Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

Itre Ini Qa Ngöne La Thith Ne La Itretre Levi

Itre Ini Qa Ngöne La Thith Ne La Itretre Levi

Itre Ini Qa Ngöne La Thith Ne La Itretre Levi

“Ole kowe la atesiwa i enëtilai ka lolo.”—NEH. 9:5.

IJIJI NYIPUNIETI KÖ TROA SA?

Nemene la itre hna kuca ka lolo hnene la angetre Isaraela, ngöne lo kola icasinekeu angatr asë hnene la itretre Levi?

Nemene la hna kuca hnei Iehova kowe la nöje i Nyidrë, matre mama pi ka hape, sipu hmeku i Nyidrëti kö la ëje i Nyidrë?

Nemene la itre ini koi së qa ngöne la thithi ne la itretre Levi?

1. Nemene icasikeu ka tru ne la nöje i Akötresie la hne së hna troa ce ithanatan? Nemene la itre hnyinge nyine tro sa thele troa sa?

 “CILEJË nyipunie, nge atrunyi Iehova Akötesi nyipunie epine epine palua.” Hnene la angetre Levi ekö hna qaja la itre ithanata celë göi troa hëne la nöje i Iehova kowe la icasikeu, me thithi koi Nyidrë. Ketre thithi ka qeadridri catr e hnine la Tusi Hmitrötr. (Neh. 9:4, 5) Hna hnen la icasikeu e Ierusalema, ngöne lo drai 24 ne lo hnaasevenene treu i angetre Iudra, hna hape Tishri, macatre 455 M.P.K. a Ame la easa troa ce ithanatane la icasikeu cili, loi e tro fe sa thele troa sa la itre hnyinge celë: Nemene la hna pune majemine kuca hnene la angetre Levi, matre troa tro loi la icasikeu? Nemene la ini hne së hna kapa qa ngöne la aqane hnëkë hnyawa hnene la angetre Levi göi troa tro fë thith? Tro sa pane ce ithanatane la itre xa ewekë hna kuca qëmekene lai icasikeu ka tru cili.—Sal. 141:2.

KETRE TREU KA KETRE PENGÖN

2. Pine nemene matre nyine tulu ka loi koi së la hna kuca hnene la angetre Isaraela?

2 Ame ngöne la treu qëmekene la icasikeu cili, hnene la angetre Iudra hna pane umuthe la hna xupi hag. (Neh. 6:15) Traqa hi koi 52 lao drai ne huliwane angatr. Ame hë ngöne la pane drai ne la treu thupen, treu Tishri, angatre hë a icasikeu ngöne la götrane hna ilapany gaa tru, troa drei Ezera me itre xa Levi; angatr a e me qeje pengöne la Wathebo i Akötresie. (Wange ju la pane iatr) Kola traqa itronyi hnene la itre lapa ka cahae, ene fe lo itre nekönatr, me icilenyi matre troa dreng, qaane e hmahmakany uti hë hnaipajö. Itre tulu ka loi lai koi së enehila. Ngacama easa lapa hnyawa ngöne la itre Uma Ne Baselaia së ka lolo, ngo ame itre xa ijin, easë kö a meku itre xa ewekë. Ngo ame la angetre Isaraela ekö, hnei angatre hna drenge hnyawa, me lapa mekune la hnei angatre hna dreng; nge goi treije fe angatr la kola atre laka, tha trongëne kö angatr la Wathebo i Akötresie.—Neh. 8:1-9.

3. Nemene la wathebo hna trongëne hnene la angetre Isaraela?

3 Ngo ame la ijine cili, tre tha ijine sei ngazo kö. Ngo ketre ijine pui ne xen, nge aja i Iehova tro la nöje i Nyidrë a madrin. (Wange ju la hnaaluene iatr) (Num. 29:1) Celë hi matre önine la itretre Levi koi angatr: “Trojë, öniju la pipixenyë, me ijiju la ka hnyapa, me upepi la ite edö koi ange ka tha hna hnëkëne thatraqan, ke hmitöte koi Joxu shë la drai ce ; nge the aköte kö, ke ame la madine qa thei Iehova, te, egöcate i nyipunieti lai.” Hnene la nöje hna drengethenge, ame hnei angatre hna “madine atraqat” ngöne la drai cili.—Neh. 8:10-12.

