Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

Loi E Tro Sa Kökötre Tui Paulo

Loi E Tro Sa Kökötre Tui Paulo

Ita Ne Thup göi 03 Ogas e Normandie

Nyima 04 me 15 Qene Drehu

Loi E Tro Sa Kökötre Tui Paulo

“Ase hë ni ishine la ishi ka loi, nge ase hë ni umuthe la hnaisasaqe, nge xölehuje pala kö ni la lapaun.”—2 TIM. 4:7.

1, 2. Nemene la itre ewekë hnei Saulo atre Taraso hna saze ngöne la mele i nyidrë, nge nemene la huliwa ka sisitria hnei nyidrëti hna troa xom?

 Saulo atre Taraso; la ketre atr ka inamacan, nge ka atreine nyidrë troa axecië mekun. Ngo hnei nyidrëti ekö ‘hna mele thenge la itre aja ne la ngönetrei nyidrë.’ (Efe. 2:3) Hnei nyidrëti e thupen hna qeje nyidrëti kö tune la ketre “ate nyi tru, me iaxösisi, me cate mek.” (1 Tim. 1:13).

2 Ame ngöne la ketre ijin, tre, saze pi hi la aqane mele i Saulo. Hnei nyidrëti hna nuetrije la itre aqane ujë i nyidrëti ekö, me catre huliwa matre ‘thaa tro kö a thele loi nyidrë, ngo loi ne la ka ala nyim, matre mele pi angatr.’ (1 Kor. 10:33) Hnei nyidrëti hna amamane la hni ka menyik, me ihnim kowe lo itre hnei nyidrëti hna axösisine ekö. (E jë la 1 Thesalonika 2:7, 8.) Hnei nyidrëti hna cinyihane ka hape, “hna celohmë ni nyine hluen; ” me sisedrën, ka hape: “Ame la ihnimi gufa celë hna hamë ni lo ka co fene la ka co cate ne la ite ka hmitöte asë mate tro ni a cainöjëne kowe la nöjei etheni la tenge nyi Keriso ka tha simana kö.”—Efe. 3:7, 8

3. Tro ha xatua së tune kaa hnene la hna inine la itre tusi Paulo, memine la edromë ne la huliwa ne cainöje i nyidrë?

3 Hnei Paulo, ene lo ketre ëje i Saulo, hna catre kökötre ngöne la götrane la ua. (Ite hu. 13:9) Celë hi matre, ame la ketre aqane tro sa isa kökötre hnyawa ngöne la nyipici, tre, loi e tro sa inine hnyawa la itre tusi Paulo, memine la edromë ne la huliwa ne cainöje i nyidrë, me nyitipune mina fe la lapaune i nyidrë. (E jë la 1 Korinito 11:1; Heberu 13:7.) Tune la hne së hna troa ce wang, maine tro sa ujë tun, haawe, tro hë sa eköthe hnyawa la ketre porogarame ne ini Tusi Hmitrötr, me eëne la nyipi ihnim kowe la itre atr, me tuluthe mina fe la aqane tro sa goeë së isa ala caas.

Paulo: Ketre Atr Ka Ini Lapaa

4, 5. Hnei Paulo hna kepe thangane tune kaa la hnei nyidrë hna ketre sipu inine la Tusi Hmitrötr?

4 Pine laka ketre Faresaio nyidrë, ‘hna inine ameköti Paulo la wathebo ne la ite xötapane i nyidrë ngöne la lue ca i Gamaliela,’ celë hi matre eje thei nyidrëti la ketre wanga atrehmekune qa hnine la Tusi Hmitrötr. Thupene la Paulo a ase bapataiso, hnei nyidrëti “hna tro Arabia eë” ngöne la hnapapa e Suria, maine pena ngöne la ketre götran ne la jua e Arabi matre troa pane sine thele la itre hnei nyidrëti hna inin. (Gal. 1:17) Maine jë Paulo a ajane troa sine thele e hnine la Tusi Hmitrötr la itre hnepe xötr ka jele nyipicine laka, Iesu hi la Mesia. Ame ngöne la ketre götran, tre, Paulo a ajan troa hnëkë kowe la huliwa hna ahnithe koi nyidrë. (E jë la Ite Huliwa 9:15, 16, 20, 22.) Hnei Paulo mina fe hna thele troa sine thele la itre ewekë ngöne la götrane la ua.

