Troa Xome La Ita Ne Thup Celë e 26 Semitrepa Me Wiike Cili

Nyima 116 Me 30

Angatr a Treqe Mesia

“Kola teqene hnei nöjei ate, nge angat’ asë a mekun’ e kuhu hni angate maine Ioane la Keriso, maine tha eje kö.”—LUKA 3:15.

1. Nemene la maca hna qaja hnene la ketre angela kowe la itretre thupë mamoe?

 TRAQA ha la jidr. Itretre thupë mamoe hë e kuhu qëhnelö a thupëne la ume öni. Sesëkötre pi kö angatr la kola cile ezi angatr la angela i Iehova, nge kola hudrume xötreithi angatr la lolo i Akötresie! Hanawang! Kola qaja la maca ka lolo catr: “The qou kö, ke hana wang, ini a qaja koi nyipunie la maca ka loi, nyine madine atraqate thatraqane la nöjei ate asëjëihë ; ke hna hnahone thatraqai nyipunie ngöne la drai celë ngöne la lapa i Davita la Ate iamele, ene Keriso Joxu,” lo Mesia hna thingehnaean. Tro la itretre thupë mamoe a öhne la medrimadra, kola meköle ngöne la trepene a i öni ngöne la traone ezi angatr. Sesëkötre ju hi angatre la kola nyiqaane atrunyi Iehova hnene la ka “ala nyimu cate qa hnengödrai” kola hape: “Atrunyi Akötesieti jë e koho qa, nge tingetingë hë e celë fen, thene la nöjei ate hna hnim.”—Luka 2:8-14.

2. Nemene la aliene la hna ithanata “Mesia,” nge tro sa wanga atrehmekune tune kaa?

² Eje hi, atre hnyawa hi la itretre thupë mamoe ne Iuda ka hape, ame “Mesia,” maine “Keriso,” tre “Siana” i Akötresie. (Eso. 29:5-7) Ngo tro angatr a anyipicine tune kaa koi itre xan ka hape, ame lo medreng hna qaja hnene la angela, tre, kolo hi lo Mesia, lo iana i Iehova? Jëne la hna ce wange la itre hna perofetane hnine la Itre Hna Cinyihane Qene Heberu, memine la itre huliwa hna kuca me aqane trongene la mele ne la nekönatre cili.

Pine Nemene Matre Itre Atr a Itreqe?

3, 4. Tro sa trotrohnine tune kaa la hna qaja ngöne Daniela 9:24, 25?

³ Ame la kola mama hnei Ioane Bapataiso ngöne la itre macatre thupen, kola isa mekune ka hape, ma kolo jë hi lo Mesia la, hnene la itre ithanata me itre huliwa i nyidrë. (E jë la Luka 3:15.) Atre hnyawa hi itre xan la hna perofetane göi Mesia, memine lo “[semitre] la o wike.” Haawe thaa jole kö koi angatre troa wange atrehmekune la ijine troa mama la Mesia. Ame ngöne la sine la hna perofetan, kola qaja ka hape: “Qan’ e tropi la tenge ewekë troa xupe hmaca Ierusalema uti hë la Mesia Joxu, te, [sevene] la o wik, me [sikisitre tru] la o wik.” (Dan. 9:24, 25) Casi hi la mekune ne la itre ka inamacane ka thele mekun, laka ame la itre wiike celë, tre itre macatre la etrun. Drei la ketre ceitun, Tusi Hmitrötre i Maredsous a qaja ka hape: “Hna sa la semitre lao wiike [ne macatre] kowe la nöje i eö.”

⁴ Atre hnyawa hi enehila hnene la itre hlue i Iehova laka, ame lo 69 lao wiik lo hna qaja ngöne Daniela 9:25, maine 483 lao macatre, tre hna nyiqaane lo macatre 455 M.P.K. Kolo macatre ne Aretaseta Joxu ne Peresi a nue Nehemia troa acile me xupe hmaca e Ierusalema. (Neh. 2:1-8) Hna nyipune la itre wiike cili ngöne la pune lo 483 lao macatre, ene la macatre 29 M.K., ijine bapataiso Iesu atre Nazareta me ië nyidrëti hnene la uati hmitrötr matre Mesia ha nyidrë.—Mat. 3:13-17. a

5. Nemene la itre hna perofetan hne së hna troa ce wang?

⁵ Pane ce wange jë pe së la itre xaa hna perofetane göi Mesia ka eatrë hë ngöne la kola hnaho Iesu, memine la nyidrëti a nekönatr, memine la kola bapataiso nyidrë, memine la nyidrëti a cainöje trootro. Tro lai a acatrene la lapaune së kowe la itre hna perofetane hnei Akötresie. Tro fe lai a anyipicine koi së laka Iesu hi lo Mesia hna lapa treqen.

