Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

Thili Jë Koi Iehova, La Joxu Ka Epine Palua

Thili Jë Koi Iehova, La Joxu Ka Epine Palua

“Joxu ka eje palua kö . . . mingeminge me lolo epine epine palua.”1 TIM. 1:17.

1, 2. (a) Drei la “Joxu ka eje palua kö,” nge pine nemene matre ijije tro sa qaja tun? (Wange ju la pane iatr.) (b) Pine nemene matre aja së tro Iehova a musi hu së?

 KOLA e la 61 lao macatre ne musi hnei Sobhuza II Joxu ne Swaziland. Ngacama easa haine la eqeane la musi ne la joxu cili, ngo hetre ketre atr pala kö ka qea hna mus. Kola qaja la atr cili hnei Tusi Hmitrötr, ka hape “Joxu ka eje palua kö.” (1 Tim. 1:17) Hnene la ketre atre cinyihan la tusi Salamo hna hamëne la ëje ne la Joxu cili. Öni angeic, ka hape: “Iehova la Joxu epin’ epine palua.”—Sal. 10:16.

2 Ame la eqeane la musi Akötresie, tre, ka isa pengöne kö memine la eqeane la musi ne la itre atr. Ngo hnene la aqane musi Iehova, matre pi tro jë së a easenyi koi Nyidrë. Hnene la ketre joxu ka musi hune la nöje Isaraela ngöne la 40 lao macatre, hna atrunyi Akötresie me hape: “Ka ihnimi me ka menyike Iehova, ka hmite troa elëhni, nge ka tru la ihnim. Ase hë Iehova amë catëne la therone i nyidë e hnengödrai ; nge kola musi hune asë la baselaia i nyidë.” (Sal. 103:8, 19) Maine nyipici laka Iehova la Joxu së, ngo Nyidrëti fe la Tretretro së ka ihnim e koho hnengödrai. Hnauëne la kola qaja ka hape, Iehova la ketre kem maine Tretretro? Tune kaa la aqane amamane Iehova laka Nyidrëti pala hi la Joxu, nge Nyidrëti kö la ka mus thupene lo hna icilekeu e Edena? Tro la aqane sa la itre hnyinge celë a aeasenyi së koi Iehova me acatrene catrëne la mejiune së koi Nyidrë.

HNA EKÖTHE LA LAPA KA CAHAE HNENE LA JOXU KA EJE PALUA KÖ

3. Drei lo hna pane xupe ngöne la lapa ka cahae i Iehova? Drei fe la itre xa “nekö” i Akötresie hna hane xup?

3 Pane mekune jë së la madrine i Iehova lo Nyidrëti a xupe la pane nekö i Nyidrëti ka cas! Tha hnei Akötresieti kö hna xome la nekö i Nyidrëti cili ceitu me ketre atr menu hi, ngo hnei Nyidrëti pe hna tune la keme ka hnime la kuku. Nge hnei Nyidrëti fe hna aijijën la Nekö i Nyidrë troa ce huliwa me Nyidrë me madrin troa xupe la itre angela ka pexej. (Heb. 1:2) Tusi Hmitrötr a qaja la itre angela cili ka hape, “ite hluewa i nyidë, angete kuca la hanengë i nyidë”, nge itre ka nyihlue i Iehova cememine la madrin. Iehova a atrunyi angatr ngöne lo Nyidrëti a hë angatre ka hape, ‘nöjei neköng.’ Itre atrene fe angatre lo lapa ka cahae i Iehova.—Sal. 103:20-22; Iobu 38:7.

4. Nemene la aqane lö hnine hnene la atr la lapa ka cahae i Iehova e koho hnengödrai me e celë fen?

4 Thupene la hnei Iehova hna xupe la hnengödrai memine la fene hnengödrai, Nyidrëti a akökötrene jë la lapa ka cahae. Hna tune kaa? Thupene la hnei Nyidrëti hna hnëkëne la ihnadro ceitu me ketre uma ka mingöming, Nyidrëti pë hë a xupe jë la atr hnaiji Nyidrë, ene Adamu. (Gen. 1:26-28) Pine laka Iehova la ka Xupi Adamu, haawe meköti koi Nyidrë troa musinë angeic. Tune la ketre keme, hnei Iehova hna ahnithe cememine la ihnim me thiina ka menyik koi Adamu, la nöjei ewekë nyine tro angeice a kuca. Tha hnei Nyidrëti kö hna hamëne la itre ini cili nyine xome acone la mele i Adamu.—E jë la Genese 2:15-17.

