Hna Thuane La Ka Ala Nyimu Jëne La Ka Ala Xalaith

“Ame hnei [Iesu] hna . . . thupathupa, me hamëne la ite areto koi angete deng, nge angate pena kowe la ka ala nyimu.”—MAT. 14:19.

NEMENE LA AQANE TRO NYIPUNIETI A SA?

Nememe la tulu hnei Iesu hna acile ngöne lo nyidrëti a ithuane la ka ala nyim?

Nemene la aqane huliwane Iesu la ange aposetolo me itre qatr e Ierusalema?

Eue hë la ijine tro Keriso a acile la gojenyi ne thewe xeni ngöne la götrane u?

1-3. Qeje pengöne jë la aqane ithuane Iesu la ka ala nyimu ngöne la ketre götrane ne Bethesaida. (Wange ju la pane iatr.)

 PANE mekune jë la ewekë ka traqa. (E jë la Mataio 14:14-21.) Kolo 32 M.K. qëmekene la Paseka. Hnene la itre atr ka ala nyim, 5 000 lao trahmany, nge tha hna e kö la itre föe me itre nekönatr, hna xötrethenge Iesu me itretre drei nyidrë kowe la ketre götrane gaa mi ne Bethesaida, neköi traone ne götrane kolopi, ngöne la ngöne gejë ne la Hneopegejë ne Galilaea.

² Ame la Iesu a öhne la ka ala nyim, nyidrëti hi lai a utipine ju la itre atr, ame hnei nyidrëti hna aloine la meci ne la itre xan, me ini angatre la itre ewekë ka nyimutre göne la Baselaia i Akötresie. Hejiheji hë, ame hna tro pi la itretre drenge me qaja koi Iesu troa upe la itre atr matre tro jë angatre kowe la itre neköi traone gaa easenyi troa itö a i angatr. Ngo öni Iesu kowe la itretre drei nyidrë: “Ohe, the tro kö angat ; ithu a i angate pe.” Angatr a sesëkötre la kola qaja tun, pine laka, co catre hi la kemeji angatr, faifi hi lao falawa, nge lue neköi i.

³ Hnene la utipine i Iesu, ame hnei nyidrëti hna kuca ju la ketre iamamanyikeu, eje hmekuje hi la iamamanyikeu hna cinyihane asë ngöne la foa lao evangelia. (Mar. 6:35-44; Luka 9:10-17; Ioane 6:1-13) Hnei Iesu hna upe la itretre drei nyidrë troa qaja kowe la ka ala nyimu troa lapa xötrë hune la ihaö, isa ca hadredre ngöne isa ca xötr, nge isa fifitre ngöne isa ca xötr. Thupene jë hi la hna thith, ame hnei nyidrëti hna thupathupa la itre falawa, me thawa trongëne la itre i. Ase jë hi, tha hnei nyidrëti kö hna hamëne mekötine la xen kowe la itre atr, ngo hnei nyidrëti pe hna pane thawa “koi angete deng, nge angate pena kowe la ka ala nyimu.” Meji asë hi la nöjei atr, nge munë ju pe kö, drei la ketre iamamanyikeu! Öhne fe hi epun: Hnei Iesu hna ithuane la itre thauzane jëne la ka ala xalaith, ene la itretre drei nyidrë. a

4. (a) Nemene la pengöne xen ka tru koi Iesu troa hamën, nge pine nemen? (b) Nemene la nyine tro sa ithanatane ngöne la tane mekune celë, me ngöne la ka troa xulu?

⁴ Ka tru kö koi nyidrë troa hamëne la xeni ne la u kowe la itretre drei nyidrë. Atre hi nyidrëti ka hape, ame la xeni ne la u, ene la itre nyipici qa hnine la Wesi Ula i Akötresie, tre celë  hi ka tro xomi angatre kowe mele ka tha ase palua kö. (Ioane 6:26, 27; 17:3) Jëne pala hi la utipine ka eje thei nyidrë, lo nyidrëti a ithuane la ka ala nyimu hnei falawa me i, hnei nyidrë hna xome fe la itre hawa ka nyimutre troa inine la itretre drei nyidrë. (Mar. 6:34) Ngo atre hnyawa hi nyidrë ka hape, ame la traeme ne nyidrëti e celë fen, ka xoxopatre catre hi, ke, tro hmaca nyidrëti a bëeke hnengödrai eë. (Mat. 16:21; Ioane 14:12) E Iesu hë e hnengödrai, nemene la aqane tro nyidrë a thawa lapaane la xeni ne la u kowe la itretre drei nyidrë e celë fen? Tro nyidrëti a xötrethenge la tulu ka tune ekö lo nyidrë a ithuane la ka ala nyimu jëne la ka ala xalaith. Drei jë lai ka ala xalaith? Tro sa ce wange la aqane huliwane Iesu la ka ala xalaithe troa ithuane la itretre drei i nyidrë, ene lo itre hna iëne ka nyimutre ngöne la hneijine i nyidrë. Nge ngöne la tane mekune ka troa xulu, tro sa ce ithanatane la mekune ka nyipi ewekë catre celë koi së isa ala cas: Nemene la aqane tro sa wangatrehmekune la ka ala xalaith, lo hna ce huliwa memin hnei Iesu, matre troa thewe xeni koi së enehila?