Aqane Perofetane La Ijine Nyidrëti a Nekönatr

6. Qeje pengöne jë la aqane eatr la hna perofetane hnei Genese 49:10.

⁶ Tro ha hnahone la Mesia ngöne la tribu ne Iuda. Qëmekene tro Iakobo a mec, nyidrëti a thingi manathithi ju kowe la itre nekö i nyidrë trahmany ka hape: “Tha tro kö a pate thei Iuda la tö, memine la ate ithue wathebo qa fa ca i nyëne uti hë e traqa ha la Silo, nge tro ha la nöjei nöj’ a denge thenge anganyidë.” (Gen. 49:10) Canga tro mama hi kowe la itre ka inamacane i angetre Iuda ekö laka, ame la itre trenge ewekë celë, tre, kolo hi a qeje Mesia. Eje kö la tö (musi ne la joxu) memine la atre ithue wathebo (trene mus) ngöne la tribu ne Iuda; hna nyiqaane ngöne la musi Davita Joxu, atre Iuda. Ame la aliene la “Silo,” tre, kola hape “Ewekë i Nyidrë, Maine Nyidreti Hi La Atrekë Ewekën.” Ame la itre xötre joxu ne Iuda, tre tro ha nyipune thei “Silo,” lo joxu ka tro ha cile hut, tune la hnei Akötresie hna qaja koi Zedekia, lo joxu tixenuë ne Iuda. Ame la musi cili, tre tro ha hamën kowe la atre ka ijij. (Ezek. 21:26, 27) Thupei Zedekia, Iesu hmekuje hi la matra i Davita lo hna thingehnaeane kow la mus. Qëmekene la kola hnaho Iesu, hnei Gaberiela angela hna qaja koi Maria ka hape: “Troa hamë nyidëti hnei Joxu Akötesie la therone i Davita keme i  nyidë ; nge tro anganyidëti a musinëne la lapa i Iakobo epine palua, nge tro ha pë pune la baselaia i nyidë.” (Luka 1:32, 33) Iesu Keriso hi la Silo, lo matra i Iuda me Davita.—Mat. 1:1-3, 6; Luka 3:23, 31-34.

7. Hna hnahone ekaa la Mesia, nge pine nemene matre nyipi ewekë troa atre la pengöne cili?

⁷ Troa hnahone la Mesia e Bethelema. Hnei Mika perofeta hna cinyihane ka hape: “Eö, Betheleema-eferatha, ka co eö ene la ite thausan’ e Iuda, troa xulu thatraqai ni qa thei ’ö la ate musi e Isaraela, ame la ite hna xulu hnei nyidë, te, qan’ ekö, ka hekö palua kö.” (Mika 5:2) Troa hnahone la Mesia ngöne la ketre traon e Iuda, lo hna hëne ka hape, Eferatha. Ngacama ka mel Maria, thine i Iesu, me Iosefa atre hia nyidrë e Nazareta, ngo hnei nyidro hna tro Betheleema eë matre eatrëne la hna amekötine hnene la musi Roma. Celë hi matre hnaho Iesu pi hi e Betheleema, lo macatre 2 M.K. (Mat. 2:1, 5, 6) Hane hi la ketre aqane eatr la hna perofetan!

8, 9. Nemene la itre hna perofetane ekö göi aqane hnaho Mesia, me itre ewekë ka traqa e thupen?

