1, 2. Nemene jë la hna mekune hnene la itre xa aposetolo angatre a ce tro tixenuë me Iesu Ierusalema eë?

 ‘EAHUNI a öhne la kola mama la treu, nge pëkö ihakune la hnengödrai, nge ketre drai ne nene treu. Öhne fe hë lai eidri hnene la itretre thupe e Ierusalema. Atre jë hi hnene la itretre cilëne la hnaakotre i angetre Iudra, ame hnei angatre hna qaja ka hape, nyiqaane hë la treu Nisan. Jëne la itre hatrene eë me itretre tro fë maca, canga saqe hi lai maca haöthe la nöj, goi drenge fe eahuni e celë. Eje hi laka, mekune jë hi Iesu troa tro Ierusalema eë göi troa traqa qëmekene la Paseka.’

² Ma celë jë fe hi la hna mekune hnene la itre xa aposetolo lo angatre a ce tro tixenuë me Iesu Ierusalema eë. Ame ngöne la ijine cili, angatre e Pere ngöne la ketre pala ne la hneopegejë ne Ioridrano. (Mat. 19:1; 20:17, 29; Mar. 10:1, 32, 46) Ame hë la angetre Iudra a atre ka hape drai 1 Nisan hë, kösë 13 pe hi lao drai matre atrune jë angatre la Paseka ngöne la kola lö la jö e drai 14 Nisan.

3. Pine nemene matre itre Keresiano a wangatrune la drai ne Paseka?

³ Ame la drai ne la Pui Ne Xen Ne La Joxu, drai ka ihmeku memine la Paseka, tre tro lai a traqa ngöne la drai 14 Eiperem 2014 thupene la hna lö la jö. Ketre drai ka ketrepengöne lai kowe la itre nyipi Keresiano me itre xa atr fe ka ajane la nyipici. Pine nemen? Pine la hna qaja ngöne 1 Korinito 11:23-25: “Hnei Iesu hna xome la areto ngöne la jidi ne wanaxoeë anganyidë ; nge ase hë nyidëti olen, nyidëti a thupathupa, me ulatin, ka hape, Xomejë, xeniju, dei la ngöneteinge hna thupathupa thatraqai nyipunie ; kucajë la nyine mekune koi ni. Kete tune fe la inege thupene hna xen.”

4. (a) Nemene la itre hnyinge nyine tro epuni a isa mekune göi Drai Ne Amekunën? (b) Hne së hna atre tune kaa la Drai Ne Amekunën e nöjei macatre? (Wange ju la itre mekune hna eköhagen  “Drai Ne Amekunën 2014.”)

⁴ Ame la Drai Ne Amekunën, tre ewekë hmekuje hi lai hnei Iesu hna ahnithe kowe la itretre drei nyidrë troa atrune e nöjei macatre, nge eje hi laka aja së troa ce traqa matre hane sin. Ngo e qëmeken, pane isa hnyinge jë me hape: ‘Nemene la aqane tro ni a hnëkë kowe la Drai Ne Amekunën? Nemene la itre ewekë hna xome ngöne la Drai Ne Amekunën? Nemene la aqane trongene la icasikeu? Pine nemene  matre ka tru aliene koi ni la Drai Ne Amekunën me itre ewekë ka hetre aliene hna huliwane ngöne la ijine cili?’

5. Nemene la itre nyine kuca hnei Iesu hna qaja kowe la ange aposetolo göi troa hnëkëne la Paseka?

⁵ Ame la Iesu a upe la ange aposetolo troa hnëkë hnahage thatraqane la Paseka, tha hnei nyidrëti kö hna qaja koi angatre troa thaipine la hnahag. Ame hi la aja i nyidrë, tre, troa thele hnahage hna nyidrawane hnyawa, nge troa hetre göhne i angatr asë e hnin. (E jë Mareko 14:12-16.) Nyipi ewekë fe tro la ange aposetolo a hnëkëne la nöjei ewekë ka ijije thatraqane la pui ne xen, tune la areto me waina ka madra zan. Thupene la pui ne xeni ne la Paseka, Iesu a qaja hnyawa ju koi angatre la enyipiewekëne la areto me waina. Lue ewekë lai nyine troa xome göi troa atrune la Drai Ne Amekunën.