5 Paulo a atreine inine hnyawa la itre atr, pine laka, hetrenyi hë nyidrë la atrehmekune qa hnine la Tusi Hmitrötr, nge ka atreine waiewekë nyidrë. Drei la ketre ceitun, hnei Paulo hna amexeje ngöne la sunago e Anetioka e Pisidia, lo faifi lao xötr qa hnine la Itre Hna Cinyihane Qene Heberu, matre nyine anyipicine laka, Iesu hi lo Mesia. Anyimua amexeje mina fe Paulo la itre hna cinyihane ka hmitrötr. Ketre, pine laka, hna una ielene la itre atr hnene la itre trenge ewekë i nyidrë hna xome qa hnine la Tusi Hmitrötr, haawe, kola “xöte thenge Paulo me Banaba hnene la ala nyimu i angete Iuda, me angete ce hmi me angete Iuda, itete qoue Akötesie,” matre troa atrepengöne hnyawa la Tusi Hmitrötr. (Ite Hu. 13:14-44) Itre macatre thupen, hna tro troa wai nyidrë hnene la itretre Iudra ne Roma, hnei nyidrëti hna qeje pengöne me “amamane me anyipicine la baselaia i Akötesie koi angate göi Iesu, qa ngöne la wathebo i Mose me nöjei perofeta.”—Ite Hu. 28:17, 22, 23.

6. Nemene la ka xatua Paulo troa cile catre ngöne la götrane la ua qëmekene la itre itupathi ka traqa koi nyidrë?

6 Ame ngöne lo Paulo a melëne la itre itupath, tre, hnei nyidrëti pala hi hna wange hnyawa la itre xötre ne la Tusi Hmitrötr me xomi trengecatre qa ngöne itre ej. (Heb. 4:12) Ame ngöne lo kola akalabusi Paulo e Roma qëmekene troa humuthi nyidrë, hnei nyidrëti hna sipo Timoteo troa traqa fë la “nöjei tusi” memine fe la “ite kupeine nyine cinyihan.” (2 Tim. 4:13) Ame la itre pepa cili, tre, maine jë kolo itre hnepe xötre lai hna xom hnei Paulo qa ngöne la Itre Hna Cinyihane Qene Heberu, göne matre inine hnyawa itre ej. Ame la wangatrehmekune hnei Paulo hna kapa qa ngöne la hna inine pala hi la Tusi Hmitrötr, tre, eje hi lo lai ka xatua nyidrë troa cile catr kowe la itre jol.

7. Amexeje jë la itre manathithi hne së hna troa kapa qa ngöne la hna sipu ini Tusi Hmitrötre pala hi.

7 Maine tro sa inine pala hi la Tusi Hmitrötr me sine thele ej, haawe, tro ha xatua së troa kökötr ngöne la götrane la ua. (Heb. 5:12-14) Hnene la ketre atre cinyihane la Salamo hna sili nyima göne la enyipiewekëne la Wesi Ula i Akötresie, ka hape: “Loi koi ni la wathebo ne la ineula i cilie hune la ite thausane gole me sileva. Hnene la wathebo i cilie hna ainamacanë ni hune la ite ithupëjiang; ke ewekënge lai epine palua. Hnenge hna cipane la lue cange ene la ite jëne ka ngazo asë, mate tro ni a kuca la wesi ula i cilie.” (Sal. 119:72, 98, 101) Nyipunieti kö a hane isa inine lapaane la Tusi Hmitrötr? Nyipunieti kö a amamane jëne la hna e o drai la Tusi Hmitrötr me sine thele ej, ka hape, nyipunie a hnëkë kowe la itre hnëqa hna troa athipe koi nyipunie elany ngöne la huliwa i Akötresie?