4 Ngöne la drai thupene lai, itre tixene lapa a icasikeu troa inine la Wathebo, me wange ka hape, angatre kö a trongën asë la nöjei wathebo i Akötresie? (Wange ju la hnaakönine iatr) Ame hë la angatr a inine la Wathebo, öhne hë angatre laka, tro la nöj a atrune la Pui Ne Xeni Ne Hunuma, qaane la drai 15 uti hë la drai 22 ne la treu cili. Qa ngöne lai, ame la kola drenge hnene la nöj, saqe i angatre hi trongën. (Wange ju la hnaafoane iatr) Kolo petre hi a hane trongëne hnyawa la Pui Ne Xeni Ne Hunuma celë. Celë hi matre “nyipi atraqate la madin,” ke qaane lo ijine i Iosua, tha ase kö hane tun. Ame ngöne la nöjei drai ne pui ne xen, hnene pala hi la angetre Levi hna e la Wathebo i Akötresie kowe la nöj.—Neh. 8:13-18.

DRAI NE SEI NGAZO

5 Lue drai thupene la pui ne xen, ene la drai 24 Tishri, ijine tro hë a senge la itre ngazo i angatr. Tha ijine tro hmaca kö a xeni me madrin. Ijine tro pena ha la nöj a tha xeni me xeetrën lo itre mano ka thenyin, matre troa amamane la ietra i angatr, pine la hnei angatre hna tha drenge la Wathebo i Akötresie. Tro hmaca kö la itretre Levi a e la Wathebo i Akötresie kowe la nöj, a köni hawa ngöne la hmakany. E hnaipajö hë, itre atrene la nöj a “amamai ngazo me thithi koi Iehova Akötesi angat.” (Wange ju la hnaafaifine iatr) Nge thupene hë, itretre Levi a nyiqaane thithi jë thatraqane la nöj. (Wange ju la hnaasikisine iatr)—Neh. 9:1-4.

6 Hnene la itretre Levi hna e lapaane la Wathebo i Akötresie, nge celë hi ka xatua angatre troa hnëkëne la thith. Ame la hnei angatre hna pane qaja ngöne la thith i angatr, tre ene la itre huliwa i Iehova, me itre thiina i Nyidrë. Nge ame pë hë e thupen, itretre Levi a thithi fë la itre ngazo ne la nöj, me qaja la kepine matre tha ene kö la nöj la “ihnimi atraqate” i Akötresie. (Neh. 9:19, 27, 28, 31) Nemene la hne së hna inine qaathene la itretre Levi? Tro sa e me mekune ajuine la Wesi Ula i Akötresie o drai. Easë hi lai a nue Iehova troa ithanata koi së. Nge ame hë la easa thith, tru hë hnei ewekë nyine tro sa qaja koi Iehova, nge hetre aliene catre hë la thith i së.—Sal. 1:1, 2.

7 Ame ngöne la thithi ne la angetre Levi, casi hi la sipo i angatr. Qëmekene tro angatr a umuthe la thith, angatr a sipo ju me hape: “Enehila, Akötesi anganyihunie, Akötesie atraqat, me ka men, me hna qouen, ate thupëne la isisinyikeu me ihnim, the tro kö enëtilai a jel’ acone xajawa i enëtilai la nöjei aköt’ asë hna traqa koi hun, kowe la ite joxu hun, me ite tane hun, me itete huje hun, me ite perofeta hun, me ite keme hun, memine la nöje i enëtilai asë, qane la drai ne la ite joxu ne Asuria uti hë la drai ce.” (Neh. 9:32) Hnene la itretre Levi hna amamane la ketre tulu ka loi koi së enehila. Ame la easa thith, loi e tro sa tro pane la iatrunyi me ole koi Iehova, nge thupene lai, easa sipo.