⁸ Troa hnahone la Mesia hnene la nyipi jajiny. (E jë la Isaia 7:14.) Ame la hnaithanata qene heberu hna hape, betula, tre, kola hape, “[nyipi jajiny]”; ngo hetre ketre hnaithanata hna hape, almah ngöne Isaia 7:14. E cili la hna perofetane ka hape, tro la “jajinyi [haalmah]” a hnahone la nekönatre trahmany. Ame la hnaithanata hna hape (almah), tre, nyine qaja la pengöi Rebeka qëmekene tro angeic a faipoipo. (Gen. 24:16, 43) Ame lo hnaewekë qene heleni hna xom hnei Mataio, lo kola hape partenos, ene, “[nyipi jajiny],” tre, ka ceitu hi memine la hna qaja ngöne Isaia 7:14, nge ka eatr lo ijine kola hnaho Iesu. Hnei Luka me Mataio, lue xaa ka hane cinyihane la Evangelia hna qeje Maria ka hape, ka nyipi jajinyi petre kö angeic lo kola upune hnene la uati hmitrötre i Akötresie.—Mat. 1:18-25; Luka 1:26-35.

⁹ Troa humuth la itre nekönatr thupene la hna hnaho Mesia. Hna traqa ha tune lai ekö lo ijine Farao a amekötine ka hape, troa trije la itre medrenge trahmany ngöne la hneopegejë, ne Nil. (Eso. 1:22) Kolo fe a mama hnyawa ngöne lo Ieremia 31:15, 16 la Rakela a treije pine la itre nekö i nyiidro trahmany, hna thapa kowe “la nöje ne la ithupëjia.” Drenge hë la nine treije i nyiidro e Rama, götrane kolopi ne Ierusalema, Beniamina la ëjen. Hnei Mataio hna amamane la kola eatr la itre hna thingehnaeane hnei Ieremia, lo Heroda Joxu a up troa humuth la itre nekönatr trahmanyi ne Betheleema me itre nöje xötreith. (E jë la Mataio 2:16-18.) Ekölö pe la aqane akötrëne la itre atr ngöne la itre götrane cili!

10. Qeje pengöne jë la aqane eatr la hna qaja ngöne Hosea 11:1 göi Iesu.

¹⁰ Tune lo angetre Isaraela, tro fe a hëne la Mesia qa Aigupito. (Hos. 11:1) Traqa ha la hna amekötine hnei Heroda troa ihumuth, nge ase hë tro xomi Iosefa me Maria me Iesu hnene la angela Aigupito eë. Lapa ju hë angatr e cili “uti hë e meci hë Heroda ; mate eate la hna ulatine hnei Joxu jëne la perofeta [Hosea], ka hape, Ase hë ni hëne la nekönge qa Aigupito.” (Mat. 2:13-15) Nyipici, thaa Iesu kö la sipu atre axulune la nöjei ewekë ka traqa koi nyidrë, qaane la kola hnahon me ngöne la nyidrëti a nekönatr.

Mama Ha Mesia!

11. Hna hnëkene tune kaa la gojenyi qëmekene troa traqa la Siana i Akötresie?

¹¹ Hna hnëkëne hë la gojenyi qëmekene troa traqa la Siana i Akötresie. Hnei Malaki hna qaja amë ka hape hnëqa i “Elia perofeta” la troa hnëkëne la hni ne la itre atr kowe la traqa ne la Mesia. (E jë la Malaki 4:5, 6.) Ame koi Iesu, tre, Ioane Bapataiso hi la “Elia.” (Mat. 11:12-14) Nge hnei Mareko hna amamane laka, hnene la huliwa hna tro fë hnei Ioane hna eatrëne la hna perofetane hnei Isaia. (Is. 40:3; Mar. 1:1-4) Thaa qaathei Iesu kö la huliwa hna tro fë hnei Ioane, lo hna nyiahnuen hnei Elia, pine laka xulu pa angeice kö hui Iesu. Ame la hna kuca hnene lai “Elia” hna perofetan, tre, ka ihmeku hnyawa hi memine la aja i Akötresie nyine wange atrehmekune la Mesia.