Hnei Paulo Hna Inine Troa Hnime La Itre Atr

8. Tune kaa la aqane ujë i Saulo kowe la itre ka thaa ce hmi kö me angetre Iudra?

8 Qëmekene tro nyidrëti a Keresiano, hnei Saulo pala hi hna catre fë la hmi nyidrë, ngo hnei nyidrëti hna wanga acone pe la itre atr ka thaa hane kö sine la hmi itretre Iudra. (Ite Hu. 26:4, 5) Hnei nyidrëti fe hna sine me kapa madrine la kola trane humuthi Setefano hnei etë. Nge xecie hnyawa e kuhu hni Saulo, laka, ame la hnei nyidrëti hna kuca, tre, thaa ka ngazo kö, nge meköti troa nyi thupene tune lai koi Setefano. (Ite Hu. 6:8-14; 7:54–8:1) Kola qaja hnei Tusi Hmitrötr, ka hape: “Ame Saulo, angeic’ a angazone la ekalesia, me lö kowe la nöjei uma, me hule la ite trahmanyi me fö, me ami angat’ e kalabus.” (Ite Hu. 8:3) Ketre, hnei nyidrëti fe hna “angazo angate uti hë la ite xa lapa kö.”—Ite Hu. 26:11.

9. Nemene la ewekë hna melëne hnei Saulo, nge ka uku nyidrëti troa saze la aqane ujë i nyidrë kowe la itre atr?

9 Kola trongëne hnei Saulo la gojenyi ne tro Damaseko matre troa akötrëne hmaca la itretre drei Keriso e cili; ene pe mama pi Joxu Iesu koi nyidrë. Ngo pine laka hudrume catr pala ha la lai qaathei Iesu, ene pe kola, atine la lue meke i Saulo matre nyidrëti hë a aja ixatua göi troa ee nyidrë. Celë hi matre, qaane ju la ijine Iehova a upi Anania troa aloine la lue meke i Saulo, saze hnyawa ha la aqane ujë i nyidrë kowe la itre atr. (Ite Hu. 9:1-30) Thupene la nyidrëti a hane xötrethenge Keriso, hnei nyidrëti hna thele troa nyitipu Iesu ngöne la aqane ujë i nyidrë kowe la itre atr. Kolo lai a hape, hmaca ha nyidrë troa axösisine la itre atr, nge kolo fe a ‘lapa loi me nöjei ate asë.’—E jë la Roma 12:17-21.

10, 11. Hnei Paulo hna amamane tune kaa la nyipi ihnimi nyidrëti kowe la itre atr?

10 Thaa Paulo hmekuje kö a ajane troa lolo la aqane imelekeu i nyidrë memine la itre xan. Ngo nyidrëti mina fe a ajane troa amamane la nyipi ihnimi nyidrë koi angatr; celë fe thiina ka upi nyidrëti troa cainöje koi angatr. Ame ngöne lo pane trongei nyidrë, tre, hnei Paulo hna cainöjëne la maca ka loi e Asia. Ngacama catrehnine la icilekeu, ngo hnei Paulo memine la itre sine tronge i nyidrë hna catre xatuane la itre atr ka hetre hni ka ipië troa hane xome la hmi Keresiano. Hnei angatr hna bëeke hmaca a tro Ikonio me Lusetara, ngacama hnene la itre ka icilekeu ne la lue traone cili hna tupath troa humuthi Paulo.—Ite Hu. 13:1-3; 14:1-7; 19:23.

11 Nge thupene jë hi lai, hnei Paulo memine la itre sine tronge i nyidrë hna thele ngöne la traon e Filipi, hna hape Makedonia, la itre atr ka hetre hni ne ajan troa atre pengöi Akötresieti hnyawa. Hnene la ketre foe ka hmi ekö thei angetre Iudra hna hane drenge la maca ka loi, ene pe ketre Keresiano fe hë nyiidro. Ngo hnene la itre mus hna thaucë Paulo me Sila me kuië nyidroti koi kalabus. E cili hnei Paulo hna cainöje kowe la atre thup e hnine la kalabus; ame hë thupen, hna xome la bapataiso hnene lai atr memine la hnepe lapa i angeic, matre itre hlue i Iehova fe hë angatr.—Ite Hu. 16:11-34.

