Timoteo, ketre thöth, troa ce tro me nyidrë ngöne la huliwa ne mesinare. (Itre hu. 16:1-3) E cili, hnei Paulo hna ini Timoteo la aqane troa cainöj me hamë ini. (1 Kor. 4:17) Ketre, hnei Timoteo hna nyitipu Paulo me hane xatua itre xan.

16. Pine nemene matre Shigeo a inine la itre trejin nekötrahmany?

¹⁶ Ame la itre trejin ka qatre hë ke, tha angatre kö a mekune laka, tha nyipiewekë hë angatr e hnine la ekalesia. Angatre pe a inine me xatuane la itre trejin nekötrahmany ka nyihnai angatr. Celë hi hna kuca hnei Shigeo. Hnei nyidrëti hna inine la itre xaa trejin trahmany ka sine la komite ne filial. Aja i nyidrëti troa sajuëne la huliwa ne la Baselaia ngöne la nöje i nyidrë. Ame la tha ijiji Shigeo hë troa xome la hnëqa ne kordinatör ke, hna nyihnai nyidrë hnene la ketre trejin trahmany ka co nge ka maca. Pine laka, hnei Shigeo hna huliwa ngöne la filial koi 45 lao macatre, nyidrëti palahi a inine la  itre trejin trahmanyi ka co. Drei la ketre tulu ka lolo kowe la itre trejin trahmany!

17. Thenge la Luka 6:38, nemene la nyine troa kuca hnene la itre trejin ka qatre hë?

¹⁷ Itre trejin ka qatre hë, epuni a amamane laka, pëkö mel ka sisitria hune la troa nyihlue i Iehova. Epuni a amamane laka, hetre eloine troa inine me trongëne la itre trepene meköti Iehova. Ngacama nyimutre la itre macatre i epun ngöne la nyipici, ngo epuni palahi a saze matre trongëne la aja i Iehova. Nge ame epun, itre qatr me qatre föe ka xötrei xomi bapataiso, ijiji epuni fe troa xatuane la itre xötr ka co. Qaja jë koi angatre la kepin matre epuni a madrin troa nyihlue i Iehova enehila. Tro hë angatr a dreng me xomi ini qa ngöne la itre hnei epuni hna melën. Ketre ahnahna lai ka tru koi angatr! Haawe, itre trejin qatr me qatre föe, maine tro epuni a “majemine ham” me inine la itre xan, tro Iehova a amanathithi epun.—E jë la Luka 6:38.

18. Nemene la thangan e troa ce huliwa hnene la itre trejin ka qatre hë memine la itre xötr ka co?

¹⁸ Itre trejin qatr me qatre föe, loi e tro epuni a easenyi kowe la itre xötr ka co ne la ekalesia, matre ithuecatrekeu me madrin. (Rom. 1:12) Hetre eloin e tro epuni a ce huliwa memine la itre xötr ka co. Eje hi, nyimutre la itre ini hnei epuni hna kapa ngöne la mele i epun. Ame pena la itre xötr ka co, tru la trengecatre i angatr. Maine tro epuni a ce huliwa me nyisinee i angatr, tro hë lai a kepe eloin hnene la ekalesia. Ketre, tro fe lai a atrunyi Iehova, Keme së e koho hnengödrai.