12. Nemene la hnëqa nyine xatua së troa wange atrehmekune la Mesia?

¹² Tro la hnëqa hna hamën hnei Akötresie a ixatua troa wange atrehmekune la Mesia. Hnine la Sunago e Nazareta, traone hna hetru Iesu ngön, hnei nyidrëti hna e la tusi Isaia me amamane laka kola eatr koi nyidrë la itre trenge ewekë celë: “Eje e hunge la Uati Joxu, qa ngöne la hnei nyidëti hna ujë ni troa cainöjëne la maca ka loi koi ite pë ewekë ; me upi ni troa aloine la itete thë fë hni, me troa thinge mele koi ite po, me ahlëne la ite timek, me nue angate hna hutratulup, troa cainöjëne la macate ne madi i Joxu.” Pine laka Iesu hnyawa hi la Mesia, tre, ijije tro nyidrëti a qaja ka hape: “Eatë hë ngöne la drai celë la hna cinyihane celë ngöne la ite hnangenyë i nyipunie.”—Luka 4:16-21.

13. Nemene la aqane qaja amë ekö la huliwa ne cainöje i Iesu e Galilaia?

 ¹³ Ase hë lo qaja amë la huliwa ne cainöje ne la Mesia e Galilaia. Ame göne “la nöje Zebulona memine la nöje Nafatali . . . Galilaia i angete ethen,” tre, hnei Isaia hna cinyihane ka hape: “Ame la nöje hna trongëne la melöhlem, te, kola wange la lai atraqat, nge angat’ itete lapane la hlapa ahnuene la meci, te, hudumë hë hui angate la lai.” (Is. 9:1, 2) Hnei Iesu hna xeji huliwa e Galilaia me lapa e Kaperenauma. E cili, hnene la itre atrene Zebulona me Nafatali hna öhnyi manathithi ne la lai, ene la itre nyipici hna traqa fë hnei nyidrëti koi angatr. (Mat. 4:12-16) E Galilaia, hnei Iesu hna hamëne la Cainöje Hune La Wetr, me iëne la itre aposetolo i nyidrë, me kuca la pane iamamanyikeu i nyidrë, me iamamanyi kowe lo ala 500 lao itretre dreng thupene la hnei nyidrëti hna mele hmaca. (Mat. 5:1–7:27; 28:16-20; Mar. 3:13, 14; Ioane 2:8-11; 1 Kor. 15:6) Haawe, eatre hë la hna perofetane hnei Isaia hnene la hnei nyidrëti hna cainöje ngöne “la nöje Zebulona memine la nöje Nafatali.” Eje hi laka, hnei Iesu hna catre cainöjëne la maca ne la Baselaia ngöne la nöjei götrane e Isaraela.

Itre Xaa Huliwa Ne La Mesia Hna Thingehnaeane Hë

14. Hna eatre tune kaa koi Iesu la Salamo 78:2?

¹⁴ Tro la Mesia a ithanata jëne la itre ceitun me itre pengöne ewekë hna edromën. Hnei Asafa, ketre atre cinyihane la salamo hna nyimane ka hape: “Tro ni a fepi la qenge me cei tun.” (Sal. 78:2) Tro sa atre tune kaa ka hape, kola eatre koi Iesu la hna perofetane celë. Hnei Mataio fe hi lo hna hane qaja tune lai koi së. Thupene la hna qaja la itre ceitune hnei Iesu göi wene sina pi me levene nyine qeje pengöne la Baselaia, öni Mataio ka hape: “Tha hnei nyidëti hna ulati koi angat’ e pëkö cei tun. Mate eatejë la hna qaja hnene la perofeta, ka hape, ‘Tro ni a fëpi la ukeineqenge ngöne la nöjei cei tun ; tro ni a qaja la nöjei ewekë ka sihngödi qane la hna ami tepene la fene hnengödrai.’ ” (Mat. 13:31-35) Ame la itre ceitun, maine itre pengöne ewekë hna edromën, tre, celë hi ka asisitriane la itre ini hna hamën hnei Iesu.