IESU A IËNE LA KA ALA XALAITH

5, 6. (a) Nemene la mekune ka tru hna axeciëne hnei Iesu matre xecie hnyawa koi nyidrë ka hape, troa thawa hnyawa la xeni ngöne la u kowe la itretre drei nyidrë thupene la meci nyidrë? (b) Nemene la aqane hnëkëne Iesu la itre aposetolo i nyidrë göi tro angatre a cilëne la ketre hnëqa ka tru e meci pi nyidrë?

⁵ Hnene la ketre hene la hnepe lapa hna akötrehnine matre tro pala hi la hnepe lapa i angeice a hetrenyi la ka ijije e meci pi angeic. Ka ceitu hi lai me Iesu, lo atre troa Hene la ekalesia i Keresiano, hnei nyidrëti hna akötrehnine matre tro pala hi la itretre drei nyidrë a hetrenyi la ka ijije ngöne la götrane la u thupene la meci nyidrë. (Efe. 1:22) Hanawange la ketre ceitun, lue macatre qëmekene tro Iesu a mec, hetre mekune ka tru hnei nyidrëti hna axeciën. Hnei nyidrëti hna iëne la itre pane atr, angetre troa sine la ka ala xalaith, nyine tro nyidrëti a ce huliwa memin matre troa ithuane elanyi la ka alanyim. Tro sa ce wange la ewekë ka traqa ekö.

⁶ Thupene la hna thithi ngöne la jidri ka pexej, hnei Iesu hna icasikeu memine la itretre drei nyidrë, nge qaathei angatr, nyidrëti a iëne ju la 12 lao aposetolo. (Luka 6:12-16) Ngöne la lue macatre thupen, hnei nyidrëti hna ce mele memine la ala 12, me ini angatre jëne la itre trenge ewekë me aqane mele i nyidrë. Atre hi nyidrëti ka hape, tru catre hnei ewekë nyine tro angatre a inin; ame hna hë angatre pala hi “angete denge.” (Mat. 11:1; 20:17) Hnei nyidrëti hna hamë angatre la itre hna amekötine ka tru alien, me ini angatre hnyawa la aqane troa tro fë la huliwa. (Mat. 10:1-42; 20:20-23; Luka 8:1; 9:52-55) Mama hi ka hape, nyidrëti a hnëkë angatre kowe la hnëqa ka tru e thupene la meci me bëeke nyidrë hnengödrai eë.

7. Nemene la hnepe hnaewekë ka tru aliene hna qaja hnei Iesu göne la ewekë nyine tro la ange aposetolo a wangatrune catrën?

⁷ Nemene jë la hnëqa ne la ange aposetolo? Tha hmitre pe kö matre traqa pi kowe la Penetekos 33 M.K., nge mama ha ka hape, ange aposetolo hë a xome la “huliwa ne ithupë.” (Ite hu. 1:20, MN) Nemene jë la ewekë nyine tro angatre a wangatrune catrën? Thupene la melehmaca i Iesu, hnei nyidrëti hna hamëne la ketre hnepe hnaewekë ka tru aliene lo nyidrëti a ithanata me Peteru. (E jë la Ioane 21:1, 2, 15-17.) Ngöne la nyidrëti a ithanata me Peteru cememine la itre xan e ange aposetolo, öni nyidrë: “Ithuane ju pë hë la ite mamoeng.” Iesu hi lai a amamane ka hape, ange aposetolo hi la itre ka sine lo ka ala xalaith nyine tro nyidrëti a ce huliwa memin göi troa thawa la xeni ngöne la götrane u kowe la ka ala nyim. Ketri së pi kö hnene la aqane waipengöne Iesu la itre neköi “mamoe” i nyidrë! b

KOLA THUANE LA KA ALA NYIMU QAANE LO PENETEKOS

8. Nemene la aqane amamane hnene la itre ka hnyipi lö ngöne la ijine Penetekos ka hape, hnei angatre hna wangatrehmekune hnyawa la gojenyi ne thewe xeni hna xome hnei Keriso?

