1, 2. (a) Hnei nemene matre easë a tha öhn? (b) Nemene la hne së hna atre göne la Baselaia i Akötresie?

 MA ÖHNE jë fe hi epuni ka hape, ame la kola traqa la ketre ewekë, tre, isa pengöne kö la itre ewekë hna wangatrehmekune nge hna xolouthe e thupen hnene la itre atr ka goeën. Ketre ceitune mina fe la atr ka wai droketre, jole koi angeice e troa xolouthe asë la nöjei hna qaja hnei droketre göne la meci angeic. Ka tune mina fe la atre thele ki maine lue thulu, ngo tha öhne kö ngacama lue eje hi a lapa qëmeke i angeic. Pine nemene matre traqa pi la itre ewekë cili? Kola qaja hnene la itre ka inamacane ka thele ewekë ka hape, ame laka kola thatreine xolouth, maine tha öhn, tre, hnene laka nyimu ewekë pala ha nyine mekune me nyine troa ce kuca ngöne la hnepe ijine ka cas. Kola mama laka, ame la atuate së, tre, tro hi eje a huliwa hnyawa e ca ewekë hi hna kuca.

² Tru hnei atr ka tune lai enehila, itre ka “tha öhne” la itre ewekë ka traqa kowe la fen. Atre hi angatre laka, kola saze la fene qaane lo 1914, ngo tha trotrohnine pe angatre la alien. Ame easë, itre ka inine la Tusi Hmitrötr, atre hi së ka hape, cile hë la Baselaia i Akötresie lo 1914, lo kola acilë Iesu troa Joxu e hnengödrai. Ngo ame lo thithi hna hape, “Epi traqa pi la Baselaia i Cilie. Epi tro fe a eje la aja i Cilie e celë fen tune e koho hnengödrai,” tre, tha eatre asë pala kö.  (Mat. 6:10) Tro ha eatrëne apexejene la thith e ase jë xometrije la ngazo qaa la fen. E traqa ha la ewekë celë, e cili hi la kola eatre la aja i Akötresie kowe la fen tune e hnengödrai.

3. Nemene la ixatua koi së qa ngöne la hne së hna inine la Tusi Hmitrötr?

³ Ame easë, itre ka inine lapane la Wesi Ula i Akötresie, öhne hnyawa hi së enehila la kola eatre la itre hna perofetane hnei Akötresie. Isapengö së catre memine la itre xa atr! Tru la hna xome la mele i angatre hnene la itre ewekë ne fen matre tha öhne hnyawa kö angatre la itre hatrene laka, musi hë Keriso qaane lo 1914, nge tha hmitre kö matre apatrene trije pi nyidrë la fene ka ngazo celë. Pane isa hnyinge jë, me hape: ‘Lapaune pala kö ni laka, saqe catre hë matre nyipune pi la fene celë, nge kola anyipicine lai hnene la itre ewekë ka traqa enehila?’ Maine epuni petre hi a xötrei nyihlue i Iehova, nemene la ewekë ka tru koi epun? E ase hë epuni mekune la aqane troa sa la hnyinge celë, tro pena sa ce wange la köni kepine matre qaja jë së ka hape, easenyi catre hë matre eatre pi la aja i Akötresie kowe la fen.

4, 5. (a) Nemene la hnei Iesu hna kuca qaane lo 1914? (Wange ju la pane iatr.) (b) Nemene la hna nyi hatrene hnene la köni ka nyinyapë hos hutrö i Iesu? Nemene la aqane eatre la hna perofetane celë?

⁴ Hnei Iesu hna kapa la korona e hnengödrai lo 1914, nge Joxu hë nyidrë ngöne la Baselaia i Akötresie. Ame la hna perofetane ngöne la Hna Amamane 6, tre, kola qaja la Iesu a tithe la hos ka wië. Thupene la hna acili Joxu nyidrë, nyidrëti fe hi lai a canga nyiqaane nyinyape troa lepe la fene ka ngazo i Satana. (E jë la Hna Amamane 6:1, 2.) Hnene la hna perofetane hna qaja amë ka hape, thupene la hna acile la Baselaia i Akötresie, tro pala kö a ngazo catre hmaca kö la fen. Tro pala kö a tru catre hune ekö la isi, me jiin, me itre mec, me itre xa hulö hna mecin. Ame ngöne la hna perofetan, hna nyi hatrene la itre hulö cili hnene la köni ka nyinyapë hos hutrö i Iesu.—Hna ama. 6:3-8.