5. Troa nyialiene tune kaa la fen hnene la itre atr?

5 Tha ceitu i Iehova kö memine la itre joxu ne fen, ke Nyidrëti a ujë kowe la itre hlue i Nyidrë ceitu me itre atrene la hnepe lapa. Tru la mejiune i Iehova koi angatre matre Nyidrëti a hamëne pi koi angatre la itre hnëqa ka nyimutre, me aijijë angatre troa isa kuci huliwan. Drei la ketre ceitun, hnei Nyidrë hna athip koi Adamu la ketre huliwa ka tru nge ka lolo, ene la troa ati ëjene la itre öni. (Gen. 1:26; 2:19, 20) Tha hnei Akötresieti kö hna xup asë la itre atr, angatr isa ala caas, ngo lue atr hi lo ka pexej hnei Nyidrëti hna mekune troa pane xup, ene Adamu me Eva. (Gen. 2:21, 22) Thupene lai, hnei Nyidrë hna aijijë nyidro troa hnaho me atiqane la fen. Pine laka ka pexej nge ka pëkö engazone la mel ekö, haawe ijije hi tro Adamu me Eva a atrune trongëne la paradaiso e cailo fen. Ame hë e cili, tro hë la itre atr me itre angela, itre atrene la lapa ka cahae, a cengöne thili koi Iehova epine palua. Iehova hi lai a amamane la ihnimi Nyidrë, ene la ihnimi ne la kem la kola hamë Adamu me Eva la ketre mele ka mingöming.

ITRE NEKÖN KA ICILEKEU A NUETRIJI AKÖTRESIE JOXU I ANGATR

6. (a) Hna nyiqaane tune kaa la icilekeu e hnine la lapa ka cahae i Akötresie? (b) Hne së hna atre tune kaa ka hape, Iehova pala hi a mus?

6 Ame la engazon, tre xele kö Adamu me Eva tro Akötresieti a musinë nyidro. Ketre, hnei nyidro hna iëne troa xötrethenge Satana, ketre angela ka icilekeu me Akötresie. (Gen. 3:1-6) Ame la thangane lai, traqa ha la akötr memine la mec koi nyidro me itre nekö i nyidro. (Gen. 3:16-19; Roma 5:12) Celë hi matre ame ngöne la ijine cili, pëkö atr ka drengethenge Akötresieti e celë fen. Ngo kolo kö lai a hape, thatreine hë nyidrëti musinëne la fen? Ohea! Hnei Iehova pe hna helë Adamu me Eva qaa ngöne la hlapa e Edena, me wathebo nyidro troa beëke hmaca, nge thupene lai, Nyidrëti a ahnithe ju kowe la itre kerubi troa thupëne la jëne tro kowe lai hlapa. (Gen. 3:23, 24) Ngöne la ijine cili, hnei Nyidrëti hna amamane laka, kem ka ihnimi Nyidrë. Hnei Nyidrëti hna thingehnaean laka, tro pala kö a hetrenyi la lapa ne la itre angela me itre atr ka mele nyipici koi Nyidrë. Nge tro la ketre “matra” i Adamu a lepe apatrenyi Satana me apën la itre ethane la ngazo i Adamu.—E jë la Genese 3:15.

7, 8. (a) Tune kaa la engazone la fen lo hneijine i Noa? (b) Nemene la hnei Iehova hna kuca matre patre pi la itre atr ka ngazo ekö, me thupëne fe lo lapa ka cahae e celë fen?

7 Ame ngöne la itre macatre thupen, hetrenyi pe kö la itre atr ka nyipici koi Iehova, ene Abela me Enoka. Ngo hetre itre xane fe kö ka xele matre tro Iehova a nyi Keme i angatr me Joxu i angatr. Ame ngöne la hneijine i Noa, tre, “tiqa ha la fene hnei iangazo.” (Gen. 6:11) Kolo kö lai a hape, thatreine hë Nyidrëti musinëne la fen? Nemene jë la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr?

