Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

Ka Madrine Pala Hi Nyiho Kowe La Nöje Hna Upi Nyiho Kow | Ini

Ka Madrine Pala Hi Nyiho Kowe La Nöje Hna Upi Nyiho Kow | Ini

HNA MELËN

Ka Madrine Pala Hi Nyiho Kowe La Nöje Hna Upi Nyiho Kow

KOLA QEJE PENGÖNE HNEI MARKUS ME JANNY HARTLIEF

Tha ka cainöje petre kö ni ekö. Matre ame hë la nöjei ijine eni a tro kowe la hna cainöj, kola ngazo la ngönetreing, nge kola hmengö- hmengöne la lue cang. Nge jole catre hmaca jë kö hnene la pengöne la götrane hna cainöj; ka xele la itre atr ma drenge la maca. Hnene la itre xa atr e cili hna thele iwesitrë me eni me pi lepi ni. Ame la pane treu ne eni a pane xome la huliwa ne pionie ka ixatua, casi hi la sine tusi hnenge hna hamën!—Markus.

ITRE ewekë lai ka traqa lo 1949, ase hë sasaithe enehila la 60 lao macatre, ngo ame la itre hnenge hna melën, tre, hna nyiqaane petre kö ekö lo itre macatre qëmekene lai. Ame Hendrik kemeng, tre, ka cai butre nyidrë, me eëny e Donderen, neköi traone ne la götrane kolopi ne Drenthe, e Pays-Bas. Hna hnaho ni e cili lo 1927, eni la hnaafoane qa ngöne la ala sevene lao nekönatr. Ame la hnalapang, tre eje ngöne la ketre gojenyi gaa ngazo ne la ketre hnepe götrane hna eënyi e cili. Ame la itre atr ka lapa xötreithi hun, tre, itre ka eënyi me axö öni, nge pi tro catre ni a melëne la mele cili. Ame lo 1947, kola 19 lao macatreng, eni hi lai a xötrei drenge la nyipici jëne la ketre atre lapa easenyi hun, Theunis Been. Mekune pala kö ni laka, ka xele ni ekö ma wai Theunis lo eni a xötrei öhnyi angeic, nge tha qea ju kö e thupene lo Hnaaluene Isi Ka Tru, nge Atre Anyipici Iehova fe hë angeic, nge eni ha wangatrehmekune laka lolo catre hë la thiina i angeice hune ekö. Kola huliwa la hninge hnene la a aqane saze i angeic, celë hi matre drei angeice ju hi ni la angeice a qaja koi ni la paradraiso e celë fen hna thingehnaeane hnei Akötresie. Ame hnenge hna canga kapa la nyipici, nge qaane ju hi lai nyiho pala pë hë a lue treme sineen. a

Hnenge hna nyiqaane cainöje trootro lo treu Mei 1948, nge ame ju hi lai treu thupen, e Juun drai 20, kola bapataiso ni ngöne lo asabele e Utrecht. Ame lo 1 Januare 1949, eni a xejë la huliwa ne pionie, nge upi ni jë hi a tro Borculo, ngöne la götrane kohië ne Pays-Bas, traqa koi 130 km la enanyin, nge ca neköi ekalesia ka co e cili. Celë hi matre mekune jë ni troa ti velo kowe lai. Hnenge hna mekune ka hape, tro ni a ti velo koi 6 lao hawa, ngo ngazo pe hna trotro la imani ka tru, me hnahna la enyi ka catr. Ngacama hnenge ju hë hna umuthe hune train lai 90 km munën, ngo 12 asë kö lao hawange matre traqa pi ni kowe la götrane cili! Hnenyipajidri catre hë la eni traqa ngöne la hnalapa ne la ketre hnepe lapa ka anyipici Iehova, lo hnenge hna lapa then ngöne la ijine eni a pionie ngöne la götrane cili.

Ame ngöne la itre macatre thupene lo isi, tha tru kö hnei mo ne la itre atr. Ame hi la hnenge hna hetrenyi, ca ikootr, nge ca trauziz, nge ka hlupahlupa catre lai ikootr, nge ka hohopatre catre pena ha la itrauziz! Tune la hnenge hna qaja ngöne la xötrei, ame la pane treunge e Borculo, tre ka jole catre koi ni, ngo hnei Iehova hna amanathithi ni ke nyimu hnenge hna ini Tusi memin. Thupene jë hi la naene lae treu, kolo hmaca pena ha upi ni a tro Amsterdam.