⁸ Qaane lo Penetekos 33 M.K., hnei Keriso, lo hna amelene hmaca, hna xome la ange aposetolo nyine gojenyi ne thewe xeni kowe asë pë hë la itretre drenge hna iën. (E jë la Ite Huliwa 2:41, 42.) Hna wangatrehmekune hnyawa la gojenyi cili hnene la angetre Iudra me itre ka ce hmi me angatr, lo itre ka lö troa itre Keresiano hna iëne pë  hë e thupen ngöne la ijine cili. Eje hi laka, “angate pala hi a cate,” ene la kola nyipici “kowe la hna inine hnei ang’ aposetolo.” Ame lo angetre hnyipi lö, tre tru la aja i angatre kowe la xeni ngöne la götrane u, nge atre hnyawa hi angatre la hnë troa öhnyi xen. Angatre a catre mejiune kowe la ange aposetolo göi troa qeje pengöne koi angatre la itre trenge ewekë me itre huliwa i Iesu, nge matre mama hnyawa pi la aliene la itre xötre ka qeje pengöi nyidrë. c—Ite hu. 2:22-36.

9. Nemene la aqane amamane hnene la ange aposetolo ka hape, qa i angatre hnyawa hi la troa ithuane la itre mamoe i Iesu?

⁹ Eje hnyawa hi kowe la ange aposetolo, laka ame la qa i angatr, tre troa ithuane la itre mamoe i Iesu. Ame la ketre ceitun, tre ene la aqane amekötine angatre la ketre mekune hna ithanata pin, nge ka troa thi lapa, hnine la ekalesia hna hnyipi acil. Ame la jole ka ej, tre, ene la xeni thatraqane la ngönetrei. Hna qanafijine la itre sine föe ka qene Heleni ngöne la kola thewe xen o drai, ngo ame pë hë itre sine föe ka qene Heberu, tre tru la hna thewe a i angatr. Nemene la aqane senge ange aposetolo la jole celë? Hna acile hnene “la ala luako [truelof]” la sevene lao trejine trahmanyi ka maca matre troa elemekene la “huliwa celë,” göi troa thewe xen. Itre xane e angatre lo la ka hane thewe xen kowe la ka ala nyimu, lo itre hnei Iesu hna thuan jëne la ketre iamamanyikeu. Nge ange aposetolo a wange laka ka nyipi ewekë catre kö koi angatre troa qëmeke kowe la xeni ne la u. Celë hi matre, hnei angatre pë hë hna qëmeke ju pe hi kowe “la huliwa ne la wesi ula.”—Ite hu. 6:1-6.

10. Nemene la aqane huliwane Iesu la ange aposetolo me itre qatr ne Ierusalema?

¹⁰ Ame lo 49 M.K., hna nyixane la ange aposetolo ka mele pe hnene la itre xa qatre thupe ka maca ngöne la huliwa. (E jë la Ite Huliwa 15:1, 2.) “Ang’ aposetolo me ite qate” e Ierusalema a ce huliwa hnine la lapa ne xomi meköt. Hnei Keriso, He ne la ekalesia, hna huliwane la neköi lapa cili, troa amekötine la itre ini göi hmi, me troa elemekene me amekötine la huliwa ne cainöjëne me inine la maca ka loi ne la Baselaia.—Ite hu. 15:6-29; 21:17-19; Kol. 1:18.

11, 12. (a) Nemene la ka amamane ka hape, hnei Iehova hna amanathithine la gojenyine thewe xen hna huliwane hnene la Hupuna i Nyidrë troa thuane la itre ekalesia lo hneijinene la itre pane Keresiano? (b) Kola mama hnyawa tune kaa la gojenyine ne thewe xeni ngöne la götrane u hna huliwane hnei Keriso?