8 Hnene la Tusi Hmitrötr hna amamane laka, hnei Iehova hna hamëne koi Noa la nöjei mekune nyine troa xatua angeic troa cane la aka, matre troa amele angeic memine la hnepe lapa i angeic. Ketre, hnei Akötresieti fe hna amamane la ihnimi Nyidrëti kowe la itre atr ngöne lo Nyidrëti a ië Noa troa ketre “ate cainöjëne la thina ka meköt.” (2 Pet. 2:5) Celë hi matre, hnei Noa hna ithuecatre koi angatre troa ietra me hmek, ke easenyi hë matre apatrene pi la fen hnei Iehova. Ame la engazon, pë pi kö ca atr ka drei Noa. Ngöne la itre macatre ka nyimutre, hnei Noa me hnepe lapa i angeic hna mele ngöne la fen ka ngazo catr. Ngo hnei Iehova pala hi hna ujë ceitu me ketre Kem ka ihnim, ngöne laka hnei Nyidrëti hna thupëne me eatrongëne lo eitr lao atr ka thiina ka meköt koi Nyidrë. Nge ame ngöne lo ijine Iehova a axulune la Iwë atraqatr hmekune lo macatre 2370, macatre paatre petre kö Keriso (M.P.K), Nyidrëti fe hi lai a apatrene la itre atr me itre angela ka ngazo, itre ka icilekeu me Nyidrë. Kolo hi lai a amamane ka hape, ka musi pala hi Nyidrë kowe la fen.—Gen. 7:17-24.

Hna musi pala hi hnei Iehova e koho hnengödrai me e celë fen (Wange ju la paragarafe 6, 8, 10, 12, 17)

MUSI IEHOVA THUPENE LA IWË ATRAQATR

9. Nemene la hnei Iehova hna aijijëne kowe la itre atr thupene lo Iwë Atraqatr?

9 Thupene la hnei Noa me hnepe hlapa i angeic hna lö pi qa hnine la aka, hnei angatr hna amamane la hni ne ole i angatr koi Iehova pine la ixatua i Nyidrë me aqane thupë angatr hnei Nyidrë. Celë hi matre, Noa a canga trai ita ne huuje me thili koi Iehova. Hnei Akötresieti hna amanathithine la hnepe lapa i Noa, me qaja koi angatr ka hape, “Manapi me hate, me atiqane la fene hnengödrai.” (Gen. 8:20–9:1) Haawe, ijije hmaca ha kowe la itre atr troa atiqane la fen me ce thili koi Iehova.

10. (a) Thupene la Iwë atraqatr, ekaa la hna nyiqaane icilekeu hnene la itre atr koi Iehova, nge hna tune kaa? (b) Nemene la hnei Iehova hna kuca matre tro pala kö a eatre la aja i Nyidrë?

10 Ngo eje hi lai laka, ka tha pexeje pala hi la itre atr thupene la Iwë atraqatr. Angatr pala hi a lapa fene la musi Satana me itre demoni. Matre canga saqe hi angatr icilekeu hmaca memine la musi ka lolo i Iehova. Ame lo ketre atr ka icilekeu me Iehova, tre, Nimeroda neköi api Noa. Nimeroda la atre weje öni “[“ka icilekeu me Iehova,” MN].” Hnei angeic hna acile la itre traone ka tru tune e Babela, me sipu cile troa joxu “ngöne la nöje Sinara.” (Gen. 10:8-12) Nemene la hnei Iehova hna troa kuca kowe lai joxu ka icilekeu me Nyidrë? Tune kaa la aqane ujë i Iehova koi Nimeroda, atre catre cile kowe la aja i Nyidrë? Hnei Akötresie hna amenune la qene hlapa ne la itre atr, ene pe isa ije pi angatr e cailo fen. Ame la itre jëne tronge i angatr, tre, jëne fe hi la itre hmi ka thoi i angatr memine la aqane mus.—Gen. 11:1-9.

11. Nemene la aqane amamane Iehova ka hape, ka nyipici Nyidrë koi Aberahama, enehmu i Nyidrë?

11 Thupene la Iwë atraqatr, nyimutre la itre atr ka thili kowe la itre haze ka thoi, ngo hetrenyi fe la itre atr ka mele nyipici me thili pala hi koi Iehova. Ame la ketre e angatr, tre, Aberahama. Hnei angeic hna drengethenge Iehova ngöne lo angeic a mejë qa Ure me mele ngöne la itre uma mano ngöne la itre macatre ka nyimutre. (Gen. 11:31; Heb. 11:8, 9) Tha hnei Aberahama kö hna mejiune kowe la ketre joxu hna acile hnei atr maine thele hnë zae pena ngöne la ketre traon. Ngo Iehova hi la ka thupë Aberahama memine la hnepe lapa i angeic. Hnene la ketre atr cinyihane la tusi Salamo hna qeje pengöne la aqane thupëne la atr hnei Iehova, öni angeic ka hape: “Tha hnei [Akötresie] kö hna nue la kete troa qana angazo angat ; nge hna shewe ite joxu i angat.” (Sal. 105:13, 14) Pine laka Iehova a nyipici kowe la ehnemu i Nyidrë, Nyidrëti a thingehnaeane jë ka hape: “Tro ha xulu qa thei ’ö la nöjei joxu.”—Gen. 17:6; Iako. 2:23.