QA NGÖNE LA HNË AXÖ ÖNI ME EËNYI KOWE LA TRAON

Ase jë hi hetru ni ngöne la götrane hnë axö öni me eëny, eni hmaca pena ha e Amsterdam, traone ka tru ne Pays-Bas. Lolo la thangane la hna cainöje trootro. Ame ngöne la pane treu, tru catre kö la itre itusi hnenge hna hamëne hune lo naene lae treu ka ase hë. Nge tha qea ju kö nge eitre hë lao atr hnenge hna ini Tusi kow. Thupene la hna acili ni troa atre thewe huliwa ne la lapa ne la itre qatre thup, eni fe hi a kapa la ketre hnëqa, ene la troa cile fë la pane cainöjenge koi nöjei atr. Ase petre hi ni xou, ngo mele pi hi la itreinge la kolo hmaca pena ha upi ni kowe la ketre ekalesia qëmekene tro ni a cile fë lai cainöj. Eje hi laka, tha ase kö ni mekune ka hape, itre macatre thupene hë, troa sasaithe la 5 000 lao cainöje hnenge hna cile fë!

Ame lo treu Mei 1950, upi ni jë hi a tro Haarlem. Ame hë e thupen, hnenge hna kapa la pepa ne ihë göi troa kuca la huliwa ne sirkoskripsio. Köni jidri ne tha meköle ni. Eni pë hë a qaja ju koi Robert Winkler, ketre trejine ka huliwa ngöne la bethela ka hape, tha ijijnge kö troa tro fë la hnëqa cili, ngo öni angeice jë hi: “Nyialiene jë pe la ipepa. Tro pë hë eö lai a atrein elany.” Tha qea ju kö thupen, nge ca treu ne kola ini ni troa tro fë la huliwa cili, nge eni pë hë a nyiqaane jë troa thupëne la sirkoskripsio. Ame ngöne la eni a wange la ketre ekalesia, iöhnyi jë hi ni me Janny Taatgen, ketre jajinyi ka pionie, nge ka hnimi Iehova catr, nge atre nue la itre sipu aja i angeic troa nyi hlue i Nyidrë. Hnei nyiho hna faipoipo lo 1955. Ngo qëmekene tro ni a sisedrëne la itre ewekë hnenge hna pi ithanatan, tro ni a pane nue Janny matre tro angeice a qaja la kepine matre pionie jë angeic, me aqane ce huliwa nyiho thupene la hnei nyiho hna faipoipo.

AQANE CE HULIWA NE LA LUE TREFËN

Janny: Kola lö hnei thinenge troa ketre Atre Anyipici Iehova lo 1945, lo eni a 11 lao macatre. Canga öhne ju hi eahlo la enyipiewekëne la troa inine la Tusi Hmitrötre kowe la köni neköi eahlo, ngo ka icilekeu kemenge memine la nyipici, celë hi matre eahlo a ini huni la Tusi Hmitrötre e patre kö nyidrë.

Ame la pane icasikeu hnenge hna sin, tre, ene la asabele e La Haye lo 1950. Ca wiike thupene lai, nge eni fe hë a sine la pane icasikeu i eni ngöne la Uma Ne Baselaia ne la neköi traone hun e Assen (Drenthe). Hna elëhni hnene la kemeng, ame hnei nyidrëti hna upe triji ni. Öni nenë, “Atre hi eö la hnë tro eö a tro kow.” Atre hi ni ka hape, eahlo a qaja lo itre trejin, sine hming. Hnenge hna pane tro kowe la hnepe lapa ne la Itretre Anyipici Iehova gaa easeny, ngo hnene pala hi la kemeng hna akötrëne la meleng, eni pë hë a tro ju kowe la ekalesia ne Deventer (Overijssel), traqa koi 95 km la enanyin. Ngo ame pe, qa ngöne laka ka co pala kö la macatreng, ene pe traqa pi la itre jole kowe la kemeng qaathene la mus pine la hnei nyidrëti hna upe triji ni. Ame la thangan, öni nyidrëti hmaca jë, tro hmaca ni a bëeke kowe la hnalapa hun. Ngacama tha hnei kakati kö hna kapa la nyipici, ngo hnei nyidrëti hna nue ni troa sine asë la itre icasikeu me tro kowe la hna cainöje trootro.