6. (a) Thupene la hna xeni la Paseka, nemene la hnei Iesu hna qaja göi areto? (b) Nemene la pengöne la areto nyine xome göi Drai Ne Amekunën?

⁶ Ame ngöne la ijine cili, Mataio aposetolo fe hi e cili, ame hnei angeice hna cinyihane e thupen ka hape: “Iesu a xome la areto, me olen, me thupathupa, me hamë angete deng, me hape, Xomejë, xeniju.” (Mat. 26:26) Ame la “areto” tha hna levenëne kö, tre casi hi memine lo areto hna xome ekö thatraqane lo Paseka. (Eso. 12:8; Deu. 16:3) Hna kuca lai areto hnene la farine ne qitre me tim, ngo tha hna levenëne kö, kola hape tha hna ithuenyiköne kö hnei leven, haawe, tha ka cipa kö la areto. Pë hmaca ju kö ketre hna nyikön, tune la sotr. Ka lapa kötr, nge ka qaqacile kösë mesikötr, nge ka xecixecie hi e troa thupathupa. Ame enehila, qëmekene la Drai Ne Amekunën, tro la itre qatre thupe ne la ekalesia a sipone kowe la ketre trejine troa hnëkëne la areto. Troa kuca la areto memine la farine ne qitr me tim, nge troa atrone ngöne falaipen hna köle oelen. Ka loi fe hi e troa xome la falawa i angetre Iudra (matzoth), ke, ka pëkö leven, me wakuja, me wene salatr. Ame ngöne la itre götrane gaa jole e troa öhnyi farine ne qitr, ka loi fe hi troa xome la farine ne laes, maine farine ne bali, maine farine ne watolea, maine ketre farine qa ngöne la ketre itine feja ju kö.

7. Nemene la pengöne lai waina hna xome hnei Iesu ngöne la Pui Ne Xen Ne La Joxu? Ame ngöne la Drai Ne Amekunën enehila, nemene la itre waina ka loi e troa xom?

⁷ Hnei Mataio hna sisedrëne hmaca me hape, “nyidëti a xome la inege, me olen, me hamë angat, me hape, Ijijë nyipunie asë.” (Mat. 26:27, 28) Ame e hnine la inege, tre waina ka madra zan, ngo tha zane vine kö hna hnyipi öj. Hne  së hna atre tune kaa? Pine laka ekö qa ha la kola menuëne la itre wene vin. Pë fe kö waina ekö lo kola xötrei xeni la Paseka e Aigupito. Ngo tha hnei Iesu kö hna qeje engazone e troa iji waina e ijine Paseka. Hnei nyidrëti hna xome la ketre waina ngöne la kola Pui Ne Xeni Ne La Joxu. Haawe, itre Keresiano enehila a xome la waina ngöne la Drai Ne Amekunën. Nemene la pengöne la waina hna xom? Tha tro kö a hetre nyiköne la waina thatraqane la Drai Ne Amekunën, tune la waina hna nyiköne hnei brandy maine itre xa nyine apuiloin. Pëkö ketre ewekë nyine ithuenyiköne la madra i Iesu matre troa asisitriane catrën. Celë hi matre, ame la waina hna xom, tre, tha hna nyiköne kö. Ka loi mina fe troa isa kuci wainan, maine pena xome jë la waina tune la Beaujolais, maine Burgundy, maine Chianti, hna salemëne ngöne la itre setroa.

8. Pine nemene matre itre Keresiano a wangatrune la aliene la areto me waina?

⁸ Hetre ewekë hnei Paulo aposetolo hna qaja ka amamane ka hape, troa atrune la Pui Ne Xen Ne La Joxu hnene la itre Keresiano asë, ngo tha ange apostolo hmekuje kö. Öni Paulo kowe la itre trejine ne Korinito: “Ase hë ni nue koi nyipunie lo hnenge hna kapa qa thei Joxu, ene lo hnei Joxu Iesu hna xome la areto . . . , nge ase hë nyidëti olen, nyidëti a thupathupa, me ulatin, ka hape, Xomejë, xeniju, dei la ngöneteinge hna thupathupa thatraqai nyipunie ; kucajë la nyine mekune koi ni.” (1 Kor. 11:23, 24) Pine laka, ame enehila hna amekötine fe kowe la itre Keresiano troa atrune la Drai Ne Amekunën e nöjei macatre, haawe, angatre a wangatrune la aliene la areto me waina.