¹¹ Hnei Iehova kö hna amanathithine la gojenyi ne thewe xen hna huliwane hnene la Hupuna i Nyidrë troa thuane la itre ekalesia lo hneijinene la itre pane Keresiano? Eje hi! Hne së hna atre tune kaa? Hna ithuemacanyi së hnene la tusi Ite Huliwa ka hape: “Angat [Paulo aposetolo me itre sine tronge i angeic] a trongëne la ite lapa, ame hnei angate hna hamë angate la ite wathebo, lo hna acile hnei ang’ aposetolo me ite qate e  Ierusalema, mate tro angat’ a trongën. Ame hna acile hutine la nöjei ekalesia ngöne la lapaun, me nyi xane ju o drai.” (Ite hu. 16:4, 5) Easa wange laka, kola kökötre la itre ekalesia cili, ke, thangane la hnei angatre hna ce huliwa meköti memine la lapa ne xomi meköt e Ierusalema. Hapeu, tha kolo kö lai a anyipicine ka hape, Iehova a amanathithine la gojenyine thewe xen hna huliwane hnene la Hupuna i Nyidrë troa thuane la itre ekalesia? The tro kö sa thëthëhmine ka hape, ame la troa kökötre ngöne la götrane u, tre, qa ngöne hmekuje hi la manathithi qaathei Iehova.—Ite edomë 10:22; 1 Kor. 3:6, 7.

¹² Hne së hna öhne uti hë la, laka hetre tulu hnei Iesu hna xötrethenge la nyidrëti a ithuane la itretre drei nyidrë. Hnei nyidrëti hna ithuane la ka ala nyimu jëne la ka ala xalaith. Ka mama hnyawa hi la gojenyi ne thewe xeni hna huliwane hnei nyidrë. Eje hi laka, mama hi thene la ange aposetolo, ene lo itre ka pane cilëne la lapa ne xomi meköt, la enyipicine laka Iehova la Atre amanathithi angatr. Kola qaja ngöne Ite Huliwa 5:12: “Kösau la nöjei iamamanyikeu me nöjei hatene hna kuca hnei ite iwanakoime ne la nöjei aposetolo thene la nöj.” d Haawe, tha nyipi ewekë kö kowe la itre ka hnyipi lö troa hnyingëne ka hape, ‘Drei la itre hnei Keriso hna huliwane matre troa thuane la itre mamoe i nyidrë?’ Ngo ame hë la pune la itre macatre ka ca hadredr, saze ju hi.

KOLA MANA LA ZIZANIA NGE XALAITHE CATRE PE HI LA QITR

13, 14. (a) Nemene la aqane ithuemacanyine Iesu la iakötrë ka troa traqa kowe la ekalesia, nge eue la kola nyiqaane eatre la itre hnei nyidrëti hna qaja? (b) Drei la lue lapa hnene la akötre hna xulu qa ngön? (Wange ju la ithuemacanyi e kuhu pun.)

¹³ Hnei Iesu hna qaja amë ka hape, troa akötrëne la ekalesia. The thëthëhmine kö lo ceitune i Iesu göi qitr me zizania, hnei nyidrëti lo hna ithuemacanyi ka hape, ame la qitre (itre Keresiano hna iën) hna hnyipi traane ngöne la hlapa, tre tro ha traane trane eje hnene la zizania (itre Keresiano göi ëjen). Öni nyidrë, troa nue la lue feja troa ce cia uti hë la ijine menue ka troa traqa ngöne la “hneijin ne kola troa nyipune la fen.” (MN) (Mat. 13:24-30, 36-43) Tha qea ju kö nge kolo fe hë a mama la itre hna qaja hnei Iesu. e

¹⁴ Nyiqaane mama ha lo iamenumenu lo hneijine ne lo itre pane Keresiano, ngo hnene la ange aposetolo hna “ajolene” ej, ene la hna thingijëne la itre ini ka thoi me itre aqane iapoezinë ne itre ej. (2 Thes. 2:3, 6, 7) Ngo, thupene jë hi la hna patre asë la itre aposetolo, tre, cia catre jë hi la iamenumenu, me kökötre catre ngöne la hneijine ka qea catr, a traqa koi nyimu hadredre lao macatre. Ketre, ame la hneijine cili, kola mana catre la zizania, nge ame pë hë la qitr, tre xalaithe catre pe hi. Nge, pëkö gojenyi hna hnëkëne thatraqane la thewe xen ngöne la götrane u. Ngo tro hë lai a saze. Troa saze Eue?

IJINE MENUE—DREI LA KA HNËKË XEN?

15, 16. Nemene la thangane ka xulu qa ngöne la hna ini Tus hnene la Itretre Ini Tusi Hmitrötr, nge nemene hnyinge la hna amejën?