Tha qea ju kö nge eni hmaca ha bëeke kowe la hnalapa hun, hna tithi nenë hnene la ketre meci ka tru, matre eni ju pe hi la ka kuca la nöjei jole asë ngöne la hnalapa. Ngo ame pe hnenge pala hi hna catre ngöne la götrane u, uti hë la xome ni la bapataiso lo 1951, kola 17 lao macatreng. Ame lo 1952, loi hmaca ha la meci nenë, hnenge hna xome la huliwa ne pionie ka ixatua matre troa ce cainöje koi lue treu memine la köni pionie föe. Hnei eahuni hna lapa hnine la ketre he, me cainöje ngöne la lue traone ne Drenthe. Ame lo 1953, eni ha pionie lapa. Ca macatre thupen, traqa pi hi troa wange la ekalesia hun hnene la ketre thupëtresij, atre thupëne la sirkoskripsio, Markus hi lai. Hnei nyiho hna faipoipo lo Mei 1955,nge ame la mekuna i nyiho tre, troa ce nyi hlue i Iehova.—Ate cai. 4:9-12.

Markus: Thupene jë hi la hnei nyiho hna faipoipo, upi nyiho jë hi troa pionie e Veendam (Groningen). Hnei nyiho hna lapa hnine la ketre hnahage ka co, 2 m la isaisan, nge 3 m la eqean. Eloine pe, hnei Janny hna amë hnyawa la itre ewekë matre loi e troa lapan. E nöjei jidr, nyiho a kötrën la laulau me lue icea matre nyigöhnene la ibeetr.

Sikisi lao treu thupen, hë nyiho jë hi troa huliwane la sirkoskripsio e Belgique. Ame lo 1955, 4 000 hi lae ka cainöje trootro ngöne la nöj. Ame enehila, asikisi lae elë, kösë 24 000 la etrun! Ame e Flandre, ngöne la götrane kolopi ne Belgique, casi la qene hlapa hna ithanatane hnene la itre atr memine la itre atr ne Pays-Bas. Ngo ketre pengöne kö la nine aqane ithanata ne la atre Belgique, celë hi matre nango jole koi nyiho, nge nyipi ewekë catre troa pane inine hnyawa la qene hlapa.

Janny: Ame la huliwa ne la sirkoskripsio, tre ka tru jolene catr. Nyiho a ti velo troa wange trongëne la itre ekalesia, me lapa trootro thene la itre trejine ngöne la hnalapa i angatr. Pine laka, pë pena kö hnalapa ne tro nyiho a mano thupene la kola fenesi qa ngöne la ketre ekalesia, nyiho a lapa e cili uti hë e Thupenehmi, nge e Drai Menu (Drai Angedic) e hmakany, nyiho a feke kowe la ketre ekalesia. Ngo hnei nyiho pala hi hna wange la huliwa i nyiho ceitu me manathithi qaathei Iehova.

Markus: Ame ngöne la xötrei, pëkö trejine hnei nyiho hna atre ngöne la itre ekalesia, ngo lolo catre la thiina i angatr, itretre kepe trehnyiwa. (Heb. 13:2) Ame ngöne la itre macatre, anyimua wange nyiho la itre ekalesia asë ka ithanatane la qene Hollande. Tru hnei manathithi hnei nyiho hna kapa qa ngön. Ame la enyipicin, tre, atre asë hi nyiho la itre trejine ngöne la itre ekalesia ka qene Hollande, nge ketre ka tru angatre koi nyiho. Traqa koi itre hadredre lao thöth ekö hnei nyiho hna atre, laka itre thupëtresije hë, nge itre ka macaje fe hë ngöne la götrane la u; hnei angatre hna nue la mele i angatre koi Iehova, me amë panëne la Baselaia i Akötresie ngöne la mele i angatr. Ketre madrine ka tru koi nyiho la kola goeëne la ka ala nyimu qaathei angatr a nyi hlue i Iehova ngöne la drai ka pexej. (3 Ioane 4) Celë hi matre tune la hna qaja ka hape, troa “ce akeukawanyi ni me nyipunie,” eahuni a ithuecatrekeu, matre hmaloi koi nyiho troa huliwa cememine la hni ka pexeje ngöne la huliwa hna upi nyiho troa kuca.—Rom. 1:12.