⁵ Tune la hna perofetane hë, troa “xome la tingetinge qa la fen,” ngacama itre nöje a isisinyikeu troa ce huliwa matre tro pala hi a hetre tingeting. Qaane lo 1914, tru catre hnei ewekë hna kuca göi troa hetre mo me mani, nge tru fe la itre huliwa hna kuca hnene la sias, ngo thatreine kö troa apatrene la jiin qa ngöne la fen. Pëkö ka atreine troa jele thoine ka hape, kola thapa enehila la mele ne la itre milio lao atr e nöjei macatre hnene la itre mec, me itre ewekë ka traqa tune la itre di me wene me sa, me itre xa hulö ju kö. Hna mecin, nge ka traqa itrai la itre ewekë cili, nge nyimutre catre hnei hna humuth, a tha hna tune kö ekö. Trotrohnine fe hi epuni la aliene lai?

6. Drei la ka öhne la aqane eatre la itre hna perofetane hnei Tusi Hmitrötr, nge nemene la hnei angatre hna kuca ngöne la kola eatre la itre hna perofetan?

⁶ Ame la kola traqa lo pane isi ka tru memine lo meci ka tru hna hën ka hape, Grippe espagnole, tru hnei atr hna amenun, pine laka thatre kö agatr la alien ngo ame itre Keresiano trotrohnine hi angatr ka hape, kolo hë a umuthe “la ite ijine i angete ethen” lai macatre 1914. (Luka 21:24) Ngacama, tha mama hnyawa pala kö kowe la itre hna iëne la aqane troa eatre la itre hna perofetane hnei Tusi Hmitrötr, ngo ame la hnei angatre hna atre hnyawa, tre ene la ewekë ka tru ka troa traqa e 1914, ka troa amamane la musi Akötresie. Ame ju hi la angatr a trotrohnine la aqane eatre la itre hna perofetan, hetre trenge catre i angatre jë hi troa cainöjëne kowe la itre xan ka hape, cile hë la Baselaia i Akötresie. Tru hnei hna akötrëne pine la hna cainöjëne la maca ne la Baselaia. Itre ewekë lai ka aeatrëne la hna perofetane hnene la Tusi Hmitrötr. Ame ngöne la itre macatre thupen, hnene la itre ithupëjia hna huliwane la itre wathebo i atr, nge angatre pë hë a kuca jë la itre iakötrë, me akalabusine la itre atr, maine humuthi angatre pena göi troa apatrene trije la huliwa ne cainöj.—Sal. 94:20; Hna ama. 12:15.

7. Pine nemene matre tha öhne kö la itre atr ka ala nyimu la aliene la itre ewekë ka traqa enehila e cailo fen?

⁷ Maine tru catre la itre hatrene ka amamane  ka hape, cile hë enehila la Baselaia i Akötresie e hnengödrai, ngo hnauëne kö laka ala nyimu catre kö la itre atr ka tha öhn? Pine nemene matre tha mama kö koi angatre ka hape, ame la itre ewekë ka traqa e cailo fen, kolo hi a eatrëne la itre hna perofetan, tune lo aqane qaja ne la itre hlue i Akötresie qaane hë ekö catr? Kolo jë, ke, ma ka loi hi koi angatre la hna atreine goeëne hnei lue mek? (2 Kor. 5:7) Maine pena tru pala ha hnei huliwa i angatre matre sihngödri hë koi angatre la hna kuca hnei Akötresie? (Mat. 24:37-39) Maine pena, ame jë itre xan, tre hna amenune la mekuna i angatre hnene la la itre mekuna ne la fene i Satana me itre aja ne ej? (2 Kor. 4:4) Maine aja së troa trotrohnine hnyawa la hna kuca hnene la Baselaia i Akötresie, loi e troa sisitria la lapaune së, me atreine së goe, ene la troa atreine waiewekë, hune hi la troa goeëne la itre ewekë ka canga mama qëmeke së. Ketre manathithi ka tru koi së la troa atreine goeëne la aqane trongene la itre ewekë ka traqa!