¹⁵ Traqa ha kowe la pune la hneijine cia feja, nge kola mama la aja ne la itre atr kowe la itre nyipici e hnine la Tusi Hmitrötr. Mekune pala kö epuni lo itre macatre 1870, laka ca neköi lapa ne la itre atr ka thele la nyipici, ka tro qa ngöne la zizania (itre Keresiano göi ëjen e hnine la itre hmi me itre wapicine itre ej), angatre a ce icasikeu troa ce inine la Tusi Hmitrötr. Hnene ekö la Itretre Ini Tusi Hmitrötr ka hni ka ipië me ka hetre mekune ka meköt hna thele hnyawa la itre nyipi ini qa hnine la Tusi Hmitrötre me thith.—Mat. 11:25.

¹⁶ Hetre thangane catre la hna ini Tus hnene la Itretre Ini Tusi Hmitrötr. Hnene la itre trahmanyi me föe ka mele nyipici hna qajaqaja la itre ini ka thoi, me amamane la itre nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr, jëne la hna fejane me thawa trongëne la itre itusi nyine qeje pengöne la Tusi Hmitrötre e cailo fen. Hnene la huliwa i angatre hna thapa la itre hni me mekune ne la itre atr ka ala nyimu ka pi xeni me pi ije ngöne la götrane u, ene la itre nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr. Haawe, aciane jë hi la ketre hnyinge nyine troa wange hnyawa kola hape: Hapeu, ame la Itretre Ini Tusi Hmitrötr ngöne la itre macatre uti hë 1914, angatre jë kö lo gojenyi ne thewe xen hna acile me huliwane hnei Keriso troa ithuane la itre mamoe i nyidrë? Ohea. Angatre  petre kö ngöne la hneijine cia feja, nge pë pala kö gojenyi ne thewe xen ngöne la götrane u. Tha traqa pala kö la ijine troa ijene la itre Keresiano göi ëjen hna hape, zizania qa ngöne la itre nyipi Keresiano hna hape, qitr.

17. Nemene la itre ewekë ka tru ka nyiqaane mama lo 1914?

¹⁷ Tune la hne së hna inine ngöne la tane mekune hnapan, hna nyiqaane la ijine menue lo 1914. Ame ngöne la macatre cili, nyimu ewekë ka tru ka nyiqaane mama. Cile hë Iesu ngöne la therone i nyidrë troa Joxu, nge kolo fe a nyiqaane lo itre drai ne la pun. (Hna ama. 11:15) Qaane lo 1914 uti hë lo itre pane treu ne lo 1919, hnei Iesu hna ce tro memine la Tretretro i nyidrë kowe la ēnē ngöne la götrane u matre troa kuca la ketre huliwa ka sisitria catr, ene la huliwa ne waipengön, me nyidrawan. f (Mal. 3:1-4) Thupene lai, qaane lo 1919, ijine tro ha nyiqaane icasinekeune la qitr. Hapeu, ijine hë lai tro Keriso a acile la gojenyi ne thewe xeni ngöne la götrane u? Eje hi, ijine hë!

18. Nemene la ewekë nyine troa acile hnei Iesu hna qaja amë hë hnei nyidrë, nge nemene la ketre hnyinge ka tru ka mama ngöne la kola xejë la hneijine ne la pun?

¹⁸ Ame ngöne la hna perofetane hnei Iesu göne la itre drai ne la pun, hnei nyidrëti hna qaja amë ka hape, tro nyidrëti a acile la gojenyi ne thewe xeni ngöne la götrane u, ene la “xeni . . . ngöne la nyipi ijin.” (Mat. 24:45-47) Nemene jë la gojenyi ne thewe xeni hna troa huliwane hnei nyidrë? Tune lo tulu hnei nyidrëti hna hamëne ngöne lo hneijine ne la itre pane Keresiano, hnei nyidrëti hmaca hna ithuane la ka ala nyimu jëne la ka ala xalaith. Ngo pine laka kolo ha xejë la hneijine ne la pun, haawe, Drei jë lai ka ala xalaith? Ame la hnyinge celë, me itre xa hnyinge hmaca kö göne la hna perofetane hnei Iesu, tre, tro pë hë së a ce ithanatane ngöne la tane mekune ka troa xulu.

ITHUEMACANYI E KUHU PUN: (Troa e tune lo itre ithuemacanyi hna amë pune ipepa thenge la isa paragarafe hmekun.)

Ithuemacanyi e cahu fen]

[Thying]

[Iatr ne la götran 15]

[Iatr ne la götran 17]

Hna ithuane la ala thauzane jëne la ka ala xalaith (Wange ju la paragarafe 4)

[Iatr ne la götran 19]

Ame lo hneijine la itre pane Keresiano, tha sihngödri kö ka hape, drei la hnei Iesu hna huliwane matre troa ithuane la ekalesia (Wange ju la paragarafe 12)