ANGATR A ATRUNE LA ATRESIWA I AKÖTRESIE

8 Itre ka ipië la itretre Levi. Ngacama lolo ju hë la itre thith i angatr, ngo tha ase kö angatre mekune ka hape, hmeku i Iehova ha la itre trenge ithanata ne la thith i angatr. Celë hi matre ame hë la angatr a nyiqaane thithi fë la angetre Isaraela asë, angatr a qaja ce memine la ipië ka hape: “Ole kowe la atesiwa i enëtilai ka lolo, lo hna asisitiane hune la hna adraiëne asë me atrun.”—Neh. 9:5.

9 Angatr a sisedrëne hmaca ju me hape: “Enëtilai, enëtilai Iehova hmekuje hi ; nöi enëtilai hna xupe la hnengödrai, ene la hnengödrai ne la ite hnengödrai, me ite hnënge ewekë asë ngöne it’ ej, fene hnengödrai me nöjei ewekë asë ngön’ ej, ite hnagejë me ite ewekë asë ngön’ it’ ej, nge enëtilai a thupën’ it ej’ asë ; nge kola wakukupi koi enëtilai hnene la ite ewekë ne hnengödrai.” (Neh. 9:6) Itretre Levi e celë a qaja atrune la itre ewekë hnei Iehova hna xup. Hnei Nyidrëti hna kuca la itre hnengödrai me “ite hnënge ewekë asë ngöne it’ ej,” ene lo itre fini wëtresij. Hnei Nyidrëti mina fe hna xupe la nöjei ewekë ka lolo hune la fene ka mingöming, memine la atreine thene la nöjei ewekë ka mel troa hnaho. Ngo hetre itre xa ewekë fe kö hna qaja. Kola qaja la itre angela i Akötresie, me hape “ite ewekë ne hnengödrai.” (1 Ite jo. 22:19; Iobu 38:4, 7) Itre angela ka ipië cili a kuca la aja i Akötresie, ene la troa huliwa thatraqane la itre atr. (Heb. 1:14) Easë mina fe enehila a huliwa ngöne la cas, tune la itre angela cili ka hnëkë hnyawa troa eatrëne la huliwa i angatr. Aqane tro fe hi së lai a nyi hlue i Akötresie cememine la ipië, tune la itre angela.—1 Kor. 14:33, 40.

10 Ase jë hi, itretre Levi a amexeje ju la hnei Akötresie hna kuca koi Aberama. Hnei Iehova hna saze la ëje i nyidrë koi Aberahama, kola hape “keme ne la nöjei nöje ka kösau,” ngo 99 hë la macatre i nyidrë, nge pë pala kö kuku. (Gen. 17:1-6, 15, 16) Hnei Akötresie hna qaja hmaca ju koi Aberahama ka hape, tro ha zi ne la matra i angeic la nöje Kanana. Hanawange la hna qeje pengöne hnei itretre Levi la aqane aeatrëne Iehova la hnei Nyidrëti hna thingehnaean: “Enëtilai Iehova Akötesie, lo ate ië Aberama, me tro sai angeice qa Ure e Kaledaia, me ati ëje i angeice Aberahama ; nge hnei enëtilai hna ötetëtine la hni angeice ka meköti xajawa i enëtilai, nge hnei enëtilai hna isisinyikeu me angeice troa hamëne koi angeice la nöje i angete Kanana, . . . troa hamëne kowe la ite matra i angeic, nge hnei enëtilai hna aeatene la wesi ula i enëtilai ; ke meköti enëtilai.” (Neh. 9:7, 8) Canga saqe hi së itre atr thëthëhmine la itre hne së hna thingehnaean. Ngo loi e tro sa hane tui Iehova, tha ka qaja trije kö la itre hna thingehnaean.—Mat. 5:37.