9. Nemene la ini ka tria hna qaja hnei itre xan göne la areto?

⁹ Ame kowe la itre xa ka hmi, tre hna qaja hnei Iesu ka hape, ‘ngönetreinge hi la.’ Celë hi matre ame la mekuna i angatr, tre, hna saze la areto matre nyi ngönetrei Iesu hmaca pena ha. Ngo tha ijije kö troa tro tune lai, a ke ame la ijine cili, ame la ngönetrei Iesu memine la areto tha hna levenëne kö, tre, lue eje asë hi a isa lapa  qëmekene la ange aposetolo. Haawe, ame la trenge ithanata i Iesu e celë, tre kola amamane ka hape, tro la areto a nyihatrene la ngönetrei nyidrë. Hnei Iesu pala hi hna kuca la itre ceitune ka tune lai, göi troa hamë ini.—Ioane 2:19-21; 4:13, 14; 10:7; 15:1.

10. Nemene la aliene la areto ngöne la Drai Ne Amekunën?

¹⁰ Ame la aliene la areto hna goeëne me hna troa xeni hnene la ange aposetolo, tre kola nyihatrene la ngönetrei Iesu. Ame petre kö ekö, hna mekune hnene la itre nyipi Keresiano ka hape, ame la areto, tre, kola nyihatrene la ekalesia ne la itre Keresiano hna iën, lo hna hëne hnene la Tusi Hmitrötre ka hape, “ngönetei Keriso.” Ame laka mekune jë angatre tune lai, tre, hnei Iesu lo hna thupathupa nyimu hnepëne la areto, ngo ame pe la ngönetrei nyidrë, pëkö ca june eje lo ka xecie. (Efe. 4:12; Rom. 12:4, 5; 1 Kor. 10:16, 17; 12:27) Ngo ithele jë hi angatr, ame hnei angatre hna trotrohnine la aliene la areto; eje hi a nyihatrene la ngönetrei Iesu. Hna lapaa qaja hnene la Tusi Hmitrötre la aqane “aköte [Iesu] ngöne la ngönetei,” me qaja fe la kola athipi nyidrë ngöne la sinöe ne iaxösisi. Haawe, ame la areto ngöne la Drai Ne Amekunën, tre kola nyihatrene la ngönetrei Iesu, lo hna huujëne thatraqane la itre ngazo së.—1 Pet. 2:21-24; 4:1; Ioane 19:33-36; Heb. 10:5-7.

11, 12. (a) Nemene la hnei Iesu hna qaja göi waina? (b) Nemene la aliene la waina ngöne la Drai Ne Amekunën?

¹¹ E atre hë së la aliene la areto, atreine fe hë së troa trotrohnine la hna qaja hnei Iesu göi waina. Easa e ka hape: “Kete tune fe la inege thupene hna xen, kola hape, Ame la inege celë, te, isisinyikeu ka hnyipixe ngöne la madrang.” (1 Kor. 11:25) Hapeu, ame la isisinyikeu ka hnyipixe, tre ene la inege hna xome hnei Iesu? Ohea. Iesu pe a qaja la waina e hnine la inege. Nemene la hna nyihatrene hnene la waina cili tune lo hna qaja hnei Iesu? Eje a nyihatrene la madra i nyidrë hnei nyidrëti hna huujën.

¹² Ngöne la Evangelia i Mareko, easa e la hna qaja hnei Iesu me hape: “Dei la madrange ne isisinyikeu hna nenge thatraqane la ka ala nyimu.” (Mar. 14:24) Nge ame ngöne Mataio, easa e ka hape, ame la madra i Iesu, tre, “hna nenge thatraqane la ka ala nyimu, nyine shenge la ngazo.” (Mat. 26:28) Celë hi matre, ame la waina ka madra zan, tre, kola nyihatrene la madra i Iesu. Madra lai nyine thupene mele göi troa senge trije la itre ngazo së.—E jë la Efeso 1:7.