12. Nemene la aqane amamane Iehova la musi Nyidrë ekö e Aigupito, nge hna xatuane tune kaa la nöje i Nyidrë jëne la musi cili?

12 Hnei Akötresieti hna thingehnaeane koi Isaaka, nekö i Aberahama, me Iakobo api angeic, ka hape, tro Nyidrëti a amanathithi nyidro, nge troa joxu la itre matra i nyidro. (Gen. 26:3-5; 35:11) Ngo, qëmekene troa joxu hnene la itre matra i Iakobo, itre hlue angatre ekö e Aigupito. Hapeu, kolo lai a hape, tha tro hë Iehova a eatrëne lo hnei Nyidrëti hna thingehnaean, nge thatreine hë Nyidrëti musi kowe la fen? Ohea! Hnei Iehova hna amamane ngöne la ijine hnei Nyidrëti hna sa, laka ka draië catre kö la musi Nyidrë hune la Farao ka catreqë, nge trene mene Nyidrë. Hnene la angetre Isaraela hna lapaune koi Iehova, ene pe nyine haine la aqane thepe angatre qaa Aigupito, me tro sai angatre nyipine la Hnagejë Ka Palulu. Mama pi hi laka, Iehova pala hi la Atre Musi e hnengödrai me e celë fen, nge hnene la mene i Nyidrëti matre mele pi pe la nöje i Nyidrë; drei la hatrene la ihnim i Nyidrë kowe la itre nekö i Nyidrë!—E jë la Esodo 14:13, 14.

JOXU HË IEHOVA E ISARAELA

13, 14. (a) Ame ngöne la nyima, nemene la hna qaja catrëne hnene la angetre Isaraela göne la mus i Iehova? (b) Nemene la hna thingehneaeane hnei Akötresie koi Davita?

13 Thupene ju hi la Iehova a thepe angetre Isaraeala qaa Aigupito, hnei angatre hna thinge la nyima ne atrunyi Iehova hna cinyihane ngöne la tusi Esodo mekene 15. Kola qaja ngöne la xötre 18 ka hape: “Tro Iehova a musi epin, epine palua.” Eje hi laka, Iehova ha la Joxu ne la nöje ka hnyipixe, ene la nöje Isaraela. (Deu. 33:5) Ngo ame koi angetre Isaraela, jole koi angatre troa mekune ka hape, tro hi a musinë angatre hnei Iehova, ketre Joxu ka tha mama kö. Ame ngöne la itre macatre ka 400 thupene la hna thepe angatr qaa Aigupito, hnei angatre hna sipo Akötresieti troa acile la ketre atr nyine joxu i angatr, tune la itre nöje wanaithilë ka mele xötreithi angatr. (1 Sam. 8:5) Ngo, ame hë ngöne la ijine musi Davita, tre, mama hnyawa pi kö ka hape, Iehova pala hi la Joxu.

14 Hnei Davita hna traqa fë la aka ne isisinyikeu e Ierusalema. Ame ngöne la drai cili, atraqatre la madrin, nge kola thinge hnene la itretre Levi la ketre nyima ne atrunyi Iehova, me qaja la itre trenge ewekë celë hna cinyihane ngöne 1 Aqane lapa ite Joxu 16:31: “Qajajë nyipine la nöjei nöj, ka hape, Iehova a mus.” Pine laka ka musi pala hi Iehova qaane ekö, hnauëne kö la kola qaja ngöne la ijine cili ka hape “Iehova a mus”? Ame la kola hape, Iehova a mus, kolo lai a hape, hetre ijine Nyidrëti a pane amamane la ketre aqane acile Nyidrëti la musi Nyidrë hna jëne ketre atr, maine pena, hetre ewekë ka traqa. Nyipi ewekë tro sa atre la aqane mama laka Iehova a mus. Qëmekene troa meci hnei Davita, hnei Iehova hna thingehnaeane koi angeice ka hape, troa cile huti epine palua la musi angeic: “Tro ni a acile la matra i ’ö thupe i ’ö, lo troa traqa qa thei ’ö, nge tro ni a acatene la baselaia i nyën.” (2 Sam. 7:12, 13) Hna eatre la hna perofetane celë lo kola mama la “matra” i Davita, thupene la 1 000 lao macatre. Drei lai matran, nge eue la tro nyidrëti a Joxu?