KETRE ITUPATH KA TRU ME ITRE MANATHITH

Markus: Qaane lo nyiho a faipoipo ame la aja i nyiho asë, tre troa hane tro kowe la hna Ini e Gileada. Ame e nöjei drai, ca hawa pala hi hnei nyiho hna xome troa ce inine la qene Papale. Ngo ame pe, tha ka hmaloi kö e troa ini qene Papale jëne la itre itus, celë hi matre mekune jë nyiho troa tro Agele ngöne lo ijine mano i nyiho matre troa ithanatane la qene hlapa ngöne la hna cainöje trootro e cili. Ame hë lo 1963, hnei nyiho hna kapa la tus qa ngöne la Hnalapa Ne Xomi Meköt e Brooklyn. Ame e hnine la tusi cili tre, hetre lue xa tus, casi koi ni nge casi koi Janny. Ame la tusi koi ni, tre, nyine ihë troa sine la ini ka treen lao treu e Gileada. Ame la itre ini tre, hna hnëkëne mekötine kowe la itre trejin trahmanyi nge matre troa hamë angatr la itre ithuemacanyi göne la aqane troa huliwane la itre hna amekötine thatraqane la organizasio. Ame thene la ala 100 lae trejin hna hëne troa ini, ala 82 kö lae trejine trahmanyi qaathei angatr.

Janny: Ame fe lo tusi hnenge hna kapa la drai cili kola sipo ni troa mekune ngöne la thith maine ijije tro pe kö ni a lapa e Belgique ngöne la ijine e Markus e Gileada. Eje hi laka ame ngöne la xötrei, hace pi hë la hning. Kösë ame lo aqane catre ni troa huliwa koi Iehova, tre, tha hna amanathithine kö. Haawe, mekune hmaca jë hi ni lo aliene la Ini ne Gileada, ene la troa xatuane la itre ka traqa troa sine la ini cili matre troa eatrëne la huliwa ne cainöjëne la maca ka loi ngöne la fene hnengödrai asë. Celë hi matre, eni pë hë a kapa ju troa lapa pe, nge upi ni jë hë a tro Belgique ngöne la traone e Ghent matre tro ni a pionie huti e cili me Anna me Maria Colpaert, lue ka hekö hë pionie hut.

Markus: Pine laka nyipi ewekë tro ni a maca hnyawa ngöne Ia qene Papale hna pane hë ni troa huliwa e Brooklyn koi faifi lao treu qëmekene tro ni a xejë la ini. Hnenge hna huliwa ngöne la uma ne Iupi Fë Itus me ngöne la hnë ameköti huliwa ne Cainöje Trootro. Ame la eni a huliwa ngöne la Hnalapa Ne Xomi Meköt me ixatua göi troa iupi fë la itre tus a tro Asia me Erop, me ngöne la götrane kolojë ne Amerika kola aijijë ni troa atrepengöne hnyawa la lapa ne la itre trejine ngöne la fen asë. Mekune hmaca jë hi ni la ketre trejine A. H. Macmillan, lo angeic ekö a xome la huliwa ne iwai trootro ngöne lo hneijine i Russell. Ame ngöne la ijine cili, tre, qatre hë nyidrë, nge simi fe hë la hnangenyë i nyidrë, ngo ame pe tha ase kö nyidrëti triane la ketre icasikeu ne la ekalesia. Ketri ni ju hi me ini ni ka hape, loi e tro pala hi ni a wangatrune la nöjei ijine kola icasikeu la itre Keresiano.—Heb. 10:24, 25.

Janny: Hnenge me Markus hna anyimua icinyanyikeu e nöjei wiik. Ngacama tru la hnei nyiho hna itö imeku, ngo ame pe la eloin, ka tru catre koi Markus la itre ini hnei angeice hna kapa e Gileada, nge ka tru catre mina fe la madrinenge ngöne la hnenge hna cainöje trootro. Ame hë la kola bëeke hnei Markus qaa Etazini, tre, 17 hë lae atr hnenge hna ini Tusi memin! Tha ewekë ka co kö la nyiho a hane isa lapa koi 15 lao treu, ngo eni a öhne laka, hnei Iehova hna amanathithine la itre ewekë hnei nyiho hna kuca. Ame lo drai ne tro Markus a traqa, hna traqa hmitre la avio koi nyimu hawa; ame hë la angeic a traqa, nyiho hi lai a imadri me itreije xom.

HNI NE OLE KOWE LA NÖJEI HNËQA HNA KAPA

Markus: Ame lo eni a bëeke qaa hna ini e Gileada lo Diseba 1964, upi nyiho jë hi troa huliwa ngöne la Bethela, matre nyiho pena kö a mekune ka hape, hnë huliwa i nyiho hë lai. Ngo thupene köni treu, upi nyiho jë hi troa huliwane la distrik e Flandre. Ame la kola upi Aalzen me Els Wiegersma troa mesinare e Belgique, hna pane upi nyidro kowe la huliwa ne distrik, nge nyiho hmaca ha bëeke ju kowe la Bethela, nge hnenge hna huliwa ngöne la hnë ameköti huliwa ne Cainöje Trootro. Qaane lo 1968 koi 1980, anyimua saze huliwa nyiho, kola tro qa ngöne la Bethela kowe la huliwa ne iwai trootro. Nge ame hë 1980 uti hë 2005, eni hmaca ha thupëne la distrik.