8-10. (a) Nemene la aqane eatre la hna perofetane ngöne 2 Timoteo 3:1-5? (b) Pine nemene matre qaja jë së ka hape, kola elë catre la iangazo?

⁸ Hetre hnaaluene kepine matre qaja jë së ka hape, easenyi catre hë matre musi jë la Baselaia i Akötresie e celë fen: Tru catre pala kö la ngazo e celë fene hune ekö, nge kolo pala hi a elë. Ngöne la itre macatre ka ca hadredre uti hë enehila, easa öhne hnyawa la kola eatre la hna perofetane ngöne 2 Timoteo 3:1-5. Kola haöthe la fene hnene la itre thiina hna qeje pengöne ngöne la itre xötre celë. Öhne fe kö epuni lai? Tro sa ce wange la itre xa enyipicin.—E jë la 2 Timoteo 3:1, 13.

⁹ Wange ju la hna sisine hnene la itre atr ngöne lo itre macatre 1940, maine 1950 memine la itre ewekë ka traqa enehila ngöne la itre hna huliwa, me ngöne la itre hna kuci madrin, me ngöne la hna kuci elo, me nöjei pengöne ewekë hna kapa hnei atr troa thaipine la mele i angeice enehila. Thatreine hë së qaja la aqane elëne la itre iakötrë me itre ewekë ka sis ngöne la nöjei götran. Kola xou la itre atr, ke, ngazo catre pala ha la aqane iakötrë ne la itre xa atr, memine la aqane kuca angatre la itre ewekë ka sis, me aqane axösisine angatre la itre xan. Ame la itre hna sisine e troa wange hnene la itre atr ngöne la televizio lo macatre 1950, tre, ceitu hë me ewekë ka loi e troa ce goeëne enehila hnene la hnepe lapa. Nyimutre la itre ka öhne laka, ihuli catre la aqane mele ne la itre trahmany ka ce lapa me  trahmany, me föe ka ce lapa me föe, ke angatr a mama tun ngöne la itre hna kuci madrin, me itre ewekë ne la fen nyine thaipine la mel, me aqane mama i angatre ngöne la itre götrane gaa tru atr. Eloine pe, atre hë së la mekuna i Akötresie göne la itre ewekë cili!—E jë la Iuda 14, 15.

¹⁰ Ketre, wange ju fe la thiina ka pi tru ka eje thene la itre thöthi ekö me enehila. Ame ngöne lo itre macatre 1950, ame la itre ewekë ka angazone la hni ne la itre keme me thine ekö göi itre nekö i angatr, tre, ene la ufi sixa, me iji kahaitr, me aqane fia ka ngazo. Ngo ame enehila, easa drenge la itre mejene ka pui ngazo catre kö: Hnene la ketre ka ini ka 15 lao macatre hna kuqane la itre sine ini angeic, lue ka mec, nge 13 lao ka eatr. Ame la ketre ewekë ka traqa, tre, ka ngazo catre la aqane humuthe la ketre nekö jajiny ka naene lao macatre hnene la itre thöth ka iji gorok, goi lepe fe angatre la keme i nyën, me utha i nyidrë. Hna qaja hnene la ketre nuvel ka hape, ame la sine la itre hna humuthe e Asie ngöne la treene lao macatre ka ase hë, tre, itre thöth la angetrekë zön. Itre ewekë lai ka ngazo catr, nge drei la ka atreine troa jele thoine lai?

11. Pine nemene matre tha wangatrehmekune kö hnene la itre atr ka nyimutre ka hape, kola elë catre la ngazo?

¹¹ Öni Peteru aposetolo: “Ngöne la nöjei drai hnapine troa xulu la nöjei ate iamakökö [maine, ihnyimasai] kola xöte thenge la ite aja i angate kö, me hape, E ka la hna thinge hnaeane la tro nyidëti a traqa ? ke qane la ijine meköle la ite xötapan, cile huti pala kö la nöjei ewekë asëjëihë qane ngöne la qane la hna xup’ it’ ej.” (2 Pet. 3:3, 4) Hnauëne laka kola ujë tune lai hnene la itre atr? Pine laka, ame la atr, e majemine hë angeice goeëne la ketre ewekë, e qea ha e thupen, kösë pë hë engazon. Drei la ketre ceitun, maine a ca tro saze ju hi la thiina ne la sinee së, tro së lai a sesëkötre ngazo. Ngo maine kola saze trootro la thiina me aqane waiewekë ne la itre atr ngöne la itre macatre ka nyimutre, tre, tha tro kö lai a canga mama la kola saze. Ngo ame pe la aqane trongene la itre ewekë cili, tre, hna mecin.