ITRE EWEKË KA TRU HNA KUCA HNEI IEHOVA

11 Ame la aliene la kola hape Iehova, tre, “Ka Aejën.” Kola hape ka kuca pala hi Nyidrë la itre ewekë göi troa aeatrëne la itre hnei Nyidrëti hna thingehnaean. Ame la tulu ka lolo catr, tre ene la aqane eatrëne Nyidrë lo hnei Nyidrëti hna thingehnaeane kowe la nöje Isaraela, lo matra i Aberahama. Ame la kola thahluë angatr ekö e Aigupito, hnei Akötresie hna qaja koi angatr, ka hape, tro Nyidrë a thepe angatr kowe la Nöje Hna Thingehnaean. Ame ngöne la ijine cili, kösë tha ijije kö. Ngo hnei Akötresie hna kuca la ka ijij uti hë la eatr la hnei Nyidrëti hna thingehnaean. Hane hi lai aqane amamane Nyidrë ka hape, hmeku i Nyidrë hnyawa kö la ëje i Nyidrë.

12 Ame ngöne la thith i angatr, hnene la itretre Levi hna qeje pengöne hnyawa la itre ewekë hnei Iehova hna kuca kowe la nöje i Nyidrë: “Hnei enëtilai hna xajawatine la aköte ne la ite xötapane hun’ e Aigupito, me shamatine la aqane teije i angate ngöne la hnagejë ka palulu ; nge hnei enëtilai hna amamane la ite hatene me ite nyine ulaulane hui Farao, me ite hlue i angeic’ asë, me nöjei at’ asë ngöne la nöje i angeic ; ke ate kö enëtilai la hnei nyudeni hna nyi tru koi angat. Tune lai hna ahlemune la atesiwa i enëtilai ngöne la drai ce. Nge hnei enëtilai hna akaqane luëne la hnagejë qëmeke i angat, mate tro angat’ akawane la hnagejë ngöne la ga weliwel ; nge hnei enëtilai hna kuiëne la ite ithupëjia me angate kowe la ite ga jui, tune la etë ngöne la hnagejë ka tru.” Itretre Levi a sisëdrëne ju, me qeje pengöne la aqane xatuane Iehova la nöje i Nyidrë troa lö kowe la Nöje Hna Thingehnaean: “Hnei enëtilai hna xom’ acone qëmeke i angate la angete Kanana, itete kë zine la nöj.” Önine hmaca jë la itretre Levi ka hape, hnene la nöje i Akötresie hna “thapa la ite lapa ka cate memine la nöje ka keukawa, me hetenyi la ite uma ka tiqa hnei nöjei loi asë, me ite hna ku tim, me ite hnënge vin, me ite hnënge elaio, me ite sinöe nune xeni ka nyimute, nge hnei angate hna xeni mej, ame hna pipixenyë angat, me madine la nöjei loi atraqate i enëtilai.”—Neh. 9:9-11, 24, 25.

13 Hetre itre xa ewekë hnei Iehova hna kuca, matre eje jë la itre hnei Nyidrëti hna thingehnaean. Tune lo kola lö pi la nöje Isaraela qa Aigupito; hnei Iehova hna hamëne la itre wathebo me ini angatre la aqane troa hmi koi Nyidrë. Önine la angetre Levi ngöne la thith: “Hnei enëtilai hna utipi hune la wete Sinai, me ithanata me angate qa hnengödrai, me hamëne koi angate la ite hna amekötine ka ijij, me ite wathebo ka nyipici, me ite hna acile me hna ahnithe ka loi.” (Neh. 9:13) Hnei Iehova hna iëne la angetre Isaraela nyine nöje i Nyidrë, nge Nyidrëti fe a troa hamë angatre la Nöje Hna Thingehnaean. Celë hi matre Nyidrëti a hamëne pi koi angatre la itre ini, matre tha tro kö angatr a xome gufane la ëje i Nyidrë. Ngo tha qea ju kö la aqane idrengethenge i angatr.—E jë la Nehemia 9:16-18.