Ngacama hna anyimua saze la huliwa i nyiho, ngo tha ase pi kö nyiho thëthëhmine ka hape, hnei nyiho hna nue la mele i nyiho ka pexeje kowe la huliwa i Iehova. Ka tru pala hi la madrine i nyiho la kola kapa la nöjei huliwa hna upi nyiho troa kuca, nge xecie hnyawa fe koi nyiho laka, ame la nöjei huliwa cili, tre itre ewekë nyine akökötrene la itre huliwa thatraqane la Baselaia i Akötresie.

Janny: Ka tru catre la madrinenge la eni a ce tro me Markus a tro Brooklyn lo 1977, nge thupene lai Paterson lo 1997, kolo angeic a tro troa hane sine la ini hna hnëkëne kowe la itre atrene la Kometre Ne La Hnalapa Ne Thewe Huliwa.

ATRE KÖ IEHOVA LA KA LOI KOI SË

Markus: Ame lo 1982, hna xöji Janny, nge loi hmaca ju fe kö angeic. Köni macatre thupen, hnene la ekalesia ne Louvain hna hamë hnalapa i nyiho ngöne la götrane koho ne la Uma Ne Baselaia i angatr. Nyiho petre hi a xötrei hetre hnalapa thupene la 30 lao macatre. Ame e drai Menu (drai Angedic), nyiho a hnëkëne la trengetrenge i nyiho troa nyiqaane la iwai ngöne la ketre ekalesia; tha mano kö ni elëne me utine la 54 lao hna ca ne lai escalier matre troa autine la itre ewekë i nyiho! Ame hë lo hna amekötine lo 2002, tro ha amë la hnalapa i nyiho e kuhu fen. Ame hë la kola 78 lao macatreng, hna upi nyiho troa pionie hut ngöne la traone e Lokeren. Tru catre la madrine i nyiho troa huliwa tune lai, ke ijiji nyiho pala kö troa cainöje trootro ngöne la nöjei drai.

Janny: Maine troa iekeune la itre macatre ne huliwa huti nyiho ngöne la hna cainöje trootro, tre, hetre 120 hë lao macatre! Hnei nyiho hna melëne la enyipicine la hna thingehnaeane hnei Iehova ka hape, ‘Tha tro jë kö Nyidrëti a nue nyiho’ nge maine tro pala hi nyiho a nyi hlue i Nyidrë cememine la nyipici, tha tro kö a ‘patre la kete ewekë’ thei nyiho.—Heb. 13:5; Deu. 2:7.

Markus: Hnei nyiho hna nue la mele i nyiho troa nyi hlue Iehova, nge lue nekö trahmanyi petre kö nyiho me jajiny. Tha hnei nyiho kö hna thele la itre mo ka tru koi nyiho. Hnei nyiho pala hi hna canga kapa la itre hnëqa hna hamë nyiho, ke ame la ka nyipi ewekë koi nyiho, tre tha ene kö la götrane hna huliwa maine la atreine ka eje thei nyiho, ngo ame la ka sisitria, tre ene la hnei nyiho hna nyi hlue kow.

[Ithueamacany]

a Itre macatre thupen, Itretre Anyipici Iehova jë hi la kemenge me thineng, me ifaxai eni ka tru, me lue xa trejine me eni.

[Iatr ne la götran 27]

[Iatr ne la götran 28]

Foto e caha: Markus (götrane maca) a cainöje e cahu gojenyi e Amsterdam lo 1950

[Iatr ne la götran 28]

Foto e cahu: Janny (götrane maca) a pionie ka ixatua lo 1952

[Iatr ne la götran 29]

Foto götrane maca: Drai ne nyiho a faipoipo lo 1955

[Iatr ne la götran 30]

[Iatr ne la götran 31]

[Hna cinyhan ne la götran 31]

“Ame la ka nyipi ewekë koi nyiho, tre tha ene kö la götrane hna huliwa maine la atreine ka eje thei nyiho, ngo ame la ka sisitria, tre ene la hnei nyiho hna nyi hlue kow”