12, 13. (a) Pine nemene matre tha tro kö a akucakucanyi së hnene la itre ewekë ka traqa ngöne la fen? (b) Nemene la ka troa xatua së troa cile huti ngöne la itre drai tixenuë celë, itre “ijine ka aköte”?

¹² Hnei Paulo hna hmekë së ka hape, ame ngöne la itre drai tixenuë, “tro ha traqa la nöjei ijine ka aköte.” (2 Tim. 3:1) Ngacama tha ijiji së kö troa kötrene la itre akötre cili, ngo ijije hi tro sa cile kow. Kola angazone la hni së hnene la itre mekune ka tha loi kö, me itre ka axouenyi së. Jëne la ixatua i Iehova, ene la uati hmitrötre i Nyidrë, memine la ekalesia, ijije hi tro sa mele nyipici koi Nyidrë. Tro kö Akötresieti a hamë së “la etrune la men.”—2 Kor. 4:7-10.

¹³ Hnei Paulo hna nyiqaane perofetane la itre drai tixenuë hnene la hna hnaewekë hna hape, “wangate hmekune ju eö la.” Hnaewekë la ka anyipicine ka hape, tro ha eatre la hna perofetane celë. Atre hnyawa hi së ka hape, tro pala kö a ngazo catre la fene celë qëmekene troa nyipune eje hnei Iehova. Kola mama qa ngöne la aqane trongene la mele ne la atr qaane ekö uti hë enehila ka hape, e thatreine hë atrehmekune la loi me ngazo hnene la ketre nöj, tro lai nöje cili a patre e ketre ijin. Ame la hneijine së enehila, tre, ketre hneijine ka jole catre hmaca kö, tha hna tune kö ekö; ame ngöne la fen asë, tre, thatre hë la atr ka hape, nemene la loi nge nemene la ngazo. Tru catre hnei atr ka thatre la kepine matre traqa pi la itre ewekë cili, ngo epi tro pe la itre ewekë cili ka nyiqaane mama lo 1914 a acatrene la lapaune së ka hape, easenyi catre hë matre apatrene pi la nöjei iangazo hnene la Baselaia i Akötresie.

14-16. Nemene la hnaakönine kepine matre easa mejiune ka hape, easenyi catre hë matre ‘traqa’ pi la Baselaia i Akötresie?

¹⁴ Aqane trongene la nöje i Akötresie la hnaakönine kepine matre mejiune së ka hape, saqe catre hë la pun. Qëmekene troa acile la Baselaia i Akötresie e hnengödrai, hnene  la ketre neköi lapa ka co, ene la itre Keresiano hna iën, hna nyihlue i Akötresie. Ame la angatr a öhne laka, tria ju kö lo hnei angatre hna mekune göne la hna perofetane göi 1914, nemene ju hë la hnei angatre hna kuca? Ala nyimu qaathei angatre la ka catre nyihlue i Iehova pala hi me cile huti hnine la itre itupath me icilekeu. Ame ngöne la itre macatre thupen, hnene la itre hna iën, ka mele lo 1914, nge ka trotrohnine la aliene la macatre cili, hna mele nyipici pala hi uti hë mec.

¹⁵ Ame ngöne la ketre hna perofetane göne la itre drai ne la pune la fene i Satana, öni Iesu: “Tha tro kö a canga pate la xöte celë, pane eatejë la nöjei ewekë asë cili.” (E jë la Mataio 24:33-35.) Ame la Iesu a qaja la hna ithanata hna hape, “xöte celë,” tre trotrohnine hi së ka hape, nyidrëti a qaja e celë la lue lapa ne la itre Keresiano hna iën. Ame la pane lapa, tre kolo itre ka mele ekö lo 1914, itre ka trotrohnine ka hape, musi hë Keriso Joxu ngöne la macatre cili. Ame la itre atrene la lapa cili, tre, hna ië angatre hnene la uati hmitrötre ngöne la macatre cili, maine qëmekene pena.—Rom. 8:14-17.