12. Nemene la ka uku Saulo, lo atre iakötrë, troa saze matre ketre aposetolo pena ha ka ihnim?

12 Hnauëne laka hane jë fe Saulo kapa la lapaune ne lo itre Keresiano hnei nyidrëti hna axösisine ekö? Nemene la ka upe la atre cili ka iakötrë troa saze matre troa ketre aposetolo pena ha ka thiina ka menyike me ihnim, nge ka nue la mele i nyidrë troa xatuane la itre atr troa atrepengöi Akötresie me Keriso? Öni Paulo kö, ka hape: “Akötesie, lo ate . . . hë ni hnene la ihnimi gufa i nyidë, troa amamane la Hupuna i nyidëti e kuhu hning.” (Gal. 1:15, 16) Hnei nyidrëti mina fe hna cinyihane koi Timoteo, ka hape: “Hna hnimi ni hnei Iesu Keriso ngöne hi lai, mate pane amamane göi ni la xomi hni ahoeanyi asëjëihë, nyine tulu koi angate angete troa lapaune koi nyidë epine uti hë la mele ka tha ase palua kö.” (1 Tim. 1:16) Hnei Iehova hna senge trije la itre ngazo i Paulo. Ngöne laka hna hnime me utipi Paulo, ene pe kola uku nyidrë troa hane amamane la ihnim i nyidrë kowe la itre xan, hnene la hna cainöjëne la maca ka loi.

13. Nemene la ka troa uku së troa hnime la itre xaa atr, nge tune kaa la aqane tro sa amamane la ihnimi së koi angatr?

13 Iehova mina fe a köle trije la itre ngazo me menu hne së hna kuca. (Sal. 103:8-14) Kola hnyinge hnene la atre cinyihane la Salamo, ka hape: “IA fe Joxu, maine tro cilieti a ati hatene la ite ngazo, dei la ate troa cil?” (Sal. 130:3) Maine ka pë utipine ju Akötresie, eje hi lai laka, pëkö ketre thei easa së ka ijije troa öhnyi madrine ngöne la huliwa ka hmitrötr, nge pëkö ketre atr ka ijije troa hetrenyi la mele ka thaa ase palua kö. Kola mama e celë la etrune la ihnimi gufa i Akötresie koi easa së. Qa ngöne lai, tui Paulo, loi e tro sa amamane la ihnimi së kowe la itre xan jëne la hne së hna tro fë koi angatr la maca ka loi me ini angatr la itre trenge nyipici, nge loi e tro mina fe sa ithuecatre kowe la itre trejine me easë.—E jë la Ite Huliwa 14:21-23.

14. Tune kaa la aqane tro sa kuca matre troa akökötrene la huliwa ne cainöje së?

14 Ame la aja i Paulo ekö, tre, ene la troa ketre atre cainöjëne la maca ka loi ka macaj, celë hi matre hna ketr la hni nyidrë hnene la tulu i Iesu. Kola mama la ihnim i Iesu kowe la itre atr ngöne la aqane xome nyidrëti la huliwa ne cainöj. Öni nyidrëti ka hape: “Atraqate la meledrai, nge xalaithe hi la angete troa menue. Celë hi mate xëwejë nyipunie kowe la Joxu ne la meledrai, mate upepi la angete troa menue kowe la meledrai i anganyidë.” (Mat. 9:35-38) Hnei Paulo hna ujë thenge la thithi celë ngöne laka nyidrëti pena ha a hane catre huliwa. Tune kaa fe nyipunie? Ijiji nyipunieti kö troa thele matre tro nyipunieti a maca ngöne la huliwa ne cainöj? Maine pena, ijiji nyipunieti kö troa akökötrene la huliwa ne cainöje i nyipunie, me xome fe la huliwa ne pionie ngöne la itre xaa ijin? Loi e tro sa amamane la nyipi ihnimi së kowe la itre atr, matre xatua angatr troa hane hetrenyi la “tenge ewekë ne la mel.”—Fil. 2:16.