LOI E TROA PANE HAJINE LA ANGETRE ISARAELA

14 Lue ngazo ne la angetre Isaraela thupene la hnei angatre hna sisiny koi Akötresie ngöne la Wetr Sinai, ka mama ngöne la thithi ne la angetre Levi. Qa ngöne la itre ngazo cili, maine ju, tro hë angatr a meci ngöne la hnapapa. Ngo tru la hna utipi angatre hnei Iehova, matre hnei Nyidrëti hna thupë angatr, me hamëne la ka ijij thatraqane la mele i angatr. Kola qaja atrunyi Iehova hnene la thith me hape: “Luate la o macate hnei enëtilai hna hia angate ngöne la hnapapa, pëkö kete ewekë ka pate koi angat ; tha hnyeqete kö la ite ixete i angat, nge tha cipa kö la ite waca i angat.” (Neh. 9:19, 21) Ame enehila, Iehova mina a thupë së me hamëne mina fe la ka ijij thatraqane la mele së, matre tro sa catre me nyipici troa nyi hlue i Nyidrë. Eje hi laka, tha ajane kö së troa aluzine la lapaune së koi Iehova, me tha idrei tune lo angetre Isaraela ka nyimutre ka meci e nyipine la hnapapa. Drei la ketre tulu koi së.—1 Kor. 10:1-11.

15 Tha hna nyipici kö koi Iehova hnene la angetre Isaraela, angetre lö kowe la Nöje Hna Thingehnaean. Hnei angatre hna nyiqaane hmi kowe la itre haze i angetre Kanana, me kuca la itre ewekë ka sis, me xome la itre nekö i angatr nyine huuj. Celë hi matre nue axöji angatre pi hnei Iehova kowe la itre xa nöj. Ngo ame hmaca ha la kola ietra hnene la angetre Isaraela, hnei Iehova hna nue la itre ngazo i angatr, me xatua angatre troa cile kowe la itre ithupëjia. A nyimu a traqa tune lai koi angatr. (E jë la Nehemia 9:26-28, 31.) Celë hi hna qaja lai hnene la itretre Levi: “Nyimu macate hnei enëtilai hna xomi hni angat, me haji angate hnene la Ua i enëtilai hnine la ite perofeta i enëtilai ; ngo tha hnei angate hna hnangenyën ; nge hnei enëtilai hna nue angate kowe la nöjei ate ne la ite nöj.”—Neh. 9:30.

16 Thupene lo kola bëeke hmaca qa Babulona hnei angetre Isaraela, hnei angatre hna tha drei Iehova. Nemene ju hë la pune koi angatr? Hanawange la hna qeje pengöne hnene la thithi ne itretre Levi: “Hana xajawatin, eëhuni la ite hlue ngöne la drai ce ; nge ame la nöje lo hnei enëtilai hna hamëne kowe la ite xötapane huni troa xeni la wen’ ej me eloin ej, hana xajawatin, eëhuni ha la ite hlue ngön’ ej ; nge ej’ a xenyë atrunyi thatraqane la ite joxu lo hnei enëtilai hna acile hu huni pine la ite ngazo hun ; . . . nge atraqate la aköte hun.” Hna nyi hluëne la angetre Isaraela ngöne la nöje hnei Iehova hna hamë angatr.—Neh. 9:36, 37.

17 Kolo kö a qaja hnene la itretre Levi ka hape, tha ka meköti la aqane huliwa i Akötresie kowe la nöje i Nyidrë? Pëkö! Öni angatre jë kö: “Loi pe meköti enëtilai ngöne la nöjei ewekë asëjëihë hna traqa koi hun, ke meköti la hnei enëtilai hna kuca, ngo ngazo pe la hne huni hna kuca.” (Neh. 9:33) Ame hnei angatre hna umuthe la thith, me sisiny ka hape tro la nöj a drengethenge la Wathebo i Akötresie. (E jë la Nehemia 9:38; 10:29) Angatre pë hë a cinyihane pi la itus ka qatrenge la hnei angatre hna sisiny, nge siji fene jë hë hnene la 84 lao tane i angetre Iudra.—Neh. 10:1-27.