¹⁶ Ame la hnaaluene lapa ne lai hna hape, “xöte celë,” hna ië angatre ngöne la ijine mele petre kö e celë fen lo lapa hnapan. Tha itre Keresiano hna iën asë kö la ka nyi hatrene lai hna hape, “xöte celë.” Ame enehila, qatre fe hë la itre atrene lo hnaaluene lapa. Nge, kola acatrene catrëne la mejiune së hnene la itre ithanata i Iesu ngöne Mataio 24:34 ka hape, ame la itre xane qa ngöne “la xöte celë,” tre, “tha tro kö a canga pate” qëmekene tro angatr a öhne la kola nyiqaane la akötre atraqatr. Nge kolo fe a acatrene catrëne la lapaune së ka hape, easenyi catre hë matre apatrene pi la fene ka ngazo hnene la Joxu ne la Baselaia i Akötresie, nge tro nyidrëti a acile la fene ka hnyipixe, nge ka meköt.—2 Pet. 3:13.

17. Nemene la hna xatua së troa trotrohnine hnene la itre ewekë hne së hna ce wange hë?

¹⁷ Nemene la mekune nyine tro sa xome qa ngöne la aqane eatrene la köni ewekë hna perofetane hnei Tusi Hmitrötr, lo hne së hna ce wange hë? Tune lo hna qaja hnei Iesu, thatreine kö tro sa atre la drai me hawa ne troa traqa la pun. (Mat. 24:36; 25:13) Ngo öni Paulo, atreine hi tro sa atre la “ijine,” ene la hneijin ne la itre drai ne la pun. (E jë la Roma 13:11.) Easa hi lai a melëne la hneijine cili. Maine tro sa wangatrune la itre hna perofetane hnei Tusi Hmitrötre memine la hna kuca hnei Iehova Akötresie me Iesu Keriso, tro ha mama hnyawa koi së la itre enyipicine laka, easenyi catre hë la pune la fene ka ngazo celë.

18. Nemene la ewekë ka troa traqa kowe la itre ka xele ma kapa la mus i Keriso?

¹⁸ Easenyi catre hë matre ketre sipu öhne jë hnene la itre ka xele ma kapa la musi Iesu Keriso, lo Atre të hune la hos ka wië, la tria i angatr. Thatreine jë kö tro angatr a kötrene la sipu thupene hna amekötine koi angatr. E traqa ha la ewekë cili elany, nyimu atr ka troa hoköte hnei xou, me hape: “Dei la ate ateine troa cil ?” (Hna ama. 6:15-17) Hanawange la aqane sa la hnyinge celë hnene la mekene 7 ne la itus Hna Amamane. Itre hna iëne a “cile” memine “la ka ala nyimu,” ke hna kepe angatre hnei Akötresie. Thupene jë hi lai, tro “la ka ala nyimu,” ene la itre xa mamoe a mele pe qa ngöne la akötre atraqatr, me lö kowe la fene ka hnyipixe i Akötresie.—Hna ama. 7:9, 13-15.

19. Maine ka xeci hnyawa koi epuni ka hape, easenyi catre hë la pun, nemene la ka mama koi epun?

¹⁹ Maine tro pala hi sa wangatrune la itre hna perofetane hnene la Tusi Hmitrötre ka eatre enehila, tre, tha tro pi kö a amenu së hnene la fene i Satana. Nge tha tro kö lai a thinge la lue meke së hnene la itre ewekë ka traqa kowe la fen, ke atre hnyawa hi së la aliene itre ej. Tro hë Keriso a hune hnyawa elanyi me apatrene la fene ka ngazo celë jëne la ijine isi ka meköt e Amagedo. (Hna ama. 19:11, 19-21) Ketre pengöne kö la madrine së ka tru elanyi thupene lai!—Hna ama. 20:1-3, 6; 21:3, 4.