13. Qeje pengöne jë la aqane atrune la Drai Ne Amekunën la meci Keriso e nöjei macatre?

¹³ Maine tha ase petre kö epuni hane sine la kola kuca la Drai Ne Amekunëne memine la Itretre Anyipici Iehova, nemene la hnei epuni hna troa öhn? Ame la Drai Ne Amekunën, tre, tha ka tru ejolene kö, nge hna nyidrawane hnyawa la hnë icasikeu; lolo nge ijije la göhnë koi nöjei atr matre madrine angatre troa sine la icasikeu. Ngacama hetre itre iengen, ngo tha hna thaipine menune kö tune lo itre ijine feet. Tro la ketre qatre thupe ka maca a kuca la ketre cainöje ka qeje pengöne la Pui Ne Xeni Ne La Joxu; troa cile fë cememine la metrötr, nge troa eköthe eje qa hnine la Tusi Hmitrötr, nge tha ka jole kö e troa trotrohnin hnene la itre atrene la icasikeu. Tro angeice a qeje pengöne ka hape, hnei Keriso hna meci nyine thupene mele së matre amele së. (E jë la Roma 5:8-10.) Tro fe la ka cile fë cainöje a qeje pengöne la lue mejiune ka eje e hnine la Tusi Hmitrötr.

14. Nemene la lue mejiune hna troa qeje pengöne hnene la ka cile fë cainöje ngöne la Drai Ne Amekunën?

¹⁴ Ame la ketre mejiun, tre, ene la troa ce mele e hnengödrai me Keriso. Xalaithe catre hi la itre Keresiano, tune la ange aposetolo ka mele nyipici ka hetrenyi la mejiune cili. (Luka 12:32; 22:19, 20; Hna ama. 14:1) Ame la ketre mejiun, tre, kolo ka eje thene la itre Keresiano ka ala nyim, nge ka mele nyipici. Ame la mejiune i angatr, tre, ene la troa mele epine palua ngöne la paradraiso e celë fen. Tro hë la fen a traqa kowe lo hna ajane ekö hnei Akötresie ngöne la qaan; kolo hna thithi fë lapaane hnene la itre Keresiano. (Mat. 6:10) Tusi Hmitrötr a qaja la emingömingöne la mele elany, me aqane tro angatr a mele madrine epine palua.—Is. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23.

15, 16. Nemene la hna kuca kowe la areto tha hna levenëne kö ngöne la Drai Ne Amekunën?

 ¹⁵ Thupene la hna qeje pengöne la lue mejiun, tro la ka cile fë cainöje a qaja ka hape, traqa ha kowe la ijine troa trongëne thenge la hna kuca hnei Iesu göi Pui Ne Xeni Ne La Joxu. Troa atë la areto tha hna levenëne kö me waina ka madra zan hune la laulau ezi angeic. Tro la ka cile fë cainöje a e la itre hnepe xötre ne la Tusi Hmitrötre ka qeje pengöne la hnei Iesu hna kuca kowe la areto. Maine troa e la hna qaja ngöne la tusi Mataio, kola hape: “Iesu a xome la areto, me olen, me thupathupa, me hamë angete deng, me hape, Xomejë, xeniju, dei la ngöneteing.” (Mat. 26:26) Haawe, hnei Iesu la hna thupathupa la areto matre troa hamëne kowe la ange aposetolo ka lapa xötreithi nyidrë. Ame ngöne la Drai Ne Amekunën e 14 Eiperem, tro epuni elanyi a öhne la areto tha hna levenëne kö hune la itre peleitr.

¹⁶ Qëmekene troa tro fë trongëne la itre —peleitr, tro la ketre trejine trahmanyi a pane cile fë la thith ka hopatre hi. Loi e ijije la itre peleitr matre troa tro fë trongëne koi nöjei atr ngöne la hnepe ijine ka xoxopatre hi, nge matre tro loi la aqane trongene la huliwa. Tha tro kö a sasaithi tulu, maine nyixane menune pena la itre nyine troa kuca, tune la hna majemine ngöne la nöj. Xalaithe hi maine pë pena kö ka troa xeni la areto tune lo ka traqa kowe la itre ekalesia ka nyimutre ngöne la Drai Ne Amekunën 2013.