IEHOVA A ACILE LA KETRE JOXU KA HNYIPIXE

15, 16. Eue la kola ië Iesu matre troa Joxu elany? Ame lo Iesu e celë fen, nemene la hnei nyidrëti hna kuca matre troa hnëkëne la Baselaia i nyidrë?

15 Ame ngöne lo macatre 29, Ioane Bapataiso a nyiqaane cainöjëne ka hape, “eashenyi hë la baselaia ne hnengödrai.” (Mat. 3:2) Ame lo kola bapataiso Iesu hnei Ioane, Iehova hi lai a ië Iesu matre Mesia, me troa Joxu ne la Baselaia i Akötresie elany. Hnei Iehova hna amamane la ihnimi Nyidrë kowe la Hupuna i Nyidrë lo Nyidrëti a qaja ka hape: “Dei la Nekönge hniminang ; ini a madi nyidë.”—Mat. 3:17.

16 Ame ngöne la ijine Iesu a cainöj, hnei nyidrëti hna atrune la Tretretro i nyidrë. (Ioane 17:4) Hnei nyidrëti hna atrunyi Iehova jëne la hna cainöjëne la Baselaia i Akötresie. (Luka 4:43) Nge goi inine fe nyidrëti la itretre drei nyidrë troa thithi matre traqa pi la Baselaia. (Mat. 6:10) Hnene laka Iesu la ka troa Joxu elany, ijije hi tro nyidrëti a qaja kowe la itre ithupëjia me nyidrë ka hape: “Eje nyipi nyipunie la baselaia i Akötesie.” (Luka 17:21) Ame hë e thupen, hnei Iesu hna kuca la ketre isisinyikeu thatraqane la baselaia memine la itretre drei nyidrë, ngöne lo heji qëmekene tro nyidrëti a mec. Kolo lai a amamane ka hape, hetrenyi la itretre drei Iesu ka troa ce joxu me nyidrë ngöne la Baselaia i Akötresie.—E jë la Luka 22:28-30.

17. Hna pane musi hui drei hnei Iesu lo macatre 33, ngo nemene pala kö la hnei nyidrëti hna treqen?

17 Eue la tro Iesu a nyiqaane mus, me Joxu ne la Baselaia i Akötresie? Thatreine kö tro nyidrëti canga nyiqaane mus, ke, ame ju kö lai hnaipajö hna humuthi Iesu, nge hna nuetriji nyidrë hnene la itretre drei nyidrë. (Ioane 16:32) Ame Iehova, tre, ka musi pala hi Nyidrë tune ekö lo. Ame ngöne la hnaakönine drai, hnei Nyidrëti hna amelene hmaca la Hupuna i Nyidrë, nge ame ngöne la ijine Penetekos macatre 33 M.K., a Iesu ha nyiqaane mus hune la ekalesia i itre Keresiano. (Kol. 1:13) Ngo, tro pala kö Iesu, nekö i Davita hna thingehnaean, a treqene matre musi pi nyidrë hune la fen asë. Celë hi matre öni Iehova kowe la Hupuna i Nyidrë: “Lapaju nyipë ngöne la götrane macang, uti hë la tro ni a amë la ite ithupëjia me nyipë nyine tane la lue ca i nyipë.”—Sal. 110:1.

ATRUNE JË LA JOXU KA EPINE PALUA

18, 19. Hnene laka ka musi pala hi Iehova, nemene hë la hna upi së troa kuca? Nemene la hne së hna troa ce wange ngöne la tane mekune ka troa xulu?

18 Nyimu thauzane lao macatre ne icilekeu la itre xa angela memine la itre atr kowe la musi Iehova. Ngo hna mus pala hi hnei Iehova e koho hnengödrai me e celë fen. Ceitui Nyidrëti me ketre Keme ka ihnim laka, hnei Nyidrëti pala hi hna thupëne me ce memine la itre hlue i Nyidrëti ka mele nyipici, tui Noa, Aberahama, me Davita. Hapeu, tha kolo jë kö lai a hane upi së troa easenyi catre kowe la Tretretro së e koho hnengödrai, me hane drengethenge la Joxu së?

19 Ngo maine jë tro sa hane hnyinge ka hape: Hna mus tune kaa hnei Iehova ngöne la hnedrai së enehila? Nemene la aqane tro sa nyipici koi Iehova, me hane itre nekö i Nyidrëti elanyi ka pexeje ngöne la lapa ka cahae e koho hnengödrai me e celë fen? Kola hapeue la easa sipone jëne la thithi matre troa traqa la Baselaia i Akötresie? Troa ce ithanatane la itre hnyinge celë ngöne la taane mekune ka troa xulu.