18 Maine easa ajane troa kepe së hnei Iehova ngöne la nöje ka hnyipixe i Nyidrë, nyipi ewekë tro sa kapa la itre ihaji qaathei Nyidrë. Ke öni Paulo aposetolo: “Dei la kuku tha hna hajine hnei kem ?” (Heb. 12:7) Maine tro sa kapa la ihaji qaathei Iehova, me nyi hlue nyipici koi Nyidrë, easë hi lai a amamane ka hape, easa nue Nyidrë troa ini së. Nge maine tro sa kuca la ngazo, eje hi laka, ijije tro Iehova a nuetrije la itre ngazo së, e hetrenyi the së la nyipi ietra, me kapa la ihaji cememine la hni ka ipië.

19 Easenyi hë tro Iehova a kuca la itre ewekë ka sisitria catre kö hune la itre ewekë hnei Nyidrëti hna kuca ekö, hmekune lo nyidrëti a thepe angetre Isaraela qa Aigupito. Nge tro la nöjei atr asë a atre ka hape, Akötresieti ka sisitria Iehova. (Ezek. 38:23) Ame hë ngöne la ijine cili, tro Akötresieti a ahmitrötrëne la ëje i Nyidrë, nge tro la nöjei ka nyi hlue nyipici koi Nyidrë a lö kowe la fene ka hnyipixe, tune lo aqane lö hnei angetre Isaraela ekö kowe la Nöje Hna Thingehnaean. (2 Pet. 3:13) Qa ngöne lai, catre jë thithi troa atrune me ahmitrötrëne la ëje i Iehova. Ngöne la tane mekune ka troa xulu, tro sa ithanatane la ketre thith, matre atre la nyine troa kuca matre troa amanathithi së hnei Akötresie, enehila me epine palua.

[Ithueamacany]

a Ame la aliene la M.P.K., ke, kola hape “ite macate ka pate pete kö Keriso.”

[Thying]

4. Nemene la hna kuca hnene la itre tixene lapa? Nge nemene la hna kuca hnene la angetre Levi ngöne la nöjei drai ne Pui Ne Xeni Ne Hunuma?

5. Nemene la hna kuca hnene la nöje i Akötresie qëmekene tro la itretre Levi a thithi sai angatr?

6. Nemene la ixatua kowe la itretre Levi, matre e tro angatr a thith, hetre alien? Nemene la ini nyine tro sa xome qaathene la itretre Levi?

7. Nemene la sipo i angetre Levi koi Akötresie? Nge nemene la ini nyine tro sa xome qa ngöne la tulu i angatr?

8, 9. (a) Nemene la aqane thithi ne la itretre Levi ka amamane la ipië i angatr? (b) Nemene lo lue pengöne ewekë ne hnengödrai hna qaja hnene la itretre Levi?

10. Nemene la ini nyine tro sa xome qa ngöne la hna kuca hnei Akötresieti koi Aberahama?

11, 12. Nemene la aliene la ëje i Iehova? Nemene la aqane amamane Iehova kowe la nöje i Nyidrë, ka hape hmeku i Nyidrëti kö la ëje i Nyidrë?

13. Thupene jë hi la hna mejë hnene la angetre Isaraela qa Aigupito, nemene la hnei Iehova hna kuca koi angatr? Nemene la hna kuca hnene la nöje e thupen?

14, 15. (a) Nemene la aqane utipine Iehova la angetre Isaraela? (b) Nemene la ini nyine tro sa xome qa ngöne la aqane uje i Akötresie kowe la angetre Isaraela?

16, 17. (a Nemene hë la pune qa ngöne la hna tha drei Iehova hnene la angetre Isaraela? (b) Nemene hë la hna trotrohnine hnene la angetre Isaraela? Nemene la hnei angatre hna sisiny troa kuca?

18, 19. (a) Nemene la nyine tro sa kuca, maine aja së troa hane lö kowe la fene ka hnyipixe? (b) Nemene la nyine tro sa catre thithi fë? Nge pine nemen?

[Iatr ne la götran 21]

[Iatr ne la götran 22]

1

[Iatr ne la götran 22]

2

[Iatr ne la götran 22]

3

[Iatr ne la götran 23]

4

[Iatr ne la götran 23]

5

[Iatr ne la götran 23]

6