15. Qaja jë la aqane eatre la hna perofetane hnei Isaia 53:4.

¹⁵ Tro la Mesia a thue la itre akötre së. Ase hë Isaia qaja amë ka hape: “Nyipici hnei nyidëti hna ajöne la ite hleuhleu shë, me xome trongëne la ite aköte shë.” (Is. 53:4) Hnei Mataio hna qaja amamane ka hape, thupene la hna amelene la thine ne la föi Peteru, hnei Iesu hna aloine fe la itre xaa trene meci ju kö, “mate eate la hna qaja hnei Isaia perofeta, ka hape, ‘Hna xolomëtine la nöjei kucakuca shë hnei nyidë me ajöne la nöjei meci shë.’ ” (Mat. 8:14-17) Thaa celë hmekuje kö la akötre la hnei Iesu hna aloin, ke hetre itre xane hmaca ju kö e thupen.

16. Hnei Ioane aposetolo hna amamane tune kaa la aqane eatre la Isaia 53:1?

¹⁶ Ngacama mana la itre ewekë ka loi tro la Mesia a kuca, ngo nyimutre catre la itre atr ka thaa tro kö a mejiune koi nyidrë. (E jë la Isaia 53:1.) Ame la Ioane a amamane laka eatre hë la hna perofetan, angeice a cinyihane ju ka hape: “Hnei [Iesu] hna kuca la nöjei iamamanyikeu ka kösaue qëmeke i angat ; ngo tha lapaune kö angate koi nyidë ; mate eate la wesi ula i Isaia perofeta, lo hnei angeic hna qaja, ka hape, ‘Joxu, hnei dei hna Iapaune la tenge ewekë hun? nge hna amamane koi dei la ime i Joxu?’ ” (Ioane 12:37, 38) Eje hi, ala xalaithe hi la ka lapaune kowe la maca ka loi ka qeje Mesia, ene Iesu, lo ijine tro fë Paulo la huliwa ne cainöj.—Rom. 10:16, 17.

17. Nemene la aqane amamane Ioane la kola eatre la Salamo 69:4?

¹⁷ Troa methinëne la Mesia ngo pëkö kepin. (Sal. 69:4) Hnei Ioane aposetolo hna amexeje göi Iesu ka hape: “Maine tha hnenge hna kuca thei angate la ite huliwa tha hna kuca hnei kete ate, maine pëkö ngazo i angat ; ngo enehila asë hë angate goeëne me methinë ni me Kakati fe. Mate eate la hna cinyihane ngöne la wathebo i angat, ka ha hape, ‘Ase hë angate methinëne gufa ni.’ ” (Ioane 15:24, 25) Hna lapaa majemine qaja ka hape ame la wathebo, tre, ene la Itre Hna Cinyihane asë. (Ioane 10:34; 12:34) Ame la hna qaja ngöne la itre evangelia, tre kola anyipicine ka hape, nyimutre catre la itre atr ka methinë Iesu, ene mina fe la itre hene hmi i angetre Iuda. Ketre, hnei Keriso hna qaja ka hape: “Tha ’teine kö fene hnengödrai troa methinë nyipunie, ngo loi pe kola methinë ni qa ngöne la ini a anyipicine laka ngazo la ite huliwa ne ej.”—Ioane 7:7.

18. Nemene la itre hne së hna troa ce wange ka troa acatrene la lapaune së laka Iesu hi la Mesia?

¹⁸ Ka xecie hnyawa kowe la itretre drei Iesu lo hneijine i nyidrë laka, Iesu hi la Mesia, ke eatre hë koi nyidrëti la itre hna perofetan hnine la Itre Hna Cinyihane Qene Heberu. (Mat. 16:16) Tune lo hne së hë hna ce wang, eatre hë la itre xan ngöne la ijine nyidrëti a nekönatr me ijine nyidrëti a cainöje trootro e Nazareta. Ame la itre xaa hna perofetane göi Mesia, tre tro pë hë sa ce wange ngöne la ketre taane mekune ka troa xulu. Maine tro sa sine thele ngöne la thith la itre hna perofetane cili, tre tro ha acatrene la lapaune së laka, Iesu Keriso hi la Mesia, lo hna iën hnene la Tretretro së e hnengödrai, Iehova.

[Ithueamacany]

Tro Epuni a Sa Tune Kaa?

• Nemene la itre hna perofetan ka eatre ngöne lo ijine kola hnaho Iesu?

• Hna hnëkë gojenyine la Mesia tune kaa?

• Nemene la itre hna perofetane hnei Isaia mekene 53 ka eatr hui Iesu?

[Thying]