17. Nemene la aqane troa xötrethenge la hna kuca hnei Iesu kowe la waina ngöne la Drai Ne Amekunën?

¹⁷ Thupene lai, tro la ka cile fë cainöje a e la hnei Iesu hna kuca kowe la waina: “Nyidëti a xome la inege, me olen, me hamë angat, me hape, Ijijë nyipunie asë ; ke celë hi madrange ne isisinyikeu hna nenge thatraqane la ka ala nyimu, nyine shenge la ngazo.” (Mat. 26:27, 28) Thenge la hna kuca hnei Iesu, tro ketre a cile fë la thith, nge thupene lai troa tro fë trongëne la waina ka madra zan kowe la iatrene la icasikeu.

18. Maine nyipici laka xalaithe hi maine pë pena kö ka xeni la areto me iji la waina, ngo pine nemene matre ka sisitria pala hi troa traqa matre sine la Drai Ne Amekunën?

¹⁸ Tro hmekuje hi la itre ka troa ce musi me Keriso e hnengödrai a xeni la areto me iji la waina. Haawe, ame la itre atr ka sine la Drai Ne Amekunën, tre tro hi angatre a ihamëne xötrëne la areto me waina. (E jë la Luka 22:28-30; 2 Tim. 4:18) Maine nyipici laka ala nyimu la itre Keresiano ka tha xeni kö la areto me iji la waina, ngo ame pe ka sisitria koi angatre troa traqa matre sine la Drai Ne Amekunën. Pine nemen? Ame la traqa i angatr, tre nyine amamane la etrune la huuje i Iesu koi angatr. Ame ngöne la Drai Ne Amekunën, angatre a mekune la itre manathithi asë ka xulu qa ngöne la thupene mel, tune la mejiune troa hane sine la “ka ala nyimu atraqat,” itre ka troa mele pe qa ngöne la “aköte atraqat.” Pine la lapaune i angatre kowe la mele hna huujëne hnei Iesu, tro ha jele meköti angatre xajawa i Akötresie, kösë hna “hnea la ite ixete i angat, me awiën’ it’ eje ngöne la qaziëti ne la Arenio.”—Hna ama. 7:9, 14-17.

19. Nemene la nyine tro sa kuca matre hetre thangane koi së la Drai Ne Amekunën?

¹⁹ Nemene la aqane hnëkëne hnene la Itretre Anyipici Iehova la Drai Ne Amekunën e cailo fen? Nyimu wiike pala kö matre traqa pi kowe la Drai Ne Amekunën, tro sa könëne la itre atr ka ala nyimu troa hane traqa ngöne la ijine cili. Ame ngöne la itre drai qëmekene la icasikeu ka ketre pengöne cili, tro sa e la itre hnepe mekune qa hnine la Tusi Hmitrötre ka qaja la hna kuca hnei Iesu, me itre ewekë ka traqa ngöne la itre drai qëmekene la Pui Ne Xen Ne La Joxu lo macatre 33. Tro sa canga hnëkë matre ijije troa sine la Drai Ne Amekunën. Tro sa canga traqa ngöne la icasikeu matre troa kapa la itre hna könën, nge matre tha tro kö a triane la ketre götran ne la porogaram. Tro asë hi së, itre atrene la ekalesia, me itre hna könën a kepe thangan, e tro sa xötrethenge ngöne la Tusi Hmitrötre së la kola e hnene la ka cile fë cainöje me qeje pengöne la itre xötr. Ame la ka sisitria koi së, tre e tro sa sine la Drai ne Amekunën, easë hi lai a amamane la etrune la ole së kowe la mele hna huujëne hnei Iesu, nge easë hi lai a drengethenge lo hna amekötine hnei nyidrë ka hape: “Kucajë la nyine mekune koi ni.”—1 Kor. 11:24.