Aqane Goeëne Paulo la Pengö i Nyidrëti Kö

15. Tune kaa la aqane goeëne Paulo la pengöi nyidrë memine la itre trejin me nyidrë Keresiano?

15 Hnei Paulo hna amamane koi së la ketre tulu ka lolo, ene la troa hni ka ipië. Ngacama nyimutre la itre hnëqa i nyidrë ngöne la ekalesia i Keresiano, ngo atrehmekune hnyawa hi Paulo laka, ame la itre manathithi hnei nyidrëti hna kapa, tre, thaa qa ngöne kö laka ka inamacane nyidrë. Loi pe, hnei nyidrëti hna atrepengöne laka, ame la itre manathithi cili, tre, itre hatrene la ihnimi gufa i Akötresie. Ketre, Paulo a wanga atrehmekune laka, ame la itre xaa keresiano, tre, itre ka macaje fe angatre ngöne la troa cainöjëne la maca ka loi. Ngacama tru la itre hnëqa hnei Paulo hna xome hnine la nöje i Akötresie, ngo hnei nyidrëti pala hi hna hni ka ipië.—E jë la 1 Korinito 15:9-11.

16. Tune kaa la aqane amamane Paulo la hni ka ipië i nyidrë ngöne la kola ithanatane la troa peritomon?

16 Hanawange la aqane cile hnei Paulo kowe la ketre jol ka traqa koi nyidrë e Anetioka, ketre traon ngöne la nöje Suria. Isazikeu hë la itre mekun ne la ekalesia i Keresiano göne la troa peritomon. (Ite Hu. 14:26–15:2) Pine laka Paulo lo hna athipe troa elemekene la huliwa ne cainöje koi angetre ethen, ene lo itre thaa hna peritomone kö, maine jë tro nyidrëti a mekun, ka hape, nyidrëti hmekuje hi la ka atrepengöi angatr nge ka ijij troa nyi nyine la jole celë. (E jë la Galatia 2:8, 9.) Ngo ame ngöne la nyidrëti a goeën, tre, thaa ijiji nyidrëti caasi kö troa nyi nyine la jole celë, ene pe hnei Paulo hna atrehmekun cememine la ipië, laka, loi e tro nyidrëti a ce ithanatane lai memine la lapa ne xomi meköti e Ierusalema. Hnei Paulo hna ce huliwa memine la itre atre ne la Lapa ne Xomi Meköt ngöne la nyidrëti a qeje pengöne hnyawa koi angatr la jole ne la ekalesia. Hnei angatre hna dreng, ene pe axeciëne ju hi angatre la ketre mekun, me acilë nyidrë matre troa nyi trenge ewekë i angatr me tro fë maca. (Ite Hu. 15:22-31) Qa ngöne lai, hnei Paulo hna amamane ka hape, nyidrëti a ‘pane atrune’ la itre trejine me nyidrë.—Rom. 12:10b.

17, 18. (a) Nemene la thiina hnei Paulo hna thele troa eëne ngöne la nyidrëti a ce memine la itre atren la itre ekalesia? (b) Nemene la ini hne së hna kapa qa ngöne la aqane iahni hnene la itre qatre thup ne Efeso me Paulo?

17 Pine laka ka hni ka ipië Paulo, haawe, thaa hnei nyidrëti kö hna thele troa iananyi memine la itre trejine me nyidrë, trahmany me föe e hnine la itre ekalesia. Loi pe, hnei nyidrëti hna epe catre koi angatr. Ame ngöne la pune la tusi nyidrë koi angetre Roma, hnei Paulo hna cinyihane xötrëne la itre ëjene la itre atr hnei nyidrëti hna ibozu memin, nge traqa koi ala 20 angatr. Nyimutre la itre hna thaa amexeje ëjene kö ngöne la itre xaa xötre ne la Tusi Hmitrötr, nge thaa angatre kö a hane xome la itre hnëqa ka tru hnine la ekalesia. Ngo itre ka nyihlue i Iehova angatr me mele nyipici koi Nyidrë, celë hi matre hnimi angatre catre hnei Paulo.—Rom. 16:1-16.

18 Ame la aqane hni ka ipië i Paulo me thiina ka menyike i nyidrë, tre, celë hi ka akökötrene la itre ekalesia. Celë hi matre, ame ngöne la ijine tixenuë ne iöhnyi nyidrë memine la itre qatre thup ne Efeso, tre, hnei angatr asë hna “thipine la nyinawa i Paulo, me idemi me nyidë, nge sisitia la mecitei angate ngöne la tenge ewekë hnei nyidëti hna qaja, ka hape, tha tro hmaca kö angat’ a öhne la qëmeke i nyidë.” Maine ketre atre ju pe Paulo ka thaa menyike kö nge ka nyi tru, hapeu tro kö la itre Keresiano a iahni me nyidrë tune lai? —Ite Hu. 20:37, 38.

19. Tune kaa la aqane tro sa amamane laka, hetrenyi the së la hni ka ipië ngöne la aqane imelekeu së memine la itre trejine me easë Keresiano?

19 Ame asë la itre ka ajane troa kökötr ngöne la götrane la ua tui Paulo, tre, loi e tro angatr a hetre hni ka ipië. Öni nyidrëti e hamë ithuecatr kowe la itre trejine me nyidrë Keresiano, ka hape: “The kuca kö kete ewekë thenge la ikucanyi me pi tru ; ngo loi e isa mekune memine la hni ka ipië, laka sisitia angate hui angeic.” (Fil. 2:3) Tune kaa la aqane tro sa trongëne la eamo celë? Ame la hnapan, tre, ene la troa ce huliwa memine la itre qatre thup ne la ekalesia, hnene la hne së hna trongëne la itre hna amekötine me metrötrëne la itre mekune hnei angatre hna axeciëne göi ihaji. (E jë la Heberu 13:17.) Ame la hnaaluen, tre, ene la troa wanga atrune la itre trejine me easë, trahmany me fö, ngöne la ekalesia. Ame ngöne la itre ekalesia ne la nöje i Iehova, tre, ka xulu angatr qa ngöne la itre nöje ka isapengön, me isa aqane mel, me isa hane ngönetrei, nge ka traqa qa ngöne la itre tribu ka isapengön. Qa ngöne lai, nyipi ewekë catr tro sa tui Paulo, ene la troa hnime la itre trejine me easë nge thaa tro pi kö a iwangatrehmekunyi atr. (Ite Huliwa 17:26; Rom. 12:10a) Kolo fe a ithuecatre koi së tro “[sa] ikapakeune tune la hna kepe [së] hnei Keriso nyine atrunyi Akötesie.”—Rom. 15:7.

“Tro Sa Nyenyape Fë La Xomi Hnine” Ngöne La Hnaisasaqe Kowe La Mel

20, 21. Nemene la ka troa xatua së troa umuthe la hnaisasaqe kowe la mel?

20 Hna aceitunëne la mele ne la Keresiano memine la ketre iwaja laka, kola troa nyinyapëne la itre gojenyi ka nany. Hnei Paulo hna cinyihane ka hape: “Ase hë ni umuthe la hnaisasaqe, nge xölehuje pala kö ni la lapaun; nge hna amë thatraqai ni la korona ne la thina ka meköt, la hna tro ha hamë ni ngöne la drai cili hnei Joxu ka meköti ate amekötin ; nge tha koi ni hmekuje kö, ngo koi angat’ asëjëihë angete ajane la mama hmaca pi nyidë.”—2 Tim. 4:7, 8

21 Maine tro sa xötrethenge la tulu i Paulo, celë hi ka troa xatua së troa umuthe la hnaisasaqe kowe la mel ka thaa ase palua kö. (Heb. 12:1) Qa ngöne lai, loi e tro pala hi sa catre kökötre ngöne la götrane la ua hnene la hne së hna sipu inine pala hi la Tusi Hmitrötr, me akökötrene la ihnimi së kowe la itre atr, me thele troa hetrenyi pala hi la hni ka ipië.

Tro Nyipunieti a Sa Tune Kaa?

• Nemene la itre manathithi hnei Paulo hna kapa qa ngöne la hnei nyidrëti hna ketre sipu inine pala hi la Tusi Hmitrötr?

• Pine nemene matre nyipi ewekë catre tro la itre nyipi Keresiano a hnime catrëne la itre atr?

• Nemene la itre thiina ka troa xatua së matre thaa tro kö sa iwangatrehmekunyi atr?

• Tro la tulu i Paulo a xatua së tune kaa troa ce huliwa memine la itre qatre thup ne la ekalesia?

[Thying]